Crna ruka, poznata i kao 'Ujedinjenje ili smrt,' bila je tajna vojna organizacija osnovana početkom XX veka u Kraljevini Srbiji.
Crna ruka je osnovana od strane grupe srpskih oficira, među kojima je najpoznatiji bio Dragutin Dimitrijević Apis. Članovi organizacije su bili uglavnom vojni oficiri i nacionalisti. Glavni cilj organizacije bio je stvaranje Velike Srbije kroz političke, vojne i subverzivne akcije.
Ova organizacija je bila poznata po svojim radikalnim metodama, uključujući atentate, sabotaže i druge oblike političkog nasilja. Njihov najpoznatiji čin bio je atentat na kralja Aleksandra Obrenovića i kraljicu Dragu Mašin. Ovo ubistvo dogodilo se u noći između 28. i 29. maja 1903. godine u Beogradu. Ovaj događaj poznat je kao Majski prevrat i imao je dalekosežne posledice za političku scenu Srbije.
Atentat na kralja Aleksandra i kraljicu Dragu označio je kraj dinastije Obrenović, koja je vladala Srbijom sa prekidima od 1815. godine. Nakon ovog događaja, dinastija Karađorđević je preuzela vlast u Srbiji, sa Petrom I Karađorđevićem kao novim kraljem.
Iako je Crna ruka formalno prestala da postoji posle 1917. godine, njen uticaj na politička zbivanja na Balkanu i šire ostavio je dubok trag. U srpskoj istoriji, Crna ruka je često viđena kao simbol borbe za nacionalno oslobođenje, ali i kao primer radikalnog nacionalizma.
O Crnoj ruci danas razgovaraju istoričari Ivan Drljača i Nikola Đukić.
00:00 Gledaćete
01:00 O Crnoj ruci i tajnim društvima - koreni i istorijski kontekst
14:26 Ideja i zavera o uklanjanju Aleksandra Obrenovića i Majski prevrat
24:58 Dragutin Dimitrijević Apis i drugi zaverenici
30:22 Uloga kralja Petra u zaveri
34:27 Martovske demonstracije i saznanja o zaveri kraljevske porodice
35:50 Inostrani poslanici i spekulacije o novom kralju
37:37 Uoči atentata - okupljanje u Oficirskom domu
39:20 Organizacija i sprovođenje Majskog prevrata
44:00 Apis, Aleksandar Mašin, zaverenici i tok atentata na kralja i kraljicu
53:54 Izveštaj sa obdukcije kralja Aleksandra i kraljice Drage
55:54 Upozorenja na atentat i ko je sve ubijen u Majskom prevratu
1:00:05 Formiranje nove vlade posle atentata
1:06:01 Zavereničko pitanje - pozicioniranje Crne ruke
1:12:31 Zaverenici traže svoje parče vlasti
1:15:11 Međunarodna politika, kralj Petar Karađorđević i Apis
1:18:10 Tri centra moći u kraljevini Srbiji i Balkanski ratovi
1:24:23 Crna ruka i Srpska četnička akcija
1:26:32 1911. godina i zvanično formiranje organizacije "Ujedinjenje ili smrt"
1:32:58 Direktan upliv Crne ruke u politiku i uzroci Solunskog procesa
1:37:52 Gubljenje oslonca u vojsci i razdvajanje centara moći
1:41:01 Kralj Aleksandar kreće na Apisa i Crnu ruku - konačni obračun
1:48:42 Hapšenje Apisa, suđenje i streljanje
1:56:43 Revizija Solunskog procesa u posleratnoj Jugoslaviji
Značajno za čitanje:
Jovan Dj. Avakumović, Memoari www.knjizara.com/Memoari-Jova...
Slušajte nas i na audio platformama:
Spotify
open.spotify.com/show/3YiiOlZ...
Apple Podcast
podcasts.apple.com/us/podcast...
Google Podcasts
podcasts.google.com/feed/aHR0...
------------------------
Ostala izdanja Podmedie:
Dva i po psihijatra @dvaipopsihijatra
Filmoholik @Filmoholik2023
Podkast o tebi @podkastotebi
Psihološkinje @Psiholoskinje
Derma Priče @Dermaprice
Fišozofija @Fisozofija
24 июл 2024
