Harf Devrimi Gerekli Miydi? Türkiye'nin Kültürel Modernleşme Tartışmaları | Ateş Ölçer 23 

Uzun zamandır Japonya’da yaşayan biri olarak harf devrimine karşı çıkanlar tarafından dillendirilen Japonca örneğine şerh koymak istiyorum. Japonlar zamanında Çince’den aldıkları karakterleri kullanmaktan hiç memnun değiller ve öğrenmesi/yazması çok zor olduğundan bunu değiştirmeyi birçok kez düşündüler. Fakat farklı karakterlerle ifade edilen eş sesli kelimelerin çokluğu sebebiyle bunu gerçekleştirmek imkansız. Onun yerine o karman çorman karakterlerin sayısı minimuma indirilmiş seviyede. Ayrıca her dil gibi Japonca da gün geçtikçe değişiyor ve nenemin dedemin ne dediğini anlayamıyorum diyen birçok Japonla tanıştım. Hiçkimsede de dilimiz kültürümüz kayboluyor histerisi yok. Belki aşırı milliyetçiler öyledir fakat diliyle gurur duyan bir Japon henüz görmedim. Yani diyeceğim o ki ‘Japonya da alfabesini değiştirmedi ama adamlar uçtu gitti’ diyen birisini görürseniz tartışmayı kaybetmişsiniz gibi susmanızı öneririm şayet devam etmeniz anlamsız. Not: Dildeki sadeleşmeden dolayı Japonlar da dedelerinin mezar taşını okuyamıyor.

Matbu Osmanlıca öğrenmesi en fazla bir ay sürer. Arap alfabesini biliyorsanız birkaç haftada okumayı öğrenirsiniz. Ama oldukça problemli, gerçekten Türkçe'ye uygun değil. Arada bir sürü Arapça ve Farsça kelimeler var, onlar olduğu gibi yazılıyor. Birçoğu harfi tahmin ederek okumak zorunda kalıyorsunuz. Arapça veya Farsça gibi değil. O sebeple zaten halen tarih ve edebiyat bölümlerinde Osmanlıca bilmek önemli bir meziyet kabul ediliyor. Oturgaçlı götürgeç muhabbetleri de "Tercüman" gazetesinin zamanında ortaya gündem olsun diye attığı uydurma bir şey. Onların çoğunun pek doğru bir tarafı yok. TDK'nın kötü uygulamaları da olabilir ama videoda da bahsettiği gibi buzdolabı veya bilgisayar gibi gayet mantıklı ve yerleşebilmeyi başarmış kelime türetmeleri de mevcut, yeter ki akla ve mantığa aykırı olmasın. Yaşar'ın da zaten altını çizdiği şey bu, gerek tarihçilik konusunda olsun, gerekse dil devrimi konusunda olsun. Yunanistan'da çift dil eğitimi verilmiyor. Antik Yunanca da, Modern Yunanca da bilen birisiyim. Yunanistan'da akademisyen değilse veya spesifik bir ilgisi yoksa kimse Antik Yunanca bilmiyor. Bu tamamen uydurma. Japonya'ya da çok atıfta bulunuluyor nedense Türkiye'deki aşırı-sağ kesimler tarafından ama Japonya bazı konularda aşırı muhafazakar olsa da (özellikle toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda, göçmenlik konusunda oldukça problemli oldukları gibi aşırı-milliyetçi söylemler de çok yaygındır), bazı konularda ise aşırı derece Amerikanize olmuş bir ülkedir. Abartılı derecede İngilizce kelimeler vardır ve sıradan bir şekilde günlük hayatta kullanılır bunlar. Yani bahsettiğim şey öyle "challange etmek" tarzı kendi dilinizde karşılığı olmayan kelimelerin uydurma bir şekilde yerleşmesi değil, bayağı bayağı "masa" gibi basit bir kelimenin Japoncası "Dai (台)" olarak var olmasına rağmen, İngilizce'deki "Table" kelimesinden uydurulmuş "Te-buru (テーブル)" kelimesini kullanıyorlar. Bunların dışında anime ve manga tamamen ABD'deki Walt Disney'in animasyon filmlerinin ve karikatürlerinin hayranı olan Osamu Tezuka isimli asıl mesleği doktor olan bir çizer tarafından yaratılmış bir sektör. Japonya tarihine bakarsanız da Meiji Restorasyonu'nun da, İkinci Dünya Savaşı sonrasında yapılan 1947 Anayasası da tamamen ABD'nin zorlaması ile gerçekleştirilmiş bir şey. O sebeple Japonya buradaki gerici kesimlerin özcü şekilde iddia ettiği gibi daima sabit kalan ve asla değişmeyen tek tip bir topluma sahip bir ülke değil. Bu oldukça oryantalist bir bakış ve hiçbir gerçekliği yok. Tam tersine bütün toplumlar gibi sürekli değişen ve başkalarından etkilendiği kadar kendisi de başka toplumları etkileyen bir toplumdur Japonya toplumu. Zaten Japonya'nın kendisi de daha önceden o Kanji alfabesini Budizm sebebiyle Çin'den alıyor. Yani eskiden de dışarıya kapalı bir toplum değildi. O meşhur Sakoku politikasıyla dışarıya kapanmaya çalışıldığı Edo döneminde bile yine tamamen kapalı bir ülke değildi Japonya, Meiji Restorasyonu'ndan sonra ise artık tamamen açık bir ülke haline geldi. Osmanlı İmparatorluğu da bu arada böyleydi. Osmanlı İmparatorluğu hiçbir zaman gerici kesimlerin iddia ettiği gibi karikatürize seviyede salafist veya İslamcı bir imparatorluk değildi, gayet bazı konularda Avrupalı bir imparatorluk, bazı konularda ise oldukça kendine özgü bir imparatorluktu. Bu sebeple de Osmanlı İmparatorluğu içerisinde de sürekli bir reform ve toplumsal değişim mevcuttu. Ben açıkçası bu başka toplumlardan etkilenmeyi kaçınılmaz bir şey olarak görüyorum, çünkü bilgi birikimi ve kültür iyi veya kötü bütün insanlığın ürünüdür. Ömer burada sürekli Peyami Safa'ya referans yapıyor ama Peyami Safa, ki kendisi oldukça sevdiğim bir roman yazarıdır, en Nazi Almanyası hayranı figürlerden birisidir Türkiye tarihinde. Laf olsun diye söylemiyorum, İkinci Dünya Savaşı sırasındaki "Cumhuriyet" gazetesindeki yazılarına bakın, korkunç derecede anti-Semitik yazılar yazdığı gibi abartılı bir Nazi Almanyası savunusu vardır. 7 Kasım 1938'de, Kristalnacht'tan iki gün önce yayınladığı "Almanya'da ve Filistin'de Yahudi" isimli Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan makalesinde açık bir şekilde Nazi Almanyası'nda Yahudilere asla kötü davranılmadığını iddia eder, hatta bu iddiaları açık bir şekilde "yalan" olmakla itham eder. Kendisinin Nazi hayranlığı da abartıldığı düşünülmesin, bizzat Adolf Hitler'den imzalı bir Mein Kampf'ı bulunmaktadır ve kendi yeğeni Behçet Safa bile onun bu Hitler hayranlığından bahsetmektedir. Türkiye'deki liderleri Batılıları taklit etmekle suçlar ama kendisi bir fiziksel engelli olmasına ve ırk kategorisinde Beyaz olarak değerlendirilmemesine rağmen Türkiye'de de Ari ırkın oluşturulmasını isteyen ve bunun için Nazi Almanyası ne yapıyorsa birebir bunun Türkiye'de de uygulanmasını isteyen birisiydi. Çelişkili geliyor olabilir kulağa ama ben şahsen şaşırmıyorum, çünkü otantik siyasetin olabileceğine pek inanmıyorum. Bütün siyasetler mutlaka evrenseldir. İstedikleri kadar kendilerinin otantik olduğunu iddia etsinler, siyaset insan aklının ürünü olduğu gibi her insan büyük ölçekte birbirleri ile bağı olan küresel bir dünyada yaşıyor ve ister istemez, az ya da çok başka toplumlardan, kültürlerden etkileniyor. Peki ya başarılı olan ne derseniz, işte orada sadece yabancıları taklit etmek değil, o bilgiyi yanlışlardan arındırıp (Peyami Safa'nın, Nurettin Topçu'nun, Cevat Rıfat Atilhan'ın veya Necip Fazıl Kısakürek'in yaptığı gibi Nazizm'e öykünmek mesela çok yanlış bir şey), doğru olan tarafları seçerek alıp kullanmak ve en iyisini yapmak önemli olan şey. Japonya örneğine bakalım, Osamu Tezuka. Osamu Tezuka normalde sadece ABD'deki çizgi roman ve animasyon kültürüne hayran olan genç bir doktordu. ABD'deki bu kültürden esinlenerek kendi eserlerini ortaya koydu ve şu anda hem Japonya'ya kuvvetli bir yumuşak güç kazandıran (yani Japonya'yı ve Japon kültürünü dünyada olumlu gösteren), hem de Japonya'ya uçuk şekilde bir gelir kapısı oluşturan manga ve anime sektörünün yaratıcısı oldu. Üstelik bu kişi sadece hobi olarak karikatür çizmeyi seven bir doktordu ama İngilizce bilgisi ve Amerikan kültürünü çalışması, onu belki kendisinin bile beklemeyeceği şekilde Japonya'ya dev bir katkı yaratmasını sağladı. Ömer videoda Japonya'daki insanların Japonluğundan gurur duymalarından bahsetmiş ama bu gururun sebebi animasyonu veya çizgi romanı 'Batılı' görüp bunları reddetmelerinden değil, tam tersine bir Japon'un bunu alıp daha iyisini yapabilmesinden kaynaklanıyor. Şu an bu sayede de, ben de dahil olmak üzere birçok kişi bayağı zor bir dil olmasına rağmen Japonca öğrenmeye çalışıyor, Japon edebiyatını, sinemasını, tarihini ve kültürünü merak ediyor. Benzer bir şekilde şu an gençler arasında popüler olan K-Pop'ı da örnek verebiliriz. Sadece ABD'ye ait ve oldukça kötü görülen piyasa için üretilen bir müziği Güney Koreli genç sanatçılar aldılar ve kendi kültürlerine uyarlayarak yeniden dizayn ettiler. Bu sayede ortaya yeni bir ürün çıkarmakla kalmadılar, bunun yanı sıra ülkeye uçuk miktarlarda paralar girmesini sağlayan bir sektör yarattıkları gibi Güney Kore'nin yumuşak gücünü de oluşturdular, tıpkı Japonya'daki manga ve anime sektörünün yaptığı gibi. Yani kısacası bir şey 'yabancı' diye ona kendini kapatmak bütün toplumları başarısızlığa götürür, önemli olan şey doğru olan şeyleri alıp, bunu o ülkelerden bile daha iyi bir hale getirmek olmalı. Japonya'nın, Güney Kore'nin, Tayvan'ın, Çin Halk Cumhuriyeti'nin günümüzdeki başarısı biraz burada yatıyor. Eğer farklı kültürleri çalışmaya, yeni şeyler öğrenmeye kendinizi kapatırsanız, ki gerici kesimin de savunduğu şey zaten budur, elinizde gelişmeye kapalı ve çökmeye mahkum bir toplum kalıyor. Nasıl bireysel olarak elimizden geldiğince sürekli yeni şeyler öğrenmemiz gerekiyorsa, toplumlar olarak da buna ihtiyacımız var. *Peyami Safa'nın yeğeni ressam Behçet Safa'nın amcasından ve onun Hitler hayranlığından bahsettiği "Hürriyet" gazetesinde yayınlanan röportajın linki: www.hurriyet.com.tr/kelebek/elbede-marjinal-bir-turk-38661575

