ढोल ताशा 'पथक' (समूह किंवा मिरवणुका) च्या तालबद्ध बीट्स हे पुणे आणि महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक जडणघडणीचा अविभाज्य भाग आहेत, जे युगानुयुगे गुंजत आहेत आणि पारंपारिक उत्सवांचे सार कॅप्चर करतात. या ब्लॉगमध्ये, आम्ही ढोल ताशाचा मनमोहक इतिहास, उत्क्रांती आणि सांस्कृतिक महत्त्व, त्याची मुळे, वाद्यांची उत्क्रांती आणि आधुनिक काळातील प्रासंगिकतेचा शोध घेत आहोत. महाराष्ट्राच्या हृदयाच्या ठोक्यामागील आकर्षक कथा आम्ही उलगडत असताना काळाच्या प्रवासात आमच्यात सामील व्हा. तुमच्यापैकी ज्यांना हे व्हिडिओ स्वरूपात पहायचे आहे त्यांनी या लिंकचा वापर करून या विषयावरील आमच्या दोन भागांच्या दस्तऐवज मालिकेवर क्लिक करू शकता.
ढोल ताशाचा इतिहास
ढोल ताशाचा इतिहास महाराष्ट्राच्या चैतन्यशील सांस्कृतिक भूभागाशी आहे. ऐतिहासिकदृष्ट्या, ढोल ताशाचा उगम प्रदेशातील पारंपारिक लोकसंगीत आणि नृत्य प्रकारांमध्ये आढळतो. लोकमान्य टिळकांनी लोकांना एकत्र आणण्यासाठी सुरू केलेला हा मानवनिर्मित उत्सव आहे. सुरुवातीला सण आणि उत्सवादरम्यान संप्रेषणाचे साधन म्हणून वापरल्या गेलेल्या, ढोल ताशाच्या तालांनी समुदायांना एकत्र आणून एकत्रित शक्ती म्हणून काम केले. मराठा शासकांच्या काळात तालबद्ध जोडणीला महत्त्व प्राप्त झाले, जेथे तो मिरवणुकांचा अविभाज्य भाग बनला आणि विशेषत: गणेशोत्सव (मूर्तीचे स्वागत आणि निरोप दोन्ही) समारंभ. कालांतराने, ढोल ताशा हा महाराष्ट्राच्या भावविश्वाचा समानार्थी बनला, जो राज्याच्या समृद्ध सांस्कृतिक वारशाचा मूर्त रूप आहे.
ढोल ताशा वाद्यांची उत्क्रांती
प्राथमिक वाद्यांमध्ये 'ढोल' आणि 'ताशा' यांचा समावेश होतो. ढोल हा एक मोठा, दंडगोलाकार आणि दुहेरी डोके असलेला ढोल आहे, तर ताशा हा एक लहान उंच, एकल-डोके असलेला ढोल आहे. रंगीबेरंगी कापडाच्या पट्ट्या वापरून दोन्ही ड्रम वादकाच्या शरीरावर लटकवले जातात. साध्या, पारंपारिक साहित्य आणि तंत्रांचा वापर करून दोन्ही उपकरणे अचूकपणे तयार केली जातात. मिरवणुकीत, पुढे लेजिहीम (पारंपारिक डफ) नर्तक असतात, त्यांच्या मागे ढोल-ढोल वादक असतात जे ताशा ढोलकीच्या छोट्या गटाला वेढा घालतात. ताशा ढोलकी वाजवणारे ढोलकी वादनाचा उद्देश पूर्ण करतात. संगीत नेहमीच्या कॉल आणि रिस्पॉन्स फॉरमॅटचे अनुसरण करते आणि 4 - 5 लय पॅटर्नच्या नेहमीच्या भिन्नतेतून हलते. समारंभाच्या शिखरावर काही ध्वज ( ध्वज ) नर्तक आहेत जे मिरवणुकीचे नेतृत्व करण्यास मदत करतात आणि संपूर्ण मिरवणूक समक्रमित आणि वेळेवर ठेवून तालाच्या तालावर नाचतात. ढोल ताशामध्ये वापरलेली वाद्ये वर्षानुवर्षे विकसित झाली आहेत, बदलत्या संगीत अभिरुचीनुसार, गरजा आणि प्रगतीशी जुळवून घेत आहेत.
