Frankfurt Okulu külliyatına hakim, çevirilerine katkılarıyla ünlü Veysel Atayman'ın öğrencisiyim. Almanya'da sosyoloji okudum, İstanbul Üniversitesi Felsefe ve Almanca Tercümanlık mezunuyum. Muhtemelen sizin de okuduğunuz Norbert Elias'ın Sosyoloji Nedir? adlı kitabının çevirmeniyim. Frankfurt Okulu denilince akla Adorno, Marcuse, From, Horkheimer, Bloch ve dışarıdan Walter Benjamin gelir. Bu adamların temel yönelimi Eleştirel Rasyonel Hümanizm olarak nitelenebilir. Onlara Marksist demek pek doğru olmaz. Herhangi bir ideolojiyi ölümüne savunacak dogmatizme karşı savaş açmış insanlar bunlar. Batı'nın aydınlanma sürecinin yarım kaldığını anlatmaya çalışıp durmuşlar. Marksizmin eksik yönlerini belirleyip toparlanmasına yardımcı olmaya uğraşmışlar. Benim gördüğüm ve anladığım kadarıyla Marksizmin işçinin dolayısıyla insanın insanca yaşamasına dokunan yanından etkilenmiş olsa gerekler. Yani Marksizmin hümanist yanıyla ilgileniyorlardı. ""Rasyonel aklı" egemen kıldığımızda daha mutlu bir yaşama kavuşacağız" ön görüsüne ters olarak tarih, Hitler'i, birinci ve ikinci dünya savaşlarını getirince "egemen aklı, genel aklı", dininin kitleleri yönlendirmedeki etkisini, kitlelerin "akıl" dışı kararlarındaki psikolojik etkilerini odağa aldılar. Kısacası en belirgin şekilde Fransız İhtilali'yle başlayan Burjuva demokratik devriminin ideallerine ve 1900'lü yıllarda kapitalist düzende çalışan insanın durumuna bakıp, burada bir çelişki, sorun olduğunu tespit ederek bunun nedenlerini araştırmışlar. Bunu yaparken Marksizmin bir komunizm dinine dönüştüğünü görüp onu eleştirerek geliştirmeye ve dogmatik marksistleri uyandırmak istemişler. Hitler ile birlikte kitlelerin hareketlerinin altında yatan tarihsel, dini, sosyolojik, psikolojik etkenleri araştırmaya yönelmişlerdir. Onlar açısından mesele asla Maksizmin savunusu olmamış ki önceden marksistlerdi sonrada döndüler diyebilelim. Frankfurt Okulu en fazla 1968 öğrenci hareketlerine destek vermedikleri için eleştirilirler. Öğrenciler, onların öncülük etmelerini isterler. Ama bu istekleri gerçekleşmez. Bunu da anlıyorum. Neler olabileceğini, egemen güçlerin egemenliği devretmemek için neler yapabileceklerini, öğrencilerin canlarının fena yanacağını bildikleri için olayların büyümemesini istediler. Çünkü genç öğrencilerin zincirlerinden başka kaybedecek canları vardı. Böyle düşününce onlara kısmen hak veriyorum. Sonuçta bu insanlar, sokak savaşımından değil düşünce savaşımından geliyorlar. Tam hatırlamıyorum galiba öğrenci hareketlerinden sonra ya Horkheimer veya Marcuse’ye bir öğrenci soruyor: “Peki bundan sonra ne olacak?” Cevap: Herkes kendi devrimini kendi hayatında devrim olmuş gibi yaşayacak. Aslında tam da buydu sanırım marksizm eleştirileri. Devrim bir gecede olmayacak. O daha çok darbe oluyor çünkü devrimi yönetenler değil asıl güç olan kitleyi oluşturan bireylerin en azından büyük çoğunluğu bireysel aydınlanmasını tamamlamış olduğunda yeni gelen rejim baskıcı bir rejime dönüşüyor. Devrim ancak her birey sanki devrim olmuş gibi yaşarsa ve mecburen zaman içerisinde gerçekleşecektir. Komunizmin bir dine dönüşmesinin ardında da bireylerin kendi aydınlanmalarını tamamlamamış olmaları yatıyordur ki bu bireylerin değil eğitimi tekelinde tutan yöneten sınıfın tercihidir.
