#BirBax #yağ #palmayağı
Palma yağı, çoxdandır araşdırmağımı istədiyiniz mövzulardan biri idi. Marketdə satılan hansı məhsullarda palma yağı var? Mediada tez tez qarşımıza çıxan “Palma yağı zərərlidir”, “Palma yağı can alır” fikirləri nə qədər doğrudur? Siz bu haqda nələr bilirsiniz? Bildiklərinizi rəylərdə yazsanız, çox sevinərəm. Siz yazarkən, mən də sizin sağlamlığınızın qeydinə qalıb, palma yağından danışım.
Uzun müddətdir ki, palma yağı müzakirə mövzusuna çevrilib. Xüsusilə də, marketdə nəsə alarkən bizi iki dəfə düşünməyə vadar edən müzakirələrdir bunlar. Təbii ki, məhsullar qiymətlərinə, markalarına görə çeşidlənir. Lakin tərkibində palma yağı olan və olmayan məhsulların çeşidlənməsi yoxdur.
İndoneziyada və Malayziyada bitən bir palma növündən əldə edilən palma yağı dünya miqyasında sənaye xammalı kimi istifadə edilir. Bu palma məhsuldardır. Emal edilən qidaların və qablamalı məhsulların istehsalında daha çox üz tutulan palma yağı sözügedən palmanın meyvələrindən alınır.
Sənayedə istifadəsinin kökündə bolluğu dayanır. Bitki mənşəli yağlar arasında həm asan, həm də ucuz əldə edilməsiylə seçilir. Omeqa-6 ilə zəngin olan palma yağının istehlakı ilə bağlı ən müsbət fikirləri Türkiyəli həkim Canan Karatay söyləyib. Onun fikrincə, palma yağı qəbul etməsək, Omeqa-6 əksikliyi səbəbiylə yaranan xəstəliklər yaxamızı buraxmaz.
Mübahisəli mövzulardan biri də, palma yağı ilə xurma yağının eyni şey olub-olmamasıdır. Məlumat üçün deyim ki, hər iki yağ eyni bitki ailəsinin nümayəndələrindən əldə edilir. Üstəlik, qeyd etməliyəm ki, palma yağının öz təsirini göstərməsi üçün onu 2000C-lik istiliyə məruz qoymaq lazımdır.
“Palma yağı trans yağdırmı? Zərərlidirmi?” sualı ətrafında da çox düşündüyünüzdən əminəm. Bilməlisiniz ki, trans yağlar təbii yağlar deyil. Buna nəzərən, xurma yağı palma yağından daha məsumdur deyim, bir az təsəlli qaynağı olsun.
Palma yağının zərərləri nələrdir?
Palma yağları yüksək temperaturda rafinə edildiyi üçün zərərli hala gəlir. Yüksək istiliyə məruz qalmasının səbəbi isə təbii qırmızı rənginin itirilməsi və tünd qoxusunun yox edilməsidir. Düzdür, mütəxəssislər palma yağının zərərli olub-olmaması barədə mübahisə edirlər, fikirlər çoxdan haçalanıb. Yenə də, istifadə seçimi sənin, mənim və digərlərinin seçiminə qalıb.
Mütəxəssislərdən bəziləri deyir: “Yüksək temperatura məruz qalmış palma yağı ürək xəstəlikləri riskini çoxaldır, yüksək təzyiqə səbəb olur.” Amma aparılan elmi araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, palma yağı yalnız heyvanlara kanserogen təsir edir. Qaldı insanlara, elmi araşdırmalar, hələ ki, dəqiq bir nəticəyə gələ bilməyiblər.
Bir də, təəssüflə qeyd etməliyəm ki, palma yağının sənayedə istifadəsi təbiətə daha çox zərər verir. Günbəgün daha çox palma kəsilir ki, hər ağacla birgə planetimizin ağciyərləri zədələnir. Həmin ağacları özlərinə məskən seçmiş tropik heyvanlar məcburən oradan uzaqlaşır, başqa bir məkana adaptasiya olmaq və sağ qalmaq uğrunda daha çox mübarizə aparmaq məcburiyyətində qalırlar... Təəssüflə deməliyəm ki, çoxu bu mübarizədən üzüağ çıxa bilmir...
Marketdəki hansı məhsullarda palma yağı var?
“Palma yağı zərərlidir” cümləsi bir çox istehsalçı şirkətə təsir edib. Şokolad yağlarında palma yağı olması məsələsi dünya mediasında müzakirəyə çıxarılandan sonra əksər məhsullara qarşı ehtiyatlılıq nəzərə çarpmaqdadır. Məcbur qalan istehsalçı şirkətlər dəfələrlə məhsullarının tərkibi barədə hesabatları media vasitəsilə insanlara təqdim edib.
Qısa deyim: şirin məhsulların, çipsi, suxarı kimi atışdırmalıqların, hazır şorbaların, hazır bulyon tabletlərinin, biskvitlərin, çərəzlərin, səhər süfrələrini bəzəyən fıstık, fındıq, şabalıd əzmələrinin əksəriyyətində palma yağı var. Etiketində “palm oil”, yaxud “palma yağı” yazıları varsa, demək, məhsulun istehsalında palma yağından istifadə olunub. Alıb-almamaq artıq öz seçiminizdir.
İçərisində palma yağı olmayan məhsullar hansılardır?
Marketdə almaq istədiyiniz məhsulu əlinizə götürün. “İçindəkilər”, yaxud “tərkibi” sözləri yazılan yerə baxın. Əgər “palm oil”, “palma yağı” sözləri yoxdursa, demək, məhsulun istehsalında palma yağından istifadə olunmayıb. Təbii ki, tərkibində palma yağı olmayan məhsulla olanın qiymətində fərq var. Buna görə, büdcənizi hesablamaq da, nəyi alıb-almamaq da sizin öhdənizə düşür...
Bəs, palma yağının heç faydası yoxdurmu?
Mən sadalayım, özünüz qərar verin...
Tərkibindəki E vitamini sayəsində sabun istehsalında və kosmetologiyada, xüsusilə, saça qulluq vasitələrində istifadə olunur. Saçlara canlılıq və parlaqlıq verir;
Dəriyə qulluq vasitələrində də palma yağı xammal kimi faydalıdır. Xüsusilə, qırışlara qarşı olan kremlərin, losyonların tərkibində vardır, hüceyrələrin yenilənməsinə xidmət edir;
Bəzi elmi araşdırmaçılar palma yağının kataraktanın əmələ gəlməsinə mane olduğu qənaətindədirlər;
3 дек 2023
