Zasada antropiczna - czy we Wszechświecie musiało powstać świadome życie? | prof. Jean-Pierre Lasota 

Nie stać mnie na uczestniczenie w Patronite (ciężko choruję). Dziękuję patronom i Radiu Naukowemu, że mogę słuchać jego audycji na You Tube. 🙂

Słucham Pani już od dłuższego czasu. Bardzo mi się podoba zróżnicowana tematyka rozmów, zadaje Pani ciekawe pytania. Miło było również oglądać Pani rozmowę u Przemka.

Byłem tu pierwszy, więc wykorzystam okazję i zanim zacznę słuchać podziękuję za rozmowę z Przemkiem Górczykiem. Stworzyliście Oboje Państwo fantastyczny klimat ciekawej rozmowy. ❤❤

Mógłbym z profesorem słuchać audycji non-stop.Świetny rozmówca.👍

Taka fizyka to prawdziwa magia!!❤

Cudny materiał! Prawie nic nie zrozumiałam, ale możliwość sluchania tej rozmowy była dla mnie wielką przyjemnością!

Fenomenalnie się słucha Pana Profesora. Bardzo ciekawy umysł, pokora,wiedza, przeplatana humorem. Więcej takich osób. Ps słucham wielu ciekawych osób ze świata nauki i nie tylko, na różnych podkastach. Mam jeden wniosek, Fizycy są najciekawszymi umysłami.

Genialna rozmowa, proszę więcej takich rozmów Pani z Profesorem ❤

Rewelacyjny duet ! Opinia profosesora wydaje się być poszukiwaniem , czyli tym co każdy w sumie czyni. Wydaje się, że fizyka czy matematyka można będzie uznać za temat zamkniętym, tylko wtedy gdyby człowiek był nieśmiertelny.

Zazdroszczę takich przyjaciół! Gratulacje, świetny podcast!

❤❤❤ i znowu trzeba czekać do czwartku! Pani Karolina razem z panem profesorem napisali i wydali 2 książki! Gratulacje! Już zamówione!

To co Pani tworzy jest bezapelacyjnie bezcenne i ma ogromny wkład w popularyzowanie nauki. Pozdrawiam

Świetna rozmowa. Baardzo zaskoczyła mnie końcówka, poproszę dogrywkę, bo chciałbym usłyszeć dowody profesora, że miłość nie wynika z biologii, biologia z chemii a chemia z fizyki. Na tym właśnie polega emergencja.

20240819. Pani Karolino to było piękne znęcanko nad starym wygą. Brawo. Zmęczony już i wpuszczony w Pani żywe relacje rodzinne zaczął sypać skarbami swojej ciężko zdobytej wiedzy. Genialna nieświadoma prowokacja. Nie radzę jednak stosować jej wobec mniej pewnych kolauktorach!? Dziękuję za wszystkie audycje. Zostanę Pani bogatym sponsorem. Jeśli mi tylko nie przeszkodzi chorobliwa prokrastynacja. Nawet tego słowa nie zna słownik. Ale bądźmy dobrej myśli. Gorąco pozdrawiam i dziękuję

Kiedy w latach 60-tych próbowałem wytłumaczyć swoje powody, które skierowały mnie na studia astronomiczne w UJ to prof. NN mnie wyśmiał i skończyło się, że wylądowałem na bruku z obawą, iż zjawią się smutni panowie i wyślą z "wilczym" biletem do Wiednia bez możliwości powrotu, jak to było wtedy w zwyczaju; a przecież ... dzisiaj to norma, że dyskutuje się właśnie o tym i nie takie głowy, jak moja, to właśnie roztrząsają - ładnie się to nazywa: Zasada Antropiczna!

8 rano, kawa i RN ❤ mniam

Uwielbiam Pana profesora, jego wiedzę, styl mówienia ton głosu 😊

Zabawne są te rozważania kałuży, że świat został stworzony dla niej bo dziura w której jest ma akurat kształt jej samej.

Było bardzo łatwo i przyjemnie państwa słuchać. Świetna rozmowa.

Tak mi się podoba, że za kilka dni posłucham jeszcze raz 👍

Pan profesor ma głos z gatunku, ja już go gdzieś słyszałem😂 Jak zawsze świetna audycja. Pozdrawiam serdecznie😀

Baaaardzo lubię słuchać prof. Lasotę. Dzięki za świetny materiał.

