W tym filmie opowiadam o szczególnej grupie głosek, a mianowicie o głoskach stwardniałych (inne nazwy: głoski historycznie miękkie, głoski funkcjonalnie miękkie, głoski niby miękkie). Te głoski były kiedyś miękkie, ale tę miękkość straciły, jednak w gramatyce (odmianie) mogą zachowywać się jak głoski miękkie. Czasami zachowują się podobnie, a czasami inaczej. Oto one: [sz], [cz], [ż]/[rz], [dż], [dz], [c], [l]. Uważajcie na głoskę [l], bo ona jest wyjątkowa spośród głosek stwardniałych - o niej nagram osobną lekcję.
Głoski miękkie i stwardniałe czasami zachowują się podobnie, a czasami inaczej:
1. W mianowniku liczby mnogiej zachowują się prawie tak samo np. listonosze, siostrzenice, rodzice, tak samo jak np. goście, łabędzie, panie.
Uwaga! Spośród męskoosobowych z głoską [c] końcówkę -e mają tylko te, które kończą się na -ic, np. rodzice, kibice. Tu jest lekcja na ten temat:
• Czy moi RODZICE to KIB...
Uwaga! Rzeczowniki męskoosobowe mogą mieć też końcówkę -owie, np. ojcowie, widzowie.
Uwaga! Niektóre miękkie rzeczowniki rodzaju żeńskiego mają końcówkę -i (np. gęsi), a niektóre stwardniałe mają końcówkę -y (np. myszy).
2. W miejscowniku liczby pojedynczej w rodzaju żeńskim zachowują się inaczej, np. na ulicy, w kałuży, ale: w Łodzi, na wsi. Uwaga! Głoska [l] tu zachowuje się wyjątkowo, np. w sali.
3. W miejscowniku liczby pojedynczej w rodzaju męskim i nijakim zachowują się tak samo, np. na talerzu, na kocu, na słońcu, w dniu, o Stasiu.
4. Głoski miękkie i stwardniałe pojawiają się też w alternacjach (np. wanna - w wannie, mężczyzna - mężczyźni, Polska - w Polsce, Polak - Polacy), ale to temat na kolejną lekcję.
5. Głoski [ż]/[rz] mają inne pochodzenie i inny zapis ortograficzny ("ż", "rz"), ale brzmią tak samo.
6. Oczywiście warto nauczyć się listy głosek stwardniałych na pamięć - miałam na myśli to, że lepiej się z nimi oswoić i zapamiętać w taki naturalny sposób, niż "wyryć" bez zrozumienia na pamięć. Najpierw trzeba je zrozumieć i poczuć, a później można zapamiętać.
*************************
Napisałam dla Was książkę pt. "Pisz po polsku! Poradnik, ćwiczenia i przygotowanie do egzaminu". Znajdziecie ją w księgarni Poltax: ksiegarnia.poltax.waw.pl/pisz... Księgarnia wysyła książki na cały świat, można też kupić ją stacjonarnie w Warszawie. A tutaj możecie obejrzeć filmik, w którym pokazuję wnętrze książki: • Książka "Pisz po polsk...
*************************
Newsletter: malgorzatajanuszewicz.pl/
Strona internetowa: malgorzatajanuszewicz.pl/
FB: / pozdrowienia.gosia
IG: / pozdrowienia_z_polski
Mój e-mail: pozdrowienia.gosia@gmail.com
Pozdrawiam serdecznie!
Małgorzata
30 июл 2023