Zihin açıcı, ağzınıza sağlık. Aynı fikirde olmamak ne güzel. Bazen katılmak, bazen karşı durmak, bazen de fikrinin olmaması... Yorumlar da ekseriyetle çok güzel. Yayıncı ve izleyen kitlesi harika, tebrikler.

Videoda bahsedilen islamiyet ve islami pratiklerden ciddi oranda arınmış, cumhuriyet döneminde oluşturulmuş seküler Türk kimliğini benimsemiş bir aile yapısı içinde büyümüş, 12 yaşından beri basitçe söylemek gerekirse kendisini agnostik olarak tanımlayan birisiyim. Dünyayı algılayışım kendimi bildim bile pozitivist bir temelde oturdu. En beşeri konuları bile katı bir rasyonalizm ile çözmeyi tercih ettim ben. Babam kendisini bildiğinden beri herhangi bir dine mensup olmadığını söyler, annem ise üniversite döneminden sonra kendisini hayatın o alanlarından soyutlamış birisi. Beni de bu konuda kendilerince olabildiğince "özgür" yetiştirmeye çalıştılar. Ben zamanla okulda öğrenene kadar hayatta din dediğimiz kavramı bir kere bile hissetmemiştim. Bu nedenle çoğu konuda veya durumda müslüman yetişmiş insanlarla halen empati yapmakta zorlanırım belki. Kendi geçmişimin ve tecrübemin konuya olan yaklaşımımı olabildiğince subjektif kılacağının farkındayım, o yüzden özellikle belirtmek istedim. Günümüzde yaşanılan kutuplaşma da konuya yine daha katı ve filtreli bakmama neden oluyor olabilir. Yani hiçbir şekilde saptamalarımın genel geçer anlamda tutarlı olduğu iddiasında değilim. Şahsi kanaatlerim sadece. Bu şekilde yetişmiş bir kişinin sünni müslüman çoğunluklu bir toplum içindeki gözlemleri ve fikirleri olur en azından şu an yazdığım bu yorum. Benim gözümde videoda bahsettiğiniz Japon devrimi ile Türk devrimi arasındaki en büyük fark spesifik olarak din zaten. Japon devrimine çok hakimim diyemem, Boğaziçi tarih 2. sınıf öğrencisiyim. Selçuk Esenbel hocadan dinlediğim kadarıyla feodal Japonya döneminden Mutsuhito'ya kadarki süreci ve devamındaki devrim sürecini üstün körü bildiğim kadarıyla yorum yapıyorum. Sosyolojik bir tespit diyemem belki ama bizden farklı olarak Japonların kültürlerini bu kadar muhafaza ederek zamanla ve sağlıklı bir şekilde modernleşebilmelerinde bence din çok kritik bir rolde. Japonlarda toplumun en temel dinamiklerine kadar yaşama şekil veren kurumsallaşmış bir din yapısı yok. İslam tarihsel süreç boyunca devlet ile paralel var olmuş, toplumu birleştiren çok ciddi bir sosyal faktör olarak komün bir rolde. Yani islam bireysel yaşanması pek kolay olmayan, birçok pratiği sosyal olan bir yapıya sahip. Alanım hiç değil, islami tartışmalar girmek istediğim için demiyorum ama Kur'anın bazı iddiaları çok net bir şekilde ortada. İslamı diğer semavi dinlerden de ayıran bir faktör zaten bence bu biraz. Kitabın direkt olarak tanrı kelamı olduğu ve değiştirilemeyeceği inancı var sonuçta. Böyle bir inancın temel dinamikleri kısa sürede nasıl çağa adapte edilebilir ki? Bunu değiştirsen bile halk katında kültürel bir değişime dönüşmesi ne kadar sürer? Farklı mezhepler, farklı perspektifler var elbette fakat örneğin müslüman olsaydım çok objektif bir şekilde söylüyorum şeriat isterdim muhtemelen emir olarak gördüğüm için. Bu durumda bana kim demokrasiyi benimsetebilirdi? Bunlara sığınırak islam dini modern liberal demokrasilere uygun değildir demeye getirmiyorum, çok zor bir denklem var ortada sadece. Bunları göz önünde bulundurarak yaşanılan devrim sürecini yorumlamaya çalışıyorum. Neden bu kadar net bir tutumla islami geçmiş kesip atıldı sorusunun cevabı bu biraz bence. Diğer alternatifler çok daha zor bir denkleme çalışmanı gerektirecek, kesin sonuç alma ihtimalinin dahi zayıf olduğu senaryolar. Pragmatist, makyavelist bakan birisi için en net çözümün neden bu olduğunu anlayabiliyorum en azından. Fuat Köprülü mesela akademisyen kimliğinin getirdiği hassasiyetle bakıyordu konuya. Günümüzde de postmodernizm etkisiyle bence bu konulara böyle bakıyor insanlar. Pozitivist bakıp mantıklı olanı seçmek belki "kolaya kaçmak" gibi görünüyor olabilir de, diğer senaryoda o kadar temkinlisin ki adım atamıyorsun. Ülke kuran adamların adım atması lazım.

her sese bir harf düşen ve okunduğu gibi yazılma kolaylığına sahip türkçenin yapısına uygun ve latin harfleri kullanılarak oluşturulmuş Türk alfabesi kesinlikle eski harflerden üstün ve öğretimi kolay özellikle anadili Türkçe olan kişiler için. bunu es geçmemek gerekiyor. türkçe kolay kelime üretilebilen bir dil yapısı sebebiyle ve kullandığımız alfabede dilimiz zenginleşmesine katkı yaptı bence. arap harflerini kullanmanın birçok sıkıntısı vardı bunlardan hiç söz etmemişsiniz.

ilkokul birinci sınıftan üniversiteye kadar yazıcılar cemaatinin içinde bulundum. yazıcılar cemaati, varoluş amacını osmanlıcayı diri tutmak üzerine kurmuştur. okullara seçmeli osmanlıcayı da onlar getirmiştir. kuran okumayı öğrettikten sonra osmanlıca okumayı ve yazmayı öğretirler. ben de haftasonu ve akşamları bunlara gittim, kamplarına gittim, uzun süreler evlerinde kaldığım zamanlar oldu. okuma kitabı olarak latin alfabesinden çok osmanlıcalar okudum diyebilirim. lise sonda bile risaleinurları osmanlıca okuyamıyordum. 11 yılda öğrenemedim. 11 yılda ilkokul 1 seviyesine gelemedim. sonra okuyucu denilen meşveret cemaatine geçtim orada latin alfabesiyle okuyunca risaleleri anlamaya başladım. iyiki geçilmiş, ben bunu yaşadım. arap alfabesi ile türkçe anlamsız bir şeydir. gerizekalı filan olduğumu düşünmüyorum. istanbul hukuk 2010 mezunuyum. videonun sonunda arapça kelime kökleri ile ilgili yapılan yorum da gereksiz. Biz lise edebiyat dersinde aruz ölçüsünü gördük, belli aruz kalıplarını da öğrendik. bu nedenle m ve t ile başlayan yani arapça çekim yapım ekleri ile başlayan kelimelerden köke inmeyi lise edebiyat dersinde hocamız yeri geldikçe göstererek bunu kazandırdı. Hababam sınıfı aruz veznini bu kadar alaya almasa halk bu kadar ön yargılı davranmaz öğrenirdi. siyah giyen arkadaş genel olarak gereksiz yorumlar yaptı bu yayında.

