Aydınlanma ve aydınlatma yönündeki çabalarınız ve programlarınız için teşekkürler.Hernekadar çok az donanımlı olsam da, yapısal ve kişisel olarak, felsefeye meyilli biri olduğum için, bir biçimde KAVRAMLAR´dan ve onlarla ilgili programlardan çok etkileniyorum ve bazı anlar o kavram ya da kavramlara ilişkin birşeyler söyleme ihtiyacı ya da mecburiyeti hissediyorum nedense.Sizi dinlerken ÖZGÜRLÜK ve İRADE kavramlarına takılı kaldım ve kafam yeniden çok karıştı.Zira özgürlük ve irade gibi kavramlar çok kuşatıcı kavramlar olduğu için çok bileşenli kavramlardır, ve bu nedenle de analizi çok zor kavramlardır, diye düşünürüm naçizane.Bu nedenle, izninize ve affınıza sığınarak, ÖZGÜRLÜK ve İRADE´ye ilişkin, kendi algımca, kabaca bir-iki şey söylemek istiyorum : A-ÖZGÜRLÜK nedir? : 1-Doğrusu, ben Yaradan dışında herşeyin İZAFİ olduğuna inanan biri olduğum için, mutlak manada bir ÖZGÜRLÜK olduğuna ya da olabileceğine inanmayanlardanım.Zira izafi olmak demek, mutlaka birşeye BAĞLI olmak demektir. 2-Dolayısıyle, bir şey, yahut bir cansız, yahut bir canlı, yahut bir insan, hangi hal ve durumda olursa olsun, mutlaka ve hep birşeye ya da birşeylere bağlı olarak, o halde ve durumdadır.Mesela, bir atom, proton ve nötron sayısına bağlı olarak ya oksijendir, ya hidrojendir, ya karbondur ya da bir başka elementtir gibi. 3-Aynı ilke, birşeylere bağlı olarak, RUHsal, ZİHİNsel, BİLİNÇsel, İRADEsel, DUYUsal, İÇGÜDÜsel, TOPLUMsal vb. olgularda da geçerli olsa gerektir.Dolayısıyle, eğer insan bağlamında konuşursak, en genel manada, insan ne RUHsal ve ne de BEDENsel açıdan, saf ve mutlak manada özgür olamaz, diye sanıyorum.Yani, insan, hangi açıdan olursa olsun, muhakkak ve hep bir şeylere BAĞLI konumda kalır. 4-Dolayısıyle MUTLAK ÖZGÜRLÜK ancak ve ancak mutlak olan için yani MUTLAK YARADAN için geçerli olabilir. 5-Bu nedenledir ki, şahsen, insanın ne RUH´u özgürdür ve ne de BEDEN´İ özgürdür, diyorum.Tam tersine, insanın ruhu da tutsaktır, bedeni de tutsaktır, yani herikisi de FITRİ YASALAR´a mahkumdurlar.Dolayısıyle, insan, fıtri yasalara bağlı(=mahkum) ruhsal ve bedensel potansiyellerin bütünlüğüdür, ve dolayısıyle, insan potansiyel manada çok ZAYIF ve EKSİK bir varlıktır, diyorum. 6-Örneklemek gerekirse : Mesela, bedensel açıdan, insanın KAS´ları vardır ve potansiyel manada zayıf olduğu için, çalıştırılmaya mahkumdur.Keza, insanın potansiyel manada bir AKIL´ı(=düşünme yetisi) vardır ve zayıftır, çalıştırılmaya mahkumdur, gibi. 7-O halde ve esasında, asıl hedef mutlak manada özgürlük değil, fakat varolan fıtri potansiyellerin işlerlik ve işlevselliğini ARTTIRMAK´tır.Yani, çok mahkumiyetten görece daha az mahkumiyete evrilmektir. 8-Ayrıca, ÖZGÜRLÜK kavramını eğer İYİLİK-KÖTÜLÜK açısından ele almak gerekirse, bu durumda, iyilik ve kötülük kavramlarının bileşen kavramlarına bağlı olarak bir İRDELEM içine girmemiz zorunlu olur.Yani, bu durumda, İYİ OLUŞ mecazen özgürlük, KÖTÜ OLUŞ ta mecazen mahkumiyet kapsamında kalır. 9-O zaman İYİ VE KÖTÜ´nün kıstasları nelerdir? : Bu soruya, filozoflar, değişik açılardan farklı yanıtlar vermiştir, ki o yanıtları Eren hocamız gibi donanımlı hocalarımız bizden çok daha iyi bilirler. 10-Eğer bana sorulursa iyi ve kötü´nün kıstaslarının ne olduğu, naçizane ben, bunu ilahi bir ayetle ilişkilendirmeyi yerinde ve doğru bulurum, ki o ayet te, mealen şudur : '' SİZİN EN ÜSTÜNÜNÜZ EN TAKVALI OLANINIZDIR''. 