Ciekawy temat, dużo nowych faktów. Super rozmówczyni a i prowadząca jak zawsze przygotowana :)

Miłego, spokojnego dnia.

Dawno nie było tak bardzo ciekawego i luźnego odcinka na kanale. Pan profesor z żartem, bez profesorskiego kija w tyłku opowiada o niesamowicie ciekawych rzeczach.

O jeju, ale mega gość! Muszę i tak ze 2-3 razy jeszcze posłuchać...

poziom master level, dla takiego naukowca i dyskusji z nim trzeba nie lada zawodnika....

Z tymi warunkami do życia na ziemi, to nie do końca prawda, bo są one "chwilowo" w stosunku do czasu powstania planety 😊

Jeden z najlepszych odcinków w przeciągu ostatniego roku!

Dokładnie Karolino - z tym mnożeniem i coś wyjdzie to ja lubię parafrazować zdanie z filmu "Pi", które brzmi mniej więcej tak: "Jak będziesz postępować w ten sposób, to przestaniesz być matematykiem, a zaczniesz być numerologiem"

Pani Karolino, apropo rozmowy u Przemka Gorczyka, to po pierwsze robi Pani fantastyczną robotę i jest z czego byc dumnym, po drugie, ja sam sie wkurzam na siebie, że slucham tych Pani rozmów a potem nic nie pamiętam albo nie potrafię komuś opowiedzieć, po trzecie, wydaje mi sie ze czesc ludzi ma dosc sztucznosci w mediach i stad też Pani sukces - bo to slychać, że Pani lubi co robi, a nie klepie kolejnego tematu bo jest na topie i będzie się klikało itd. I taki drobny pomysł apropo misji i naukowcow, którzy czują sie odpowiedzialni za to, żeby ludzie rozumieli cośtam - czy nie zastanawiała sie Pani, żeby spróbować zrobić jakas krótkia serie, w ktorej wezmie Pani na tapete dany temat i "obgada" go ze specjalistami z róznych dziedzin? Np, karkołomny temat aborcji. Ja, przykladowo, posluchalbym o tym, co na temat powiedzialby ktos z biologow ( co to jest zycie?), z neurologow ( czy czlowiek bez kory mózgowej albo pnia mózgu to też czlowiek?), etyków ( czy spartańska ochrona spoleczenstwa przed obciązeniem w postaci chorego dziecka jest zla?) Czy kogos od Prawa ( czy dziecko jest wlasnoscia spoleczenstwa, rodzica czy niczyją?). Moze taka 'drobna' misja? Moze warto? Moze nie tylko ja bym posluchal? Pozdrawiam i samych sukcesow, czekam na kolejne odcinki RN:)

Prawie nic nie zrozumiałem ale odcinek świetny.

Komentarz dla zasięgu......dziękuję za Pani pracę.....

Pani Karolino tak dalej trzymac. 👍🤓 Uwiellbiam sluchac tych arcyciekawych Podcastow. Dziekuje Tobie 🌹☘️😍

Fantastyczna rozmowa, bardzo dziękuję 🩵

Trochę chaotyczna rozmowa. A sprawa jest prosta: - albo ktoś stworzył Wszechświat tak, aby człowiek mógł powstać - albo jest nieskończona liczba wszechświatów, a wtedy zawsze któryś będzie miał parametry umożliwiające powstanie człowieka (i ŚWIADOMOŚCI !) - albo jest jeden Wszechświat, który "pulsuje" nieskończenie długo i za każdym nowym pulsem parametry są trochę inne, dzięki czemu wcześniej czy później powstanie taka kombinacja parametrów, które umożliwią powstanie człowieka Więcej opcji nie ma. I żadna z tych opcji nie da się potwierdzić i na zawsze pozostaną jedynie spekulacjami.

Z tym prawdopodobieństwem to na dwoje matka wróżyła - jeśli wszechświatów jest nieskończenie wiele, to mamy absolutną pewność, że nieprawdopodobny układ (a dokładnie każdy o niezerowym prawdopodobieństwie) nastąpi z całkowitą pewnoscią. Co nie znaczy, że wielka, ale skończona ilość wszechświatów MOŻE wystarczyć, ale nie musi. Jeśli wszechświat jest jeden, to ta liczba jest dość mała. ALE Jeśli patrzymy na to od strony mechanizmów ewolucyjnych - możemy założyć, że niesprzyjające parametry nie zaistnieją, bo nie dadzą rady przetrwać, jako niedostosowane. Z tego spojrzenia - dlatego mamy takie, a nie inne stałe, bo inne losowo dobrane (przynajmniej w pewnym zakresie) nie zdołałyby zawiązać wszechświata.

