Pirotski grad predstavlja manje utvrdjenje sa kulama i zidnim platnima. Tvrdjava se sastoji od tri dela: gornjeg grada sa donzon kulom, srednjeg dela sa bedemom i dve kule, i najnizeg - donjeg dela sa bedemom i zidanim rovom.
Prolazeći kroz različite vremenske periode, dobijao različita imena, od naziva TURRES ( kula) za vreme Rimskog carstva, u III i IV veku, zatim Pirgos, Thurib, Mom čilov grad, Kale, Tvrđava, današnji naziv ovog grada je Kale. Arheološkim istraživanjem Srednjeg dela Pirotskog grada otkriveno je da je na tom mestu postojalo naselje još pre 5000 god, a otkriveni su i drugi tragovi iz eneolita i gvozdenog doba, Antike, Rane Vizantije i srednjeg veka.
Obzirom da se vezuje za vojvodu Momčila, zove se i Momčilov Grad je gradsko utvrdjenje kraj Nišave u današnjem Pirotu. Podignuto je za vladavine kneza Lazara (1371-1389) tim prostorima. Osmanlije su uspele da ga zauzmu, ali ga je 1386. godine povratio vojvoda Dimitrije, što je bio jedan od povoda za Kosovsku bitku 1389. godine. Tokom prve polovine XV veka nalazio se na prostoru srpsko-osmanlijskih sukoba, tako da se povremeno nalazio u posedu srpskih despota Stefana (knez 1389-1402, despot 1402-1456) i Đurđa (1427-1456), nakon čega je trajno priključen Otomanskoj imperiji.
Utvrđenje je bilo u vojnoj upotrebi sve do prve polovine XX veka. Danas je većim delom očuvano, a od 1970. do 1986. godine su na njemu vršena arheološka istraživanja, praćena restauratorsko-konzervatorskim radovima, koje su izvodili regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture iz Niša i muzej Ponišavlja iz Pirota.
Srpsko srednjevekovno utvrđenje je relativno malih dimenzija i sastojalo se od citadele branjene predutvrđenjem. Kasnije mu je, najverovatnije u XVIII veku, dograđen slabiji bedem sa puškarnicama na prostoru prema reci.
Delovi filma Boj na Kosovu su snimani na tvrđavi u Pirotu.
19 сен 2024
