Abhidharma Viwaranikawa - A015 | පංචස්කන්ධය ඇසුරින් ත්‍රිලක්ෂණය පිළිබදව විස්තර කිරීම 

සිත් 121 සදහා වගුවක් නැතිද ?

😂

*නිවන් යාමෙන් සත්වයන් අඩුවී ලෝකය හිස් නොවන බව* අභිනව සත්ත්වයන් පහළ නොවෙත් නම් පුරාණ සත්ත්වයන් නිවනට පැමිණීමෙන් ක්‍රමයෙන් සත්ත්වයන් අඩුවී දීර්ඝ කාලයකින් ලෝකය හිස් නොවන්නේ ද යනු සත්ත්වයන් සම්බන්ධව බොහෝ දෙනෙක් අසනු ලබන්නා වූ ගැඹුරු ප්‍රශ්නයකි. ඊට දිය යුතු පිළිතුර නම් කවර කලෙක වත් සත්ත්වයන් අඩු වී ලෝකය හිස් නො වන්නේ ය කියායි. මේ පිළිතුර යට දැක්වූ පටන් ගැනීම නැති බව මෙන් ම එක පක්‍ෂයකට අනුව කල්පනා කරන්නා වූ තැනැත්තාට අසත්‍ය සේ වැටහේ. ලෝකයෙහි ප්‍රමාණයක් ඇත්තා වූ ද නැත්තා වූ ද ස්වභාවධර්‍ම දෙකොටසක් වෙති. එයින් මහ පොළොව මහ සමුදුර මෙරගල ආදිය ප්‍රමාණවත් වස්තූන්ගේ පක්ෂයෙහි විශාල වස්තු වෙති. ඒවා කොපමණ මහත් වූ නමුත් සැතැප්ම ගණනින් මෙතෙක් සැතැප්මය යොදුන් ගණනින් මෙතෙක් යොදුන් යයි ප්‍රමාණයක් ඇති බැවින් ඒවායින් අවුරුදු දහසකට ඇබැටක් පමණ කොටසක් බැගින් අඩු කළත් නොවැඩී පවත්නාහු නම් දීර්ඝ කාලයකින් ඒවා සම්පුර්ණයෙන්ම නැති වන්නාහුය. ප්‍රමාණවත් වස්තූන් නමැති එක පක්ෂයකට අනුව සත්ත්වයන් ගැන කල්පනා කරන්නා වූ තැනැත්තා සත්ත්වයෝ කොපමණ සිටියත් ඔවුන්ගෙන් අවුරුදු දහසකට ලක්‍ෂයකට එකෙක් බැගින් නිවන් ගියත් මහ පොළොව මහ සමුදුර ආදිය මෙන් කාලාන්තරයකින් අවසන් වන්නාහු යයි වරදවා සිතා ගනී. සත්ත්වයෝ අනන්ත වෙති. ඔවුන්ගේ පරිච්ඡේදයක් ප්‍රමාණයක් නැත්තේ ය. ප්‍රමාණයක් නැත්තා වූ අනන්ත පක්‍ෂයෙහි වූ ස්වභාවයන්ගේ අඩුවැඩි වීමක් අවසන් වීමක් නැත්තේ ය. ඒ බව මෙසේ තේරුම් ගත යුතු. පටන් ගැනීමක් නැති බැවින් අතීත කාලය ද අවසානයක් නැති බැවින් අනාගත කාලය ද අනන්ත වෙයි. ඒ කාල දෙකින් වඩා දීර්ඝ කාලය කුමක්දැයි සොයතහොත් දෙක ම දීර්ඝ ප්‍රමාණයෙන් සමයයි පිළිගත යුතු වේ. අතීතය අනාගතයට වඩා හෝ අනාගතය අතීතයට වඩා හෝ දිගය කියා හෝ කොටය කියා හෝ කිව හැකි නොවේ. මහ පොළොව ආදි ප්‍රමාණවත් වස්තූන්ට අනුව කියත හොත් එයින් එකක් දිගයයි අනික කොට යයි ද කිව යුතු වේ. ද කුමක් හෙයින්ද යතහොත් මොහොතක් පාසාම වර්තමානකාලය ඉක්ම ගොස් අතීත කාලයට ඇතුළත් වීම හා අනාගත කාලය වර්තමාන භාවයට පැමිණීමද සිදුවන බැවිනි. මෙසේ අතීත කාලයාගේ වැඩීම හා අනාගත කාලයේ කොට වීම මොහොතක් පාසා සිදුවන නමුත් සෑම කල්හි ම අතීතය පමණ වූ අනාගත කාලය ඇත්තේ ය. අනාගත කාලය අද යම් පමණ නම් මින් වර්ෂ කෝටියක් ගත වී ලබන දිනයෙහි ද ප්‍රකෝටියක් ගත වී ලබන දිනයෙහි ද එපමණ ඇත්තේ ය. අනාගතය අඩු වී අවසන් වී යාමක් කවර කලෙකවත් නොවන්නේ ය. මේ අනන්ත ධර්මයන්ගේ ස්වභාවයයි. තවද ආකාශය ද අනන්ත වූවකි. එබැවින් එහි කොතැනක සිට කථා කළත් එතැන සිට දස දිගට ම අනන්ත වශයෙන් සමව අවකාශය ඇත්තේය. එතැන සිට යම්කිසි ඍධිමතෙක් විනාඩියකට යොදුන් ලක්‍ෂයක් යන්නා වූ වේගයෙන් වර්ෂ ලක්ෂයක් එක දිශාවක් බලා ගමන් කොට පැමිණි තැන සිට කථා කළත් ඔහු බොහෝ දුර ගියේ ය කියා ඔහුගේ ඉදිරියේ තිබෙන ආකාශයේ අඩුකමක් හා පසු භාගයේ තිබෙන ආකාශයේ වැඩිකමක් ද නොවේ. දෙපසෙහි අනන්ත භාවයෙන් සමව ම ආකාශය තිබේ. කවර කලෙකවත් එහි කොනකට නොපැමිණේ. ප්‍රමාණය ඇත්තා වූ වස්තුවක යමෙක් මෙසේ ගමන් කළේ නම් ඒ වස්තුවේ ඔහුගේ පිටිපස තිබෙන ප්‍රදේශය මහත්වීම හා ඉදිරියේ තිබෙන ප්‍රදේශය කුඩා වීම ද පියවරක් පාසා සිදු වේ. අනන්ත වස්තු එසේ අඩු වැඩි නොවී සමව පවතිත්. සත්ත්වයෝ ද මේ කාල ආකාශයන් මෙන් අනන්ත වෙති. සත්ත්වයන් තබා ඔවුන්ගේ වාසස්ථාන වූ සක්වළවල් ද අනන්තයහ. එක එක සක්වළක සත්ත්වයන්ගේ ද ප්‍රමාණයක් නැත්තේය. එබැවින් මුළු ලෝකයේම සත්ත්වයන්ගේ අනන්ත බව කියනු කිම. සත්ත්වයන් අනන්ත බැවින් කොපමණ නිවන් ගියත් කාල ආකාශයන් මෙන් ඔවුන්ගේ අඩු වීමක් නොවේ. සම්පූර්ණයෙන් හිස්වීම ගැන කියනුම කිම. මෙසේ අනන්ත සත්ත්වයන්ගේ අඩු නොවීම අනන්ත වස්තූන් හා සසඳා තේරුම් ගත යුතු. මෙසේ නොව පෘථිවි සාගරාදි ප්‍රමාණවත් වස්තූන්ට අනුව සිතා මේ කාරණය තේරුම්ගත නොහේ. ප්‍රමාණවත් වස්තූන් අඩුවන බැවින් අනන්ත සත්ත්වයනුත් අවසන් වෙත්යයි කියතහොත් එය පරඬල් ලබු කටු ආදිය දියේ පාවෙන බැවින් කළුගලුත් පාවිය යුතුයයි කීම වැනි ලාමක කීමකි. එබැවින් කිසි කලෙක සත්ත්වයන් අඩු වී ලෝකය හිස් නොවන බව දත යුතු. - ( රේරුකානේ චන්දවිමල ස්වාමීන්වහන්සේ විසින් රචිත 'නිර්වාණ විනිශ්චය' ග්‍රන්ථයෙනි. | පිටු අංකය : 138 ) -

තෙරුවන් සරණයි පින්වත් මහත්මියණි, අපගේ පුද්ගලික අදහස් දැක්වීමට වඩා මුලාශ්‍ර ඉදිරිපත් කිරීම වඩා උචිත බැවින් රේරුකානේ චන්දවිමල ස්වාමීන්වහන්සේ විසින් රචිත 'නිර්වාණ විනිශ්චය' ග්‍රන්ථයෙන් උපුටා ගත් ඉහත කොටස ඉදිරිපත් කරන ලදී. අභිධර්ම විවරනිකාව වැඩසටහන් මාලාවේ ඉදිරි වැඩසටහන් වලදී නිර්වාන ධාතුව පිලිබදව වැඩසටහන් 20 පමණ අන්තර්ගත වන අතර එහිදී මේ පිලිබදව මනාව පැහැදිලි කරනු ලැබේ.

