Ota-bobolarimizga Qur’on o‘qib xato qildikmi? | Shayx Sodiq Samarqandiy 

Yanagi ramozon oyiga ollohim yetqasin INSHAOLLOH AMIN AMIN

БаракАллаҳу фикум, раҳмат устоз

Alloh sizdan rozi bo'lsin

Исботлари билан жуда оддий гузал жавоблар екан Оллох рози булсин

Ofarin ustoz Robbim sizni sunnatni himoyachilaridan qilsin

Тугри айттиз устоз уликларга курон укишмас куронни укиб амал клиш кэрак АЛЛОХУАЛАМ

Утганлар дуога мухтож буларкан, ота оналарни оркасидан хам, фарзандлар именно дуони, садакани куп килиш керак экан,Валлоху аълам.

Аллох сизни уз панохида асрасин

Джазака Аллохумма хойрон

Ассалам алейкум устоз оллох динига хизмат килаяпсиз оллох рози булсин ма ша аллох ☝️👌

Баракаллоху фийкум

Alloh rozi bulsin yaxshi savolga yaxshi javob bulbdi

АЛЛОХУ АКБАР.

Rahmat domla ilmizni olloh ziyoda qilsin

Raxmat 👍👍👍

Mashaalloh ..tiriklikda amal qilmoqlikni nasib et

Alloh sizdan rozi bo'sin ustoz. Avvomga Allohni dinini Rasullulloh s.a.v ning sunnatlarini yetkazishizda siz va jamoangizga Robbimizni o'zi madad bersin. Alloh qadarimga bitgan bo'lsa sizdan borib ilm olmoqlikni niyatidaman Inshaallah.

АЛЛОХУ АКБАР☝️

Olloh rozi bòlsin sizdan ustoz

Rahmat ustoz

خزاك الله خيرا

Jazakamullah hayran

Jazaka Allohu hoyron kasiron !

Otam OLLOH Raxmatqilsin. Shu Gaplarni aytardi. Qayirda bulsa ham uqib ketaveringlar. Qabirmga kelib uqishlaring shart emas derdi.

Аллох таола куръонни тирикларга хидоят топиши учун нозил килди

Жуда керакли мавзуни гапирдингиз узтоз. Шоят купчилик эшитиб, тушинса эди

ALLOH ROZI BOLSIN DAVOMI KILSIN RAHMAT

Alloh rozi bo'lsin

Allahim rozi bosin szdan ustoz jazakAllahu xoyr umrizdan baraka topin 😊

alloh rozi bulsin

Маша АЛЛОХ

Jazakallohu hoyr

ОЛЛОХ РОЗИ БУСИН 💯 лайк

Assalomu aleykum. Meni ota- onam vafot etishgan. Men xar tong ota-onamning xaqqilariga duo qilaman, avval Fotiha surasini keyin uch marta Ihlos surasini oqib Allohdan ularning gunohlarini kechirishini va o'qigan duolarim yetib borishini sorayman. Va bu ishim juda ma'qul ish dib o'ylardim. Xozir ikkilanib qoldim nahotki shu amalimdan bir foyda bo'lmasa o'tganlarga dib.

СубханаАллах мана бу домлада хам илм хам такво бор екан бази домлаларда илм бор такво йук далилларни узини хохиш истагига караб тугирлашади бу домла борини гапирди

Аллохума магфирили вали волидия вал узтозия.

Alloh ajrizni bersin Juda teran fikrlar aytibsiz ustoz

Chunki Allohu Taolo Quronni Quronda eslatma degan. Eslatma esa tiriklarga eslatiladi.

Endi haqiqiy Javob oldim manashu borasida kub tortishardim rahmat ustoz yanada tikladim manashu ilimni

Ислом динига ёрдам бераётганларга Аллоҳ ёрдам берсин. Ислом динини зарарига ишлаётганларга Аллоҳ кифоя қилсин. Амин.

ALLOH AKBAR!!!

Ассаламу алайуум устоз борлигинга щукир бизларга куп илим ургатяпсиз.

Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва барокатуҳу

У́лган одамга курьон у́кишни "бизнес" Килишволгану ку́пчилик корилиар оддий хакикатку бу ë ëлгонми жанозаям пуллик конечно бу одамни динни бизнес килгалар вахобий дейдида мана оддий килиб тушунтирибди хакикатни рахмат сизга

👍👍👍 Аллох доим панохида асрасин сизни...

☝☝☝

Alloh isloh qisin ummati muhammadni

الله أكبر الحق

Meni ixlosim Abdullox domlaga Abdullox domla o‘qisa savobi boradi deb aytdi demak o‘qiymiz. Agar savobi o‘liklarimizga bormagandayam xich yo‘gi o‘qiganimizga o‘zimizga savobi tegadi. Bunaqa ixtilofli masalalarda o‘zimizni yurtde domlalarga ishongan maqulroq.

Яна билдирилган фикрлар ичида" қуръон тириклар учун ӯликлар учун эмас " деб ёзилибди, ваҳолангки сиз учун берилган ризқдан бошқаларга ҳам илинсанггиз қандоқ яхши. Яна бир яхши томони бизнинг замонамизда ӯтганларга савоби бағишланиб ӯқилаётган тиловатлар сабаб қуръон оятлари янада кӯпроқ янграмоқда. Масжидга бормайдиган инсонлар шу жойларда тинглаб қуръонга иҳлослари ортмоқда. Валлоҳу аълам.

☝☝☝☝

Asalamualayku uyda it boqsa farishta kirmaydi diyishadi shu rotmi shu haqida tushuntirib utsayiz oldindan raxmat OLLOX rozi bulsin sizdan

Аллах акбар

Qaydan Bunaqa qonun chiqdi har bir duo va ortidan duo uqiguvchi farzand insha Alloh utgan lar uchun Rahmat dir noumid shayton

Бизда мусилмончилик шу уликларга курон укишни тушинади одамлар

АССАЛОМУ АЛАЙКУМ ВА РАХМАТУЛЛОХИ ВА БАРАКАТУХУ.МУХТАРАМ ШАЙХ СОДИК,.СИЗ АЙТАЯПСИЗКИ БУ ИХТИЛОФЛИ МАСАЛА.БАЗИЛАР К,ИЁС КИЛАДИ ДЕЯПСИЗ.АММО БУ ХАДИСНИ.АБУ ДОВУД РИВОЯТ К,ИЛАДИ РАСУЛУЛЛОХ САЛЛАЛЛОХУ АЛАЙХИ ВАСАЛЛАМ АЙТАДИЛАР...(ИК,РАУ АЛА МАВК,ОКИН МАВТОКУМ ЯСИН...).СИЗЛАР УЛИКЛАРИНГИЗГА ОТА ОНАЛАРИНГИЗГА АВЛОДУ АЖДОДЛАРИНГИЗГА ЯСИН УК,ИНГЛАР ДЕГАНЛАР.

nimaga dizlayk bosarkin odamlar islomiy maruzalarga dizlayk bosish gunox har bir dizlayklariga 1 ta gunox Allah insof tavfiq bersin va kifoya qilsin!

Хеч кандей муаммо йук хохлаган килсин хохламаса йук Аллох рози булсин Устоз лекин бу масалада Хазрат га эргашаман

СУБХОНОЛЛОХ

Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг баъзиси қабр устига капасини тикиб олди. У ер қабр эканини билмади. Кейин қабр ичидаги инсон «Таборак» сурасини охиригача қироат қилганини эшитди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, ё Аллоҳнинг Расули, билмасдан капамни қабрнинг устига қуриб олибман. Унинг ичида бир одам Таборакал мулк сурасини охиригача қироат қилди, деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «У («Таборак» сураси) манъ қилувчидир. У нажот берувчидир. Унга қабр азобидан нажот беради», дедилар. Термизий ва Табароний ривоят қилган

