Ewolucja polskich wyrazów (3500 r. p.n.e. do teraz) || Evolution of Polish words (3500 BCE to now) 

Czy to jest po intersłowiańsku?

@@user-qh1bc2zc2m takiego języka nam potrzeba :-)

@@grot7x603 i jest mejusłowiański

@Tea Green protamu ty Sloven

@@pawelross1467 co XDD

kiedy mati se dojebal na silce i seba go widzi po roku

słowo wybrzmiało idealnie po tym, jak przeczytałam ten komentarz i dawno sie tak nie zaśmiałam xDD

dosłownie w podstawówce w klasie miałem i sebe, i matiego, i byli najlepszymi przyjaciółmi xD

Mati&Seba: komedia romantyczna z elementami horroru

@@zahariks6430 ...dlaczego to nie jest w ogóle dziwne....

Nie wiem czy byś się dogadał, bo nie było wtedy jeszcze słów: wódka, piwo,chipsy Lays, dziwki, smartfon, kokaina, kaczyński. :) Piwo było w starożytnej Mezopotamii to może byś się jakoś dogadał z Sumerami....zwłaszcza po tym piwie :)

@@madmaninporsche411 ależ boomerski humor

Zależy z jakimi. Ale podstawowe słowa typu brat, siostra, syn, jabłko, woda, śnieg, mysz, brzoza, buk, stać, leżeć dałoby się zrozumieć nawet 2 tys. lat temu.

Arturie Ceberece, pъwьnь jesi, że doarzъumiäłъbisь się sъ pierdъky? A czьto wъ jichъ języcä zъnacziło rokъ? Oni mysliäli jinako i ichъ słowiesa imiäły inyję zъnaczenija

Nu i pierdъci Ti priszьłostь chątьnie wygadalibą

ALMALKFJDGH

We are happy that you are happy. I'm gonna hug my cat now

@@somegirl558 kot

I am sorry, but this movie is so untrue… First you must know that this so called PIE has never existed and is a try (as a result of “science” staying behind I t) to devaluate slavic language roots in Every europan language (well, not Bask nor Finnic), so once again, I am very sorry you have been lain to you.

hi Jakub, can i contact u? im researching on the influence of the slavic language on the rest of the so called pie, and i came to the same conclusion. thats very interesting information and id like to know what your source is

Słowianie mieszkali koło Sarmatów ok. 100 p.n.e-400 n.e i Gotów ok. 150-400 n.e. :d Może przez to, bo słyszałem, że np. słowo "kupować" lub "miecz" (chyba xd) pochodzi od nich. :o

Górale: a juści.

@@GrzegorzusLudi za to słowo Włoch przyszło do nas od german, tyle że dopiero u nas nabrało znaczenia romanin żyjący na terenie dzisiejszych Włoch

@@Thcgk Właśnie słowa podobne do "Włoch" można znaleść wszędzie z kim graniczyli Germanie. :D Walijczycy, Włosi, Wołosi (dawne określenie Rumunów).

@@GrzegorzusLudi ogólnie to na początku ten wlach czy coś oznaczało każdego sąsiada dla Niemców, każdego z kim graniczyli, potem znaczenie przeszło na to że to jest romanin żyjący byle gdzie ale romanin, potem przyszło do słowian, tyle że w różnych językach słowiańskich przybrało inne znaczenie, znaczenie romanina żyjącego w Rumunii przygarnęli słowianie ze wschodu znaczenie jako romanin żyjący na terenie współczesnych Włoch przyjęli słowianie z zachodu, na południu używane było w obydwu przypadkach to samo słowo, raz w tym znaczeniu raz w drugim

ciekawe = интересное ciekawy = интересный ciekawy material

@@craftah спасибо :) Я начал изучать польский совсем недавно, посему не совсем привык еще к нему

Nie rozumiem.

@@xBazyliszek wpisz sobie orzeł dostawa jaboli

No podstawówka no

@@xBazyliszek zaluj

XDDDDDDDDD

mać

Mati Speedurko?

