20 listopada na scenie sali teatralnej Miejskiego Domu Kultury w Świnoujściu piosenki Jerzego Porębskiego wykonywali: The Nierobbers oraz członkowie legendarnej grupy Stare Dzwony: Marek Szurawski i Ryszard Muzaj.
Jerzy Porębski. Stara Poręba jak mówił o sobie. Gdzie ta keja bez Ciebie Jurku? Gdzie ta koja ? Gdzie Stare Dzwony? Korycki, Żukowska , Muzaj, Szurawski, Sikorski RIP ?
te smutne informacje spadły na mnie jak Grzmot, niby się go spodziewasz, bo ciemne niebo, bo wiatr zacina, ale ........... . Dołączam do podziękowań Mistrzowi.
Od 14:20 - nie istnieją niby polskie szanty? Radzę zapoznać się z melodią piosenki „Kaszubskie nuty”, która ma ewidentny rytm szanty kabestanowej. To, że zaczęła być używana do innych celów i powiązana ze słowami, które nie mają nic wspólnego z morzem, to inna rzecz. Jest też kaszubska szanta wioślarska i to dużo starsza od większości anglosaskich (datowana nawet na XVII w.) - „Hej, żeglujże, żeglarzu!”. Po pierwsze bowiem, szanta wcale nie potrzebowała do istnienia własnej floty „z prawdziwego zdarzenia”, gdyż szanty NIE BYŁY ŻADNĄ OFICJALNĄ MUZYKĄ JAKIEJKOLWIEK FLOTY (nawiasem mówiąc, nawet w czasach rozbiorów, gdy powstawała większość obecnych szant anglosaskich, istniały jednak polskie przedsiębiorstwa żeglugowe i to także na Morzu Czarnym). Były częścią FOLKLORU; układały je ZAŁOGI, szeregowi marynarze. Wystarczyło więc, że się miało marynarzy, pracujących w takiej flocie. Po drugie, szanta nie była związana „z pracą na pokładach wielkich żaglowców”, tylko Z PRACĄ NA WODZIE W OGÓLE. Dla przykładu, „Banana boat” mówi o ŁODZI, nie o żadnym żaglowcu, a już na pewno wielkim. Zresztą, szanty dzielą się na kabestanowe i wioślarskie, a dla tych drugich (jak sama nazwa wskazuje) w ogóle ciężko jest znaleźć zastosowanie na pokładach wielkich żaglowców (z wyjątkiem częściowo wiosłowych galer). Raczej można powiedzieć, że angielski TERMIN "szanta" (sea shanty/ chanty) dla określenia żeglarskiej pieśni pracy pojawił się u Anglosasów W ZWIĄZKU z intensyfikacją ruchu wielkich żaglowców oceanicznych ok. poł. XIX w., a zatem i rozbudowy flot żaglowych i że Polski jako państwa wtedy nie było, a więc nie było polskiej floty wojennej. Co jednak nie znaczy, że nie było Polaków na morzach. Mylny pogląd na temat istoty szant został zapożyczony wyraźnie od Anglików, u których pewne sfery wyraźnie chcą koniecznie zrobić z szanty pieśń okresu rozkwitu brytyjskiej floty żaglowej i jej dominacji na morzach, pieśń narodową (a w domyśle: nawet wymyśloną przez Anglików). Do tego stopnia, że nawet usiłują zaprzeczać ewidentnie francuskiemu pochodzeniu słowa "szanta". Jak widać jednak z powyższego filmiku, choć uwierzyli w to, niestety, sami Polacy, to nie wierzą w to zwykli Anglicy... Ukraińcy też mają swoje szanty, choć nie mieli w ogóle NIGDY ŻADNYCH wielkich żaglowców - mianowicie marsze kozackie. Ponieważ Kozacy to było wojsko uniwersalne, zarówno piechota, jak i konnica oraz marynarka (i każdy Kozak mógł się w każdej chwili przedzierzgnąć w żołnierza jednej broni w żołnierza drugiej), więc ich marsze pasowały jako marsze piechoty, konnicy, ale także szanty wioślarskie, np. „Oj, na