W rzeczywistym świecie nie istnieje nic, co miałoby (naukowo) wartość nieskończoną. W (abstrakcyjnej) dziedzinie wiedzy, jaką jest matematyka jest nieskończoność jako pojęcie, które bardzo ułatwia rachunki. Pomysły z nieskończoną ilością multiświatów jest tylko przejawem głębokiej wiary, że pozjadaliśmy wszystkie rozumy i umiemy wszystko 'racjonalnie' wytłumaczyć.

Większość treści przedstawionych w tym ciekawym podcaście przez Profesora pojawi się w formie drukowanej w Uranii. Jednak będzie to numer 5! a nie 4, jak jest napisane we wstępie do wideo i pod koniec samego programu. Niestety dopiero w piątym! Jednak warto poczekać. Dzięki artykułowi będzie można zapoznać się z ciekawymi diagramami, a dla chętnych także pewną dawką wzorów. Będzie też słowniczek trudnych terminów 😊 Wiem o tym, bo miałem przyjemność uczestniczyć w redagowaniu tego artykułu Profesora 😊 . Przy okazji trochę autoreklamy: temat ogłoszenia zasady antropicznej poruszyłem wraz z innymi zagadnieniami w moim artykule w numerze 2/23 Uranii, pt. „Przewrót antykopernikański?”. Wychodząc od powyższego zastanawiam się także nad pytaniem - gdzie życie może powstać, czy jest coś szczególnego w naszym położeniu rozpatrując różne kosmiczne skale? Może nasze miejsce "zamieszkania" jest szczególnie... nieszczególne? Zapraszam do lektury!

Kurcze, było tak blisko, żeby profesor podzielił się pierwszym w historii ludzkości dowodem istnienia świata nadprzyrodzonego, ale gdy powiedział, że może podać dowód obalający redukcjonizm, to Pani nie pociągnęła tego tematu. Ogromna szkoda, bo byłby przełom na skalę światową. Oczywiście, lekko kpię z pewności profesora, ale mimo wszystko naprawdę bardzo chętnie bym usłyszał, co miał w tej kwestii do powiedzenia.

To, że stałe fizyczne tak ze sobą współgrają, to kwestia ludzkiej tendencji do zauważania analogii, a nie ich samych. Być może, gdyby były inne, również powstaliby obserwatorzy, tylko inni - może jakiś rodzaj życia nieopartego na węglu, a może świadomy czajnik - kto wie. To, że możemy sobie puścić fantazję w liczby rzędu 10^125, nie sprawia, że - czy one, czy też "niewiarygodnie małe" prawdopodobieństwo powstania życia w obecnej formie - są jakieś wyjątkowe. To tylko nam się wydaje, że to wyjątkowe, bo potrafimy gdybać. I chyba umiejętność tego gdybania jest bardziej niesamowita - ale to już przecież pytanie dla psychologów ewolucyjnych, a nie fizyków. Tak naprawdę wszystko ze sobą fajnie współgra i tylko my wynajdujemy w tym zależności, a potem się im wielce dziwimy - podczas gdy one sobie nic z nas nie robią i równie dobrze mogłyby zostać opisane za pomocą innego systemu logiki, ale to już chyba leży poza zakresem naszego rozumowania. W skrócie - jeśli coś tu jest dziwne, to nie matematyka, a my, ludzie. Ale i jednym, i drugim warto się zachwycać. Dobrego dnia!

Wniosek jest taki, że nie mamy bladego pojęcia - może inaczej, dopiero zaczęliśmy coś dostrzegać (poznawać) w wszechświecie lub domyślać się ze względu na brak dowodów - o istnieniu otaczającej nas rzeczywistości. Wychodzi na to, że religię zastąpiono (próbuje się zastąpić) zasadą antropiczną. Audycja bardzo ciekawa i potrzebna.

Ja również niewiele rozumiem. Myślę, że człowiek nieustannie próbuje wspiąć się na wyższą (najwyższą?) półkę, nie wiedząc kompletnie co tam może zastać. Więcej, sądzę, że człowiek nie ma takiej możliwości. Niemniej same jego próby, sama droga, którą próbuje przemierzać jest tak fascynująca, że warto nią podążać.

kolejna znakomita rozmowa, pan profesor jest fantastyczny! nauka mnie tak naprawde zaczela pochlaniać w dość późnym wieku (ok. mojej czterdziestki) ale ciesze sie niezmiernie ze tak sie jednak stalo no i ze znalazlam Radio Naukowe 🙂

Jeden z najciekawszych odcinków na kanale... Oby więcej takich.