@@amadeosendiulo2137 maciora XDDDDDD

Mati to moj kolega

Oooo czoveq siema

Yes, Proto-Slavic was actually tonal language, sometimes even I couldn't differ some tones and I pronounced them by the same way XD. But sometimes I exaggerated long vowels in PS. I don't know much about PS tonality, so this can be not fully true, but I tried to make it the most actual that I can.

@@xBazyliszek This Proto-Slavic sounds like Old Prussian pronounced by Lithuanians/Poles nowadays.

Is it tonality or just a pitch accent system though? To me Proto-Slavic melody sounds often A LOT like Swedish, and Swedish has pitch accent, not tones ;3

@@sigrunjokulrosrauardottir7507 PS had a tone system and toned differed depending on whether the syllabe is first in the word or not and whether the vowel is long or not.

@@xBazyliszek dlatego np. Słowianom łatwiej jest uczyc się mandaryńskiego niz np. anglosasom lub innym germanom :P. jak byłem w Chinach to wyczytałem tam w żródłach i w rozmowach z ludzmi pewną teorię. Teoria ta dotyczyła przeszłości i jezyka praindoeuropejskiego w ogóle. Chodziło o czasy gdy wyodrębnili się z indoeuropejczyków Tocharczycy. Jezyki tocharskie Chinczycy uwazaja, ze najbardziej podobne do praindoeuropejskich gdyż na skutek izolacji najmniej się zmieniły w porównaniu do oryginału praindo. Reszta ewoluowała i zmieniała się duzo szybciej i powstały podziały najpierw na jezyki irańskie i zachodnie (od stepu pontyjskiego na zachód) oraz anatolijskie. Pozniej wszystkie te grupy zaczely sie dalej dzielić wraz z rozchodzeniem się poszczególnych plemion na wszystkie strony. Dlaczego w ogóle o tym piszę? Bo w Chinach spotkałem się z opinią, że praindoeuropejski był bardziej tonalny niż sie niektórym wydaje i jeszcze protosłowiańskie jego odmiany zachowały tą tonalność w dużej mierze. Kilka osób w Chinach nawet twierdziło (tak poza oficjalna wersją rozwoju kultur i cywilizacji), że cywilizowania Chin dokonali przybysze z zachodu i byli to albo jacys praindoeuropejczycy (jeszcze sprzed podziału wiec stało sie to przez 3000r.p.n.e.), albo Tocharowie (po 3000r.p.n.e.). Być może działo się to w rejonie obecnego od Erduosi/Baotou/Huhehaote po Xi'an dokąd przyszli najeżdzcy pasem stepów wykorzystując konie. Moglo się to stać nawet jeszcze wcześniej - patrz rude mumie z rejonu Ałtaju i kilku innych miejsc w obecnych Chinach. Język chiński, którym posługują się dziś najlepiej ludzie z grupy Han i populacje zamieszkujące okolice Pekinu (az do morza i na północ i południe od ujscia rzeki) znacznie rózni się od języków innych populacji regionu Chińskiego. Chiński jest zupełnie innym językiem w porównaniu do otaczajacych go narzecz mongolsko-tatarskich, mandzurskich/manchu, koreansko-japońskich, tunguskich czy tybetańskich itd. I wg mnie, nie da się jednoznacznie określić skąd się tam wział. Co jeśli jest spuścizną jakiejś kolonizacji praindoeuropejskiej/tocharskiej i powstał z wymieszania się jezyka najeżdzców z zachodu a jezykiem jakiegoś podbitego, lokalnego plemienia albo wytworzył się na skutek pokojowej współegzystencji? Znałem takich Chińczyków, któzy twierdzili, ze Han wcale nie pochodzą pierwotnie z rejonów dorzecz wielkich chińskich rzek tylko przyszli tam z zachodu podporządkowując sobie lokalną ludność ale jednocześnie nie są Oni ani mongolsko-tatarscy, ani tybetańscy. Kilka osób wręcz wskazywało na rejon identyczny z obecnie wskazywanym przez zachodnich naukowców obszarem istnienia kultur tocharskich. Czy zatem tonalność w języku może powstać poprzez konwergencję i przypadkową podobna ewolucję a pozniej tą tonalność jezyk moze zachować lub stracić tez na drodze ewolucji czy tez jest ona wynikiem pochodzenia (w dwóch niby zupełnie roznych jezykach) od wspolnego przodka lub dlugotrwalego sasiedztwa? Dlaczego chiński/mandaryński jest wciąż tonalny i dlaczego taki jest a języki indoeuropejskie tonalność zatraciły (tonalność jaką miał jeden z nich jeszcze na etapie, jak piszesz, bycia jezykiem prasłowiańskim)? Piszę do Ciebie po polsku bo chyba jesteś Polakiem :).

