Yaşa görə əmək pensiyası, onun təyin edilməsi və hesablanması qaydası. 

Bu video paylaşımda yaşa görə əmək pensiyası, onun təyin edilməsi və hesablanması qaydası ilə tanış lla bilərsiz.
Pensiyanın növləri.
“Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunu maddə 4
- yaşa görə əmək pensiyası;
- əlilliyə görə əmək pensiyası;
- ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası.
Yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması şərtləri.
“Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunu Maddə 7.
63 yaşına çatmış kişilərin və 60 yaşına çatmış qadınların fərdi hesabın sığorta hissəsində qeydə alınmış pensiya kapitalı əmək pensiyasının minimum məbləğindən az olmayan pensiya təminatına imkan verdikdə sığorta stajından asılı olmayaraq, bu pensiya təminatına imkan vermədikdə isə azı 25 il sığorta stajı olduqda yaşa görə əmək pensiyası hüququ vardır.
Bu Qanunun 7-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş kişilərin yaş həddi 2017-ci il iyulun 1-dən başlayaraq 2021-ci il iyulun 1-dək, qadınların yaş həddi 2017-ci il iyulun 1-dən başlayaraq 2027-ci il iyulun 1-dək hər il 6 ay artırılır.
Dövr Kişilər üzrə pensiya yaşı Qadınlar üzrə pensiya yaşı
1 iyul 2017 - 30 iyun 2018 63 il 6 ay 60 il 6 ay
1 iyul 2018 - 30 iyun 2019 64 il 61 il
1 iyul 2019 - 30 iyun 2020 64 il 6 ay 61 il 6 ay
1 iyul 2020 - 30 iyun 2021 65 il 62 il
1 iyul 2021 - 30 iyun 2022 65 il 62 il 6 ay
1 iyul 2022 - 30 iyun 2023 65 il 63 il
1 iyul 2023 - 30 iyun 2024 65 il 63 il 6 ay
1 iyul 2024 - 30 iyun 2025 65 il 64 il
1 iyul 2025 - 30 iyun 2026 65 il 64 il 6 ay
1 iyul 2026 və sonra 65 il 65 il
Yaşa görə əmək pensiyası necə hesablanır?
“Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunu Maddə 10.
Yaşa görə əmək pensiyasının sığorta hissəsinin məbləği aşağıdakı düsturla müəyyən edilir:
SH = PSK/T
SH - yaşa görə əmək pensiyasının sığorta hissəsidir;
PSK - sığortaolunanın fərdi hesabının sığorta hissəsində yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunduğu tarixə qeydə alınmış pensiya kapitalıdır (bu Qanunun 27-ci maddəsinə uyğun olaraq sığortaolunanın fərdi hesabının sığorta hissəsində qeydə alınan pensiya kapitalı da daxil olmaqla);
T - gözlənilən pensiya ödənişi müddətinin aylarının sayıdır.
12 il və ya 144 ay
Pensiya kapitalı necə hesablanır?
1. 2006-cı ilin 1-yanvara dək. Hər il üçün 306 manat.
2. 2006-cı ilin yanvar ayının 1-dən sonra fərdi hesabda yığılmış məbləğin 80 faizi.
İndeksasiya faizləri.
2006 - 8.3 %, 2007 - 16.7 %,
2008 - 20.8 %, 2009- 1.5 %,
2010- 5.7 %, 2011- 7.9 %,
2012- 1.1 %, 2013- 2.4 %,
2014- 1.4 %, 2015- 4%,
2016 - 12.4 %, 2017- 5.7 %,
2018- 2.9 %, 2019 - 16,6 ;,
2020- 11.4 %
Gəlin bir kazuz üzərində pensiya məbləğini hesablayaq.
Məmməd Məmmədovun 2006-cı il 1 yanvara qədər 25 il sığorta stajı var. 2006-cı il 1 yanvardan 26 aprel 2021-ci il tarixə qədər fərdi hesabında yığılmış 25000 (iyirmi beş min) manat vəsait yığılıb. 26 aprel 2021-ci il tarixində 65 yaşı olan Məmməd Məmmədov nə qədər yaşa görə əmək pensiyası alacaq?
1 Yanvar 2006-cı ilə qədər olan hissəni hesablayaq.
25 x 306 = 7650
7650 : 144 = 53,12
Həmin məbləği 2021-ci ilə qədər indeksesasiya edək :
53,12 x 8.3 % x 16.7 % x 20.8 % x 1.5 % x 5.7 % x 7.9 % x 1.1 % x 2.4 % x 1.4 % x 4 % x 12.4 %x 5.7 % x 2.9 %x 16,6 % x 11.4 % = 160.18
2019-2022-ci illərdə yaşa görə əmək pensiyası hüququ verən yaş həddinə çatmış sığortaolunana yaşa görə əmək pensiyası təyin edilərkən onun 2006-cı il yanvarın 1-dək olan sığorta stajı 25 il, 2023-cü ildən etibarən isə hər təqvim ili üçün bir il azaldılmaqla hesablanır.
1 Yanvar 2006-cı ildən sonra olan hissəni hesablayaq.
25000:144= 173,61
Sığortaolunanların fərdi hesabının sığorta hissəsində qeydə alınan pensiya kapitalı ildə bir dəfə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən olunan istehlak qiymətləri indeksinin illik səviyyəsinə uyğun olaraq müvafiq icra hakimiyyəti orqanının qərarına əsasən indeksləşdirilir. (Maddə 29.1-1)
Ümumi pensiya məbləğini hesablayaq.
160,18 + 173,61 = 333.79
Yaşa görə əmək pensiyasının təyin edilməsi.
Müraciət edilən gündən ən çox əvvəlki 3 ili tələb edə bilər.
 
Yaşa görə əmək pensiyasının yenidən hesablanması.
Yaşa görə əmək pensiyasının pensiya təyin olunan günədək qazanılmış sığorta hissəsi tam məbləğdə ödənilir. Pensiya təyin olunduqdan sonrakı dövr üzrə qazanılan sığorta və yığım hissələri üzrə pensiya kapitalının toplanması davam etdirilir və şəxslər işləməyən əmək pensiyaçısı kateqoriyasına keçdikdə, yaxud pensiya təyin olunduğu gündən sonra 6 il və daha çox işlədikdə həmin dövr üzrə sığorta və yığım hissələrinin hesablanmasında gözlənilən pensiya ödənişi müddəti aylarının sayı pensiyaçının pensiya yaşından sonra işlədiyi ayların miqdarı qədər, lakin 72 aydan artıq olmamaqla azaldılaraq əmək pensiyası yenidən hesablanır. Sonrakı belə hesablamalar bu maddədə göstərilən şərt nəzərə alınmaqla hər növbəti 6 ildən bir həyata keçirilir; (37.3.1.)