OBSERWATORZY-których istnienie może zakończyć jakiś zabłąkany w kosmosie "kamyczek". :)

Piękny głos. Owszem frapujące. Czyli gdyby coś kiedyś poszło inaczej to by nas nie było. Jesteśmy wynikiem sekwencji przypadków natury. Też zdaję sobie z tego sprawę, ale z przyjemnością wysłucham.

Kod genetyczny nie jest "kodem" w takim znaczeniu, że "został przez kogoś napisany". Kod genetyczny nie jest informacją genetyczną w takim znaczeniu, jak to wyrażenie jest używane. Kod genetyczny to sposób odczytu „informacji” genetycznej, tzn. że dana trójka zasad w DNA koduje ściśle określony aminokwas w strukturze białka. Poza tym sekwencje DNA nie są kształtowane przez inteligentną przyczynę, lecz przez przypadkowe mutacje w połączeniu z doborem naturalnym lub dryfem genetycznym - zupełnie naturalne i dobrze znane procesy. Błędna teza kreacjonistów: "DNA i białka powstały za sprawą inteligentnej przyczyny" jest zwyczajnie fałszywa, bowiem z pokolenia na pokolenie obserwujemy mutacje, które "piszą" naszą "wiadomość genetyczną".

Bardzo dobry rozmówca! Super wywiad, dzięki!

Wierciłem otwór wiertarką w ścianie pod szafkę. Otwór był idealnie dopasowany do wiertła, które użyłem. Frapujące, prawda?

Ciekawy wykład. Nasuwa się pytanie odwrotne, czy teoretycznie gdybyśmy żyli we wszechświecie inaczej urządzonym to bylibyśmy w stanie pomyśleć o parametrach naszego obecnego wszechświata i na tej podstawie przewidzieć czy byłoby tu możliwe życie? Inaczej, nie wiemy jakie naprawdę konsekwencje miałaby zmiana parametrów elementarnych, bo może sie okazać że jest wiele zależności o których istnieniu nie wiemy.

Znów się nie zawiodłem :) Nigdy się nie zawiodłem tak na prawdę

Bardzo ciekawa rozmowa, no i pani Karolina swietna w tej tematyce. Wywiady innych dziennikarzy nawet nie zblizaja się do poziomu ktory prezentuje pani Karolina w tych zagadnieniach. Rozmowy z profesorem Meisnerem sa jeszcze z wisienka na torcie czyli dodatkowo odrobinę dowcipne :-)

To może odcinek z ks. Hellerem ? To legenda polskiej fizyki :-)

Super się słuchało . Chociaż rozumiałem ogólny kontekst , nie za bardzo rozumiałem naukowe zwroty . Musiałem ciagle robić " stop" i sprawdzać w Wikipedii 😅. Ale rozmowa , niezwykle ciekawa 😊

Jak my niewiele wiemy jako cywilizacja!

Wspaniałe 😊dziękuje za ten materiał

Super audycja. Jestem tutaj nowy na tym kanale ale już wiem że będę wracał często. Pozdrawiam serdecznie.

Wspanialy gosc, moglabym sluchac profesora godzinami

Mamy potencjalną wielowymiarowość z wymiarami opartymi o stałe kosmologiczne, ale nie w sposób ciągły,bo mielibyśmy "pola skalarne" (jakoś mi się ciemna energia skojarzyła) i metawszechświat w oparciu o pączkowanie subwszechświatów idealnych warunków.

Fajny odcinek, ubawiłem się, stworzyliście fajny Team. Przesympatyczny Pan Profesor był zakręcony jak słoik (pozytywnie). Doceniam Twój wysiłek panowania nad jego gonitwą mysli i tłumaczenia wszystkiego na język "ludzki". Co do zawartości, to jestem wdzięczny czasom, że możemy snuć rozważania o kosmosie i stworzeniu, nie płonąc przy tym na stosie. Pozdrawiam chłodno bo ciepło 😁

Jej! Ale było ciekawie! Mimo że trudny temat tego spotkania.

Śmiechłem przy odpowiedzi profesora na pytanie o wkładanie kija w mrowisko 😆 Świetna rozmowa jak zawsze!

Jeden z najlepszych odcinków, jeżeli nie najlepszy

Witam Chciałbym się odnieść do kilku kwestii, ponieważ uważam, że panuje pewien zamęt odnośnie tego tematu. Na początek zasada antropiczna. Według mnie zawiera ona w sobie pewne elementy myślenia magicznego, co prowadzi do błędnych wniosków. Otóż Carter zasugerował, że ludzie zajmują wyróżnione miejsce we Wszechświecie. A czym jest życie ? To tylko szereg procesów chemicznych zasilanych energią. (Profesor powiedział, że życie to kod genetyczny, jednak najbardziej fundamentalną rzeczą jest przepływ energii). A więc zasada antropiczna mówi, że gdyby stałe fizyczne były inne to te procesy chemiczne by nie zaszły. Ale dlaczego te procesy chemiczne mają być wyróżnione ? Równie dobrze możemy rozważyć procesy chemiczne, w wyniku których powstaje jakiś minerał, a następnie zadać pytanie czy ten minerał powstanie jak zmienimy parametry stałych fizycznych. W ten sposób możemy przeanalizować ogromną liczbę różnych procesów chemicznych. Nie ma tu żadnego powodu, aby jeden z tych procesów wyróżnić. I w tym właśnie miejscu wkracza myślenie magiczne, wyróżniamy procesy, który dotyczą nas a inne pomijamy. I uważamy, że Wszechświat powstał, by te określone procesy, które nazywamy życiem mogły zachodzić, ignorując inne. I to jest moim zdaniem poważny błąd. Co więcej, zmiana parametrów stałych fizycznych może prowadzić do tego, że elementarz procesów chemicznych wygląda inaczej. I możemy teraz zastosować zasadę antropiczną do nowego zbioru procesów chemicznych. I ktoś mógłby znowu wyróżnić jakiś proces i stwierdzić, że ten Wszechświat powstał celowo by ten proces istniał. Kolejną kwestią jest stwierdzenie odnośnie kodu genetycznego. Pan profesor przytacza pewne prawdopodobieństwa a następnie mówi, że życie to kod genetyczny i zadaje pytanie kto stworzył kod ? Według mnie jest to sprowadzenie zagadnienia do banału. Po pierwsze informacji w formie genów nikt nie stworzył ale powstała na drodze ewolucji darwinowskiej. Biochemia powstała z geochemii. Minerały też tworzą struktury samopodobne i może tu należy szukać początków przekazywania informacji u struktur biochemicznych. Po drugie, kwestia prawdopodobieństwa. Nie potrzeba żadnych multiwersów aby zaszły pewne zdarzenia, ponieważ czasami zdarzają się sytuacje, które drastycznie zwiększają prawdpodobieństwo. Zdaję się, że u Dawkinsa był przykład z małpą i pytaniem jak długo musiałaby grać aby zagrać utwór Mozarta. I wyszło, że dłużej, niż wiek Wszechświata. A teraz wyobraźmy, że zadajemy to pytanie 7 mln lat temu patrząc na ówczesne małpy. I co ? Mija 7 mln lat i nagie małpy graja takie utwory, komponują. Po trzecie, zadane pytanie znowu nas prowadzi do myślenia magicznego czyli w las. Profesor powiedział, że świat nie musi być redukcjonistyczny i podaje przykład miłości. Tu Pani Karolina skutecznie odpiera to twierdzenie i udowadnia, że Pan profesor się myli. Miłość to tylko biochemia mózgu i hormonów. To samo kiedy profesor wspomina, że psychiką nie zajmije się nauka, podobnie odnośnie świadomości. Po raz kolejny profesor niby ateista, fizyka a odsyła nas do myślenia magicznego. Tymczasem tymi zagadnieniami zajmuje się neurobiologia i endokrynologia, fundamentalnie to biochemia, a jeszcze głębiej fizyka i chemia. Sama nauka, zero myślenia magicznego. Na koniec odnośnie myślenia magicznego. Dzieci wierzą w świętego Mikołaja, z wiekiem zaczynają dostrzegać pewne szczegóły, łączyć fakty i odkrywają, że to rodzice za tym stoja. Racjonalne myślenie wygrywa z myśleniem magicznym. Dorośli, którzy wyznają religię sa jak te dzieci, z tą różnicą, że z tego nie wyrastają. Wyobraźmy sobie dzisiejszych studentów, którzy studiują medycynę, informatykę, są inżynierami. Przyjeżdżają do rodziców na święta i wierzą, że prezenty pod choinkę przynosi Mikołaj, którego oczywiście nie są wstanie spotkać bo zawsze sprytnie podrzuca prezenty, kiedy tego jie widzą. Każdy stwierdziłby, że byłoby to absurdalne, zabawne i kompletnie nieracjonalne. Dlaczego więc wyznawanie religii nie budzi u większości poczucia śmiechu połączonej z pukaniem się w głowe. Bo wiele religii było wykorzystywane jako narzędzie władzy, ludziom wmawiano, że taki jest świat i uczono ich tego od najmłodszych lat. Tylko to grupowe oddziaływanie, przekazywane z pokolenia na pokolenie sprawia, że wiele osób podchodzi do religii bardzo poważnie, pomimo tego, że jest ona tak samo racjonalna i mało poważna jak wiara w Mikołaja

