Çingene mi Roman mı? 

Sonunda Podcast için bir Facebook sayfası açtık: facebook.com/samos.surgunu İsteyen herkesle, bu haftanın konusu ile alakalı veya alakasız, tartışmayı orada sürdürebiliriz.

Ben balkan göçmeni (1955) bir ailenin çocuğuyum. Babam Tito döneminde öğretnenlik yapmış. Tito dönemindeki sosyalist politikalarda her halkın ana dilinde eğitimi için okullar açılması kararı olduğunu ve bunun uygulandığını anlatırdı. Çingeneler ile ilgili ciddi bir araştırma yapıldığını ancak bir dil temeli oluşturamadıkları (yada bulamadıkları) için çingenelerin istedikleri okulda eğitim alabilecekleri uygulamasını yaptıklarını anlatırdı. Bendeki sözlü tarih bilgisi olarak anlatmak istedim.

Ingiltere'de 3 yıl market esnafı idim. Zamanla sürekli müşterilerimden çoğunun gypcy olduğunu öğrendim. Fiziki yapıları ve ten renklerinin yerel İngilizlerden bir farkı yoktu lakin yaptıkları işler üzerinden sosyal bir ayrışmanın olduğunu farkettim. Yaptıkları meslekler genel olarak inşaat, nakliyat, geri dönüşüm vs üzerine idi ve en önemli fark ise konuşken, kendileri ile dalga geçebilen hoş sohbet insanlardı.

Şimdi tamamını dinleyince bir şeyler daha yazasım geldi. Ben Silivri'de büyüdüm. Silivri'de eski kale civarında (şimdi Fatih Mahallesi ki esas Silivri kasabası orasıymış zamanında) yaşayan Çingeneler vardı hala da varlar. Bir tanesi benim dershaneden arkadaşımdı hatta. Özellikle kadınlar hemen hemen Cennet Mahallesi ya da Gırgıriye filmlerindeki karakterlere benzer dış görünüşe sahip (o kadar karikatür bir hayatları yok tabii). Sevimli insanlar. Çalgıcıları da var. Birkaç sene öncesine kadar pazarlara da geliyorlardı tencereni bilmemneyini götürüp kalaylatıyordun. Annem yaptırmıştı bir iki kere. Bunların dışında hemen hemen 12-13 sene öncesine kadar ben "göçebe" Çingenelerin de yaşadığını biliyorum. Onların barakaları şehrin çeperindeydi. Bizim mahallenin içinde kalıyordu ama biz gitmezdik o kampın yakınlarına, tekinsiz ve pis insanlar olarak görülürlerdi. At arabaları vardı ve çöplerden kartondu, ıvır zıvırdı toplayarak geçimlerini sağlarlardı. Tabi inşaatlardan demir falan çaldıkları da olurdu ama o koşullar altında ben bunu anormal karşılamıyorum. Bir keresinde arabalarını fark etmemiştim de az daha kızın tekinin kafasına atıyordum poşeti (7-8 yaşlarında bir kızdı çöp konteynerinin dibinde işe yarayacak bir şeyler arıyordu). Dehşetli fakir ve dehşetli kötü, pis koşullarda yaşayan insanlardı; ben mesela o atların nasıl ölmeyip de bir deri bir kemik bütün gün o çöp dolu arabaları çektiğine şaşıyordum. Sonra bir anda ortadan kayboldular. Aşağı yukarı lise yıllarımdan itibaren yavaş yavaş görmez oldum. Ya kovuldular ya bir yerlere yerleştirildiler sanırım hiç bir fikrim yok. Bir de şu romandaki Çingene karakterin (Melkiades) ismi ile Bizans'taki Athinganoi mezhebi mensuplarına verilen bir diğer isim olan Melchisedechians/Melkisedekidler'in kısmen de olsa benzemesi ilginç. İkincisi bir İbrani kralı ve din reformcusu anladığım kadarıyla. Melkiades ise Papa Miltiades'in papa olmadan önceki adıymış. Ben başka bir ünlü Melkiades bulamadım. Herhalde o da İbranice köklü bir isimdir. Son olarak belki biliyorsunuzdur ama gene de aklıma gelmişken yazayım. Bizim doğuda, ayrıca İran ve Ortadoğu'ya da yayılmış bulunan Romanlarla akraba bir etnik grup var. Domlar diye geçiyor. Bildiğim kadarıyla bunlar da çoğunlukla müzisyenlikle geçinen göçebe bir halk. Domari diye bir dil konuşuyorlarmış. Bu dil Romani dili ile yakın akraba ama ayrı bir dilmiş, herhalde bir çeşit Zazaki/Kurmanci durumu var. Diyarbakır'da dernekleri de varmış hatta. Ayrıca Türkiye'ye göç eden Suriyeliler arasında Suriyeli Domlar da varmış. en.wikipedia.org/wiki/Dom_people en.wikipedia.org/wiki/Domari_language www.gazeteduvar.com.tr/hayat/2018/01/07/mezopotamyanin-kayip-gulleri-domlar m.bianet.org/biamag/dunya/203548-otekinin-de-otekisi-suriyeli-domlar

Ben 5-6 yaşındayken Lüleburgaz’da otururduk. Arada sırada Çingene kafileleri geçerdi, o zamanlar yerleşik halk endişelenirdi, annem benim dışarda oynamama izin vermezdi.