තෙරුවන් සරණයි පින්වත් මහත්මයාණෙනි. “ඇවැත්නි, ශාරිපුත්‍රය, සක්කාය සක්කාය යයි කියනු ලැබේ. ඇවැත්නි, සක්කාය කවරේද?” “ඇවැත්නි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් රූපඋපාදාන ස්කන්ධය, වේදනා උපාදාන ස්කන්ධය, සඤ්ඤා උපාදාන ස්කන්ධය, සංඛාර උපාදාන ස්කන්ධය, විඤ්ඤාණ උපාදාන ස්කන්ධය යන මේ පඤ්ච උපාදාන ස්කන්ධයෝ සක්කායයයි වදාරණ ලදී. ඇවැත්නි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් මේ උපාදාන ස්කන්ධයෝ පස්දෙන සක්කායයයි වදාරණ ලදී.” ( ජම්බුඛාදක සංයුත්තය >> සක්කාය සූත්‍රය ) දිට්ඨි යනු කුමක්ද යන ප්‍රශ්නයෙහි වරදවා දැඩි කොට අල්වාගැනීම සත්‍යයට විරුද්ධව ගැනීම දිට්ඨි නමි. වරදවා දැඩිකොට ගැනීම් සත්‍යයට විරුද්ධ ගැනීම් කෙසේ නම් දිට්ඨි වන්නේද? රූපස්කන්ධය (ii) මෙය මගේය, මෙය මම වෙමි, මෙය මගේ ආත්මයයි, සත්‍යයට විරුද්ධව වරදවා ගැනීම දිට්ඨි නමි, (iii) වේදනාස්කන්ධය මෙය මගේය, (මෙහි (ii) යෙදිය යුතුයි) සඤ්ඤාස්කන්ධය මෙය මගේය (මෙහි (ii) යෙදිය යුතුයි) සංස්කාරස්කන්ධය මෙය මගේය (මෙහි (ii) යෙදිය යුතුයි) විඤ්ඤාණස්කන්ධය මෙය මගේය මෙය මම වෙමි, මෙය මගේ ආත්මය යයි සත්‍යයට විරුද්ධව දැඩිකොට අල්වාගැනීම දිට්ඨි නමි ( පටිසම්භිදා මග්ග පාළි >> දිට්ඨි කථාව ) “මහණෙනි, කුමක් ඇතිකල්හි කුමක් නිසා කුමකට පිවිස සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදීද? - “ස්වාමීනි, අපගේ ධර්මයෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මුල්කොට ඇත්තාහ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පමුණුවන්නාකොට ඇත්තාහුය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පිළිසරණකොට ඇත්තාහුය. ස්වාමීනි, මේ කීමේ අදහස භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින්ම කියා දෙතොත් ඉතා හොඳය.” “මහණෙනි, රූපය ඇති කල්හි රූපය නිසා රූපයට පිවිස සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදී. වේදනාව ඇති කල්හි වේදනාව නිසා වේදනාවට පිවිස සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදී. සංඥාව ඇති කල්හි සංඥාව නිසා සංඥාවට පිවිස සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදී. සංස්කාරයන් ඇතිකල්හි සංස්කාරයන් නිසා සංස්කාරයන්ට පිවිස සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදී. විඤ්ඤාණය ඇති කල්හි විඤ්ඤාණය නිසා විඤ්ඤාණයට පිවිස සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදී.” “මහණෙනි, ඒ කුමකැයි සිතන්නාහුද? රූපය