सांस्कृतिक प्रासंगिकता
महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक आणि धार्मिक उत्सवांमध्ये ढोल ताशा महत्त्वाची भूमिका बजावते. गणेश चतुर्थीच्या मिरवणुकांची भव्यता असो किंवा नवरात्रोत्सवाचा जल्लोष असो, ढोल ताशाच्या तालबद्ध ताल वातावरणात एक वेगळाच चैतन्य निर्माण करतात. ढोल ताशा ढोलताशाशिवाय गणेशोत्सव होत नाही. किंबहुना, इतर अनेक सोहळे मग ते राजकीय स्वरूपाचे असोत, काही विवाहसोहळे, सेलिब्रिटींचे स्वागत समारंभ हे सर्व ढोल ताशा ढोलताशांसोबत असतात. ध्वनीमध्ये उत्सव, समुदाय, अडथळ्यांच्या पलीकडे जाण्याची आणि सामूहिक आनंदाची भावना जागृत करण्याची शक्ती आहे.
ढोल ताशा पथकांची नावे आणि पुण्यात कसे सहभागी व्हावे
ढोल ताशा पथक (समूह) मध्ये सहभाग हा या सांस्कृतिक कार्यक्रमाचा भाग बनण्यास उत्सुक असलेल्यांसाठी एक लोकप्रिय मार्ग बनला आहे. वय, लिंग आणि संगीताच्या पातळीची पर्वा न करता लोक पावसाळ्यात त्यांच्या गणेश मूर्तीचे स्वागत किंवा विसर्जनासाठी नेतृत्व करण्यासाठी विविध मंडळांकडून (भूगोल आधारित गट) 'भाड्याने' घेतलेल्या गटासह सराव आणि तालीम करण्यासाठी एकत्र येतात. हा फायद्याचा उपक्रम नसून मंडळांद्वारे जमा केलेल्या निधीतून या पथकांना त्यांच्या तालीम, ढोलकी खरेदी आणि देखभाल इत्यादीसाठी भाड्याने घेतलेल्या जागेचा खर्च भागवण्यास मदत होते… पुणे सांस्कृतिक केंद्र असल्याने असंख्य ढोल ताशा पथके आहेत. , प्रत्येकाची खास शैली आणि ओळख. पुण्यातील ढोल ताशा पथकात सहभागी होणे ही रसिकांसाठी एक रोमांचक संधी आहे. संभाव्य सदस्य ते कुठे राहतात आणि सराव वेळापत्रकांची चौकशी करू शकतात आणि ढोल ताशा समुदायाच्या संसर्गजन्य उर्जेमध्ये स्वतःला मग्न करू शकतात.
ढोल ताशा म्हणजे काय?
थोडक्यात, ढोल ताशा म्हणजे केवळ संगीतमय गटाची ढोलकी वाजवणारी मिरवणूक किंवा सादरीकरण नव्हे; ही एक सांस्कृतिक अभिव्यक्ती आहे, एक लयबद्ध भाषा आहे जी पुणे, नाशिक आणि संपूर्ण महाराष्ट्राच्या भावनेचा संवाद साधते. ते समाजाला मूर्त स्वरूप देते; लोकांची लवचिकता, चैतन्य आणि एकता. ढोल ताशा हा परंपरेचा उत्सव आहे, जो महाराष्ट्राला परिभाषित करणाऱ्या सांस्कृतिक समृद्धीचा पुरावा आहे.
Ganesh festival in Pune is incomplete without dancing to dhol-tasha tunes. Performers from all genders, ages, and walks of life come together to create a musical epiphany like no other. It's an integral part of the rich Maharashtrian landscape, originating from traditional folk music and dance, and is an absolute sight that looks unreal. While several amazing troupes in the city outdo themselves every year, here are eight dhol-tasha troupes that have won our hearts time and again.
26 сен 2024