11-Yani bu ayet, aslında, en genel şekliyle ÖZGÜRLÜK´ün ne olduğunu da açıklamış oluyor : TAKVALI OLMAK=ÖZGÜR OLMAK.Tabi, ben böyle anlıyorum, fakat yalnış yorumluyor ya da çıkarsama yapıyor da olabilirim, tam bilemiyorum doğrusu. 12-Dolayısıyle, eğer ilahi düzlemde, özgürlük kavramını TAKVA kavramı üzerinden anlamak ve açımlamak zorunda isek, o zaman takva kavramı ile neyin kastedildiğine odaklanmak gerekir, diye düşünürüm.Ve bu hususta, şimdilik söyleyebilecek pek birşeyim yok.Fakat en azından, takva kavramının insanın ŞUURsal yanı ile ilgili olduğu belli oluyor.Bu da ŞUUR ile İZAFİ ÖZGÜRLÜK arasında bir bağ olduğuna işarettir. B-İRADE : 1-Bana göre, irade de potansiyel bir kuvvedir, dolayısıyle, peşinen ve doğrudan, yani mutlak manada ÖZGÜR İRADE diye birşey olamaz.Bu nedenle, çok az ve potansiyel irade de, teşbihan kasların çalıştırılıp geliştirilmesi gibi, çalıştırılıp geliştirilmeye mahkumdur. 2-Yani, tabir-i caizse, insanın özgür iradesi yoktur, tam tersine, mahkum(=gelişmemiş) iradesi vardır.Dolayısıyle, insanın iradesi özgürleşmez, fakat zayıf konumdan daha az zayıf konuma geliştirilir. 3-Peki, insanın zayıf iradesi neye karşı kuvvetlendirilir ve geliştirilir? Kanımca, insanın ama ruhsal ve ama bedensel dengelerini ve sağlığını bozan herbirşeye karşı kuvvetlendirilir.Yani, naçizane bana göre, insanın iradesini zayıflatan sadece bedensel güdüler değildir, fakat ruhsal-yetisel obsesyonlar da buna dahildir. 4-Yani, bedensel ya da ruhsal tüm ifrat ve tefrit halleri, bir biçimde, insanın iradesinin özgürlüğü önündeki engellerdir.Bu, aşırı cinsellik ya da besin şehveti gibi bedensel bir eğilim olabildiği gibi, aşırı kibir ya da hırs gibi ruhsal bir eğilim de olabilir.Dolayısıyle, NEFS denince, sadece bedensel ifrat ve tefritler değil, fakat ruhsal ifrat ve tefritler de anlaşılmalı bence. 5-Dolayısıyle, NEFS ruhsal ve bedensel düzeyde gerçekleşen tüm AŞIRILIK´ların genel adıdır bana göre.Ve bu manada, esasen, İRADE´nin özgürlüğünün önündeki temel engel AŞIRILIK EĞİLİMİ(=ifrat ve tefrit) diyebiliriz. 6-Ve, irade de, diğer bedensel ve ruhsal potansiyeller gibi potansiyellerden biridir ve tüm diğer potansiyellere BAĞLI´dır.Bu nedenle, eğer nefs(=aşırılık eğilimi) açısından bakarsak, bizzat İRADE hususunda da ifrat ve tefrite kaçmak kötüdür yani sağlıksızdır. 7-Sonuç itibarıyle, MUTLAK ÖZGÜR İRADE diye birşey olamaz, fakat irade potansiyelinin insanın ruhsal ve bedensel denge ve sağlığını koruyacak biçimde eğilip bükülmesi yani eğitilmesi ve kullanılması diye birşey olabilir ki öyle bir iradeye de ÖZGÜR İRADE değil, yeterince GÜÇLENDİRİLMİŞ İRADE(=faydalı hale getirilmiş irade) denebilir, diye düşünürüm naçizane. 8-Neye karşı güçlendirilmiş ve eğitilmiş irade ? : Bedensel ve ruhsal ifrat ve tefritlere(=NEFS´e) karşı güçlendirilmiş ve eğitilmiş irade....Sevgiyle, dua ile ve sağlıcakla :)
özgürlük konusu çalıştığım bir konu. ve ulaştığım sonuç: özgürlük diye bir şey yoktur. en zengin adam bile özgür olmak için bir şeylerden feda etmek zorundadır. özgürlükten ziyade arayış en az zahmetle, en az bağlılıkla, en sağlıklı ve güvenli ortamı tesis etmek daha önemli.
Size çok teşekkür ederim. Aklımdaki birçok soruya cevabım, Kendini Bilen olma yolundaki yolculuğumda yeni birçok sorum oldu. Bir daha ki dersinizi sabırsızlıkla bekliyorum.