Oktay hocam yorumunuz için teşekkürler. Burjuva toplumu ve Aydınlanma eleştirileri konusunda size kesinlikle katılıyorum. Aydınlanmanın rasyonalitesinin özgürlük, adalet, eşitlik getireceği düşünülüyordu Batı kültüründe. Lakin bu rasyonalitenin Dünya Savaşı ve faşizm getirmesi, bireyi özgürleştireceği yerde onun yıkımına dönüşmesi Aydınlanmanın Diyalektiği ve Akıl Tutulması'nda konu edildi. Aynı şekilde dönemindeki dogmatik Marksizmle de savaştılar kesinlikle ve gerici damgasını yemeyi de göze aldılar. Lakin ilk dönemlerinde Marksist olmadıklarını söylemek oldukça zordur. 1920-1930 tarihleri arasında hem Martin Jay'in not düştüğü, hem de Horkheimer'ın Alacakaranlık kitabında vurguladığı üzere onlar Sovyetler'e soğuk bakmıyorlardı. Fakat sonradan Stalin'in uygulamalarını doğru bulmadılar, ki çok uzun sürmeden Sovyet tipi Marksizme de karşı geldiler. Yine de 1920'lerde Horkheimer sosyalizme bağlılığını gizlemiyordu. Tabii burada Marksizm ile Marx'ın düşünceleri üzerinden bir felsefi etkinlik yürütmeyi ayırmak gerekirse, Adorno, Horkheimer, Marcuse gibi isimlerin ikincisini yaptıklarını söyleyebiliriz. Bir ideoloji/put olarak Marx'ın düşüncelerini savunmaktansa, her yönüyle hem eleştirerek hem içererek Marx'ın düşüncesini geliştirdiklerini düşünüyorum. Yine öğrenci hareketi ve komünizmin bir dine dönüşmesi konusunda da size katılıyorum. Bu eleştirel teori ve praksis meselesine bir sonraki videoda yer vereceğim. Sevgiler...
@@berkaygorkemcoskun "Dogmatik Marksizm" diye bir şey yoktur, Marxism bilimseldir. Marx ekonomiyi salt politik bir alan olmaktan çıkarmış, ekonomi bilimini başlatmıştır; nitekim kapitalizmin çelişkilerini matematiksel olarak gösterir.
Emeğinize sağlık bir solukta dinledim, son derece akıcı idi, sadece Frankfurt okulunun anti komünist propaganda yapmadığı tezinize kısmen de olsa katılmıyorum, direkt kendileri yapmasa bile düşünce biçimleri, aydınlanma ve pozitivizm eleştirileri sonrasında anti komünist düşünce gelenekleri için çok önemli bir nirengi noktası olmuştur
Çok teşekkürler. Evet o konu tam net olmamakla birlikte liberalizmi onaylayan yönler bulmak da mümkün. Aynı şekilde reel sosyalizm komünizm deneyimlerine karşı birçok düşünce bulmak da mümkün. Yine de doğrudan kapitalizmi olumladıklarını düşünmüyorum
Emeğinize sağlık umarım asla videolar yayınlamaktan vazgeçmezsiniz. Günlük 10-12 saat çalışıp boş kalan zamanlarımda sosyoloji okumaları yapmaya çalışan biri olarak,çalışmalarınız için minnettarım.
anthony giddens- sosyoloji Bauman-Sosyolojik düşünmek Hoffer-Kesin inançlilar. Bunlar benim şuan için aklıma gelen tavsiye edebileceğim kitaplar. Uygarlık Süreci, İLETİŞİM YAYINLARI, Norbert Elias. Sosyolojiler Değil Sosyoloji ÜTOPYA YAYINEVİ Kadir Cangızbay Sosyolojik Metodun Kuralları, Emile Durkheim Sosyolojik Düşüncenin kısa Tarihi, B.S.Y., Alan Swingwood Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, AYRAÇ YAYINEVİ, T. Bottomore & R. Nisbet Sosyoloji ve Tarih İMGE KİTABEVİ YAYINLARI Doğan Ergun Sosyoloji Sözlüğü BİLİM VE SANAT YAYINLARI Gordon Marshall Sosyoloji Notları, İLETİŞİM YAY., Cemil Meriç Sosyoloji Nedir? ANI YAYINCILIK Nilgün Çelebi Sosyoloji (Eleştirel Bir Yaklaşım) BİREY YAYINLARI Anthony Giddens Siyaset, Sosyoloji ve Toplumsal Teori METİS YAYINLARI Anthony Giddens Siyasal ve Sosyal Bilimler, İLETİŞİM YAYINLARI, Şerif Mardin Modernliğin Sosyolojisi, AYRINTI YAY., Peter Wagner Max Weber'de Bilim ve Sosyoloji İNKILAP KİTABEVİ Doğan Özlem Max Weber Düşüncesinde Siyaset ve Sosyoloji VADİ YAYINLARI Anthony Giddens Marx’ın Sosyolojisi, BİRİKİM YAYINLARI, Jean-Pierre Durand İlk Sosyolog, İlk Sosyalist: Saint-Simon, İLETİŞİM YAYINLARI, Cemil Meriç Büyük Dönüşüm, İLETİŞİM YAYINLARI, Karl Polanyi. 100 Soruda Sosyoloji K KİTAPLIĞI Doğan Ergun Sosyolojide Temel Fikirler, Sentez Yayıncılık- Martin Slattery Siyaset, Sosyoloji ve Toplumsal Teori, Metis Yayınları- Anthony Giddens Pop Çağı Ateşi, İletişim Yayınları-Can Kozanoğlu Toplumbilimsel Düşün, Der Yayınları- C.W.Mills Türkiye'de Toplum ve Siyaset: Makaleler I, İletişim Yayınları-Şerif Mardin Türkiye'de Devlet ve Sınıflar, İletişim Yayınları-Çağlar Keyder Sofinin Dünyası, Pan Yayıncılık -Jostein Gaarder Modern Türkiye'nin Oluşumu, Kaynak Yayınları Feroz Ahmad Bunlarda Pamukkale üniversitesi hocalarının okunmasını tavsiye ettiği ve okumayı düşündüğüm kitaplar.
