19. Rogaland - Suldal
Opptak frå Landskappleiken, Rauland 1994.
Marit Johannesen og Ole Johannesen, Brit Guggedal og Eirik Sjøvoll dansar springar. Siri Dyvik spelar hardingfele. Slått: Springar etter Jørgen Hovda.
Om dansen
Springaren frå Suldal er den einaste bygdedansen frå Rogaland som har vore råd å få fram att i aktiv bruk. Dansarane som her viser dansen har sjølve vore hjå eldre i Suldal og lært. Brit Guggedal som er frå Suldal er nært i slekt med fleire av tradisjonskjeldene. Marit og Ole Johannessen budde i Suldal ei tid, og lærde hos nokre av dei eldre då. I tillegg var Johannesen sine med i Rff-sentret sitt dokumentasjonsarbeid og seinare i arbeid med analyse og nedteikning.
Dansen høyrer med til dei springarane på Vestlandet som blir dansa i udelt takt. Guten brukar mykje ei fri og heller ustukturert blanding av springing, hopping og svikting, men jamvel enkelte fastare stegmønster. Jenta brukar jamne springsteg.
Springaren er som vanleg oppbygd av ein vendingsdel med ei- og tohandstak, ein lausdans og ein samdansdel. Dansen startar med vendingsdelen, og gut og jente tek ihop med vinstre hand i vinstre. Ingen andre bygdedansar har ei slik opning. Men det høver godt - dei kan då danse rett inn akslevendingstaket utan å byte handtak fyrst. Lik mange av bygdedansane på Vestlandet er vendingsdelen sett saman av fleire ulike sidevendingstak og akslevendingstak, og mellom dei snuing under armane. Samdansdelen er ein typisk bygdedanssnu.
Vi veit at det har vore dansa springar andre stader i Rogaland, kanhende har springaren i Ryfylke og springaren på Jæren vore etter måten ulike kvarandre, men springaren på Jæren veit vi lite om.
Om musikken
Jørgen Torkjellson Viken Hovda f. 1890 gjekk gjerne under namnet Jørgen Vikjo. Han var frå Kvilldal i Suldal. Han hadde ingen som lærde etter seg, men nokre slåttar vart berga ved at Lars Bakka og Tor Øystad gjorde lydopptak av spelet hans. Variantar av same slåtten er kjend i Hardanger og Telemark under namnet Folkedalen. Felestillet er oppstilt bas, a-d-a-e.
1 ноя 2022