Rasululloh Sallallahu Alayhi Vasallam mening sunnatimga va mening sahobalarimning sunnatiga ergashiglar dedilar. kimki o`zidan bir yaxshi sunnat qoldirsa (amaldagi yaxshilik deyilyapti ) deyilgan joylar ham bor azizlar. din mukammal bo`lgan albatta lekin hamma narsani ham o`z o`rni bor. Sizlarning eng yomoningiz so`rab harom qilgani deganlar. wu uchun ko`p savol beravermaylik, bilganimizga amal qilaylik, niyyatlarimizni poklab olaylik, amalda bo`laylik inshaallah Parvardigori olamdan so`raylik va jannatiga dohil bo`laylik. Amal hech kimda yetmaydi jannatga kirishga shunday ekan solih amalda bardavom bo`laylik Allah Azza Jalla haq bilan hukm qiladi. Rahmonning Rohim sifatidan umid qilgan holatda yashaylik. Ixtiloflar bizga yarashmaydi. keyin bunaqa savollarni yig`ishtiringlar buning oqibati manashunaqa guruhbozlikka olib keladi. Wallahu Alam....

Домла хадис бору инсон улгандан кейин хамма амали тухтайди илло учта амалидан бошка , шулардан учинчиси солих фаразанди ортида колса ва хаккига дуо килиб турса деган ?

Assalamu alaykum ming bor uzur notugri etvotkan bolsam shunchaki uylab qoldim Paygambarimiz Myxammad sollolhu alayhiy vassallam mayitni muborak qollari bilan dafn qilganliklari uchundur balkim quron oqimagandurla

Domla abdullox domlani eshitib koring shu mavzudi

O‘qib duo qilinsa Alloh beradi 2 hil gap oyatlar o‘lik va tirik bandalar uchun

Kechiraszu Domla xaworat yoki ilon chaqmasin dep bezovta qimadik degan joyi bormi xadisda

Бизга Курон окиб амал килишчун нозил килинда оликларни оркасидан окиб дуо клишчунмас

Муридларга барибир ёқмайди бу жавоб, тўқима ёки заиф ривоятларни олиб, қаердан бўлса хам ўликга қурон ўқишга фатво топишади, чунки улар ихтилофли масалада хар доим сахихини ташлаб заифини, нафсиларига мосини олишади.

Ҳанафий мазҳаби бўйича қабрларни зиёрат қилиш эркак ва аёлларга мандубдир. Бошқа мазҳаблар аёлларнинг қабрларни зиёрат қилиши жоиз эмас деганлар. Қабр зиёрати Жума, Шанба, Душанба ва Пайшанба кунлари бўлгани яхши. Зиёрат ва дуо тик турган ҳолда бўлади. Зиёратчи «Ясин» сурасини қироат қилиши мандубдир. Буни «ал-Баҳру ар-Роиқ» китобининг соҳиби ва аз-Зайлаъийлар Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилганлар. Унда Расулуллоҳ алайҳиссалом: «Ким мақбараларга кирганда «Ясин» сурасини қироат қилса, Аллоҳ ўша куни уларга енгиллик беради ва унга ўша ердаги нарсалар ададича ҳасанотлар бўлади», деганлар. Имом Аҳмад, Ибн Можа, Абу Довуд ва ал-Ҳокимлар Маъқал ибн Ясор розияллоҳу анҳудан қилган ривоятда Расулуллоҳ алайҳиссалом:«Ўликларингизга «Ясин»ни қироат қилинг», деганлар. Шунингдек, «Фотиҳа» сураси, «Бақара» сурасининг аввалидан «муфлиҳун»гача, Курсий оятини, Аманарросулуни, «Таборак» сурасини, «Такосур» сурасини, «Қул аъузу бироббил фалақи» ҳамда «Қул аъузу бироббиннаси»ни уч мартадан ва «Ихлос» сурасини уч, етти ёки ўн бир марта ўқиса бўлади. Қироатнинг савобини ўтганларга бағишлаб дуо қилинади.

