دژ ایزخواست به عنوان اولین بنای طبقاتی، دنیا معماری منحصر به فردی دارد، خانه ها در کوچه‌های تنگ و باریک ساخته شده‌اند و هیچ یک از آنها حیاط ندارد بلکه حیاط هر خانه پشت بام خانه دیگری است؛ این معماری یادآور روستای ماسوله در گیلان یا پاوهِ کردستان است. این قلعه پس از قلعه بم به عنوان دومین بنای خشتی بزرگ جهان نیز شناخته می‌شود و هیچ فاتحی در تاریخ نتوانسته آن را فتح کند.
سازندگان این دژ با هوشمندی تمام این دژ را در جایی ساختند که از سه طرف به پرتگاه‌هایی با ارتفاع حداقل ۱۵ متری منتهی شده و تنها راه دسترسی آن از یک ضلع امکان پذیر بوده که آن راه هم با حفر خندقی ۳۰ متری عملاً از دسترس خارج شده؛ به همین دلیل دست غارت گران در طول تاریخ از این دژ کوتاه بوده است.
ورودی این دژ سردری و در مقابل آن پل متحرکی نیز بوده است که امروزه خبری از سردر و پل نیست اما با استفاده از مصالح به جا مانده سردری ساخته شده و پلی ساده نیز در ورودی قرار گرفته است. فضای قلعه باریک و تنگ است و حتی در بعضی از کوچه‌های آن دو نفر بیشتر در کنار هم نمی‌توانند راه بروند، در این کوچه‌ها، بالکن‌های اتاق‌های طبقات بالایی خانه‌ها خودنمایی می‌کند.
سازندگان دژ در زمان ساسانی با استفاده از خشت و گل، ساختمان‌هایی با ارتفاع پنج طبقه احداث کرده‌اند، با توجه به اینکه این دژ بالا تپه قرار گرفته و ساختمان‌های درون آن نیز بلند است اشراف بسیار خوبی را از طریق خانه‌ها به زمین‌های اطراف از جمله زمین‌های کشاورزی مردمان قلعه ایجاد کرده است.
امروزه تنها چیزی که از آن همه شکوه و جلال این قلعه تاریخی که هیچ فاتحی در تاریخ موفق به فتح آن نشد باقی مانده چیزی جز ویرانه‌هایی بر فراز یک تپه نیست؛ دژ مستحکم از گزند دشمنان در امان ماند، اما گزند تاریخ گریبانش را گرفت و امروز در گوشه‌ای تنها افتاده و هر خشت آن برای اینکه بر روی دیگری باقی بماند نیازمند کمک است.
منبع: www.imna.ir
The Complex of Izadkhast
This historical complex has been situated on a natural base along with unique characteristics. The complex contains the castle of Izadkhast, one caravanserai and the Safavid-period bridge. The works inside of the castle belong to different periods from Sassanids to Qajars. The most important section of the complex is the castle that has been built on singular bedrock in a sand construction and close to the valley of Izadkhast. The bedrock has protected the castle from the foreigners' attacks. A bridge and a gate in the most accessible part of the complex made it possible to connect with the surrounding areas. The smallness of the rock led to agglomeration of built rooms. Hence, the smallness of rooms resulted in increase of floors.
Source:
whc.unesco.org/en/tentativeli...
26 июн 2024
