กรมศิลป์ เริ่มขุดสำรวจสะพานขอมโบราณ1000 ปี เมืองเก่าหนองหารหลวง 

สะพานขอมจังหวัดสกลนคร ถือเป็นสะพานหินหนึ่งเดียวในประเทศไทย นักโบราณคดี บันทึกว่า สร้างในราวพุทธศตวรรษที่ 12-18 หรือประมาณ 1,400 กว่าปีมาแล้ว เป็นการก่อสร้างเพื่อเป็นเส้นทางคมนาคม ทั้งยังเป็นฝายชะลอน้ำ ในอดีต
จากบันทึกของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ในครั้งเสด็จตรวจหัวเมืองต่างๆในมนทนอีสาน เมื่อพระองค์เสด็จถึงจังหวัดสกลนคร มีบันทึกในตอนหนึ่ง ว่า วันที่ 15 มกราคม ปี 2449 ขี่ม้าไปบ้านนาเวง ระยะทาง 15 เส้น ไปตามถนนขอมสร้างไว้แต่ดึกดำบรรพ์ มีสะพานหินเป็นสะพานศิลาแลง ฝีมือขอมทำดีน่าดูอยู่แห่ง 1 เป็นของสมัยเดียวกันกับเทวสถาน ที่ตำบลนาเวงมีเทวสถานเรียกว่า อรดีมายานารายณ์เจงเวง
ในการเสด็จตรวจหัวเมืองในครั้งนั้น มีการถ่ายภาพคู่กับสะพานขอมโบราณไว้ ทำให้เราสามารถเห็นถึงรูปทรงสะพานแห่งนี้เมื่อปี 2449 ว่ามีรูปทรงเป็นอย่างไร แต่เมือนำรูปภาพดังกล่าว มาเปรียบเทียบกับรูปภาพสะพานขอมในยุคปัจจุบัน ทำให้หลายๆคน ได้ให้ความเห็นว่า สะพานขอมนั้น ได้มีการย้าย และมีการสร้างขึ้นใหม่แทนที่สะพานเดิม ประมาณ ปี พ.ศ 2516 เมื่อครั้งที่กรมทาง ก่อสร้างถนนสาย สกลนคร-อุดรธานี และเมื่อไม่นานมานี้ชมรมอานรยธรรมสกลนคร และชมรมอนุรักษ์วัฒนธรรมเมืองเก่าสกลนครได้มีการร้องขอ ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เข้ามาบุรณาการสะพานแห่งนี้อีกครั้ง เพื่อตรวจสอบโครงสร้าง และตรวจสอบจุดที่ก่อสร้างว่า เป็นการสร้างขึ้นใหม่ หรือ เป็นสะพานเก่าเพียงแต่มีการบูรณะใหม่ในจุดเดิม เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญของจังหวัดสกลนครต่อไป
และในวันนี้ ถือเป็นข่าวดีครับ สำนักศิลปากรที่ 8 จังหวัดขอนแก่น ได้มีการส่งเจ้าหน้าที่ ลงพื้นที่จุดสะพานขอมโบราณ เพื่อทำการขุดสำรวจอีกครั้ง เพื่อตรวจสอบฐานรากสะพานขอมว่า มีสภาพเป็นอย่างไร เป็นของเก่าดั้งเดิม หรือ บูรณะสร้างขึ้นมาใหม่ โดยกำหนดระยะเวลาในการขุดสำรวจ ประมาณ1เดือน จะมีการกำหนดจุดในการขุดไว้ 3 จุด คือจุดตรงกลางเพื่อตรวจหาความลึกของเสาในอดีต จุดที่ 2-3 จะเป็นการขุดตรงหัวสะพานและท้ายของสะพาน เพื่อสำรวจว่า สะพานเดิม มีความยาวกี่เมตร มีร่องรอยหิน ที่ถูกฝังไว้ใต้ดินหรือไม่
จากภาพของการขุดสำรวจ เราจะเห็นเสาที่เป็นฐานรากของสะพานได้อย่างชัดเจนครับ เมื่อขุดลงไป พบเสา ตั้งอยู่บนแผ่นศิลาแลง หรือ ฐานแผ่ จำนวน 2 ชั้น เป็นวิธีโบราณ ฐานแผ่ทำหน้าที่รับน้ำหนักจากสะพานด้านบน ป้องกันการทรุดตัว เบื้องต้นเจ้าหน้าที่สำนักศิลปะกาที่ 8 ขอนแก่น สันนิฐานว่า สะพานหินแห่งนี้ คือสะพานหินที่มีมาแต่ครั้งโบราณ ไม่มีการขุดย้ายแต่อย่างใด ที่เห็นเป็นรูปทรงในปัจจุบัน เพราะมีการรีโนเวทใหม่ ในครั้งที่ก่อสร้างถนนสาย สกลนคร อุดรธานี แต่อย่างไรก้ตาม เจ้าหน้าที่จากสำนักศิลปากรที่ 8 จังหวัดขอนแก่น จะมีการขุดโดยรอบสะพาน ซึ่งจะทำให้เห็นโครงสร้างสะพานแห่งนี้ได้อย่างชัดเจนยิ่งขึ้น ติดตามไปพร้อมกันครับ