Planuję zrobić film z krótkim tekstem ;)

Pracuję powoli nad filmami z ewolucją polskiego pokazaną na całych tekstach

No niestety, ja też takiego bzika złapałem XD

Miło mi bardzo, dużo nad nim pracowałem :)

XD

To całkiem ciekawe pytanie XD I odpowiedź jeszcze ciekawsza. Otóż kiedyś uważano, że pochodzi ono od łacińskiego słowa "curvus" oznaczającego "krzywy" obecnie jednak skłania się ku pochodzeniu od prawsłowiańskiego "*kury", co poświadczają też inne języki słowiańskie. Dalej już znowu jest parę hipotez. Jedna mówi, że pochodzi to słowo od prasłowiańskiego słowa "*kurъ" oznaczającego koguta. Myślę, że za tą hipotezą może przemawiać fakt, że eufemizmy tego słowa to "kurka" lub "kurczę". Inni twierdzą zaś, że pochodzi to od praindoeuropejskiego "*kéh₂ros" o podobnym znaczeniu, a tym samym nasze polskie słowo byłoby spokrewnione z angielskim "whore", łacińskim "cārus" czy łotewskim "kārs". Jest jeszcze parę innych hipotez, które można znaleźć na polskim wikisłowniku pod odpowiednim hasłem.

Kur war mać to starosłowiańskie błogosławieństwo. KURze war-strzeż macież ojczyznę .

@@xBazyliszek jako ciekawostkę mogę podać, że w saknskrycie istnieje czasownik yabati :). Ma dokładnie to samo znaczenie co po polsku i w innych językach słowiańskich.

@@mateuszwiacek6976 jest filmik dot. liczebników w sanskrycie. Uderzajace podobieństwo do słowiańskich języków.

@@janjohnny4945 pewnie częściowo dlatego, że zarówno języki słowiańskie jak i indyjskie należą do tzw. grupy satem, a np. romańskie i germańskie do kentum i są trochę różne od tych pierwszych :) i to chyba nawet nie tylko jeśli chodzi o liczebniki, aczkolwiek głowy nie dam bo dość dawno o tym czytałam.

Так, давно хотів запропонувати вам зробити подібне відео. Можу допомогти зі складанням ланцюжків змін слів.

@@AshFoxUA так, можна зробити

Będą jeszcze na pewno, już się powoli szykują :)

@Mateusz Pawlik W przeciwieństwie do podanych przez Ciebie przykładów, wymowa "japko" jest uznawana za poprawną.

@Mateusz Pawlik Przez te właśnie zmiany język stale się zmienia. Zauważ chociażby jak np. praindoeuropejskie "mehter" uprościło się do staropolskiego "mać". Te zmiany się stają potem trwałe i język powoli się zmienia. Rzecz normalna ;)

Na spokojnie, jeśli by mówić wyraźnie, język trochę się zmienił, ale średniopolski byłby dla nas wciąż bez problemu zrozumiały.

Co do uwagi 1), to do takiej rozbieżności mam dwa wytłumaczenia: - pierwsze - głupsze: Polakowi przyzwyczajonemu do nosowej wymowy w tych miejscach trudno jest to zmienić - drugie - mądrzejsze: dla wyrazów ze wszystkich stadiów przed Modern Polish transkrypcję fonetyczną zapisałem w ukośnikach, co oznacza, że jest to transkrypcja fonemiczna, czyli mniej szczegółowa, a co za tym idzie, /ɛ/ w ukośnikach mogło oznaczać różne podobne głoski, np. chociażby /ɛ̃/; dopiero zapis w nawiasach kwadratowych to dokładny zapis fonetyczny i bardziej restrykcyjny. I tak, ja faktycznie słyszę te samogłoski przed spółgłoskami nosowymi jako także nosowe. Co do 2), to nie wiem, czemu wcześniej tego nie słyszałem, że tak wymówiłem, to po prostu moje niedopatrzenie, uproszczona wymowa na szybko. A jeśli chodzi o źródło zapisu dla Modern Polish, to pomieszałem właściwie polski Wikisłownik i angielski Wiktionary, choć teraz w obydwu zapisach widzę mankamenty, więc bardzo możliwe, że nagram kiedyś poprawioną wersję tego. Dziękuję za ważne uwagi i powodzenia