"Çağdaşlaştık mı da?" da demezsin yaa evet çağdaşlaştık abi. Çok erkek perspektiflerden okuyosunuz bazı şeyleri... Türkiye bugün müslüman komşularına göre kadınlar ve kız çocukları için çok daha yaşanılabilir bir yerse bunu cumhuriyet devrimlerine borçludur. islam kültürü özellikle kadınların nefes almasına olanak vermeyen, bugün bile oldukça dayatmacı bi kültür. dönemin sorun tespitine katılıyorum sonuçta "müslümanlık çok kötü, biz hristiyan kültürü baz alalım" denmemiş ki, dinlerin baskıcı etkilerinden hızla kurtulmakta ve bunun meyvelerini almakta olan batı baz alınsın denmiş. islam kültürü çok muazzam, gelişmelere açık olsaydı bugün belki en azından bir tane islami kültürden gelen toplumun beli doğrulmuş olurdu. içlerinde petrolü olanın ekonomisi iyi evet ama temel insan haklarından sınıfta kalmayanı yok henüz.

Gördüğüm en iyi Harf devrimi anlatımı/eleştirisilerinden biri olmuş.

Kitap önerisi serisi gelsin lütfen videoları izlerken not alıyoruz ama toplu bi özet yapılmalı bence. Nereden nasıl başlayacağımızı bilmiyoruz çoğumuz🙏🙏

yarısına kadar dinleyebildim. sonra kusmaya gittim. hakim, hekim, hüküm, hakem. bu kelimeleri alta Osmanlıca Türkçesi ile yazabilir misiniz lütfen. Bu örnekleri çoğaltabilirim de.

Ömer'in kafasında bir fes eksik

dilin zenginliği hakkındaki konuşmalarınızı çok beğendim. ben de kesinlikle katılıyorum. özellikle eş anlamlı kelimeler diye bir şeyin olmadığını her fırsatta insanlara anlatırım.

her bakış açısını tartışmaya dahil edip “bu budur” demeden karşılıklı beyin jimnastiği yapmanız ufuk açıyor

Yaşarın harf devriminin ve dönemin insanlarını bu kadar iyi anlatması çok keyifliydi ömer ise arap alfabesiyle yazı yazmaya devam edebilir

Tarih tezi ve dil devrimi tartışılırken dönemin ruhunu dikkate almak gerekir. Dönem insanının default ayarları ırkçı olunca Einstein dahi zamanın hastalığının belirtilerini taşıyabiliyor. Lloyd George'dan Gladstone'a batının temsilcileri Türkler hakkında neler söylemiş bakılabilir. Devrimler beyaz ırkın, biricik medeniyet olan batı medeniyetinin malikleri olarak anıldığı bir dönemde gerçekleşti. Kudüs'ün Türklerin elinden alınmasının müttefik Almanya'da kutlama sebebi olması yada kafkasyada iki "müttefikin" doğrudan muharebeye tutuşması bir zihniyetin ürünü ve devrimler bu zihniyete cevap vermek zorundaydı. Barbar, kaba, aymaz Türk'ün başka bir hikayeye "bende varım" demeye ihtiyacı vardı. Kaldı ki Türk tarih tezi kadar abuk olmasa da "ihtiyaç" olmamasına rağmen batıda da benzer bir tarih tahrifatı görülebilir. Kocaman bir oryantalizm külliyatı bu demek. Antik Yunan'ın Anadolu'daki izleri bahse konu dahi edilmiyor Fahri Işık bu konudan epey şikayetçi ve batı akademisi suspus. Benzer bir örnek daha geniş çapta islamın altın çağları konusunda yaşandı. İslam medeniyetinin bilime katkıları uzun yıllar duyulamadı. Orta Asya hakkında "Lost Enlightenment" diye bir kitap yazılıyor ve 2015de basılıyor. Shashi Tharoor Hindistan ve İngiltere'yi çok uzun yıllardır anlatılmayan haliyle anlatıyor. İnsanların anlamadığı tarih onu yazanlarla yapılıyor. Bir Halil İnalcık yoksa Weber çıkıp doğu despotizmi diye son derece özcü ve mekanik bir şekilde yazar bizde "adamlar yapmış" mastürbasyonuna devam ederiz. "Sözün sahibi sultandır" e bu genç osman ne? Köprülüler devrinin söz sahipleri kimler " kadınlar saltanatı" nerede? Güvercinlerin ve şahinlerin baskılarına dayanamayıp tahttan çekilen ikinci Murat nerede? Özetle demek istediğim tarihi herkes elinden geldiğince kendisine yontmaya çalışır. Her ne kadar dönemin ruh hali bu işlerde etken olsa da Atatürk'ün bozkırın ortasına dil tarih coğrafyayı kurması"bende varım" demenin en güzel halidir. Zamanlara ve mekanlara nüfuz edebilmek bir devletin alabileceği en esaslı vasıftır. Dil devrimine gelince osmanlıcı gömleğimi çıkarmam gerekiyor. Cumhuriyetin okuma yazma oranını yüzde bir artırmasıyla yüzde doksanı doksan bir yapmak aynı şey değil. Bir diğer mesele artık bilim dili batı dilleri, ekonomi, sanat vesaire ne varsa batı dillerinde yapılıyor. 20. Yüzyılın ilerleme anlayışıyla kimseye ibni Haldun okutup sosyoloji yap diyemezsiniz insanlar Marx'a Weber'e gider. Elinizdeki tümene osmanlıca yazılmış köy isimleri verirseniz o asker o köyü arar. Unutmayalım bu insanlar paşa.

19:54 Horondan utanan yok ki hacı. Bana göre halk daha çok batı dansından sırf batıya ait olduğu için nefret ederdi. Ki yapılanlar ile birlikte batı müziği utanılacak bir şey olmaktan çıktı. Ben muhafazakar bir ailede büyüdüm ve çok net görüyorum ki batıya ait olmasa dahi yabancı kültürlere ait danslara vs nefretle bakarlar. Cumhuriyetin ilk döneminde yapılan çalışmalar vs bu algıyı en azından halkın bir bölümünde kırdı

Harf devrimi olduktan sonra osmanlıca basılmış kitaplar latin alfabesiyle basılmadı da mı eski edebiyatla bağınız koptu.

Bir dil psikologu olarak, dilsel gorelilik (linguistic relativity) argumaniniza katılıyorum. Konuştuğumuz dilin zihinsel süreçlerimizi etkilediğine dair baya geniş bir literatür mevcut. Bir lisan bir insan sozunu destekleyen çalısmalar bunlar. Ikinci bir dili öğrenenler farketmiştir muhakkak, bazen anadilinizde ya da ikinci dilinizde olmayan bir yapıyla bir şey ifade etmek istediğinizde kendinizi sinirlanmis hissedersiniz. Mesela Ingilizce konuşurken şahit olmadigim bir olayı anlatırken duz gecmis zaman cekimi kullanmak beni yalan söylüyormuşum gibi hissettirir. Türkçedeki "misli gecmis zaman"in varligindan haberdar olmasam boyle bir hissiyatim hiç olmayacaktı. Dil zihnimizi zenginleştirir.

1927’de okuma yazma oranı yüzde 10.2, 1941’de üç kata yakın artarak 27’ye yükselmiştir. Bu başarı değil mi? Küçümsenmemesi gerekir.

Arkadaşların es geçtiği bir nokta var. Half devriminin kökleri Enveriye’den çok daha eskilere, Tanzimat dönemine dayanır. Arap alfabesinin değişmesi gerektiğini sesli bir şekilde ilk dile getiren 1862 yılında Münif Paşadır. Daha sonra Azerbaycanlı yazar Ahundzade alfabe değişikliği ile ilgili bir proje hazırlamış ve bunu sadrazam Fuat Paşa’ya sunmuştur. Nedendir bilinmez proje beğenilmesine rağmen “külfetli” diye uygulanmaz ve Ahundzade mecidiye nişanıyla ödüllendirilip ülkesine geri postalanır. :)

Rıza Nur’u ciddiye alıp söylediklerini doğru kabul etmek😂

bu kanalda bir sosyalist ile muhafazakarın kaqrşılıklı güzel bir şekilde konuşup, tartışıp bir noktaya varabilmeleri çok güzel. Yorumlarda da Ömer'e laf etmeyin adamın dediklerini desteklersin desteklemezsin de sanki zırvalıyormuş gibi yorumlar yazma yani.