Bardzo ciekawe! W szczególności konstatacja, ze być może nie wszystko opisze fizyka. Cóż - może nie w pierwszym podejściu - np Biologia jest, jest nauką i opisuje dobrze wiele zachowań - ale ja nadal sadze ze w kolejnym kroku da się biologię zredukować do fizycznego opisu. Oczywiście nie znam dowodu, ze to będzie zawsze możliwe.

Pani Karolino, tak po ludzku jestem ciekawa, jakie ma Pani wykształcenie. Bo ma Pani sporą wiedzę na przeróżne tematy. Ja jestem anglistką, ale mam szczęście mieć Tatę fizyka, który poza tym ma bardzo szerokie zainteresowania. A więc sporą wiedzę i przede wszystkim fascynację nauką wyniosłam z domu. A Pani? Dziękuję za kolejny bardzo ciekawy odcinek 👍

Z tymi pozostałymi siedmioma wymiarami nie musimy nic robić. To one robią z nami.

Słuchałem wszystkie opublikowane odcinki. Ten najbardziej mnie ubawił. Ta familiarność była niesamowicie fajna. Genialna gra słów.

W trakcie audycji nie powiedziano, co rozmówcy rozumieją przez słowo życie. Wydaje mi się, że nie znamy odpowiedzi na pytanie, czym jest życie. A skoro nie wiemy, czym jest życie, to jak możemy twierdzić, że cokolwiek rozumiemy? Zamiast robić rzeczy nieodwracalne, których skutków nie jesteśmy w stanie, ani przewidzieć, ani nawet ocenić, może powinniśmy spróbować odpowiedzieć na to pytanie, nawet gdyby miało to trwać 1000 lat. I dopiero po znalezieniu odpowiedzi, budować (albo nie) reaktory atomowe i statki przetwórnie.

W audycji bardzo mi się podobało, że autorzy bardziej próbowali odpowiedzieć na pytanie 'po co?', a nie 'jak?' . Wydaje mi, że nasza cywilizacja jest doskonała w znajdowaniu sposobów jak coś zrobić, ale zupełnie lekceważy pytanie 'po co?'. Skutkiem jest doprowadzenie do największego wymierania gatunków w historii planety, katastrofy klimatycznej, zbudowania broni masowej zagłady, która prędzej czy później, przy nieszczęśliwym zbiegu okoliczności zostanie użyta . Czy naprawdę o to nam chodziło?

Świetny temat, ale precyzja słowa u pana profesora już nie ta co parę lat temu. Czas robi swoje - obserwuję to samo u własnych rodziców. Chwilami czułem nie tylko swoje zagubienie, ale również Pani zagubienie, Pani Karolino, właśnie z powodu leciutkiego "poplątania się" profesora w terminologii i słownictwie. Zbyt często określenia takie jak "może / musi / powinno" są przez pana profesora używane zamiennie, co prowadzi do nie tych wniosków po stronie słuchacza (i również Prowadzącej rozmowę), które pan profesor chciał zasugerować. Ale biorąc na to poprawkę, to jest i tak wyśmienicie. Dziękuję i pozdrawiam!