Można do mnie pisać na xbazyliszek6626@gmail.com (tylko napiszcie, ze jesteście z yt czy coś). Ale ja nie znam się za bardzo na lingwistyce, interesuję się nią raczej hobbistycznie, tworząc ten film używałem jedynie danych z wikipedii i wikisłownika.

Even worse six - sześć - sheh-sh-sch :P

@@Pandzikizlasu80 в русском тоже "шесть"

Chodzi Ci dlaczego "prz" i "psz" brzmią tak samo?

Jeśli chodzi o "prze-" to jego ewolucja od prasłowiańskiego wygląda mniej więcej tak: "per-" > "pre-" > "pr'e" > "prze-" Na początku w zachodniosłowiańskich dialektach grupa "-er-" w niektórych sytuacjach przeszła w "-re-", potem "r" przed "i" i "e" zostało zmiękczone, a potem przeszło w staropolskim w coś podobnego w wymowie do "rż", a potem w nowożytności do naszego "rz". Słowo "pszenica" pochodzi po prostu od prasłowiańskiego "pьšenica". Na razie nie chce mi się sprawdzać innych słów z tymi zbitkami, to chyba bardziej złożony temat, ale nie wykluczone, że kiedyś zabiorę się za tego rodzaju film. Nie mówię ani "nie", ani "tak".

@@xBazyliszek Chodzi mi o fakt, że mamy tyle wyrazów z sylabami "prze i "psze", że sąsiedzi ze wschodu zwykli nazywać nas "przczeki" ;)

@@arthazor3445 ogólnie chyba dla nie mówiących po polsku nasz język bardzo szeleści :)

"Jabłko" nie może być powiązane z obłością, bo jego "długie a" sięga czasów dialektalnego PIE i od PIE było "jabłkiem", śliwa pochodzi od PIE sleyH- oznaczającego "niebieskawy", "wiśnia" już od PIE była rośliną (dawniej jemiołą), bo w wielu językach IE zachowały się jej kognaty o bardzo podobnych znaczeniach, "jarzębina" wg Wiktionary pochodzi od dawnej nazwy kuropatwy, a "orzech" też ma kognaty o tym samym znaczeniu m.in. w łotewskim i albańskim. Tylko co do gruszki się zgadza, że jej nazwa pochodzi od kruchości.

Słowo język....

Do dzisiaj się ostało: "Kurwa twoja mać"

ale matiego juz tak

Ja korzystałem z en.wiktionary.org/wiki i tę stronę polecam. Wyszukujesz np. jakoś współczesne polskie słowo i w sekcji Etymology są podane dawne formy. Klikając w różnych "przodków" i "potomków" można poznajdywać dużo takich ścieżek, ogólnie fajna zabawa.

@@xBazyliszek Dzięki, wielkie tego właśnie szukałem. Próbuję zrobić projekt który będzie automatycznie wyszukiwał słowa ze strony i pisal całe zdania. Jeśli się uda to ci podeślę, bo może ci się przydać :)

I sumie skąd dane na to, że pochylone o to było /ʊ/? Jest to aż dziwne, nie tylko przez tradycyjnie przyjęte /o/, ale też porównując do innych języków, czy dialektów o których mówimy, że pochylone o się ostało xD.

No i jeszcze dziwi mnie, że brat nie miał długiego a i jak tak teraz patrzę na wiktionary, to chyba tylko połabski mógł tam mieć kiedyś długie a, ale nie wiem hahae.