Assalomu alaykum. Savolga javobizham tuwunarsiz. Nima bògandaham 2 dunyo saodatiga yetaylik sizham, bizham Amin.

Құран тірілерге түскен, өлілерге емес. Құранды қабір басынан басқа жерлерде оқысаң саған сауап жазылып, өмірден өткен ата-анаңа да сауап бара береді (Аллоһ білуші)

Hanafiy mazhabida quron tilovat qilsa boladi deb eshtidim. Allohu alam

Masha olloh

Узбекистон муллалари факат пулга тугунга келади нима опкелишипти йейдигон нарсами ёки пулми дейдигон гапларини ешитганма озидан муллача ясаволганларда болибххам анжода йемахор муллаларимиз копака Аллох хидоят берсин йемахорларимизга

Курон окиб куронди окиганимизни савобини отиб кетканларга дуо килиб багишлайди ва Аллохдан гунохларимизни магфират килишини сораб дуо киламиз отиб кетканларга хам

Qur‘on o‘qishni ziyoni yo‘q hicham o‘lgan bo‘sa ham tirik bo‘sa ham O‘qilmagan deyishsa ham o‘qilmasin ham deyishmaganku to‘g‘rimi....???

Shu insonga qanday qib Savolarimizni yozsak boladi

السلام عليكم ورحمة الله وبركاته

Domla raxmat óliklarni ziyorat qilishga borsak duvo qilsak boladima

Savobi boradi deyilyapti Quronxonlar qatorida bo`ladi deyilayotgani yo`qku !!! Astag`firulloh

Savol... Odam oziga yoki bowqalarga dam solsa boladimi va qandey suralarni aytw va qay tartbda boliwi kerey

Мен хар намоздан кейин ота онамга мафвират сурайман Оллохга шукур онагинам тириклар отагинам утиб кетганлар пайшанба Якшанба Курон айтаман гунохми бу

Ёсиин сурасини ўликка ва касалларга ўқинг деган-ку?

Qani hamma olimlar ham bir birlariga uzr berishlikni organsalar sizdek

Ма шаа Ллаһ

Устоз кота рахмат сизга олдин билмаган эдим.шу ешка крип

Assalomu alaykum! Qazo namozla ri qay tartibda o'qiladi, farz nomozlaridan keyin o'qisak azon va takbir aytish shartmi

Эй ота боболарини илох килиб олганлар. Ота бобога эргашилинмайди .Аллох ва росулига итоат килинади.озгина аклларингни ишлатишмайсанми.

👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍

Domla! Meni kaynotam olamdan otganlar, ancha vaktdan beri men har ramazonda kaynotamga atab hadmi kuron okiyman shahsan ozim, kn shu hadmi kuron tilovatimi ajrlarini kaynotamga bagishladim deb duo kilaman shu ishimda davom etsam boladimi?

Assalomualaykum men bir kun tunda jonim siqilib yiğladim sonra nega yiglayman undan afzali ğusl kb QUR'ON okib uhlayin dedimda Qur'on okidim ötganlarga bağışladım dalam vafotiga kop bolmagandi dadamga bağışladım.Kozimni yumdim kattik uhlamasimdan dadam yonimda otirib "Yiğlamang kizim men yoningizdaman" dedilar

ассалому алайкум ва рахматуллох баракатух азиз бродарлар каран ер юзига тартиб интизом инсонятга адашмаслиг нима халол нима харом оллохга кандай ибодатда булиш кераг хакикат урнатишлиг учун огох булиш инсоният улгандан сунг афсусланмасин шунинг учин яасин улганга укилмайди силар таржимони бор хамма миллати укиб куринглар акилларинг паросатларинг билан тушиниб оласилар бизда инсонлар намоз укишди билмайдилар лекин катта олиму шайхларга танбех берадилар акидани тугрилаш кераг яна акида нима экан деб акида хакикий тугри йул курон ва хадис далил пайгамбаримиз саллолоху алайхи вассалам йуллари оллоху акбар

бу тугрида тушунчам анча кенгайди рахмат сизга

Шу дизлайк бөсганларни кули синсин.