Böyle eğlenceli ve az insanın bilgi sahibi olduğu konulara girin lütfen.

Çingeneler Zamanı filmini izlemek lazım. Kimi yerlerde çingence konuşurlar. Bazı küfürleri Türkçeydi.

Hocam ben Diyarbakırlıyım. Biz küçükken sürekli sokakta olduğumuz için romanlara rastlardık. Gördüğüm tüm romanlar Kürtçe konuşurdu. Eğitim sisteminden geçmedikleri için Türklüğe hiç asimile olmamışlardı. Bizden çok daha iyi Kürtçe konuşuyorlardı. O zaman bir dillerinin olmadığını ve yaşadıkları yerlerin kamu diline asimile olduklarını düşünürdüm. Fakat daha sonra kendi dillerinin olduğunu ve yaşadığını öğrendim. İlaveten bu dili sadece kendi aralarında konuşuyorlar.

Daha çok değer ve ilgi görmesi gereken bir insansınız.Sevgilerimle.

Kastamonu'da Lom (Poşa) yerleşimi benim bildiğim iki adet var. Onları da Osmanlı böyle kaydetmiş. İki ayrı mahalle, birbirine yakın ama farklı köylere bağlı. Bunlara Kastamonu yöresinde elekçi deniyor. Tamamen yerleşikler, tarım ve hayvancılık yapıyorlar. Müslüman olanlara Müslüman Elekçisi, Hristiyan olanlara da Gavur Elekçisi denirdi. Artık Hristiyan kalmadı gerçi, Hristiyan olanlar müslümanlaşıp tamamen asimile oldular. Babaannemlerin dağ köyüne gelirlermiş, kesilmeden ölen hayvanı Müslümanlar yiyemediği için Gavur Elekçilerine verirlermiş, onlar da hayvanın etini yer, derisinden gözer yani elek yaparlarmış. Müslüman Elekçiler ise halen toplumun biraz dışında bir grup. Biraz çekinilen biraz hor görülen bir kitle. Konuşma tarzlarından, fiziksel görünüşlerine kadar bellidirler. Yalnız Kastamonu'dakilerde yerel dilden farklı tek kelime bile duymadım, çok küçük bir kitle olduklarından kelimeleri yitirdiler ama üslup korundu belki sadece.

Hocam Hazreti Wikipedia'nın "Athinganoi" maddesi şöyle: The Athinganoi (Ancient Greek: Ἀθίγγανοι, singular Athinganos, Ἀθίγγανος) were a 9th-century sect of Monarchians located in Thrace, founded by Theodotus the Banker.[1] The etymology of the word is not certain, but a common determination is a derivation in Greek for "(the) untouchables" derived from a privative alpha prefix and the verb thingano (θιγγάνειν, "thinganein", "to touch"). It is uncertain whether the sect survived beyond the 9th century. An earlier, and probably quite distinct, sect with the same name is refuted by Marcus Eremita, who seems to have been a disciple of St. John Chrysostom. His book Eis ton Melchisedek, or according to Photius "Against the Melchisedekites",[2][1] speaks of these new teachers as making Melchisedech an incarnation of the Logos (divine Word).[1] They were anathematized by the bishops, but would not cease to preach. They seem to have been otherwise orthodox. St. Jerome (Ep. 73) refutes an anonymous work which identified Melchisedech with the Holy Ghost. About AD 600, Timotheus, Presbyter of Constantinople, in his book De receptione Haereticorum[3][1] adds at the end of his list of heretics who need rebaptism the Melchisedechians, "now called Athingani. They live in Phrygia, and are neither Hebrews nor Gentiles. They keep the Sabbath, but are not circumcised. They will not touch any man. If food is offered to them, they ask for it to be placed on the ground; then they come and take it. They give to others with the same precautions."[1] The name athinganoi, later variant form of which is atsinganoi, came to be associated with the Romani people who first appeared in the Byzantine Empire at the time and is the root word for "cigano", "çingene", "zigeuner", "tzigan", "țigan", and "zingaro", words used to describe members of the Romani people. Today many of these words are still used in a derogatory sense, albeit others are the most common exonym for them in a given language. It is still clear that athinganoi who were present in the 9th century in Thrace are the Romani people in Turkey of today.[4][5][6] "History of the Romani people" maddesinin "Early records" başlığı altında da şu bilgiler verilmiş: Many ancient historians mention a tribe by the name of Sigynnae (Tsigani) on various locations in Europe. Early records of itinerant populations from India begin as early as the Sassanid period. British linguist Donald Kenrick notes the first recorded presence of Zott in Baghdad in AD 420, Khaneikin in AD 834.[30] Contemporary scholars have suggested one of the first written references to the Romanies, under the term "Atsingani", (derived from the Greek ἀτσίγγανοι - atsinganoi), dates from the Byzantine era during a time of famine in the 9th century. In the year AD 800, Saint Athanasia gave food to "foreigners called the Atsingani" near Thrace. Later, in AD 803, Theophanes the Confessor wrote that Emperor Nikephoros I had the help of the "Atsingani" to put down a riot with their "knowledge of magic". However, the Atsingani were a Manichean sect that disappeared from chronicles in the 11th century. "Atsinganoi" was used to refer to itinerant fortune tellers, ventriloquists and wizards who visited the Emperor Constantine IX in the year 1054.[31] The hagiographical text, The Life of St. George the Anchorite, mentions that the "Atsingani" were called on by Constantine to help rid his forests of the wild animals which were killing off his livestock. Roma skeletal remains exhumed from Castle Mall at Norwich were radiocarbon dated by liquid scintillation spectrometry to circa 930-1050AD. [32] Benim de hatırımda sanki 10. yyılda Bizans topraklarına yerleşmişler gibi kalmıştı. Burada 9. yyılda deniyor. Eğer yanlış anlamadıysam bunlar Bizans topraklarına gelmeden hemen önce bir şekilde tarihten silinen marjinal bir Hristiyan mezhebiyle ilişkilendirilmişler. Athinganoi kelimesinin etimolojisiyle Çingenelerin toplumsal konumu arasında da bir paralellik var gibi. Yani iki topluluk da çoğunluk kesimle pek karışmayan, kendi kültürünü bir köşede yaşayan topluluklar gibilermiş ya da öyle algılanmışlar. Belki bir ara bu Athinganoi, Bogomiller, Pavlikanlar gibi Bizans'taki marjinal Hristiyan cemaatler hakkında da bir yayın yaparsınız. Bence güzel olur.