@Bartosz Wojciechowski Z drugiej strony taka dedukcja doprowadziła do odtworzenia [ɪ] w klasycznej Łacinie, a już sam Cyceron pisał, że ludzie spoza miasta wymawiają tam mocno słyszalne e, więc to prędzej było [e] w klasycznej Łacinie, a w sumie nadal nie klasycznej, a spoza miasta. Z drugiej strony tutaj ma to sens, za to nadal dziwię się realizacji ó jako [ʊ], przynajmniej jako długo istniejący standard, a nie krótki okres kiedy przeszło w [u]. W końcu nie jest to pozostałość po superkrótkiej samogłosce, a w bułgarskim z tego co wiem, są tak realizowane pozostałości po jerach, więc po krótkich samogłoskach.

@Bartosz Wojciechowski Nie no w zasadzie preskryptywizm to pierwsze co powstaje i w starożytności to pewnie wszyscy w jakimś stopniu byli preskryptywistami xD. Ale Łacina klasyczna to właśnie taki (bardziej w czasach poklasycznych) sztuczny język, mocno na preksryptywizmie oparty, a samą klasyczną opieramy na pracach Cycerona i Cezara, wiec to co obaj pisali trzeba wręcz wziąć pod uwagę xD.

> "nie znalazłem informacji o realizacji jeru tylnego jako /ɯ/" Tę informację znalazłem po prostu na polskim artykule o języku prasłowiańskim na Wikipedii > "I w sumie skąd się nam wzięło to retrofleksyjne s jako sz?" Ja myślę, że to po prostu dla większego odróżnienia od , ale to tylko moja hipoteza. > "I sumie skąd dane na to, że pochylone o to było /ʊ/? Jest to aż dziwne, nie tylko przez tradycyjnie przyjęte /o/, ale też porównując do innych języków, czy dialektów o których mówimy, że pochylone o się ostało xD." W tej kwestii akurat zastosowałem to, gdyż użyłem formy średniopolskiego raczej z XVII-XVIII w.m gdzie samogłoski pochylone były już mocno pochylone. A w żadnych źródłach nie znalazłem oznaczenia /o/, a jedynie " zbliżone wymową do " > "No i jeszcze dziwi mnie, że brat nie miał długiego a i jak tak teraz patrzę na wiktionary, to chyba tylko połabski mógł tam mieć kiedyś długie a, ale nie wiem hahae." A w tym wypadku to chyba akurat mój błąd XD dziękuję za zwrócenie uwagi. Spróbuję znaleźć o tym jakieś źródła. Jak nazbiera się więcej takich błędów, to zrobię może "erratę" do filmu.

Miło mi bardzo, ale ten film umieściłem raczej jako ciekawostkę niż wartość naukową. Dla takich rzeczy polecam raczej Wikisłownik.

@@xBazyliszek ok dzięki

Yes, only in Bulgarian remained this form.

Slovenians say "jaz".

Miło mi :P

Pierwsze staropolskie teksty są już z XIV w. A czerpałem je z Wiktionary jak i starsze - te były rekonstruowane drogą lingwistyki porównawczej.

Same słowa może tak, ale sam język niekoniecznie. Już jak Polacy czytają teksty staropolskie sprzed XV w., to sprawiają im one sporą trudność. Późny prasłowiański jeszcze może być jako tako zrozumiały? A dawniejsze? - już nie do zrozumienia. Podobna sprawa jest ukazana w tym filmie: ru-vid.com/video/%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BE-DYYpTfx1ey8.html Początkowo Włosi kompletnie nie rozumieją gościa, choć mówi językiem podobnym do ich, jak do polskiego prasłowiański. Dopiero kiedy orientują się, że mówi dawną formą ich języka, zaczynają wyłapywać pewne słowa i powoli rozumieć, co mówi. Myślę, że podobnie by było z prasłowiańskim i współczesnymi językami słowiańskimi.

Tylko czemu akurat takie połączenie?🤔

@@dyplex9 domyśl się 😳

@@dyplex9 no bo to było kiedyś „k**** TWOJA mać”

@@libatonvhs Teraz to ma sens w sumie

"kurwa matka dej mnie obiodu"

Nawet nie wymawia się tak we wszystkich językach słowiańskich, więc /w/ (jak w angielskim) przeszło w /v/ (jak w polskim) raczej we wczesnym średniowieczu a i to pewnie był proces długotrwały i płynny.

