Biz Aleviler olarak ayrım yapamayız. Her inanç, her insan iyidir, eşittir. Cahil olanlar kötülük yapar. Her toplumda da cahiller, kötü kişiler vardır. Alevilerde de kötü niyetli, cahil insanlar az da olsa vardır. Belki sayısı azdır ama yine de vardır. Onun için "TÜM Aleviler iyidir, şahanedir" demek doğru değil. Ama Alevilerin ÇOĞU bilinçli, iyi, mert, hak yemeyen, haksızlık karşısında ses çıkartan insanlar oluyorlar demek daha doğru. Çünkü gerçek bu. Ve bir ülkedeki, en az 15-20 milyonluk bir insan topluluğunda kötü, bilinçsiz insan sayısı az ise, bu dünyada ender rastlanan bir şeydir ve sosyolojik olarak incelemesi gerekir. Alevilerin çoğu neden böyle iyi, bilinçli insanlar oluyorlar? Cahil derken illa eğitimsiz, kültürsüz manasıyla demiyorum. Bilinçsiz olmaktan, saldırganca, yobazca, hoşgörüsüzce, bencilce, davranılmasından bahsediyorum cahillik derken. Bence Alevilerin böyle iyi, mazlum, bilinçli olmalarının bir sebebi yüzlerce yıl boyunca katliama, iftiraya, ötekileştirilmeye, asimilasyona, uğramaları. Kendilerinin iyi insanlar olduklarını ispatlamak zorunda hissettiler. Ve intikam, nefret yoluna gitmediler. Ayrıca bu ötekileştirilme, dışlanmalar onların içlerine kapanmalarına yani özlerini, kültürlerini korumalarına sebep oldu. Diğer bir sebep de bu harika müzikleri ibadetlerinin bir parçası sanmaları yani çoğu Alevi deyişlerinin, türkülerinin kutsal sayılması. İlahi gibi dua gibi yani. Müzik duyguları gelişmiş, iyi müziği ibadetlerinin bir parçası haline getirmiş topluluklar daha bilinçli, daha gelişmiş, daha insanca, hümanist oluyorlar. Dünyada da bu böyle. Batıda Rönesans'ın önemli bir parçası da müzikti. Ya da Alevilere çok benzeyen Kızılderililer'de de müzik ve kutsallık iç içeydi. Ama mesela Emevilerde, Vahabbilerde, Şiirlerde, Şafiilerde vd. ise müzik yasaktı. Ve sonuçları ortada. Üçüncü bir sebep de kadınları çok fazla dışlamayıp, baskı altında tutmamaları. Kadınlarla yan yana ibadet etmeleri, zorla başını kapatmaya çalışmamaları. Zorla evlendirmeye falan çalışmamaları. Kadınların daha özgür yetişmesi yani. E bir toplulukta kadınlar da güçlü olursa o topluluk gelişir, ilerler. Mesela Ege bölgesi bugün daha ilerideyse bu o bölgedeki köylülerin kadınlarına miras bırakılan sahil kıyısı arazilerin turizm sayesinde değerlenmesiyle oldu. Kadınlar ekonomik olarak güçlerince ve bölgeye turizm sayesinde medeni insanlar, farklı kültürler de gelmeye başlayınca bilinç seviyesi de arttı tabii 40-50 yılda...
