دکتر عبدالکریم سروش نشست چهل و دوم شرح دفتر نخست مثنوی را با ابیات زیر به پایان رساند و وعده داد که در نشست چهل و سوم درباره این ابیات توضیحات افزونتر دهد:
منگر اندر ما، مکن در ما نظر
اندر اکرام و سخای خود نگر
ما نبودیم و تقاضامان نبود
لطف تو ناگفته ما می‌شنود
در این نوبت آقای سروش توضیحاتی درباره هستی وعدم می‌دهد و سپس درباره جبر و اختیار نیز توضیحاتی ارایه میکند. او شرح این نوبت خود را با ابیات ۶۱۸ و ۶۱۹ از دفتر نخست آغاز میکند:
نقش باشد پیش نقاش و قلم
عاجز و بسته، چو کودک در شکم
پیش قدرت، خلق جمله‌ی بارگه
عاجزان چون پیش سوزن کارگه
در ادامه به خواندن و شرح ابیات تا ۶۲۰ تا ۶۵۰ می‌پردازد.
او توضیح می‌دهد که چگونه مولانا از داستان اصلی که همانا « داستان آن پادشاه یهودی که نصرانیان را می‌کشت از بهر تعصب» دور شده بود و بعد از سرودن ابیاتی در جبر و اختیار و ذکر مثال‌هایی چند در این زمینه با بیت ۶۴۹ به داستان باز می‌گردد:
این سخن پایان ندارد، لیک ما
بازگوییم ان تمام قصه را.
تا در نوبت بعد هم دکترمولانا و هم دکتر سروش به ادامه این داستان سمبلیک و تو بر تو بپردازند.
9 апр 2019