Japonca konusunda senelerce Japonya'da yaşamış bir hocamın daha dün bir videosunu izledim. Üniversite mezunu adamların bile, okuduklarını anlamada ciddi zorlandığını söylemişti. Ve bunu 1-2 tekil örnek olarak da vermedi. Ben Japonya'ya gidip yaşamadım, zannediyorum sizde gidip yaşamadınız ama yaşayan bir öğretmen böyle bir beyanda bulunuyor. (Eğer oradan yaşayan, tanıdıkları olan kişiler olur, bu mesajı okur ve beni aydınlatırsa çok mutlu olurum.) Hepsini eş seviyede bilmeyen bir insan için Latin alfabesinin öğrenmek için daha kolay olduğunu düşünüyorum. Dil başka bir konu. İngilizce çok kolay bir dil mesela. Ama bildiğim kadarıyla Türkçe öğrenmesi görece zor bir dil. Sondan eklemeli olması gibi özelliklerinden ötürü sanıyorum. Ama günün sonunda ne Atatürk, ne Vahdettin, ne damat Ferit, ne Enver Paşa ülkesinin kötülüğünü isteyen insanlar değil. Hepsi kendilerince ülkede çeşitli sorunlar görüyorlar. Ve bunlara çeşitli sorunlar üretmek istiyorlar. Kendi doğru olduklarına inandıkları şeyleri yapıyorlar. Bunda katıldığımız şeyler olabilir, katılmadığımız şeyler olabilir. Ben Atatürk'çü bir insan değilim. Ama şunu da görüyorum. Vahdettin'ler ile, Osmanlı ile, Dine dayalı yönetim ile olmazdı. Çünkü örnek var. Ben bugün Irak'a okumaya gitmem mesela. Dolarla maaş vermeseler (ya da bizim TL'miz güçlü olsa) oraya çalışmaya ya da yaşamaya da gitmem. Ama onlar buraya geliyorlar. Öğrenciyken çok arkadaşım vardı öyle. Hepsi Türkçe okuma ve yazmayı 1-2 senede öğreniyordu. Ama Arapça okuma yazmayı ben o kadar hızlı öğrenebileceğimi, açıkçası düşünmüyorum. Spekülasyon tabi bu, denemedim ama düşünmüyorum açıkçası. Avrupa özellikle veba sonrası kiliseden uzaklaşmaya başladı. Ve dine değil, bilime kaynak ayırdıkça, Avrupa oldu. Çünkü bütün dini akımlar muhafaza etmeyi sever, yeniliği sevmez. Din tamdır, bütündür, eksiksizdir. Yeniliğe ihtiyaç duymaz. Tutmadı zaten, Osmanlı, İnkılap Tarihi dersleri boyunca anlatılan modernleşme döneminde, oyunun içerisinde kalmayı denedi ama olmadı. Halk geçmişi ile tamamen sert bir şekilde kopmadıkça, geçmişi tercih ediyordu. Şunu demiyorum bu arada, "Medeniyet, Erzurum'da bale gösterisi yapmak değildir." Kesinlikle ilahiyat okulları olmalı ve din öğretilmeli. Ama matbaayı yasaklayalım diyen zihniyetle, Uber'i döve döve ülke dışına atan zihniyet aynı zihniyet. Eskiyi muhafaza edelim, yeniyi red edelim zihniyeti ile olmaz. Pozitif bilimlere sırtımızı döndükçe, çağın gerisinde kalmaya devam edeceğiz. O yüzden belki de bıçak gibi sert bir devrim bizim bir Filistin olmamızı engelledi, diye düşünüyorum.

Çok güzel bir video olmuş emeğinize sağlık. Ayrıca “nümayiş” gibi anlam derinliğini artıran kelimeleri günlük hayatın içine serpiştirme misyonunu da destekliyorum, dil zenginliktir

üç beş edebiyatçının kullandığı farsi kelimeler toroslarda yaşayan yörüklerin neden zenginliği oluyor? zaten kullanılmayan kelimelerin resmi kurumlardan silinmesi çok halkçı ve gerekli bir devrimdir yapanların ellerine sağlık.

Selam… Sizi duyuyordum ama takibe başlamak bugün nasip oldu. Ardarda birkaç videonuzu dinledim, çok sevdim. Aynı kafada ya da kafasının değişmesini arzu ettiğim pekçok arkadaşa yolladım. Bu genel nota ek olarak harf devrimi ile ilgili programınıza dair bir şey söylemeden de geçemeyeceğim (hazır elitistlere de karşı değilsiniz, kendi branşımdan yola çıkarak) program boyunca her alfabe deyişinizde bir irkildim. Malum sözcük Latincedeki alfa, beta, gama başlangıç harflerinin bir kısaltması. Yani ikinci A’nın kesinlikle uzatılmaması, kısa söylenmesi doğru. Hem merhaba, hem teşekkür, hem eleştiri bir arada (geçmiş program mesajlarına sonra bakıyorsanız :))

36:05 10 ay sonradan geliyorum, ömer'in eski türkçe öğrenip öğrenmediğini merak ediyorum.

o yol ayrımından biz sola döndük, sağdan devam edenler güneyimizde ve doğumuzda sürünmeye devam ediyor. 'açtığın yolda gösterdiğin hedefe..' biz medeniyete döndük Bence de kendi hikayemizi yazmalıyız, kendi yolumuzu açmalıyız ama geçmişi böyle yargılayamayız. Şimdi kimse batınım şusunu alalım demiyor. Alalım diyene kadar onlardan çok sahipleniyoruz.

Harf Devrimi'ne karşı tek güzel argüman şu olabilir: Arap alfabesini tamamen kaldırmak yerine 'spelling' olmayan yeni bir yazma versiyonu geliştirilebilirdi. Uygurların şu anda kullandığı alfabe bu şekilde mesela. Eski Türkçedeki gibi sesli harflerin çoğu zaman eksik olduğu değil de her sesin şu anda olduğu gibi harf harf yazıldığı bir sistemleri var. Şu anda Fransızca öğrenen birisinin hiç çıkarmadığı 3 sesi yazması kadar saçma eski yazı sistemi. Kalsa kalabilir miydi? Evet. Değişti güzel mi oldu? Evet. Çünkü şu anki sistemde istisnalar olsa da her kelimeyi ezberlemeden direkt yazabiliyoruz. Japonca örneğinde Çinlilerden aldıkları 'kanji'lerden dolayı garabet bir durum var, bizim Arapça'dan aldığımız kelime köklerini Arap alfabesiyle, Türkçe kelimeleri Göktürk alfabesiyle yazıp araya da hiyeroglif sıkıştırmamız gibi bir şey adamların yazı sistemi, özetle çok kötü. Çinceye gelecek olursak sıradan bir vatandaş muhtemelen kurduğu 2 cümleden en fazla birini hatasız kağıda geçirebilir. 3 senedir Çince öğreniyorum ve elle yazma konusunda pes ettim çünkü Çinliler de elle yazamıyorlar... Karakterleri yani 'Hanzi'ları elektronik ortama geçirebilmek için verdikleri uğraşı biraz araştırırsanız kötü yazı sistemi diye bir şeyin olduğuna emin olursunuz. Sırf bilgisayarda dillerini yazabilmek için Çin'de pinyin Tayvan'da zhuyin diye geçen 2 farklı alfabe sistemleri var, yoksa çizmek zorundalar. Şunu da yazmadan geçemeyeceğim, bu video için işin teknik kısmında zayıf kalmışsınız. Hangi teknik yönden bakılırsa bakılsın şu anki Türk alfabesi kadar güzel işleyen bir alfabe bulmak zor. He bu Latin olmasa da Kiril olsa da olurdu. Uygurların kullandığı gibi bir şey uydurulsa da olurdu. Her harfin tek tek yazıldığı herhangi bir alfabe sistemi bizim dilimize en uygun olanı. Kıyafet devrimi vs gibi bir sürü saçma devrim olduğunu düşünüyorum fakat eğer tek bir güzel devrim varsa o da harf devrimidir.

Emeğinize sağlık gençler

Enver Paşanın yapmaya çalıştığı dil reformunu yanlış anlamışsınız, Ayrıca araştırmadan da konuşmuşsunuz. Zamanlaması kötü bir alfabe değişikliğidir ve Enveriye Alfabesi bu koluyla alakasızdır. Dilde değişim yoktur yalnızca yazımda değişiklik yapılmıştır. Enveriye Alfabesi yazarsanız çıkar. Bunu başka konulara yormanız ve tam araştırmadan yapmanız komik kaçmış.

Kamera arkasından sohbete katılan arkadaşın ses tonu ne kadar güzel... Maşallah...

Neden Arapça ve Farsça kelimeleri kullanmayı bıraktık diye dertlendiler. Neden bu kadar dert ettiler anlamadım.

Ben Ömer beyin ne demek istediğini anladığımı düşünüyorum. Bugün geçmişe baktığımızda alfabesi çok daha zor ve karışık olan asya ülkeleri zor durumda kaldığında ilk işi harf devrimi olmamıştır.Devrim şart ama bu teknoloji ve gelişme ile olmalıydı görsellik ile değil.Yüzde yüz saf bir dil ve kültür de düşünülemez insan yaşayan etkileşim halinde olan bir türdür.Birbirimizden izole edilemeyiz.

Bu bir kalıp olarak modarnizeleşmeyi, bu kalıbın içinde bize uymayabilenler muhakkak vardır ama dönemin şartlarında en doğru hamleydi.

Dil ile ilgili bir video paylaşımı yapılmış lakin söylemlerin çoğu bilimsellikten ziyede siyasal söylemler olmuş. Bu hususta verilmesi gereken en basit örnek; Birçok Türk devletinin (özerk, muhtariyet) ortak olarak Latin alfabesine geçme kararının alındığı1926 yılında gerçekleştirilen Bakü Türkoloji kongresinden mesela hiç bahsetmemişler. Bu kongre sonrasında altyapılar hazırlanarak bizim Latin alfabesine geçtiğimiz dönemde eş zamanlı olarak Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan Türkmenistan ve diğer Türk bölgeleri de Latin alfabesini kullanmaya başlamıştır.

Çok güzel noktalara parmak basmışsınız. Lakin birkaç yüzyıl öncesinde yazılmış metinlerden hiçbir şey anlamıyorken 7 yüzyıl önce yazılan Yunus Emre veya Aşık Paşa'nın eserlerini bazı ifadeler garip veya komik gelse bile rahat bir şekile anlıyabiliyoruz. Bu noktayı da dikkate alıp bu durumun çizdiğiniz çerçevede nereye oturduğunu da tartışsaydınız daha tamamlayıcı olabilirdi...

Sonuna kadar gerekliydi! Lütfen Şevket Süreyya Aydemir bölümü yapınız! Suyu arayan adam’da Anadolunun ne kadar geri kaldığını ve Osmanlıda Türk müsün sorusunun cevabının Estağfirullah olduğunu, kendilerine müslüman diyenlerin peygamberin adını dahi bilmeyecek kadar cahil olduğunu. Yani Osmanlı maalesef çok gerekli devrimleri yapamadı ve çok geriden başladık modernleşmeye. Atatürk ve arkadaşlarına ne kadar minnet duysak az!

Japonya meselesi birkaç kere gelince yazmak istedim. Japonya’da da bir ara Romaji(Latin harfleri)yle yazalım ya da sadece kana(Japon alfabesi) kullanalım argümanı tartışıldı. Hatta Meiji döneminden önce bile Çin etkisinden kurtulmak gerekir bizim kendi metinlerimiz daha pür daha anlaşılırdır zaten bu Çin klasiklerini çinde de anlamıyorlar dedikleri bir ekol de ortaya çıkıyor. Ayrıca Meiji devrimleri o kadar radikal batılılaşma izliyor ki bazılarına göre buna tepki olarak 19. Yüzyılın son çeyreğinden sonra ciddi bir yerelleşme hassasiyeti de doğuyor belli bir kesimde. Japonya’da dil devrimi olmadıysa bence en büyük sebebi kanjinin sadece bir alfabeden ibaret olmaması. Tüm anlam dünyasına hakim bir yazı sistemini dilden öyle kolay çıkaramazlardı…

Abi gerçekten şu sosyal medya denen çöplük içerisinde ülkemizde ve dünyada yaşanmış ve yaşanmakta olan olayları elinden geldiğince nesnel bir bakış açısı içerisinde tartışarak farklı bakış açılarını bizlere kazandırdığınız için teşekkür ederim. Senelerdir ülkemizde tartışılan bu tarz mevzuları daha çok yorumlamanız dileğiyle. 1937 - 1938 Dersim İsyanı , İzmir suikast girişimi , İstiklal Harbi komutanlarının savaş sonrası ilişkileri , videoda adını saydığınız Zeki Velidi Togan , Fuat Köprülü , Peyami Safa , Mehmet Akif Ersoy vb isimler gibi 1870'lerden sonra doğmuş Osmanlı İmparatorluğu'nun son Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk dönemlerinde var olan önemli isimlerin dünya görüşleri , fikir hayatları hakkında nice video bekliyoruz. İçeriklerinizi izlemek çok keyifli , başarılar dilerim.

Orta Asyadaki atalarımızın Orhun yazıtlarını okuyamıyoruz. Bir gecede cahil kaldık diyordu. Büyük büyük büyük büyük büyük dedem gil...Göç etmeyi seven ve hatta Göç etmeyi hayatının merkezine getirmiş bir millettir Türkler... Bugün Yaylaya gitmek , yaylaya çıkmak bile göçün bir parçasıdır ve kopamıyoruz. Bu göç kültürü dilimizi ve yazımızıda etkiliyor.

Bin yıllık ne gelişim varmış acaba da onu elimizin tersiyle itmişiz onu düşündüm bulamadım. Kanuni döneminde kurulan herhangi bir rasathane, akademi yaşayabilmişti de bunu devrim ile mi kaldırdık? Ya da o dönemde hiç böyle bir şey kurulmuş muydu acaba? Buna karşı en ufak bir ilgi var mıydı mesela? Osmanlı 1900'lere geldiğinde Japonya seviyesinde miydi de daha sonra Japonya'nın seviyesine çıkamamamızın müsebbibi inkılaplar oldu? Bu işler on beş yılda halloluyor mu yoksa yüzlerce yıllık birikim mi gerekiyor? Osmanlı'dan bize kalan kıymetli müesseselerin hepsi son yüz elli yılda batılılaşma hamleleri yapan padişahların eseridir. Atatürk'ü yetiştiren de onlardır. Türk Tarih Tezi'nin yanlış olduğunu gören Atatürk bu konuda ısrarcı mı olmuştur yoksa ortaya atılan hipotezin bilimsel olarak çürüdüğünü görünce bundan vaz mı geçmiştir? Bilim karşılaşılan bir durumu açıklamak için hipotez uydurarak ve bu hipotezi sınayarak yapılır. Hipotezin yanlış olduğunu gören bilim insanı bunu terk eder. Atatürk tam anlamıyla bunu uygulamıştır. Bilimsel metodu kullanışı övülmesi gerekirken buradan eleştirmek absürt. Yapılan inkılaplardan da yanlış olduğu ortaya çıkanlar terk edildi zaten. Popcorn dinleyen herkes kendini çok derin sırlara vakıf alim sanmaya başladı.

Kendi kulturun kendi kulturun diyorsun bir dakika once ise islamiyet=arapnkulturu diyorsun. Turk kulturu icin Irta asyaya donelim o zaman. Arap kulturunden kurtulmak bir ulkenin basina gelebilecek en iyi şeydir.

Sağdaki cidden 15 yaşında devalı çocuk gibi bi sus bi düşün vallahi yordun

Doğru mu bilmiyorum diye argüman sunuyor la :DDD

Rıza nur'u ciddiye alıp atif yapmazsın

kafamın içinde yaşadığım tartışmayı seslı olarak kaydettiğiniz için teşekkür ederim...

kültürünü alabilsek tekniğini almamıza gerek kalmıyor. liyakatin, hak, hukuk, adaletin, görev ahlakının, saygının, hoşgörünün olduğu yerde bilim de, teknik de bütün doğallığıyla gelişiyor.

Ömer bey benim için çok yeterli ve güzel anlattı konuyu üstüne ayni şeyleri yazmak istemedim, tebrik ederim 💐

evet, gerekliydi. kurtarilan zaman: 36 dk

7:35 de Ömer çok objective bir şekilde mevzuyu harika çözdü. Helal olsun

dürüst olalım ömerin konuşma tarzı ve argümanları kahvehane tartışmalarını andırdı sürekli belirlediği bağlamlar üzerinden sonuca varmaya çalışıyor,devrim süreci,sosyolojisi ve diğer ülkelerin süreçleriyle karşılaştırması bakımından daha verimli konuşan yaşar oldu,ömerin bachı dinleyince batılı mı olduk isyanına da şöyle bir yorum yapmak istiyorum.Sanat ve kültür devrimini aşağılık kompleksi olarak yorumlaması çok eksik olmuş halbuki diğer teknik amaçlı devrimlerden farkı yok.Atatürk alaturka müzik dinlemeyi severdi fakat alafranga eğitimi benimsendi bence bunun sebebi folklorik olanın zaten bizim estetik kabullerimiz içinde olması.Türk devriminin içinde kültür sanat olmasa bugün dünya müziğinde söz sahibi olamayacaktık.Ben güzel sanatlar/grafik tasarım öğrencisiyim eğer devrimlerde kültür ve sanat geri kalsaydı bugün hakim sanat anlayışı islami bir geleneksel türk sanatı olarak durduğu yerde kalırdı.

Harf Devrimi şarttı, adımı tam yazamadığım bir dille zor, bu seferberliğe rağmen toplumun bugünkü hali, eski haliyle işin içinden çıkılmaz hale gelirdi. Çağdaşlaşma çalışmasına rağmen sokağa çıkınca ne kadar çağdaşlaştığımız şüpheliyken, hiç bir şey yapılmasa nasıl olurdu ?

Yaşasın 1928 Harf Devrimi 🇹🇷❤️🇹🇷🇹🇷🇹🇷❤️🇹🇷❤️❤️🇹🇷❤️ Özümüze geri döndük

Türkçeyi bu kadar gömmene anlam veremedim Ömer. Türkçe müthiş zengin bir dil. Alın size video konusu.