Z tą emergencją to mi profesor zaimponował. Nie rozumiemy jej. Dlaczgo z tańca wielu cząstek wyłania się nowy proces np świadomość? Czy to tylko poziom skompikowania czy jeszcze coś zupełnie innego? Np mowę emanację języka można ją opisać fizycznie ale to nie pojedyncze cząstki fizyczne o niej wprost decydują a organizmy z nich zbudowane, bez nich języka nie będzie i mowy także. To tak jakby ze świata fizycznego, chemicznego czy biologicznego przy odpowiednim poziomie skomplikowania wyłaniala się abstrakcyjna symbolika. Od praw i symboliki zaczynamy (prawa fizyczne, matematyczne) a potem swiat ją tworzy na nowo (symbolika człowieka np) i one się przenikają? Czy mowa to zjawisko fizyczne zatem ? Coś jakby- i tak i nie. Wydaje mi się, że takich procesów jest sporo. Dzięki za audycję - każda jest inspirująca. pozdrawiam.

Moim zdanie Pan profesor pomylił prawdopodobieństwo pojawienia się życia z liczbą możliwych kombinacji DNA

Świetnie się tego słucha, chociaż prawie nic nie zrozumiałam.

Dlaczego nie możemy założyć, że istnienie wszechświata jest możliwe tylko z takimi prawami fizyki jakie mamy w naszym wszechświecie i inne wszechświaty (jeśli są) mają takie same prawa fizyki? Najprawdopodobniej jeden powstaje z drugiego. Dlaczego te prawa mają się zmieniać?

Wgl o tej liczbie 137 to mówił też prof. Meissner u Pani w "Uchylono drzwi do nowej fizyki".

Bardzo antropiczny (egoistyczny) punkt widzenia, wszechświatowi żaden obserwator potrzebny nie jest, jest sam sobie. Manifestacja samoświadomości wszechświata, którą reprezentujemy my, może być kwestią, błędu, wybryku, przypadku, anomalii, jeśli jesteśmy sami, lub być czymś normalnym i relatywnie powszechnym, jeśli sami nie jesteśmy. Tu jest tak 50/50, choć może najnowsze newsy z Meksyku, coś w tej materii zmienią, jeśli to nie jakiś przekręt i oszustwo... Zakładanie również, że w innej matematyczno-fizycznej konfiguracji wszechświat by nie był, jest tylko przypuszczaniem i gdybaniem na podstawie tego co widzimy w jedynej konfiguracji, którą możemy oglądać - to bardziej jest filozofia niż fizyka. O tym, że jeśli w naszej konfiguracji zmienimy coś tam, i posypie się wszystko inne, to nie jest nic odkrywczego, ale trzeba założyć, że zmieniając jedną rzecz, tak naprawdę zmienilibyśmy wszystkie inne, bo są one powiązane. Poza tym, z naszego punktu widzenia, cokolwiek byśmy nie zrobili to i tak jesteśmy w centrum, no, chyba że przyszłość obserwacji dalekich zakątków da nam inne dane, lub krawędź wszechświata zacznie się ukazywać wszędzie na raz - co kiedyś będzie miało miejsce. Wielowszechświat, tak jestem za, ale jeden po drugim, nie wiele na raz. Jestem zwolennikiem teorii, że, kiedyś w bardzo odległej przyszłości we wszechświecie, gdy wyparują ostatnie czarne dziury, i wytracą swą energię ostatnie fotony i nie będzie już nic, może wtedy z tzw, ciągłej fluktuacji w idealnej próżni, przy zerowej grawitacji, ponownie wszechświat wejdzie w Erę Plancka, dojdzie do pierwotnej rekonfiguracji, i albo powstanie coś nowego, co będzie trwało dłużej, lub krócej od poprzedniego, lub wstępna konfiguracja, doprowadzi do powstania, takich samych parametrów - nie ma i nie sądzę by była na to odpowiedź. Ale jest to prawdopodobne, i obserwując naturę - ma to sens, bo wszystko, co obserwujemy jest jakiegoś rodzaju amplitudą, może (prawdopodobnie) wszechświat też ma swoją i jest cykliczny. Co do tłumaczenia czegokolwiek religią i bogiem, człowiek sam wymyślił i jedno i drugie, bo miał taką potrzebę, więc nie ma tym, czego tłumaczyć.

Po co stosujemy typowo ludzkie oceny rzeczywistości czyli że świat coś musi? W moim mniemaniu świat nic nie musi. Świat się po prostu dzieje. Może po prostu na początku przed pierwszą przemiana fazową była gęsta "zupa" i w wyniku jej ciągłego mieszania w końcu doszło do momentu pierwszej przemiany fazowej, takiego ustawienia tej zupy że powstała znana nam materia/energia? Może w końcu by tak czy siak powstała jakakolwiek materia/energia?

