Dış Gebelik (Ektopik Gebelik) Nedir?
Dış Gebelik normal koşullarda rahimin yani uterusun içindeki endometriyum tabakasına yerleşmesi gereken döllenmiş yumurtanın rahimin dışında herhangi bir yere yerleşmesi ile ortaya çıkan ölümcül olabilen ve uygun zamanda müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Dış gebelik tanısı bir yandan oldukça kolay iken bir taraftan da eğer akla gelmezse oldukça zordur ve geç tanı bazen anne hayatını riske sokabilmektedir. Normal koşullarda sperm ile annenin yumurtası tüp denilen yapı içerisinde karşılaşmakta, döllenme burada gerçekleşmekte, döllenmiş yumurta bir taraftan hücre bölünmesi gerçekleştirirken bir taraftan da rahimin içindeki gebelik için hazırlanmış olan endometriyum tabakasına doğru yol almaktadır.
Döllenmeden sonraki yaklaşık 6. günde döllenmiş ve gelişmekte olan blastokist endometriyum içerisine gömülmekte ve gebelik hayatını doğuma kadar orada devam ettirmektedir. Bu sürecin gerçekleşmesinde hem anatomik (yapısal)hem de hormonal pek çok faktör sürece dahil olmakta ve bunlardan birinde ya da birden fazlasında oluşan anormallikler dış gebeliğe yani döllenmiş yumurtanın devamı olan blastokistin rahimin dışında yerleşmesine neden olmaktadır.
Rahim gebeliğin yerleşmesi ve devamının gerçekleşmesi için en uygun ortam olduğu için rahimin içine yerleşen gebeliklerde normal gelişim beklenmekte iken rahimin dışına yerleşen gebeliklerde gebelik devam ederken yerleşim yerinde yırtılmalar ve kanamalar olmakta ve bu kanamalar nedeniyle acil müdahaleler gerekebilmektedir. Acil müdahalelerin gerçekleşmemesi durumunda anne hayatı riske girmektedir. Bu nedenle dış gebelik, adet gecikmesi olan tüm gebelerde rahim içerisinde bebeğin görülmemesi durumunda akla gelmeli ve buna göre gebelik yönetilmelidir.
Dış Gebelik Nasıl Tedavi Edilir?
Dış gebelik tedavisinde hem medikal hem de cerrahi seçenekleri mevcuttur. Medikal tedavi olarak hücre bölünmesini engelleyen Metotreksat kullanılırken cerrahi tedavi olarak hem açık hem de laparoskopik (kapalı) cerrahi yöntemleri uygulanabilmektedir. Yine cerrahi seçeneklerin içerisinde dış gebeliğin yerleştiği tüpün çıkartılması (salpenjektomi) gibi radikal sayılabilecek cerrahiler varken, tüpün açılarak sadece gebelik materyalinin alınması ve tüpün bırakılmasını içeren (salpingostomi) gibi daha konservatif cerrahi seçenekleri mevcuttur. Metotraksat ile tıbbi tedavi göreceli olarak küçük dış gebelik olgularında uygulanmakta ve tatmin edici başarı şansı vermektedir.
İlaç uygulandıktan sonra haftalık beta hcg düşüşleri sağlanabiliyorsa takip edilmekte, beta hcg düzeyinde plato ya da yükselme gerçekleşecek olursa ek tedaviler gündeme gelmektedir. Cerrahi tedavi, medikal tedavi seçeneği için vakit geçmiş olan olgular ile medikal tedavinin başarısız olduğu olgular için saklanmaktadır. Kanaması olmayan ya da çok az olan olan hastalar yani hemodinamik olarak stabil hastalarda laparoskopik (kapalı) ameliyat ile tedavi edilebilir iken, laparoskopi hazırlığı için vakit kaybedilmeden bir an önce ameliyat edilmesi gereken hastalarda açık cerrahi tercihen uygulanmaktadır.
Esas olarak medikal tedavi mi ameliyat mı uygulanacağı, ameliyat uygulanacak ise açık ameliyat mı yoksa kapalı (laparoskopik) ameliyat mı uygulanacağı ile ilgili seçim tamamen hastanın durumuna göre kararlaştırılmaktadır.
Önceki dönemlerde dış gebelik nedeniyle ölümler gözlenirken, günümüzde hem beta hcg takipleri hem de gelişmiş ultrasonografi cihazları sayesinde dış gebelik olguları çok erken tanınabilmektedir. Erken tanı sayesinde de bu hastalık ölümcül bir hastalık olmaktan en azından modern dünyada çıkartılabilmiştir.
Prof. Dr. Selahattin Kumru
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı / Perinatoloji Uzmanı
Adres: Fener, Bulvar Lara Ofis, 1971. Sok. No: 14 Kat: 5 No: 502, 07230 Muratpaşa/Antalya
Telefon: +90 242 504 80 80 / +90 552 827 80 80
info@selahattinkumru.com
selahattinkumru@gmail.com
www.selahattinkumru.com
26 авг 2024
