#zaqatala #azerbaijan #kəndhəyatı
Salam. @yeringulagi RU-vid kanalıma xoş gəlmisiz. Yeni videomuzda Azərbaycanın möhtəşəm mənzərəli Şəhərlərindən birinə səyahət edəcəyik. Videomu bəyəndinizsə Kanala Abunə olmağı və bəyənməyi unutmayın. Fikirlərinizi videonun rəy bölümünə yazın. Bu, bizim üçün çox önəmlidir. Təşəkkür edirik.
Gözəl təbiəti ilə göz oxşayan, ləziz yeməkləri, möhtəşəm rəqsləri ilə tanınan, dəniz səviyyəsindən 3 min metr yuxarıda yerləşən, paytaxt Bakıdan 345 kilometrlik məsafədə, ətrafı meşəliklərlə əhatəli olan, 100-dən çox tarixi abidəsi olan Azərbaycan Şəhəri - Zaqatala
Yerin Qulağı RU-vid kanalı Zaqatala və zaqatalılar haqda ən maraqlı 30 faktı təqdim edir:
1. Zaqatala inzibati rayonu 8 avqust 1930-cu ildə yaradılıb.
2. Rayonda 1 şəhər, 1 şəhər tipli qəsəbə və 59 kənd var. Rayonun inzibati mərkəzi Zaqatala şəhəridir.
3. Zaqatala rayonu ilə Bakı arasında olan məsafə - 445 kilometrdir.
4. Nəqliyyat kodu 62-dir.
5. Ərazisi 1348 km²-dir.
6. Əhalisi 126 900 nəfərdir. Onlardan 32171 nəfəri şəhərdə, 92679 nəfəri isə kəndlərdə yaşayır.
7. Əksəriyyəti azərbaycanlılar olan Zaqatalada iyirmidən artıq millət və xalqın nümayəndələri - ruslar, ukraynalılar, gürcülər, laklar, avarlar, saxurlar, udinlər, ingiloylar, ləzgilər, tatarlar, yəhudilər, türklər, yunanlar, osetinlər - yaşayır.
Pəriqala - Zaqatala rayonunun Yuxarı Çardaqlar kəndində yerləşən qədim qala. İlkin görünüşü saxlanaraq dövrümüzə qədər gəlib çata bilib.
Qala strateji baxımdan çox mükəmməl yerdə tikilmişdir.Qalaya sıldırım qaya yolları ilə yalnız bir yol gedir. Qalanın dəqiq tikilmə tarixi bəlli deyil. Ancaq tikilmə üslubuna görə tədqiqatçılar qalanın Qafqaz Albaniyası dövründə inşa edildiyini güman edirlər. Tarixən bir çox xalqlar yadellilərin hücumundan qorunmaq üçün yaşadıqları ərazinin ətrafına sədd çəkiblər. Pəri Qala da onlardan biridir.
8. Zaqatala sözünün yaranmasına dair etimologiyaya görə bir neçə rəvayət var. Müasir Zaqatala adı Sakatala - Sak düzü adının dəyişilmiş formasını təşkil edir. İkinci bir rəvayətə görə isə guya qədim zamanlarda bu ərazi sıx meşələrlə örtülmüş və Zəkəriyyə adlı bir şəxs meşəni qıraraq Tala açmış və özünə ev tikmişdir. Həmin ərazini yerli əhali Zəkəritala, yəni Zəkəriyyənin talası - düzü adlandırılıb. Sonralar Zəkəritala adlı kənd yaranıb və zaman keçdikdə bu ad öz toponimiyasını dəyişərək Zaqatala olub.
9. Zaqatala rayonu Azərbaycan Respublikasının şimal-qərbində, Böyük Qafqaz sıra dağlarının cənub yamacları Qanıx-Əyriçay vadisində yerləşir. Cənubdan Gürcüstan Respublikası, şimaldan Dağıstan Respublikası, qərbdən və şərqdən Balakən və Qax rayonları ilə həmsərhəddir.
11. E. ə. VII əsrin əvvəlində Kimmer-Skit dalğaları ilə Ön Asiyaya düşmüş sak tayfaları Albaniyanın ərazisində də məskən salıb və bu ərazi Kür çayının sağ sahilindən Qafqaz dağ ətəklərinə qədərki ərazini tutur. Zaqatala rayonu da qədim Qafqaz Albaniyasının ayrılmaz hissəsi olmaqla onun qərbində yerləşir. 1830-cu ildə Zaqatala qalası tikilib
12. Rayonda adətən xəmirlə bişirilən yeməklərə üstünlük verilir. Quru ət qaxac, Sürhüllü,maxara, gürzü, yarpaq xingəli, xalyar, kətə rayon mətbəxinin əsas yeməkləridir.
12. Rayonda ən uca nöqtə Quton dağıdır - 3648 metr.
14. Rayon ərazisindən 7 çay axır (Qanıx (Alazan), Katex, Tala, Muxax, Bəkməz və s.). Çaylar Qanıx çayı hövzəsinə aiddir. Əsasən, allüvial çəmən, qonur, dağ-meşə, çimli dağ-çəmən torpaqları yayılıb.
15. Tanınmış şəxsləri arasında Şeyx Əhməd Əfəndi, Balakişi bəy Ərəblinski, Aslan bəy Qardaşov, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları - Faiq Əmirov, Natiq Məmmədov, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları - Valeh Bədəlov, Şixamir Qaflanov, İsmayıl Səmədov və başqalarını göstərmək olar.
16. Rayonun ərazisində 100-ə yaxın abidə dövlət tərəfindən qorunur var. Bunlardan ən qədimləri Pəriqala, Armatay qalası, Çingizqala, Şeytan qalası, Zaqatala qalasıdır. Rayonun kənd yerlərində VI-VIII əsrlərdən qalmış 10-dan çox Alban abidələri mövcuddur. Rayonun Mamrux (Mamrux kilsəsi), Mazıx, Muxax, Qəbizdərə, Yuxarı Tala (Yuxarı Tala məbədi) və Yuxarı Çardaxlar kəndlərində VI-VIII əsrlərdən qalmış çoxlu Alban abidələri, qalaları var. 23 məscid fəaliyyət göstərir.
Gözbarax və Qalal kəndlərində XVIII əsrə aid məscidlər, Kebeloba kəndində XV əsrə aid iki qüllə, Mazıx kəndində XII əsrə aid qüllə, Yuxarı Çardaxlar kəndində V əsrə aid Pəriqala, Car kəndində XIV əsrə aid Çingizqala və Zaqatala Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, Paşan kəndində Alban qülləsi (XIII əsr) və Axaxdərə kəndindəki Alban qülləsi (XII əsr), rayonun müxtəlif kəndlərində, o cümlədən Əliabad, Mosul və Kəpənəkçi kəndlərində XIX əsrdə tikilmiş məscidlər salamat qalıb.
23. Zaqatala şəlaləsi, Qəbizdərə, Honzoqor dağı, Xalaxı gölü, Moorcay, Malarasa aşırımı, ölkə və rayon əhəmiyyətli 108 tarix-mədəniyyət abidəsi var. Zaqafqaziyada təşkil edilmiş ilk qoruq sayılan 1929-cu ildə yaradılan və çox zəngin flora və faunaya malik olan Zaqatala Dövlət Qoruğu ekoturizmin inkişafı üçün əvəzsizdir.
17 мар 2022