hori taj żenci żnut” ("Oj, na górze żeńcy żną") albo „Jichaw, jichaw kozak mistom” ("Jechał kozak miastem"). W obu wypadkach tematem są kawalerzyści, ale to dlatego, że uważano konnicę za najszlachetniejszą z broni. W ogóle kiedyś, w dawnych czasach, było normą, że w czasie pracy się śpiewało, żeby się lżej pracowało. Tylko w żegludze to najdłużej przetrwało. Poza Kaszubami, mieliśmy również żeglugę wiślaną i jej wielkie tradycje (ba - byli na Wiśle nawet piraci zwani „dzikimi nieznachami”, grasujący między Płockiem i Wyszogrodem). Szanty wioślarskie znali też rybacy wszędzie tam, gdzie uprawiano rybołówstwo wymagające użycia łodzi (bardzo piękne szanty wioślarskie, śpiewane na głosy, mają np. rybacy greccy). W Polsce dotyczy to pojezierzy, większych rzek i terenów, gdzie istniały większe stawy. Gdyby komuś się chciało poszukać, zamiast wierzyć ślepo w dogmat braku polskich tradycji żeglarskich, to by się pewno udało jeszcze przed wojną zebrać wiele polskich szant i to w większości dialektów. Śląskie szanty też by się znalazły. Nie bez powodu Niemcy nazywali Górnoślązaków "Wasserpolacken", czyli „wodnymi Polaczkami”. Nazwa ta pierwotnie dotyczyła górnośląskich flisaków, spływających Odrą. Cudze chwalimy, swego nie znamy. Wyrzucamy nasz dorobek na śmietnik, a potem zastępujemy go protezą, zapożyczoną od obcych... Nawiasem mówiąc jednak, nawet zakładając, że szanty wymagają koniecznie posiadania przez dany kraj floty żaglowej i to takiej, w której skład której wchodzą wielkie żaglowce, najlepiej wojenne i że w związku z tym musimy koniecznie szanty tłumaczyć z obcych języków, to dalej dziwna jest jednostronność tych tłumaczeń. DLACZEGO TYLKO Z ANGIELSKIEGO? Dlaczego nie tłumaczono szant, powiedzmy, szwedzkich, duńskich, francuskich, holenderskich, włoskich, hiszpańskich, portugalskich, greckich, chorwackich, rosyjskich? Takie udawanie, że niby szanta to tylko pieśń anglosaska, co jest tym śmieszniejsze, że sama nazwa „szanty” jest francuska, nie angielska. W czasach PRL-u "kupiliśmy" kulturę żeglarską jako dosłownie tłumaczenie z angielskiego - wbrew oczywistemu faktowi, że kultura żeglarska jest i ZAWSZE była MIĘDZYNARODOWA. Pod pretekstem popularyzacji kultury żeglarskiej, popularyzujemy tak naprawdę kulturę anglosaską i kształtujemy w Polakach „murzyńskość” przez robienie z kultury żeglarskiej w Polsce kopii tejże. Nie obrażając Murzynów, którzy też przecież mają fajne szanty, np. właśnie „Bananową łódź”.” Bardzo słusznie dziwili się temu kopiowaniu ich kultury sami Anglicy. P.S. Obecne znaczenie słowa "szanta" jest zapożyczone z angielskiego, gdzie istotnie oznacza tylko żeglarskie pieśni robocze. Natomiast we francuskim, który jest językiem źródłowym tego terminu, "chant de marins" to po prostu "pieśń marynarska", a jako taka obejmuje też ballady oraz pieśni tańczone. W tym ostatnim znaczeniu słowo "szanta" jest używana także poza środowiskiem żeglarskim w Polsce. Ale może to właśnie to znaczenie dziś uważane za niefachowe, jest w rzeczywistości trafniejsze, gdyż nie tylko bliższe źródłu, ale i starsze w polszczyźnie, pochodzące z czasów dominacji kultury francuskiej?
