Ratu Sir Edward Tuivanuavou Cakobau - Na Toso ni Gauna 

O kemuni set jiko ? Na title na Ratu se Adi e sega ni dau caka e dua na veibuli me ra vagunuvi qai vakatokai kina me Ratu se Adi ! Era sa sucu Kaya ga mai na I tutu qori ka sega ni vakaveitalia ! Ke ra Turaga levu ni dua na yasana se Tikina se Koro, io era Turaga tikoga , era na kavici ga na Turaga se Adi me vaka noda itovo ni veirokorokovi na itaukei ! Era sa Ratu rawa tuga qai caka na veivagunuvi se cava tale! Ni kau nomuni vakamacala jiko mai vei ?

Yadra mai kuria mada na nomu vakasama, sober up mada, rai i tuba ceruma mada so na cagi bulabula. Set? E na loma ni gauna ni koloni (1874-1970) levu na ka vovou ma buli. Dua vi ira na Registry of Births, Deaths and Marriages. Tamata sa biubiu mai na nodra delaniyavu tabu ira sa mai vulitorocake i na siti so ira lai vakaoji vuli sara i valagi e na dela ni vikilai kei na vitalai ni matanitu e na gauna ko ya. Sa ira kila mai na kalawaca na vanua. Sa nodra (loma ni vakawaji, tuba se single mother, esp. 1950s mai) loma urouro ga me o ira raici cake jikho ga ira sa sucu ga na gone na kena i tubutubu sa vakadodonu ga i na Registry sa lai enter taka na yaca. Koya qo i donu se cala? Baleta ni o rau vitalanoa mai na Bete kei na Sauturaga e na nodra bose ni vibuli tabu cala vakadua ni rau sa viyaloni taka rawa ka duavata e na cei me sa taura na i tutu. Koya gona, sa cala jikho mai qo, ni qi vodo tale jikho ga mai loma na vulagi levu ya na 'lotu' sa qi kuri ga ni sese. Lotu wara ni yaco dua na nona lewa i na affairs ni vanua.