Dil devrimi ve harf devrimi iki farklı devrimdir. Keşke önce bu ayrımı yapsaydınız. Dil devrimi istenilen hedefine ulaşamadı yani bir nevi başarısız oldu. Video çok kafa karıştırıcı, tıpkı gençler gibi. Bir yere varabilirdi ama bahsettiğim ayrım yapılmadığı için sonuçlanmadı. Eskiyle kim ilgileniyor, entelektüel birikimi, zamanı ve parası olanların dışında? Eski yazı bugün geri getirilemiyorsa, bunda bu durumun da etkileri olduğunu söylemek zorundayım. Zaten her seferinde iktidarın soyledgi şey kültür devrimini yapamadik, kendi itiraflarıdır. Bazı tarikatlarda bu yazının bilerek ve isteyerek kullanılması istenilirse yapılacağıdır, yalnız onlar da sadece eski edebiyatın dışına çıkmıyor ve yeni çığır açan bir şey olusturabilmekten çok uzaklar. Eski harfler zaten değiştiriliyordu ve bu yeni bir şey değildi. Dilin kurumsallaşmasından önce, eskiler bile birbirlerini ya da bir önceki kuşağı anlayamıyordu. Enver'in imla devriminin bir dezavantajı da savaş ortamında gerçekleştirilmiş olmasıydı. Savaşı kazansaydı, böyle bir devletçi yapı benimsenseydi ve teknolojik gelişmeler bunu destekleseydi, Enver'in yazısı yaygınlaştırılabilir miydi? Unutmamak gerekir ki harf devriminin gücü otoriter devletçi politikaların bir ürünüydü. Bugün Orta Asyalıların kendilerine Türk demekten korkmaları ya da Türkiye'deki insanların kendilerini ne kadar Orta Asyalı hissettikleri tamamen bir yüksek kültür ihtiyacının arayışıdır. Öte yandan kelimelerin gücü tamamen kullanım alanlarının genişlemesine bağlıdır. Ne kadar çok sanat, edebiyat ya da bilim üretirseniz, icat ettiklerinizi herkes o kadar çok kullanır ve bir üst kültür yaratılır. Bir Batılı neden Batılıdır? Çünkü her şey kayıt altındadır, kayıtlarının gücü modern devletleri ölçer. Çağdaş cumhuriyetin yaptığı budur, en büyük başarısı budur. Acaba adem-i merkeziyetçi bir yapı, daha liberal bir ekonomi, milli eğitim müfredatı gibi tekçi bir zihniyet olmasaydı ne kadar başarılı olurdu? Harf devrimi hemen hemen her toplumun tarihinin bir parçasıdır. Dil devrimine gelince, Türk devrimi biraz geri adım attı ama bu gözden kaçtı. Dönemin millileşme rüzgârları tüm dünyada hissediliyor. Bizim coğrafyamızda ise doruk noktasındadır. Mesela bir Türk sınırı geçip Ermenistan'a, Yunanistan'a, Gürcistan'a, Suriye'ye, Irak'a gittiğinde tabelalara baktığında bugünkü teknoloji olmadan bütün entelektüel birikimi boşa gidiyor. Çünkü hiçbirini okuyamıyor bile, bu durum belki de bir tesadüf değil ve göz ardı edilmemeli.

Turgut Uyar'ın "Terziler Geldiler" şiirinde dediği gibi "Her şeyi düzeltmeye kalkışmanın yok ettiği" bence durumu çok iyi açıklayan bir dize.

bence ortak Türkçe için yapılması gereken, tüm Türk lehçelerindeki Türkçe asıllı sözcüklerin Türkçeye eşanlamlı sözükler olarak eklenmesi. bu şekilde Türkçedeki sözcük sayısı da artar. Türkçe zenginleşir. birbirimizi anlamamız da kolaylaşır. Mesela Kazakçada çok fazla atla ilgili sözcük var. Ayrıca hiçbir Türk lehçesinde kullanılmayan fakat Divan lugat Türk'te geçen sözcükleri de Türkçeye eş anlamlı sözcük olarak eklemeliyiz. çünkü Kaşgarlı Mahmut sözlüğüne sadece Türkçe kökenli sözcükleri eklediğini kullanımda olan fakat Türkçe olmayan ödünç sözcükleri eklemediğini belirtmişti. Arapça, Fransızca, Farsça, Latince gibi yabancı sözcüklerin Türkçeye eşanlamlı olarak katılmasında bir sıkıntı görülmüyorsa, öz Türkçe sözcüklerin ister şimdi yaşayan ister ölü sözcükler olsun Türkçeye eş anlamlı sözcükler olarak geri katılması da zenginlik olarak görülmelidir. Divan Lugat Türk'ten esen = sağ, salim· esenlemek =selamlamak adnagu= yabancı, başkası agu=agı, zehir acun=dünya akılmak=şaşırtmak al=hile alavan=:timsah anuk:= hazır· anuklamak=: hazır bulunmak· anukluk=: hazırlık, hazırlanma· anumak:= hazırlanmak anumı= cüzam hastalığı, anunmak= hazırlanmak· anutgan =daima hazırlıklı, hazırlayan anutmak =hazırlamak· arınçu= günah (bkz> érinçü) aşaç= tencere ( bkz> aşıç, eşiç) aytış= hatır sorma·( bkz> aytıg) başmak = pabuç· bayumak= zenginlemek, zenginleşmek. bayutmak =zenginletnıek· baz=yabancı, garip. beçküm= evin sofası· beder burhan = heykel·( bkz> bedez burhan, burhan, furhan) belgü= alâmet, nişan, im, belge belik = kandil fitill benek= tane, habbe bertü= hırka, pardesü· bezek= nakış bıçguç= makas, sındı bistik =fitil biti = gökten inen kitaplardan her biri. bitig= yazı, bitigü = divit (kalem) bitik =kitap; mektup, yazılı şey, bitiklik= yazı yazılmak için hazırlänan şey (defter) bitişmek ikrar etmek, bitrik = fıstık· ( bkz> buturgak) budun= ulus burt= kabus bügde= hançer ( bkz> bükte) bügdelemek = hançerlemek,( bkz> bükdelemek) büke= ejderha, büyük yılan büken= karpuz, hint kavunu bün=çorba bütüge= patlıcan çadan =çiyan, kuyruğu örü, akrep· çaflı= şahin· çagmur= şalgam· (bkz> çamgur) çikik= nokta· çikin= ibrişim. çumuşluk =aptesane, ayakyolu em=ilaç emçi= ilaç yapan kişi etük= pabuç, edik,( bkz> 1-etik 2- büküm) etük =; kadın ayakkabısı etükçi= pabuççu, geşür= havuç( bkz> gezer, gizri, sarıg, turma) khafsı = hokka· (kh=kalın h) Khumaru= miras (kh=kalın h) Khumarulanmak= mirasa konmak (kh=kalın h) ıdu =zaruret, zahmet ımga= malmüdürü, tahsildar, hazinedar. ig=hastalık igçil= hasta igemek= inat etmek, iglelmek= hastalanmak, iglemek= hasta olmak· igletmek hastalandırmak· iglig= hastalıklı kaçut= kısa mızrak kamug=bütün, hep, kamu, hepsi karagu =kör· kargak= lânet ( bkz> kargış) karganmak= kendine lânet etmek kargaşmak= birbirine lânet etmek, kargatmak= lânetletmek karşı= hakan sarayı, köşk, katıglık =felâket katnatmak= tekrar ettirmek keçe= karpuz ve hıyara benzer şeylerin taşındığı sele ve sepet· kiş =samur kongur=kestane rengi kosuk=fındık koşuk=şiir, kaside köç=saat, an , müddet gök=mavi kudurçuk =bebek, kukla kücik =perçem kükü = hala·( bkz> küküy) oka= kefillik, kefâlet. oka almak= kefil olnnak· orunç= rüşvet, gevik· ( bkz> urunç) orunçak= emanet· otaçı=hekim otra=elbise ökünç =pişmanlık· ökünmek= pişman olmak öng=renk öpke=ciğer ötkünç = hikâye, (ötükünç) pürçek= insanın kâkülü, perçemi, atın perçemi. sart= tacir, tecimen, sem= ilâç·(bkz> em sem, samlamak) sökel=hasta söklünçü= kebap taplag =rıza, muvafakat·(bkz> tablag) taplamak =kabul etmek, razı olmak· taplaşmak =bir işe razı olmak, uzlaşmak bkz> tepleşmek taplatmak =razı etmek tapug= hizmet, tapugçı =hizmetçi· tartıgçı =davetçi· tepzemek= haset etmek, çekememek,( bkz> tepsemek) tepzeşmek =hasetleşmek teyitilmek =akıllanmak, zekileşmek· teytik= akıllı, zeki·( bkz> tetik) tıldag= bahane,(bkz> tegdeg) tikü =parça, lokma tolum= silah tolumlanmak= silahlanmak tolumlug =silahlı tublu =mezar· turma=turp turmuz =bir çeşit hıyar· (bkz> tarmaz) tutrug= vasiyet·( bkz> tutsug) tuturkan =pirinç, döğü· tuy=halk tuyin=pinti, sıkıntılı tüblüg= asaletli tüklüg= kör· tümrük =dümrük, def tümse= minber tünek= hapishane, zından tüñglük =pencere, ocak, baca gibi evdekl delikler ukruk =kement unamak =razı olmak, kabul etmek, (onamak) unaşmak= uyuşmak, kabullenmek· ( bkz>onaşmak) unatmak =razı etmek, (onatmak) ükek =, sandık· ükek =şehrin etrafında savaş için hazırlanmış olan burç· ükeklemek= burç yapmak; sandık yapmak üm=şalvar, (pantolon) üşkürmek= hatırlamak· üşkürtmek= hatırlatmak yagan= fil· yagı=düşman yagıkmak =düşmanlaşmak yagılamak =düşmanlık etmek yag ügüri= susam· yala =töhmet, itham, birl hakkında kötü sanıda bulunma. yalaçı= insanı her şeyde çarçabuk suçlu gibi gören, itham eden yalalmak= tõhmetlenmek, itham edilmek yalavaç= elçi, peygamber,resul yalgu=ahmak yalışmak= töhmetlemek, itham etmek yandru= tekrar yaşın=şimşek yazuk= günah, suç· yazuklug= günahkar yazuksuz= günahsız yek=şeytan yel=cin yelpetmek=yelpazeletmek yelpirmek=rüzgar esmek yél= yel, rüzgâr, esinti yırlamak= şarkı, gazel söylemek, ırlamak yoltga =alay( bkz> yaltga, yultga) yoltga kılmak= alay etmek, maskaraya almak yolturmak= para verdirèrek köleyi azat ettirmek; yoldurmak yolug= fidye, feda, kurban· yorçı= usta kılavuz yula=kandil yükünç= namaz, ibadet; baş eğme yükündeçi =ibadet eden, baş eğen( bkz> yüküngüçi) yükünmek= secde etmek, ibadet etmek, namaz kılmak

kadim türkçe / kelimeler günümüzde kullanılmadığı için günümüz insanlarına tuhaf ya da yabancı geliyor.