Bu videonuzla keşfettim sizi. Önemli bir video , umarım olabildiğince çok kişiye ulaşır. Özellikle dönemsel vermeniz , bilimin düz mantıkla yapılmaması gerektiğini vurguluyor.
RTS öğrencisiyim sırf finallere yetiştirmek için öyle izleyeyim dedim ama anlatımınız dikkatimi çekti oturdum dersi yetiştirmek için değilde beni merak ettirdiğiniz için film gibi izledim elinize sağlık 🎉
Emeğinize sağlık. Çok güzel, bilgilendirici harika bir video olmuş. Yorumlarda birkaç yapıcı eleştiri harici yazılanlar moralinizi bozmasın. Sosyal medya böyle bir yer. Videolara devam. 👏
Merhaba, çalışmanız gerçekten değerli. Bir felsefe öğretmeni olarak dilinizin sadeliği ve olguları bağlama şeklinizi beğendim. Bu videoda daha çok Frankfurt Okulu'nun tarihi ele alınmış. Fikirlerine yer verilse daha kuşatıcı olur diye düşünüyorum. Diğer videoları da izleyeceğim. Emeğinize sağlık!
Merhaba, çok teşekkür ederim bu güzel yorumunuz için. Bu video Frankfurt Okulu için çarpıcı bir girişti. Bu Pazar onların görüşlerini ele almaya başlıyoruz. Sevgiler...
Frankfurt Okulu 🏫 gibi ve okulun adına yakışır bir KÖKLÜ çalışma yapmışsınız, AKICI bir ANLATIM sahibi olmanız yazılı çalışmanızı tamamlayan SÖZLÜ bir çalışma olmuş videonuz. Takdire şayan bir çalışma ve emek görünüyor. Tebrikler ve teşekkürler gerçekten. Faydalı bilgiler verdiniz. Başarılarınızın devamını diliyorum.
Yaaaa bana boyle videolar lazim Allah aşkina bu videolarin devami gelsin lutfen Emeginize saglik Turk sosyologlarida ele alabilir misiniz ben cok yeniyim bu alanda
Anlamlı ve öğretici kurgu, fonksiyonel anlatım ve emek için içten teşekkürler 🌿 Benim öğrendiğim; kritiksel eleştiri sorunları ve çözümleri tespit eder ama uygulama için güç gereklidir:)
Marksismin aslında Dialektik felsefe çerçevesinde kontrollü bir muhalefet yaratma operasyonu olduğuna dair teoriler vardır. Bu video ile bu görüşün daha dikkate değer bulmaya başladım. Hitlerin amerikalı yahudi iş adamları tarafından finanse edilerek yükseltilmesinin Hitlerin aslında Amerikan yahudilerinin bir nüfus yeniden yapılandırma projesi olduğuna dair teoriler vardır. Bu video ile bu teorinin daha dikkate değer olduğunu düşünmeye başladım.
Ağzınıza, emeğinize sağlık, zihnimizi tazelediniz; Frankfurt Okulu ile ilgili unuttuğum bilgileri hatırlamış ve önceden hiç duymadığım bilgileri öğrenmiş oldum🙏
Sevgili genç,emeklerin için çok teşekkürler.anlatımınız çok hızlı(az zamanda çok şey anlatmak istiyorsunuz,anlıyorum.)konuşuyorsunuz,bu hızlı kitap okumaya benziyor(birçok ayrıntı kaçıyor)anlatılanları iyi anlamamız için biraz daha yavaş anlatabilirseniz çok daha etkileyici olur.Tekrar tşk ler.
teşekkür ederim. sosyolojik akımları, vaka bazında karşılaştırmalı olarak anlatabilir misiniz? Örneğin siyasal islam; hangi akım nasıl değerlendirir vb.
Kapitalist ailede doğup, kendi sınıfsal konumlarına aykırı şekilde sosyalist Marksist bir düşünce benimseyerek bir okul kurmuşlar... Anlam var, anlamak için çaba yok...
Oldum olasi bu tür kuruluslar önce toplumun o zamanki ruhuna gore kurulup,snralarinda degisim ,donusume ugratilip amaca hizmete ainiyor.... Almaya daki yesillerPartisi bu siyasi stratejinin en aktuel önegidir..derim