Энди кабристонга борилмаса, курон тиловат килинмаса .одамла ота боболарини унутворадику .кейин кабристонла чакалезор болиб каровсиз ахволга келиб колмидими,бу масала Нима болар экин. Лекин бизани юртда одамла фарзанд лари БН мозорга бориб тозалаб убу нарса экиб чиройли килиб ,курон тиловат килиб келиш одат боган ,боларига навараларига бобоси тогрисида малумот БЕРИЛАДИ.яхши тарафларини эслашади . Ихтилофли масала дийилвотти . кимдур болади диган кимдур бомиди диган. Манимча бормагандан кура бориб тозалаб экин экиб тиловат килиб келган яхширо боса кере ,чем борми унут болиб кетмасин уша ота она,не хастарда котта киган бокиб едирган ичирган ,енди Бир тиловот БН эслаш малол келса фарзанд га .бу сал галати бомасмикин.мусулмонла!!! Яна Аллох билгувчи хато гапирган босам Аллох кечирсин.яна бошка домлаладан сураб куриш кере. Комментариялани укиб хайрон колдим ,хамма Бир бирини менсими суквотти. Мана шу сукишимиз манимча кабристонга бориб тиловат килишдан хам йомон боса кере.бир бирилани ваххаби шииа дБ ташавотти. Суннат га амал килиш бунака бумиди.хурмат болиш КЕРЕ уз Аро.

Ассалому алайкум Мухаммад Юсуф Мухаммад Содик хазратларининг шу масалада жавобига нима дейсиз

Агар Узбекистонда ма'йит чиккан уйда шари'ат буйича иш килсанггиз борми! Йа Аллох нима булишини тасаввур хам килмайман. На'узибиллах

Заъфароний айтади: «Шофеъий раҳимаҳуллоҳудан қабр олдида қироат қилиш ҳақида сўрадим. Ҳечқиси йўқ», деди. Имом Аҳмад ибн Ҳанбал буни аввал инкор қилар эди. Чунки унга бирор ривоят етмаган эди. Унга ривоят етганда ўз фикридан қайтган». Имом Жалолиддин Суютийнинг «Шарҳис-Судури бишарҳи ҳолил мавта вал қубури» номли китобида зикр қилинган имом Аҳмад ибн Ҳанбалга қабр устида қироат қилишга ҳужжатбўлган ривоятни қандоқ етганинини шайхАбдулфаттоҳ Абу Ғудда раҳматуллоҳи алайҳи «Саласу расоила фии истиҳбоби дуои ва рафъул ядайни фийҳи баъдас саловотил мактуба» номли китобга ёзган муқаддимада ўқиймиз: «Ибн Қайюм «Китобур руҳ»нинг аввалида (51-бетда) зикр қилади: «ал-Халлол айтди: «Ҳасан ибн Аҳмад ал-Варроқдан, у Али ибн Мусо ал-Ҳаддоддан ривоят қилади: «Аҳмад ибн Ҳанбал ва Муҳаммад ибн Қудома ал-Жавҳарий билан бирга жанозада эдим. Маййит дафн қилинганида бир кўр киши қабр ёнида ўтириб қироат қила бошлади. Шунда Аҳмад унга: «Эй сен! Қабрнинг ёнида қироат қилиш бидъатдир!» деди. Мақбарадан чиққанимизда Муҳаммад ибн Қудома Аҳмад ибн Ҳанбалга: «Эй Абу Абдуллоҳ! Мубашшир ал-Ҳалабий ҳақида нима дейсан?» деди. «Ишончли одам», деди. «Ундан бирор нарса ёзганмисан?» деди. «Ҳа», деди. «Мубашшир менга Абдурроҳман ибн ал-Алаа ал-Лажлаждан, у отасидан хабар берди. Ўша одам дафн қилинганидан сўнг бош тарафида «Бақара»нинг аввали ва охирини ўқишни васиятқилган ва Ибн Умарнинг шундоқ васият қилганини эшитганман, деган экан», деди. Шунда Аҳмад унга: «Қайтиб бориб ҳалиги одамга айт, қироат қилаверсин», деди». Имом Аҳмадни Аллоҳ раҳм қилсин. У билан ҳақнинг орасида адоват йўқ эди» (7-8-бетлар).