"Na stare lata"😅😅😅 wy musicie naprawdę być dobrymi przyjaciółmi...❤️

Super temat ,czekam na takie.dziekuje

Kwestia, którą mimochodem poruszyła Gospodyni "skąd wziął się Bóg? ", ma tyle sensu, co pytanie naturalisty o pochodzenie rzeczywistości. Naturalizm o tyle jest górą, że nie zakłada istnienia nadprzyrodzonego bytu, jednak też sam stoi u, pewnie zamkniętych na wieczność, wrót Tajemnicy

Gratuluję pani Karolinie szczerego podejścia do tematu który wydawał mi się dla kobiet nieinteresujący. Sam siedzę w tej tematyce od 20 lat, od początku uważałem teorię strun za bełkot, a takie wspaniałe urządzenie jak CERN, za zabawkę do robienia kasy dla "fizyków" trzeciego sortu. Bo stukanie cegłą w cegłę nie jest metodą do sprawdzenia jak powstała glina. Najważniejsze narzędzia dla fizyka to kartka i długopis. Ktoś to już powiedział. (I to co jest między uszami)

Czego to ludzie nie wymyślą... Multiwersy. Nieskończona ilość Wszechświatów i w każdym inne prawa fizyki. Pączkujące wszechświaty. Można tego słuchać tysiąc i jedną noc.

Dlaczego domyślnie zakładamy, że inne stałe fizyczne wykluczają życie? Skąd też takie wynoszenie życia na piedestał. Gdyby stałe były inne, z niemożliwością powstania życia - to wszechświat nadal by istniał, tylko bez bytu zdolnego do świadomości tego faktu. Inteligencja i samoświadomość to cecha wynikająca bezpośrednio z wartości stałych fizycznych - konkretnie z faktu istnienia zjawisk chemicznych, które zależą od tychże stałych (proces powstania życia to tylko ciąg przyczynowo skutkowy). Skoro inteligencja i samoświadomość wynika ze stałych analogicznie jak np. zmiana stanu skupienia, to można ukuć zasadę fazową - "Wszechświat jest idealnie dostrojony, aby możliwe było istnienie materii w różnych fazach", co prawda bez inteligencji nikt tej zasady nie określi, ale czy w "martwym" wszechświecie nie będzie ona obiektywnie istnieć w sposób równoważny do zasady antropicznej (o dowolnej mocy)?

Dobrego dnia

Dziękujemy 😊

Po to by zalepić pustkę w wiedzy i świadomości.

Ja mam jakąś wiedzę, ale nie taką, by matematycznie zrozumieć teorię strun. Ale skoro mówimy o istniejących wymiarach, tylko że zwiniętych, to czy to nie jest właśnie tam, gdzie chowa się cała materia wszechświata, której nam brakuje do wytłumaczenia zależności grawitacyjnych między galaktykami itd.?

Bardzo ciekawy temat. Dziękuję i pozdrawiam.

Słucham wszystkich audycji z zainteresowaniem i jestem pełen podziwu dla kompetencji prowadzącej. Nie kojarzę dziennikarzy z jakimikolwiek kompetecjami dlatego dziwi mnie wysoki status tego zawodu. Dlatego zastanawiam się czy status ma wpływ na to, że prowadząca ze wszystkimi wybitnymi umysłami jest w relacji towarzyskiej...

Jedno z najlepszych!

Zasiadam do słuchania

Wiele zależy od tego jak zdefiniujemy obserwatora. Z efektem obserwacji mamy do czynienia np wtedy kiedy nastąpi interakcja elektronu z fotonem. Pamiętajmy jednak, że konstrukty 'elektronów' i 'fotonów' to nasze modele, wymyślone po to abyśmy mogli zrozumieć formy energii, które udało nam się zaobserwować.

Bardzo ciekawa rozmowa i świetnie prowadzona,ale na bocznym pasku ekranu pojawił mi się inny kanał i rozmowa pt. "Polak obalił teorię antropiczną". Tamto jest sprzed dwóch miesięcy. Hmm... Nauka pędzi z kosmiczną prędkością. :)

Super świetne spotkanie. Konkreta, namacalna wiedza porządkująca wiedze w sensie makro. Pozdrawiam.

Wspaniała rozmowa!! Dziękuję.

Witam serdecznie.

Super. Dziękuję

Świetny materiał 💪💪💪