#tosięprzydawszkole #barok #nowożytność #rzeczpospolita #polska #sobieski #wiedeń #turcja #bitwa #polska #wilanów
Szybki skrót:
10 listopada 1673 - śmierć króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego
11 listopada 1673 - druga bitwa pod Chocimiem; hetman Sobieski pokonuje Turków
21 maja 1674 - elekcja Jana Sobieskiego na króla Polski i wielkiego księcia Litwy
11 czerwca 1675 - traktat w Jaworowie; Sobieski zawiera sojusz z Francją przeciwko Brandenburgii (patrz niżej: polityka bałtycka Sobieskiego)
24 sierpnia 1675 - bitwa pod Lwowem/pod Lesienicami/na trakcie gliniańskim; Jan Sobieski sprytnie pokonuje liczebniejszych Tatarów
20 września-11 października 1675 - obrona Trembowli; dużą rolę w obronie zamku ma Anna Dorota Chrzanowska
2 lutego 1676 - koronacja Jana III Sobieskiego
25 września-14 października 1676 - bitwa pod Żurawnem; decydująca potyczka w wojnie polsko-tureckiej. Wygrywa Sobieski
17 października 1676 - rozejm w Żurawnie; Turcja rezygnuje z haraczu od Rzeczypospolitej i zwraca ok. 1/3 zdobytych 4 lata wcześniej ziem
Kwiecień 1678 - pokój z Turcją; zarówno Rzeczpospolita jak Imperium Osmańskie jest w sojuszu z Francją
31 marca/1 kwietnia 1683 - traktat warszawski; Rzeczpospolita i Austria obiecują sobie wzajemną pomoc w razie uderzenia Turcji
14 lipca-12 września 1683 - oblężenie Wiednia przez Turcję
12 września 1683 - bitwa pod Wiedniem (również odsiecz wiedeńska, wiktoria wiedeńska); Jan Sobieski przybywa na odsiecz stolicy Austrii, pokonując bez reszty wojsko tureckie
7 i 9 października 1683 - bitwy pod Parkanami; pierwsza przez nas przegrana, druga wygrana, zdobywamy Parkany i Ostrzyhom
1684 - zawiązanie Ligi Świętej, sojuszu Rzeczypospolitej, Austrii, Wenecji i papiestwa (potem dołączyła Rosja). Celem jest ostateczne zwalczenie Turcji
6 maja 1686 - pokój Grzymułtowskiego; Rzeczpospolita zawiera pokój z Rosją i ostatecznie kończy wojnę, rozpoczętą jeszcze przez Chmielnickiego (👉 • Powstanie Chmielnickie... ) Ostatecznie tracimy lewobrzeżną Ukrainę, ziemie smoleńską, siewierską i czernihowską)
Z kolei w kraju Jan Sobieski był bardzo mało aktywnym politykiem, bardzo uważał, żeby nie wywołać kolejnej wojny domowej.
17 czerwca 1696 - śmierć Jana Sobieskiego w Wilanowie
Polityka bałtycka Jana Sobieskiego:
- traktat w Jaworowie z 1675 wprowadził Rzeczpospolitą do obozu państw profrancuskich, a więc opozycyjnych wobec katolickich Habsburgów. W skład obozu wchodziły Francja, Szwecja, Turcja
- dzięki temu sojuszowi Rzeczpospolita zawarła pokój z Turcją
- Jan Sobieski planował razem ze Szwecją najechać Prusy i usadzić na ich tronie swojego syna Jakuba, co otworzyłoby mu drogę do tronu Rzeczypospolitej w przyszłości
- skończyło się tak, że Szwecja do wojny z Prusami się nie zebrała, a Francja zakończyła wojnę z Brandenburgią (Prusy i Brandenburgia były połączone unią personalną)
Reforma wojskowa Sobieskiego:
- stopniowe odchodzenie od szabli
- jednolite umundurowanie
- wprowadzenie berdyszów (toporów na długim drzewcu - służyły do walki oraz jako podpórka do strzału z muszkietu)
Postacie:
Jan Sobieski - polski magnat, m. in. hetman wielki koronny, od 1674 król Polski i wielki książę litewski. Wsławiony jako wybitny dowódca wojskowy, zwycięzca spod Chocimia (1673), Wiednia i Parkanów (1683). Przez Turków zwany Lwem Lechistanu (Lechistan to w językach bliskiego wschodu Polska), dzięki zwycięstwom nad muzułmańskimi najeźdźcami w całej Europie znany jako Obrońca Wiary. Prywatnie również człowiek renesansu, mecenas sztuki, zainteresowany nauką, osobiście znał astronoma Jana Heweliusza - ten na jego cześć w 1684 nazwał gwiazdozbiór Tarczą Sobieskiego (obecnie po prostu Tarcza)
Maria Kazimiera de La Grange d’Arquien (Marysieńka) - żona Jana Sobieskiego, wcześniej w przymusowym małżeństwie z Janem Sobiepanem Zamojskim. Znana ze swojej korespondencji, którą prowadziła z Janem Sobieskim w czasie rozstań.
Do poczytania dla ciekawych 👉 docplayer.pl/3...
Leopold I Habsburg - arcyksiążę Austrii, cesarz rzymski z czasów bitwy pod Wiedniem
Kara Mustafa - wielki wezyr, dowódca armii oblegającej Wiedeń w 1683, za ucieczkę spod Wiednia oraz oddanie Ostrzyhomia bez walki, uduszony jedwabnym sznurem w Belgradzie 25 grudnia 1683
Kazimierz Jan Sapieha - hetman wielki litewski z nadania Jana Sobieskiego, potem członek opozycji, po śmierci Sobieskiego doprowadzi do niemałego zamętu na Litwie (ale to już nie ten film)
Miejsca:
Wilanów - rezydencja Jana Sobieskiego, jeden z najznakomitszych pałaców magnackich w Europie, obecnie na terenie Warszawy
Subskrybuj kanał 🔔 kliknij łapkę w górę 👍Dołącz do grupy 👉 / 167295238495661
Kontakt ze mną - przemyslaw.yt.kontakt@gmail.com
Przyślij mema, a może pojawi się na odcinku :-)
7 сен 2024