Ўлик триклигида ўйлаши керак охиратини Ўлгандан кейин орқасидан ким нима қилади у барибир сўроқлигича қолади

O‘tganlarga xatmi Qur’on bag‘ishlash haqida “Islom.uz” portalida o‘tganlarga xatmi Qur’on bag‘ishlash haqida maqola chop etildi. Ma’lumot Hasanxon Yahyo Abdulmajidning “Xatmi Qur’onga marhabo!” kitobidan olingan. Uni to‘lig‘icha keltirib o‘tamiz. Foto: “Islom.uz” Dinimiz Islom insoniylik dinidir, odob‑axloq dinidir, yaxshilik va ezgulik dinidir. Islomga ko‘ra, inson o‘lishi bilan unut bo‘lmaydi va shu bois, uning tiriklar zimmasida haqlari, tiriklarning o‘tmishdoshlari oldida burchlari bo‘ladi. Shuning uchun ham Islomda o‘tganlarni xotirlash, ularning haqlariga duo qilish targ‘ib etilgan. Qur’oni Karim musulmon ummatini o‘z o‘tmishdoshlarini xotirlab, haqlariga mag‘firat so‘rab duoda bo‘ladigan ummat, deya ta’riflagan. Alloh taolo Hashr surasida shunday deydi: “Ulardan keyin kelganlar: “Robbimiz! Bizlarni ham, bizdan oldin iymon bilan o‘tgan birodarlarimizni ham mag‘firat qilgin va bizning qalbimizda iymon keltirganlarga nisbatan g‘illi‑g‘ash qo‘ymagin. Robbimiz! Albatta, Sen o‘ta shafqatli va rahmlisan” (Hashr surasi, 10‑oyat). “Ulardan keyin kelganlar” deyilganda Islom ummatining ilk avlodi - sahobalardan keyingi musulmonlar, umuman olganda, musulmonlarning keyingi avlodlari nazarda tutilgan. Demak, Islom ummatining xususiyatlaridan biri shuki, ularning keyingi kelganlari oldin o‘tganlarini yaxshilikda yodga olib, haqlariga xayrli duolarda bo‘ladi. Ushbu ilohiy ta’lim asrlar osha musulmon olamida amalda joriy bo‘lib kelgan. Shu bilan birga, o‘tganlarning nomidan yaxshi amallar qilib, savobini ularga bag‘ishlash ham bevosita Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning tavsiyalari bilan shariatimizda joriy qilingan amaldir. Bu mavzuga oid diniy ta’limotlarni chuqur o‘rgangan ulamolarimiz Qur’on tilovat qilib, savobini o‘tganlarning haqqiga bag‘ishlash ham mazkur shar’iy ko‘rsatma ostiga doxil ekanini ta’kidlaydilar. Ular: “Bu borada kelgan hadislar o‘rganilsa, Nabiy sollallohu alayhi vasallam o‘tgan kishisining nomidan biror ezgu amal qilmoqchi bo‘lib, uning savobi yetishi haqida so‘ragan kishilarga: “Ha, savobi yetadi”, deb javob berganlar. U zotdan Qur’on tilovatining savobi yetishi haqida so‘ralgani rivoyat qilinmagan bo‘lsa‑da, boshqa savollarga bergan javoblaridan xulosa qilish mumkinki, agar u haqda so‘ralganda, unga ham “Ha, savobi yetadi”, deb javob bergan bo‘lardilar”, deydilar. Badriddin Ayniy rahmatullohi alayh o‘zining “Sahihi Buxoriy”ga yozgan sharhida Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilingan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning xurmo novdasini ikki qabrga suqa turib: “Shoyad, shu sabab bulardan azob yengillatilsa”, degan hadislarining izohida jumladan quyidagilarni aytadi: “Xattobiy aytadi: “Bu hadisda qabr