Tak, ciekawy temat, ale w tym filmie byłoby to zupełnie niepotrzebne.

@@xBazyliszek rozumiem, mimo to fajnie by było się dowiedzieć o gramatyce pisania w tamtym stylu, na obecny jak by to wyglądało. Zaznaczę, że głagolica jest starsza od znanej nam cyrylicy o 300 lat, która przeszła kilka modyfikacji w biegiem lat, a oficjalnie odmian cyrylicy mamy 9 lub więcej (bułgarski, serbski, macedoński, białoruski, ukraiński, rosyjski, kazachski, mongolski, kirgijski i inne). Myślę, że rozświetli to umysły Polaków i Słowian z innych krajów.

@@RagnarT13 W moim drugim filmie pojaeia się cyrylica i głagolica ;)

Tak, bo język polski jest bardzo podobny do czeskiego, gdyż są blisko spokrewnione. Zaś prasłowiański przedstawiony w tym filmie to późny prasłowiański. Niestety nie udało mi się znaleźć słów z wczesnego prawsłowiańskiego. Możliwe jednak, że zrobię kiedyś film z ewolucją polskiego, w którym pojawi się właśnie rekonstrukcja tego języka.

При том общий западнославянский по звучанию очень похож на современный русский

@@nextrimus_9618 Yes, all archaic Slavic languages are more understandable for all Slavs.

Jeszcze nie wiem co, ale na pewno chętnie coś kiedyś z nimi zrobię.

Takie to trochę spolszczone.

@@xBazyliszek nie, tylko litery Polskie.

@@xBazyliszek ł brzmi jak twarde l, inne słowa jak zapisałem tak one i brzmia po Rosyjsku. Przepraszam, nie mam Polskiej klawiatury.

@@xBazyliszek na przykład: з(z) e(ie) лё(lo) н(n) ы(y) й(j) Litera E jest tylko w niektòrych słowach w Rosyjskim języku. Zamiast E-IE. Ale zie brzmi nie jak Polskie zie, a jak twarda Polska z + ie.

@@xBazyliszek jeszcze litery cz szcz brzmia jak Polskie ć ść

Nie wiem, jeśli chodzi o staropolski, to ludzie zbytnio się jego rekonstrukcją nie zajmują (a przynajmniej nic o tym nie słyszałem) i opieramy się tylko na nielicznych średniowiecznych tekstach. A jeśli chodzi o "wspólny zachodniosłowiański" to bardzo luźna hipoteza i taki język mógł równie dobrzenie istnieć.

@@xBazyliszek W przypadku języka Pra-Indo-Europejskiego nie ma żadnych tekstów a dało się coś odtworzyć wyłącznie z porównywania jego "potomków". W przypadku staropolskiego i wschodniosłowiańskiego mamy masę tekstów zarówno ich poprzednika (staro-słowiański) jak i następców (nowożytny polski, czeski i slowacki) - już samo to wystarczy by łatwo zrekonstruować jakąś formę pośrednią między tymi dwoma dobrze znanymi, a jak mamy jeszcze pare oryginalnych tekstów po staropolsku to już w ogóle pikuś dla rekonstrukcjonistów. Chęci - to jedyne czego brakuje.

@@marysia5365 Też uważam, że da się spokojnie w bardzo dużym stopniu te języki zrekonstruować, tylko ludziom się właśnie po prostu nie chce!

Polecam poczytać trochę o międzysłowianskim. Fajna inicjatywa

@@kronislawbomorowski Najlepiej od razu go posłuchać na YouTubie - są filmiki, m.in. bardzo fajny Ecolinguista. Jest też grupa na FB, gdzie ludzie piszą po międzysłowiańsku.

Podałem ewolucję zarówno "ki", jak i "kto"

Podpinam się pod pytanie.

Rekonstrukcja, poczytaj sobie pod hasłami język praindoeuropejski, czy prasłowiański