1967 yılında Doğu Berlin’de doğdu. Felsefeci bir babayla, çevirmen bir annenin kızı. Annesi üstelik de Arapça’dan çeviriler yapıyor. Hatta Necip Mahfuz’u çevirmiş Almanca’ya. Büyükanne ve büyükbabası da yazar. Liseden mezuniyetinin ardından iki yıl ciltçilik alanında çıraklık eğitimi aldı ve çeşitli tiyatrolarda malzeme ve kostüm asistanlığı yaptı. Berlin Humboldt Üniversitesi’nde iki yıl tiyatro bölümünde okudu. Daha sonra alanını değiştirdi, Hans Eissler Müzik Konservatuvarı’nda müzikal tiyatro yönetmenliği bölümüne geçti. Ki burada hocaları arasında Ruth Berghaus, Heiner Müller gibi önemli isimler vardı. Şimdi siz şu Heiner Müller ismine bir mim koyun. Sonra dedikodu bölümüne geçtiğimizde geri döneceğiz bu isme😊
Çeşitli operalarda yönetmen asistanlığı, yönetmenlik yaptı. Almanya ve Avusturya’nın önemli opera sahneleri de var bunların içinde. Bu arada 1998’de kendi yazdığı bir eseri de sahneledi: Kediler Yedi Canlıdır. Sadece tiyatro oyunları yazmıyordu. 1999’da ilk novellası Geschicte von altem Kind (Eski Çocuğun Hikâyesi) ’nin yayımlanmasıyla birlikte edebiyat dünyasına adım attı. Daha sonra, 2001’de Tand (Ivır Zıvır) adlı hikaye kitabı çıktı. Ardından 2004’de bir novella daha geldi: Wörterbuch (Sözlük). Bu kitapların Türkçesi yok ne yazık ki. Bizim için Jenny Erpenbeck edebiyatı 2008’de yayımlanan romanı Heimsuchung (Gölün Sırrı) ile başlıyor. Bu roman hemen 2010’da İngilizceye de çevriliyor. Bu açıdan şanslı bir yazar Jenny Erpenbeck. Hani Almanca Edebiyatın Anglosaksonlar nezdinde hep böyle şanslı olduğunu sanmayalım diye söylemek ihtiyacı duyuyorum. Mesela yine benim çok sevdiğim bir yazar olan Wilhelm Genazino’nun sanırım altıncı romanı olan O Gün İçin Bir Şemsiye mesela 2001 yılında yayımlanıyor, İngilizce’ye ise ancak 5 yıl sonra çevriliyor. Ve şu anda Türkçede daha çok kitabı var İngilizcede olduğundan. Ben Okurum için Mutsuzluk Zamanlarında Mutluluk bölümünü yaparken çok şaşırmıştım. İngilizceye çevrilmek Almanlar için bile zor yani anlayacağınız. 2012 yılında yayımlanan Bütün Günlerin Akşamı adlı romanı hem eleştirmenler hem de okurlar tarafından büyük ilgiyle karşılandı. Bu romanla Independent gazetesinin yabancı kurgu ödülünü kazandı. Ülkesinde de önemli ödülleri var Erpenbeck’in: Thomas Mann, Joseph Breitbach, Hans Fallada ödülleri gibi. Almanya’da 2015 yılında yayımlanan üçüncü romanı Gidiyor, Gitti, Gitmiş 2019’da New York Times Dikkat Çeken Kitaplar listesinde yer alıyor. Bu üç kitap da Türkçede var. Erpenbeck’in kitapları bu arada 30’dan fazla dile çevrilmiş. Gölün Sırrı önce Helikopter yayınlarında yayımlandı 2010’da. Şimdi diğer kitapları gibi Can Yayınları’nın listesinde. En son da bizim bugün konuşacağımız romanı Kairos yayımlandı. Kairos Uluslararası Booker Ödülleri’nin kısa listesinde şu anda. Mayıs başında kazanmasını umalım😊 Ama ülkemizde zaten bir ödül kazandı, daha doğrusu çevirisiyle Regaip Minareci’ye Talat Sait Halman Çeviri Ödülü’nü kazandırdı. Bu arada Bütün Günlerin Akşamı’nı da Türkçeye kazandıran yine Regaip hanım.
Bu arada Roman Değil adında İngilizcede de yayımlanan 1992’den 2018’e kadar yazdığı metinleri içeren biraz anı formunda bir kitabı daha var Erpenbeck’in. Can Yayınları’nın onu da ve diğer novellalarını da yayımlamasını umalım.
Ben Jenny Erpenbeck’in dört romanını da okudum. Zamanlar arasında gezinen, takip etmesi o kadar kolay olmayan ve aynı zamanda okuru avucunun içine alan, akıcı anlatımını çok seviyorum. Ama galiba en çok şu özelliğini seviyorum: Dört romanında da yaptığı bir şey toplumsal değişimlerin bireye yansımasını, tarihi gelişmelerin ışığında çok güzel anlatıyor. Ve okuruna bir aydınlatma yaşatıyor. Bütün Günlerin Akşamı’nda bir bölüm var:
"…kadın uyurken adam onun yanına oturmayı seviyor ve bir süredir insanlık tarihinin büyük bilmecesi olarak algıladığı konuya açıklık getirme çabasını sürdürüyor: Geneli etkileyen gelişmeler, koşullar ve olaylar savaş, uzun süre devam eden açlık ya da hızla yükselen enflasyona ayak uyduramayan memur maaşı gibi ortalama bir insanın yüzüne nasıl yer eder?" (sayfa 87)
Benim için Erpenbeck okumanın en birinci cazibesi bu sanırım. Erpenbeck de roman kahramanı gibi insanların yüzüne, ruhuna bakıyor ve toplumsal gelişmelerin de resmini böyle çiziyor.
#denizyücebaşarır #benokurumkitapkulübü #gatherin #kairos #jennyerpenbeck #canyayınları #almanca
Music from #Uppbeat (free for Creators!):
uppbeat.io/t/albert-behar/le-...
License code: H3HDTXPOZCLVLL18
2 май 2024