ustida Kitobi Azizni (Qur’onni) o‘qish mustahab ekaniga dalil bor, chunki dov‑daraxtning tasbehi tufayli mayyitga azob yengillatilishi umid qilinar ekan, Qur’oni Azim tilovatida umidvorlik va baraka yanada ulkandir”. Men aytaman: “Odamlar (ya’ni ulamolar) bu masalada turlicha fikr aytganlar. Abu Hanifa va Ahmad roziyallohu anhumo “Qur’on qiroatining savobi mayyitga yetadi”, degan fikrni qo‘llaganlar. Bunga dalil Abu Bakr Najjorning “Sunan” kitobida Aliy roziyallohu anhudan qilgan ushbu rivoyatidir: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim qabrlar o‘rtasidan o‘tib qolib, “Qulhuvalloohu ahad”ni o‘n bir marta o‘qib, so‘ng uning ajrini o‘lganlarga bag‘ishlasa, unga o‘lganlarning adadicha savob beriladi”, dedilar”. (Buni Doraqutniy ham rivoyat qilgan). U yana o‘z “Sunan”ida Anas roziyallohu anhudan marfu’ shaklda rivoyat qiladi: “Kim qabristonga kirib, Yosin surasini o‘qisa, o‘sha kuni ulardan azob yengillatiladi”. Badriddin Ayniy shu kabi ayrim rivoyatlarni keltirgach, “O‘tganlarga namoz, ro‘za va sadaqaning savobi yetishining o‘zi Qur’on tilovatining ham savobi yetishini bildiradi”, deydi. Zakariyo Ansoriy rahmatullohi alayh “Al‑Lubob”da: “Bunga (tilovatning savobi o‘lganga yetishiga) dalolat qiladigan narsalardan biri shuki, musulmonlar barcha asrlarda Qur’on o‘qib, o‘tganlariga bag‘ishlaganlar va buni hech kim inkor etmagan. Binobarin, bunga ijmo’ bo‘lgan”, deydi. Ma’qal ibn Yasor roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “O‘liklaringizga Yosin surasini o‘qinglar”, dedilar”. Bu hadisni imom Abu Dovud va Nasoiy rivoyat qilishgan, Ibn Hibbon sahih deb aytgan va: “Bu yerda o‘lim to‘shagidagi inson nazarda tutilgan”, degan. Ammo ko‘pchilik ulamolar: “Lafz umumiy bo‘lgani uchun bu hadis o‘lim to‘shagida yotgan kishini ham, o‘lgan odamni ham o‘z ichiga oladi”, deyishadi. Ibn Obidin rahmatullohi alayh o‘zining mashhur asari - “Raddul‑muxtor”da yuqorida zikr qilingan hadislarni, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ummatlari nomidan qurbonlik qilganlari, Qur’oni Karimda ota‑onaga mag‘firat so‘rab duo qilishga targ‘ib qilingani va yana boshqa dalillarni sanab o‘tgach: “Bularning va bunga o‘xshash biz cho‘zilib ketishidan qo‘rqib keltirmagan dalillarning barchasi amalda boshqaning sherik bo‘lishini, ya’ni boshqaning amalidan manfaat olish borligini tavotur darajasiga olib chiqadi”, deya xulosa yasaydi. Umuman olganda, hanafiy mazhabining deyarli barcha mo‘‘tabar manbalarida sadaqa, namoz, ro‘za, tilovat va boshqa yaxshi amallarni boshqaning nomidan qilish mumkinligi, savobi yetishi haqida alohida to‘xtab o‘tilgan. Jumladan, bu haqda “Hidoya”, “Bahrur‑roiq”, “Badoye’” va boshqa asarlarda so‘z boradi. “Raddul‑muxtor”da bu mavzuda yana quyidagilarni o‘qiymiz: “Ibn Hajar Makkiydan: “Birov qabriston ahliga Fotiha surasini o‘qisa, savob ularning o‘rtasida