dil devrimi özellikle dilde tutmayan kelimeler öne sürülerek hadsizce eleştirilir ama önerilip de dile yerleştiği gibi arapça/farsça kullanımını azaltan birçok yeni türkçe kelime de mevcuttur: tepki (aksülamel), karamsar (bedbin), çaba (ceht), çoğul (cemi), önem (ehemmiyet), sezi (hads), önsezi (hissikablelvuku), bencil (hodbin), özet (hülasa), özgün (ibdai), dilekçe (istida), üretim (istihsal), sorgu (istintak), nicelik (kemiyet), nitelik (keyfiyet), kesit (makta), basın (matbuat), ilke (mebde), dergi (mecmua), kavram (mefhum), sığınak (melce), ölçüt (mısdak), sayaç (muaddit), soyut (mücerret), etken (müessir), tekil (müfret), direnç (mukavemet), seçmen (müntehip), duruşma (murafaa), somut (müşahhas), eşit (müsavi), saldırgan (mütecaviz), uzman (mütehassıs), değişken (mütehavvil), çevirmen (mütercim), ayraç (muterize), denge (muvazene), aday (namzed), kuram (nazariye), bakan (nazır), bitki (nebat), doku (nesiç), yayın (neşriyat), tüzük (nizamname), gösteri (nümayiş), büyüteç (pertavsız), bağlaç (rabıt), güdü (saik), yetki (salahiyet), doğaç (saniha), yüzey (sath), yığınak (tecemmu), evrim (tekamül), dayanışma (tesanüt), genel (umumi), deprem (zelzele), söyleşi (hasbihal), duyu (hasse), kesin (kati), sanık (maznun), bilge (mütebahhir), uçak (tayyare), irdelemek (tetebbu etmek). bunların dışında arapça/farsçası ile beraber eş veya yakın anlamlı olarak kullanılan yeni kelimeler de mevcut: anıt (abide), ilgi (alaka), bilgin (alim), çizelge (cetvel), yanıt (cevap), kanıt (delil), etkin (faal), birey (ferd), besin (gıda), yargıç (hakim), anı (hatıra), atılım (hamle), amaç (hedef), utanç (hicap), özgür (hür), yönetmek (idare etmek), sav (iddia), algı (idrak), söylem (ifade), kıvanç (iftihar), görkem (ihtişam), esin (ilham), bilim (ilim), sınav (imtihan), sömürmek (istismar etmek), yetenek (kabiliyet), kural (kaide)i evren (kainat), yazıt (kitabe), tapınak (mabet), yoksun (mahrum), gereç (malzeme), anlam (mana), gider (masraf), sakınca (mazhur), oysa ki (meğer), tören (merasim), aşama (mertebe), sorun (mesele), konut (mesken), dayanak (mesnet), konum (mevki), eğilim (meyil), çağdaş (muasır), süre (müddet), kurum (müessese), önemli (mühim), olası (muhtemel), yüküm (mükellefiyet), sonuç (netice), tüzük (nizamname), karşın (rağmen), başkan (reis), söylenti (rivayet), evre (safha), özel (hususi), düzey (seviye), gezi (seyahat), saldırı (taarruz), katman (tabaka), doğa (tabiat), deyim (tabir), öğrenci (talebe), yönerge (talimat), tanım (tarif), onay (tasdik), tutum (tavır), atamak (tayin etmek), basınç (tazyik), uyruk (tebaa), önlem (tedbir), ayrıntı (teferruat), eğitim (terbiye), çekince (tereddüt), saptamak (tespit etmek), örgüt (teşkilat), karşıt (tezat), yöntem (usul), araç (vasıta), ödev (vazife), durum (vaziyet), belge (vesika), sanı (zan), tarım (ziraat). yukarıda yazdıklarım kelimeler 1935 yılında türk dil kurumu'nca önerilip dile yerleşen kelimelerdir. daha sonraki süreçte Mustafa Kemal Atatürk 1937 yılında yayımladığı geometri kitabı ile arapça ve farsça geometri terimlerine karşılık açı, açıortay, boyut, uzay, teğet, eğik, yatay, düşey, dikey, yöndeş, üçgen, dörtgen, beşgen, çokgen, köşegen, eşkenar, ikizkenar, yamuk, artı, eksi, çarpı, bölü, toplam, orantı gibi yeni kelimeler türetiyor. anlatı, çeviri, eleştiri, etkilemek, ilginç, koşul, kurgulamak, önyargı, örneğin, yapıt gibi kelimeleri nurullah ataç türetip dile kazandırmıştır. ileti, iletişim, seçenek, yerleşke gibi kelimeler de tdk'nın 1970-1980 arası türetip dile kazandırdığı son kelimelerdir. 1983'de tdk'nın tüzel kişiliğine son verilmesi ile son 40 yıldır tdk'nın türettiği ve dile kazandırdığı hiçbir kelime yoktur. özçekim kelimesi dahi hiç tutmamıştır.

Kanalın videolarını yeni takip etmeye başladım, bu video da bir yıl önce paylaşılmış ve video, bi yıl içinde Osmanlıca öğrenme sözü ile bitiyor, öğrenildi mi merak ettim.

video için teşekkürler, sonda bahsettiğiniz kelimelerin etimolojik kökenleri konusunda katılıyorum, birkaç yıldır özellikle etimolojiye meraklı ve konuyu irdelemeye, anlamaya çalışan biri olarak Sevan Nişanyan'ın Sözlüğü hariç çok da çeşitli veya nitelikli bir kaynak dahi bulamadım. Bu ülkenin değerli yazarları, tarihçileri, sosyologları ve genel olarak sosyal bilimcileri bir araya geldiği takdirde çok nitelikli çalışmalar çıkabilir diye düşünüyorum🎈

Öztürkçeleştirme Bismarck'ın Fransız kültür hegemonyasına karşı geliştirdiği Almancalaştırma refleksinin Türk versiyonudur. Almanca'daki Fransızca-Latince kökenli kelimelere alternatifler bulunmuş Bismarck döneminde. İngilizler ise buna hiç takılmamış, zaten ingilizce dili dediğimiz şey "kötü fransızc"dır tarihsel olarak. İngiliz hanedanı da kökensel olarak Fransız-Norman sülaleleridir. Royal Language boşuna Fransızca değildir. Elizabeth'in resmi arması "E-Q" değil "E-R" dir. Yani Elizabeth Queen değil Elizabeth Regina'dır. Fransızca-Latincedir. Şu anki kral Charles'in resmi arması da C-R'dir. yani Charles Rex (Rex Roma dilinde kral, Caesar demek). Bu öztürkçeleştirme iyi ki yapılmış. Zaten Türkçe yeterince Arapça ve farsça kelimelerle doluydu. Gayet zeninleşmiş ingilizce gibi.

31:45 hacı etimolojik bilgi ile harf devriminin ne alakası var Allah aşkına

Burada biraz kaydırma yapılıyor gibi hissettim. Enver Paşa'nın istediği harf devrimi latin harflerine geçişi kapsamıyordu. Harflerin ayrı ayrı kullanımını ifade ediyordu. Sadece o yönüyle latin alfabesine benzerliği var. Bunun da daha çok o günkü matbaa teknolojisiyle ilgisi var. Birleşince şekli değişen yazılar, İslam yazısı biraz böyledir, o kadar pratik gelmiyordu o dönemde. (Harfler müstakil olursa, değişmezse, matbaa kalıpları daha kolaylanır.) Ancak Enver Paşa'nın bu yazıyı halka indirmek gibi de bir kaygısı yok diye biliyorum. O sadece devletteki yazışmalarda bunu kullanmak istiyor.