çok anlamlı ve ufuk açıcı bir konuşmaydı. bu günlerde her ne kadar özgürlüğümüz kısıtlanmış gibi hissetsek de aslında gayret ederek belki de en özgür olduğumuz zaman aralığını yaratabiliriz.
Herkes internet ve telefon bağımlılığından ve özgür olmadığımızdan bahsediyor ama oturmuş sizi izliyorum mesela ve bir çok değerli insanın fikikirleriyle zenginleşiyorum. Bu çok büyük bir çelişkidir. Başka bir açıdan bakarsak hayata artık, gençlerle daha iyi iletişim kurabiliriz.
Bu yorum için teşekkürler.Felsefenin burnunu sokmadığı bir alan yoktur.Teknojik kullanım felsefi bakış açısı ile ilgilidir.Örneğin ; Atomu bir bomba yapıp,insanlığı yok etmek mi? Yoksa nüklüer tıp adı altında insanlığa hizmet etmek mi? Bu tamam ile felsefi bakış açınız ile alakalıdır.
Müge hanım artık sizi çok az görüyoruz kamera karşısında,umarım daha çok faydalanabiliriz sizden,kolaylıklar,sevgiler!
4 года назад
Selam Bir kaç not aldım. Teşekkürler konuşmacılara. Olmayı seçtiğin kişi isen özgürsün. İnsan kendini yontar. Teknoloji insanın konfor alanı yaratıyor. İnsan özgürlük için bu alanın dışına çıkabilmelidir. Özgür olabilmek mutluluğu getirir. Evrene tek tip görüş açısıyla bakıyorsan o düşüncenin mahkumu olursun. Örneğin güzellik algısını tek bir yerden bakarsan bu küçük bir alana sıkışırsın. Ama güzelliği çok daha geniş açıdan bakmak sanatçı bakış açısıdır. Zıtlıklardan çıkarak doğruları bulmak diyalektiktir. Doğada her şey zıtlıklarla bilinir. Beden ve ruh zıtlığı vardır. Bu ikisi bir araya geldiği zaman insan meydana gelir. Hayat bir ileri gidiştir. Hep ileri geri geliriz, düşer kalkarız. Bu hayattır. Bu mücadelede kazanan sevgidir. Özgürlük etkin olmaktır Spinoza göre. Edilgin durum özgürlük değildir. Mesela akol içme isteği sizi hareket geçirdiği için özgür değilsiniz. Bedene ait isteği hayatın amacı haline gelmek tutsaklıktır. Geçici olan bedenin isteklerine tapmak insanın özgürlüğünü bitiri. Ya bedene ya ruha uyacaksın. Bunun başka yolu yok. ( Bu kısma katılmıyorum. İnsan hem bedenen hem ruhen birlikte olmasıdır. Buradan yine Agah Aydın hocaya selam olsun.) ru-vid.com/video/%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BE-meLHspA2iuc.html İnsanın yalnız kalamaması bir problemdir. İnsanın bunca uyaran içinde kendi isteklerine özgür isteklerini yerine getirebilmesi gerekir. Oruç sadece yemek yememek değil insanın bağlılıklarından kurtulmasıdır. Eğer hertürlü uyarını ayıklayabilir onlardan kurtulmanın kısıtlamanın dahası kontrol etmenin iradesini geliştirirsek işte o zaman özgürlüğe bir adım daha atarız. Gölge etme başka ihsan istemem. Kendi olmak, olmak meselesi. Sen kendini var ettiğin zaman sen kendini gerçekleştirdiğin zaman kimsenin sana vereceği ya da alacağı bir şey olmaz. O yüzden gölge etme yeter diyor. (Hiç olmak çok zor. Hiç olabilmek için bir şey olmak gerekiyor. Bir şey olmadan hiç olmak çok zarar verici.) Kendi yorumum yazıp kapatım. Tasavvuf genel olarak islamdan kopan ama ayrı bir din haline gelen bir düşünce akımı. İslam ruh ve beden gibi birbirinden ayrılmaz. Tasavvuf bu işin ruhunu alıp kendine göre evirip çeviyor. Ortada kalan şey ne islam nede onun ruhu. Bir şeyler açıklıyor fakat felsefe gibi bir düşünce dünyası olup bir hayatı komple kavrayan bir yapı olmuyor.
Merhaba ! Güzel bir soru! Metaforları uzun ve derin.Erich Fromm bunu kitabında uzunca bir anlatım ile değerlendirmiş ama tek bir boyuttan bakmamak lazım.Tasavvufi yorumlarını da okumanızı tavsiye ederim.
Anlatmak istediğiniz şeylerin bir kısmı o kadar boş geldi ki.. o boşların arasında kaybolan çok değerli fikirleri bulmak zor geldi. felsefe dinlemeyi severim felsefeyi de malesef 35. Dkdan sonra dinlemeyi bıraktım.