taqsimlanadimi yoki har biriga uning savobicha to‘liq beriladimi?” deb so‘ralganda, u: “Bir jamoa ulamolar ikkinchisiga fatvo berishgan va Allohning fazliga shunisi loyiqroq”, deb javob bergan. Ibn Hajar o‘zining fiqhiy fatvolarida aytishicha, Hofiz Ibn Taymiya Nabiy sollallohu alayhi vasallamga qiroat savobini bag‘ishlashni man qilib: “Chunki u zotning yuksak qadrlariga salavot aytish, vasila so‘rash kabi o‘zlari izn bergan narsalardagina jur’at qilinadi”, deb aytgan ekan. Subkiy va boshqalar u kishiga qattiq raddiya berib: “Bunaqa ishlarda maxsus iznga hojat yo‘q. Ko‘rmaysanmi, Ibn Umar roziyallohu anhumo u zot sollallohu alayhi vasallamning vafotlaridan so‘ng hech qanday vasiyatsiz u zotning nomlaridan umralar qilar edi. Junayd tabaqasidagi Ibn Muvaffaq u zot alayhissalomning nomlaridan yetmish marta haj qilgan. Ibn Siroj u zot sollallohu alayhi vasallamning nomlaridan o‘n ming marta xatm va shuncha qurbonlik qilgan”, deyishgan... Hanbaliylardan Ibn Aqil: “U zotga tilovat savobini bag‘ishlash mustahab”, degan. Ulamolarimizning gapi shuki, kishining o‘z amalini boshqaga hadya qilishi mumkin ekan, bunga Nabiy sollallohu alayhi vasallam ham kiradilar, chunki u zot bunga eng haqlidirlar. Zero, u zot bizni zalolatdan qutqarganlar. Bunda bir nav shukr va u zot alayhissalomga go‘zal tortiq qilish bor. Komil narsa kamolotning ziyoda bo‘lishiga qobiliyatlidir. Ba’zi bir buni man qiluvchilarning “Bunda mavjud narsani yana mavjud qilishga urinish bor, chunki u zotning ummatlarining barcha amallari o‘z‑o‘zidan u zotning tarozilarini bosadi”, degan gaplariga kelsak, bunga “Buning hech qanday monelik joyi yo‘q, chunki Alloh taolo u zot sollallohu alayhi vasallamga O‘zi salavot aytishini xabar qila turib, bizlarning u zotga “Allohim! U zotga salavot yo‘llagin!” deya salavot aytishimizni buyurgan”, deb javob beriladi” (“Raddul‑muxtor”dan iqtibos tugadi). Xulosa qilib aytganda, mo‘‘tabar manbalarda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning yoki sahobalarning biror o‘tgan kishiga xatmi Qur’on bag‘ishlaganlari naql qilinmagan bo‘lsa‑da, bu umumiy tarzda ruxsat berilgan, targ‘ib qilingan ishlardandir. Yuqorida o‘tgan hadislar va umumiy shar’iy yo‘riqlar shuni ko‘rsatadi. Shunga ko‘ra, Qur’on xatm qilib, savobini o‘tgan ota‑ona va boshqa yaqinlarga bag‘ishlash ulug‘ savobli amallardandir. Xatmni o‘sha mayyitning nomidan niyat qilib boshlansa, yana ham yaxshi bo‘ladi. Ammo tirik odam nomidan xatm qilinmaydi, unga tilovat savobi bag‘ishlanmaydi, chunki bunday badaniy amallarni birovning nomidan qilish uchun o‘sha shaxsning shu amalni qilishga butkul qodir bo‘lmasligi shart qilingan (“Raddul‑muxtor”). Xatmi Qur’ondan savob hosil bo‘lishi uchun uni xolis Alloh uchun bajarish lozim. Turli moddiy manfaatlar ilinjida qilinsa, savob hosil bo‘lmaydi va binobarin, o‘tganlarga ham savob yetmaydi.