Çingene,Cingen, göçebe,Mirtif, Karaçi,Poşa vb.bu isimler ulkemizde cingenelere verilen isimler. Farslar bu halka cingen dedigi icin Türkçe'ye de çingene olarak gecmisdir. Hindistan kökenli bir halkdir.

Verdiğiniz yararlı bilgiler için teşekkür ediyorum.

Çingenelere Türkçe'de de Çengel denildiğini bilmiyordum. Halepliler hala çingene anlamında Çengel veya Cengel derler. Ama Suriye'de genel olarak Qırbat denir. Bu da gurbet kelimesinden geliyor. Suriye ve Güneydoğu'da Dom denilen bir çingen halkı daha vardır. Bunların Domca diye bir dilleri var ve Hint dilleri ile en çok benzerliğini koruyabilmiş çingene dillerinden. Aynı şekilde Ğajar ve Nawar gibi isimler de farklı çingene topluluklarına veriliyor. Bunların hepsi birbirinden farklı.

Balkanlarda, Amerikada, Avrupada çingene olarak adlandırılan topluluklar var. Bu adlandırma ırksal mı?(ırk tanımlamasını da kabul etmiyorum ama) yoksa yaşam tarzını mı tanımlıyor????

Sevan beyi geç keşfettim.

72.5 millet😂😂 0.5 çingene

Torbalı yakınındaki Roman köyünün adı Çaybaşı.

İngiltere’deki çingeneler deyince aklıma Guy Ritchienin Snatch’ geldi. “ I fuc*ing hate pikeys “ Gorgeus George

Benim merak ettiğim, Sovyetler Birliği döneminde Sovyet Devletinin tutumu nasıl olmuş? Sovyet yönetiminin bu tarz bir yaşam süren bir halkı çok seveceğini düşünmüyorum. En azından zorla iskan etmiş, topluma entegre etmeye çalışmıştır diye tahmin ediyorum. Bir de Batı Avrupa'da yaşayan çingenelerin yaşam tarzına benzeyen beyaz tenli yeniche denilen bir halk var. Onların tarihi de ilginç. Keşke ufaktan bahsetseydiniz. Selamlar.

Ceng bir müzik aletidir. Orta Asya da çok bugünkü arp in dedesidir. Cengan ceng aletini çalan müzisyene denir. Genellikle müzikle uğraşan Sindlilerin tamamına hitap şekline dönüşmüştür.

3.45 erkin: ben bu dili hij duymadığımı farkettim

Güzel bir konu.

grazdan selamlar :)

Çingene arkadaşım kendi grubundan bahsederken "göçebe" kelimesini tercih ettiğini farkettim.

Süper

Teşekkürler.

Sevan Hoca'nın dislike attığım tek videosu.

çaybaşı hocam :)

Bilmeden etmeden atıyorsunuz.

Romanlar gerçekten harbi insanlar. Abdallıkla beraber müziğe yön veriyorlar. Sulukule'ye selam olsun.

Bizim oralarda elekçi denir

Kara dutum, catal karam, cingenem.

Ruslar ''sganya'' diyo çingeneye. Sganya-Çingene çağrışım yapıyor sani.

İlk defa bir podcast'i beğenmedim.

Boşa günümüzdeki Ermənistanda çox vardır.

Allahın Cinganı'na da Roman demezsin Sevan nişanyan