නිත්‍යද? අනිත්‍යද?” - “ස්වාමීනි, අනිත්‍යය.” “යමක් අනිත්‍ය නම් එය දුකද, සැපද?” - “ස්වාමීනි, දුකයි.” “යමක් අනිත්‍ය නම්, දුකනම්, පෙරළෙන ස්වභාවනම්, එය තදින් අල්ලා නොගැනීමෙන් සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදනේද?” -“ස්වාමීනි, එය නොවේමය.” “වේදනාව නිත්‍යද? අනිත්‍යද” - “ස්වාමීනි, අනිත්‍යය” “යමක් අනිත්‍ය නම් එය දුකද, සැපද?” - “ස්වාමීනි, දුකයි.” “යමක් අනිත්‍යනම්, දුකනම්, පෙරළෙන ස්වභාවයනම් එය තදින් අල්ලා නොගැනීමෙන් සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදනේද?” -“ස්වාමීනි, එය නොවේමය.” “සංඥාව නිත්‍යද? අනිත්‍යද?” - “ස්වාමීනි, අනිත්‍යය.” “යමක් අනිත්‍යනම්, එය දුකද, සැපද?” - “ස්වාමීනි දුකයි.” “යමක් අනිත්‍යනම්, දුකනම්, පෙරළෙන ස්වභාවයනම්, එය තදින් අල්ලා නොගැනීමෙන් සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදනේද?” -“ස්වාමීනි එය එසේ නොවේමය.” “සංස්කාර නිත්‍යද? අනිත්‍යද?” - “ස්වාමීනි, අනිත්‍යය.” “යමක් අනිත්‍යනම්, එය දුකද, සැපද?” - “ස්වාමීනි දුකයි.” “යමක් අනිත්‍යනම්, දුකනම්, පෙරළෙන ස්වභාවයනම් එය තදින් අල්ලා නොගැනීමෙන් සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදනේද?” -ස්වාමීනි, එය නොවේමය.” “විඤ්ඤාණය නිත්‍යද? අනිත්‍යද?” - “ස්වාමීනි, අනිත්‍යය.” “යමක් අනිත්‍ය නම්, එය දුකද, සැපද?” - “ස්වාමීනි, දුකයි.” “යමක් අනිත්‍යද, දුකද, පෙරළෙන ස්වභාවද, එය තදින් අල්ලා නොගැනීමෙන් සක්කාය දෘෂ්ටිය උපදනේද?” - “ස්වාමීනි, එය නොවේමය.” ***“මෙසේ දක්නාවූ ශ්‍රැතවත් ආර්යශ්‍රාවකතෙම රූපයෙහිද කලකිරෙයි, වේදනාවෙහිද කලකිරෙයි, සංඥාවෙහිද කලකිරෙයි. සංස්කාරයන්හිද කලකිරෙයි, විඥානයෙහිද කලකිරෙයි. කලකිරීමෙන් (මාර්ගයට පැමිණීමෙන්) නොඇලෙයි. (ඵලයට පැමිණීමෙන්) මිදෙයි. මිදුනු කල්හි මිදුනේයයි නුවණ (පහළ) වෙයි. ජාතිය කෙළවර විය. බ්‍රහ්මචර්යාවෙහි හැසිර නිමවන ලදී. කළයුත්ත කරන ලදී. මේ ආත්මභාවය පිණිස කළයුතු අනිකක් නැත්තේයයි දනියි.” ( සංයුත්ත නිකාය > ඛන්ධක වර්ගය > සක්කාය දිට්ඨි සූත්‍රය )

“ස්වාමීනි, කෙසේ නම් සත්කායදෘෂ්ටිය වේදැයි” ඇසීය. “මහණ, මේ ලොකයෙහි ඇසූ පිරූ තැන් නැති ආර්‍ය්‍යයන් නොදක්නාවූ, ආර්‍ය්‍ය ධර්මයෙහි අදක්ෂවූ, ආර්‍ය්‍ය ධර්මයෙහි නොහික්මුනාවූ, සත්පුරුෂයන් නොදක්නාවූ, සත්පුරුෂ ධර්මයෙහි අදක්ෂවූ, සත්පුරුෂ ධර්මයෙහි නොහික්මුනාවූ, පෘථග්ජනතෙම රූපය තමායයි හෝ දකියි. තමා රූපය ඇත්තෙකැයි කියා හෝ දකියි. තමා කෙරෙහි රූපය ඇත්තේයයි කියා හෝ දකියි. රූපයෙහි තමා ඇත්තේයයි කියා හෝ දකියි. වෙදනාව තමායයි කියා හෝ දකියි. තමා වෙදනාව ඇත්තෙකැයි කියා හෝ දකියි. තමා කෙරෙහි වෙදනාව ඇත්තේයයි කියා හෝ දකියි. වෙදනාව කෙරෙහි තමා ඇත්තේයයි කියා හෝ දකියි. සංඥාව තමායයි කියා හෝ තමා සංඥාව ඇත්තෙක කියා හෝ තමා කෙරෙහි සංඥාව ඇත්තේය කියා හෝ සංඥාව කෙරෙහි තමා ඇත්තේය කියා හෝ දකියි. සංස්කාරය තමායයි කියා හෝ දකියි. තමා සංස්කාර ඇත්තෙක කියා හෝ සංස්කාර කෙරෙහි තමා ඇත්තේය කියා හෝ තමා කෙරෙහි සංස්කාර ඇත්තේය කියා හෝ දකියි. විඤ්ඤාණය තමා කියා හෝ දකියි. තමා විඤ්ඤාණය ඇත්තෙක කියා හෝ විඤ්ඤාණය කෙරෙහි තමා ඇත්තේය කියා හෝ තමා කෙරෙහි විඤ්ඤාණය ඇත්තේය කියා හෝ දකියි. මහණ, මෙසේ වනාහි සත්කායදෘෂ්ටිය වේයයි” වදාළේය. “ස්වාමීනි, කෙසේ නම් සත්කායදෘෂ්ටිය නොවේද?” “මහණ, මේ ශාසනයෙහි ආර්‍ය්‍යයන් දක්නාවූ, ආර්‍ය්‍ය ධර්මයෙහි දක්ෂවූ, ආර්‍ය්‍ය ධර්මයෙහි මනාව හික්මුනාවූ සත්පුරුෂයන් දක්නාවූ, සත්පුරුෂ ධර්මයෙහි දක්ෂවූ, සත්පුරුෂ ධර්මයෙහි මනාව හික්මුනාවූ, බොහෝ ඇසූ පිරූ තැන් ඇති ආර්‍ය්‍යශ්‍රාවක තෙම රූපය තමායයි නොදකියි. තමා රූපය ඇත්තෙකැයි කියා හෝ නොදකියි. තමා කෙරෙහි රූපය ඇත්තේයයි හෝ නොදකියි. රූපය කෙරෙහි තමා ඇත්තේයයි හෝ නොදකියි. වෙදනාව තමායයි නොදකියි. තමා වෙදනාව ඇත්තෙකැයි හෝ නොදකියි. තමා කෙරෙහි වෙදනාව ඇත්තේයයි හෝ නොදකියි. වෙදනාව කෙරෙහි තමා ඇත්තේයයි හෝ නොදකියි. සංඥාව තමායයි නොදකියි. තමා සංඥාව ඇත්තෙකැයි හෝ නොදකියි. තමා කෙරෙහි සංඥාව ඇත්තේයයි හෝ නොදකියි. සංඥාව කෙරෙහි තමා ඇත්තේයයි හෝ නොදකියි. සංස්කාරයන් තමායයි නොදකියි. තමා සංස්කාරයන් ඇත්තෙකැයි හෝ නොදකියි. තමා කෙරෙහි සංස්කාරයන් ඇත්තේයයි හෝ නොදකියි. සංස්කාරයන් කෙරෙහි තමා ඇත්තේයයි හෝ නොදකියි. විඥානය තමායයි නොදකියි. තමා විඤ්ඤාණය ඇත්තෙකැයි හෝ නොදකියි. තමා කෙරෙහි විඥානය ඇත්තේයයි හෝ නොදකියි. විඥානය කෙරෙහි තමා ඇත්තේයයි හෝ නොදකියි. මහණ, මෙසේ වනාහි සත්කායදෘෂ්ටිය නොවේයයි” වදාළේය. ( මජ්ඣිමනිකාය » උපරිපණ්ණාසපාළි » දෙවදහවග්ගො » මහා පුණ්ණමා සූත්‍රය )

@@SadahamPradeepaya මේක ටිකක් පැහැදිලි කරගන්නයි මේ අහන්නේ, කරුණාවෙන්පහදලා දෙන්න, මේක ස්වයං සිදුවන ක්‍රියාවලියක් කියනදේ නේද මේ කියලා තියෙන්නේ, එතකොට මේ කෝමෙන්ට් දෙකේ දෙවිදිහකට සාදහන් කරලා තියන විදිහ චුට්ටක් තේරුනේ නැහැ, එතකොට මෙය තුල කෙනෙක් නැතිව ස්වයංව සිදුවන කියවලියක් කියන විදිහට දැක්කම ඇතිද ?(උ :දා -ඇසයි රුපයයි ගැටුනම වේදනාව, සංඥාව, සංස්කාර හටගෙන නැතිවෙලා යනවා )