Bir gün bu işi bırakacaksınız diye korkuyorum. Umarım hep devam edersiniz,saygılar

Alfabe devrimi olmasaydı, şöyle olsaydı veya böyle olsaydı gibi tartışmalara girmeden evvel, alfabelerin belirli bir kültür -ideoloji bagajı taşıdıklarını düşünüyorum. Zaten buna videoda güçlü bir şekilde değinilmiş. Yani politik veya sivil topluma mensup elitlerin harf devrimi gibi işlere girişirlerken inançsal temsiliyetlerle kuvvetli bağ kurduklarını hesaba katmak gerekir. Arap alfabesinin İslamı, 1948'den sonra ölü bir alfabe iken yeniden canlandırılan İbrani alfabesinin Yahudiliği, Kiril alfabesinin ortodoks Slavlığı, Yunan Alfabesinin Bizans Ortodoksluğunu temsil ettiği gibi, Latin alfabesi de Osmanlı ve erken cumhuriyet elitleri için çağdaşlığı ve dolayısıyla "pozitivizm"i temsil ediyordu...

oalylara çok mantıklı yaklaştığınızı düşünüyorum. Gerçekten faydalı bir kanalsızınz. Tebrik ederim

Arap alfabesi hakkında bir şey bilmeden konuyu tartışmak size yakışmamış. Arap alfabesinde sesli harf yoktur. Türkçe gibi çok fazla sesli harf bulunan bir dil o alfabeyle yazılamaz

Bence "Harf Devrimi" gerekliydi ama dilin evrimine dışarıdan müdahale edilmemeliydi. Bence kelime dağarcığımızın ocağına incir ağacı diken şey dilde sadeleşmedir. Klasik Türkçe, Ortaçağ Türkçesi, Erken Modern Türkçe metinler sadeleştirilmeden basılmalı bence. Dedem Korkutu sadeleştirmeden okumak ayrı bir şey katıyor insana, tanzimat dönemi eserlerini sadeleştirilmemiş okumak ise ayrı bir şey katıyor. Burada sadece 16-18.yy Türkçesi fazla ağdalı ve başka dilleri bilmeyi ya da en azından o dönemin göndermelerini, referanslarını bilmeyi gerektiriyor.

Kadir Mısıroğlu okuyup mu çıktınız programa? İlk defa bir videonuz beni entelektüel anlamda hayal kırıklığına uğrattı

İlk takipçilerinizdenim ikinizin sohbetine bayılıyorum 🎉

14 bin olduğunuz zamanlardan beridir takipteyim, gelişiminizi görmek çok mutluluk verici, kaliteyi kaybetmeden kanalın daha da büyüdüğünü görebiliriz inşallah. Bir Uli öğrencisi olarak sizi dinledikçe eksiklerimi görüp hem üzülüyorum hem de bunu farkedebildiğim için mutlu oluyorum. Çünkü bu durum insanın kendini geliştirmesinin yolunu açıyor. Tek konuyu çeşitli perspektiflerden dinleyebilmek de çok büyük keyif veriyor. Bu alanda çok büyük bir eksiği kapatıyorsunuz hakikaten. İçerik fikri olarak da bilgi ve yorumu harmanlayarak meselelere yaklaşım nasıl olmalı, bilgiyi ifade etme konusunda kendimizi nasıl geliştirebileceğimize dair de bir video çekerseniz oldukça ilgi çekici olacağını düşünüyorum. Çünkü bilmek ayrı bir mevzu ama bildiğini aktarabilmek bambaşka bir mevzu.

Halen harf devrimini tartışıyorsak vay bizim halimize.

25:50 aynen ya 1920'lerde 1930'larda avrupa tamamen demokratik bir yer :) eleştirecem diye bir şeyler uydurursanız bu eleman gibi saçmalamaya başlarsınız

(dakika 29 ile başlayan kesit için) Türkçe şuan hem konuşma hem de yazı dilinde bağlamdan ayrı düşünülemez ama bunun sebebi öz Türkçelesme çabaları değil tam da Ömer abinin bahsettiği "1000 yıllık gelenek" ile alakali. Kuran tasvirlerini ya da divan edebiyatı eserlerini anlamaya çalışırken de aynı şeyi yaşıyoruz. Çevirilere baktığımda bir kelimenin birden fazla anlamının da ötesinde kendi bağlamında da anlaşılmıyor(klasik kadını dövün/hafifçe vurun muhabbetleri) Dinden çıkmadan önce kuranı Türkçe okumak yetmez diyip bazı bölümleri İngilizce okumak istedim onda da benzer bir sorunla karşılaştım. Bunun yüzünden Türkçe sayesinde daha anlaşılır bir dile sahip olduğumuzu düşünüyorum( daha iyisi tabii ki olabilirdi bu konudaki eleştirilere kesinlikle katılıyorum ama eski alfabenin daha anlaşılır olduğuna katılmıyorum)

Bence videoyu silin ya insan az araştırır da girer konuya son zamanki videolarınız çok alanınızın dışında ve yanlış bilgiler içeriyor

Çok güzel tespitler teşekkür ederiz

Dil Devrimi hakkında kitap önerisi vereyim: Geoffrey Lewis - Trajik Başarı

Güzel, elinize sağlık

Meselenin kültür değil tekniğin alınması hususunda Ömer’e verdiği müzik örneğinde katılmıyorum. Müzik devriminde istenen zaten kültürden kopmanın aksine Türk müzik kültürünün standardize edilmesi ve dünyaya açılmasını sağlayabilmekti. Buradaki standardizasyon da batı notasyonuna uyarlama olmadan gerçekleşemezdi çünkü Türk müziği o döneme kadar kendi yazılı sistemine ve herhangi bir beraberliğe sahip değildi. Binlerce makam ve yazılı bir sistem olmadığından dolayı yalnızca kulaktan kulağa, ustadan çırağa geçen bir eğitim anlayışına sahipti. Dönemin (Türk Beşleri ve müzik devriminin olduğu zaman diliminden bahsediyorum) müzik anlayışı da keza artık varola gelen klasik armoninin yıkıldığı, atonalite ve 12 ton gibi sistemlerin benimsendiği, müzikte kültürel ögeler ile standardize olmuş notasyon sisteminin birleştirilmeye başlandığı zamana denk gelmektedir (Bartok, Khachaturian, Saygun). Bu durumda da müzik devriminin çocukları olan Türk beşlerinin müziklerinin var olan kültürden kopmak değil aslında bu kültürü dünyaya tanıtmak adına uğraş verdiğini ve bu devrimin de ona hizmet ettiğini görebilirsiniz. Nümayiş’i de yeni öğrendim, sevgiler :)

Gayet besleyici bir tartışma olmuş, devamını bekliyoruz 👌

ve evet islam kültürü ve arap kültürü bizim milli kültürümüz değildir ve arınmak şarttır sayın boun'lular

Gozluklu her zamanki gibi cok zekice konusuyor

Tam 49w den birşey izleyim derken yeni video düştü.

18:19 Futbolu çok sevdik, hayatın merkezine soktuk. Bu yüzden hayat standardımız yükseldi mi?

ömer abi gençler kütüphaneye girdiğinde yüz sene öncesini okuyamıyordu diyo lakin kaç kişi kütüphaneye gidiyodu o dönem tartışmalı bence. ayrıca harf devrimi yapıldı diye osmanlıca okuyamamak diye bir şey yok gayet öğreniliyor

Dilini değitirdikleri dişli çıktı. Belki onlara benzemesek, içeriden görmesek hayranlığımız daha kalıcı ve uzun olabilirdi.

Şimdi objektif olarak bakarsak arap alfabesi estetik açıdan bok gibi latin alfabesinde ise harfler gayet kolay okunup yazılabilir. Latin harfleri bilgisayar diline daha uygun ve yabancı dilleri öğrenmekte büyük kolaylık sağlıyor. Harf İnkilabı ilk yapıldığı zaman tartışılabilirmiş ancak şu an bunu tartışmanın hiçbir anlamı yok Latin Harflerine geçmememiz net daha iyi olmuş.

Bazı konuları kısa kesip attınız sanki konsensüs varmış gibi. Arap alfabesi zor abi. Kril'i 1 haftada öğrendim Arap alfabesini yıllardır sökemedim tam. Bence Kril'e geçelim

yaşarın türkiye devrimi diye düzelttiği yerde patladım HAHAHAHAHAHAHAHAHAHAHAHHAAH

Türklerin alfabe değiştirmesinin nedeni Türkiye dışında yaşayan Türklerin Latin alfabesini kullanmasıydı.stalin daha sonra kiril alfabesine dönmüştür. Bunun da etkisi var

Sen Japon kulturu kadar derin ve ozgun kapali külture sahip misin de japonca ogreniliyorsa, onu da ogrenebilirsin diyorsun? Video nun sene-i devriyesinde osmanlica ogrenip gelip bir de osmanlica video cekip aslinda ogrenmesinin ne kadar kolay oldugunu ispatlayabilir arkadaslar.

Küçükken camide arapça elifbayı 1 haftada öğrenmedik mi.. Cahil kalmak istemeyen 1 hafta oturur yeni veya eski alfabeyi öğrenir. Yani tamamen farklı bir dile geçmişiz gibi bahsediliyor.. Önceki yazıları anlayamama sebebimiz zamanla doğal olarak kullanılan dilin, kelimelerin değişmesi.. Ayrıca şuan bu alfabeyi kullanmanın rahatlığını yaşıyoruz. Dünyadaki egemen alfabe..Atatürk 100 yıl önce görmüş🙏

Türk devrimi sert ve hızlı olmak zorundaydı. Bugünün kafasıyla manasız gelebilir o dönemin paradigması baz alınmalı.Türk devrimi sert ve keskin olmasaydı bugün ülkenin geleceği hali düşünemiyorum. Arapçayı kullansaydık Batı dünyasının gözünde Arap ülkesi olacaktık

Bazı konular tartışmaya açık değildir

beynimin çalıştığını bu iki adamı izlerken hissedebiliyorum.

Yaşar haklı. Ömer çok haksız.

Sağdaki adam ne dediğinden bağımsız çok rahatsız edici bir tavra sahip.

eğim,eğilim,açılım,ağ,çevrim içi,çevrim dışı gibi çok sayıda ilk aklıma gelen Öztürkçe sözcükler var