Harran'ın Kadim Tarihi... Medeniyetin beşiğinde tarihimize dair bilinmeyenler neler? Hangi devletlerin izi var? Göbeklitepe'nin sırrı ne? İlk ünversite Harran'da mıydı? İslam'ın bilime katkıları neler? Harraniler kimdir? Nasıl evlerde yaşadılar? Surları, sarayları nasıl yaptılar? Yunan felsefesi ile ilişkisi ne? Antik Yunan bilimi nasıl kullanıldı? Antik Yunan mirası nasıl korundu? Battani kimdir?
Şanlıurfa'da Fatih Altaylı'nın Teke Tek Bilim programında Akademisyenler Prof. Dr. Celal Şengör, Prof. Dr. Ahmet Arslan ve Prof. Dr. Mehmet Önal ile medeniyetlerin doğuşu masaya yatırıldı.
Tarih: 23 Mayıs 2022
"BURADA BİR ANLATI KÜLTÜRÜ GELİŞMİŞ"
PROF. DR. CELAL ŞENGÖR: Göbeklitepe'de 4 öbek halinde o yuvarlak taşlar var. Çok hakim bir yerde. Göbeklitepe'den bakıyorsun bütün ova ayakların altında. Mehmet Hoca 'Bu tek değil buna benzer başka yerler var' dedi. Bu çok ovaya hakim bir yer. Burada akşamları toplanıp avcı atalarının menkıbelerini anlatıldığı yer. Daha sonra Yunan toplumunda gördüğümüz, Homeros gibiler türemeye başlıyor. Ozanlar türemeye başlıyor. Mehmet Hoca da dedi, bu proto din; yani din öncesi din. Sembollere bakıyorsun, diyorsun ki, bu adamlar belki burada ders veriyordu. Yazırdan önce insan hafızasına kazınacak bir şey lâzım. Burada bir anlatı kültürü gelişmiş. Orada kabartma yapmışlar. Benim gözümde Göbeklitepe daha ilginç bir hâl alıyor. Avcı toplumlarında büyük nüfuslar yoktur. Çünkü bunlar avın peşinde koşan insanlar. Avcı toplumlar erkek egemendir. Kadın çocuğuna bakar, bu arada erkek gidip avlanmak zorundadır. Avcı toplumlarda kıtlık sıkıntısı yok; av her zaman var. Göbeklitepe'de hayvanlarda azalma var. Çünkü iklim değişiyor. Hayvanlar buzulların peşinden gidiyor. Göbeklitepe'de normal avcı nüfusların üzerinde bir nüfus birikmeye başlıyor sanki. Akşamları belki bir araya geliniyordu. Önce av tartışılıyordu. Geri kalan zamanlarda atalarımız nasıl avlanırdı, av neredeydi? Belki bunlar konuşuluyordu. Göbeklitepe zannedildiğinden daha ilginç bir yer. Bunlar tuza doymuş eriyiğin içerisine bir kristal atın, bütün eriyik kristalleşir. Bunlar kristalin noktaları. Toplum ilk defa buralara gelmeye başlıyor.
"ÜNİVERSİTE DEYİNCE HOCA VE MÜFREDAT LAZIMDIR"
PROF. AHMET ARSLAN: Üniversitede önce müfredat olması gerekir. Hocalar olması lazım. Bütün bu özellikler Platon'un Akademisi'nde var. Ders veren hocaları biliyoruz. Mesela Aristotoles Retorik hocası. Yeri de belli. Yunanistan'da duruyor. Kitaplar belli, harita odası belli. Üniversite bu.
PROF. ŞENGÖR: Üniversitede hocası, müfredatı, teşkilatı belli olacak.
"BİZİM İLK ÜNİVERSİTEMİZ VARDI DEMEK ÇOCUKLUK"
PROF. ARSLAN: Okul derken Fransızların ekol anlamında kullanılan. Bir okul belli konuda benzeri görüşleri savunan insanların bir araya getirdiği yapıya denir. Okuldan binayı kast etmiyoruz. Viyana okulu vardır, felsefe okuludur. Viyana okulunda bir araya gelen insanlar bilim, önerme, felsefe, felsefenin işlevi anlamında ortak görüşlere sahiptirler. Aynı şey Mütezile için de geçerlidir. Tanrı'nın sıfatları, hayattaki ceza ve mükafatın niteliğidir. Bu da bir okuldur. Hatta ikiye ayrılır; Basra ve Bağdat Mütezileleri. O zaman buradaki eğitimleri tartışacaksak. Burada bu anlamda, bu konularda, belli konularda, ister teoloji, ister felsefe konusu olur; hatta iktisat olur. Dünyanın ilk üniversitesi demenin bir anlamı yok. Bolonya Üniversitesi ve diğerleri Ortaçağ'dan sonra açılan ilk üniversitelerdir. Paris, Londra Üniversitesi gibi. Niye bütün dikkatinizi Nusaybin, Urfa'da, Resulayn'de üniversite olmasını istiyorsunuz? Buradan yetişen adamların kıymetli olması için ille de üniversite mi olmak gerekir? Harran'da yapılan çalışmaların ve Harran menşeili kişilerin yapmış olduğu çalışmaların değeri vardır. Niye size bu yetmiyor da, illa burada üniversite diyorsunuz. Bizim ilk üniversitemiz vardı çocukluk. Sizin üniversiteniz yoktu. 9. yüzyılda İslam dünyasında yaşamış olan adamlar, matematik, kimya, astronomi alanlarında son derece değerli ve önemli adamlar. Dünyada bunların o dönemde karşılıkları yok. Rakipleri Bağdat'ta.
22 май 2022
