Homo erectus - dziki człowiek, mistrz przetrwania | dr Wioletta Nowaczewska 

Bardzo przyjemny delikatny głos.

Ależ się ucieszyłam widząc ten film od rana. Tematu o gatunkach homo nigdy dość, niesamowicie ciekawe. Świetna rozmówczyni, świetne prowadzenie. Extraklasa😀

Kojący głos pani Nowczewskiej, słuchałem audycji z ogromną przyjemnością.

Karolina, Ciebie słucha sie świetnie, ale Twoja interlokutorka rozbiła dzisiaj bank. Tak miły dla ucha głos, kojący duszę, aż chce się więcej.

Bardzo dobry temat i rozmowa. Mam kilka uwag dodatkowych, bo czytałem nieco w temacie. Odnośnie podziału na gatunki homo, wydaje mi się, że nie ma większego sensu dzielić ludzi na 'gatunki', bo pewnie bez problemu by się ze sobą skrzyżowali i nie wiadomo, gdzie są linie podziału, zwłaszcza w bardziej odległej przeszłości. Lepiej chyba mówić o populacjach ludzi w określonym miejscu i czasie, a wszystkich ergaster, haidelbergensis, habilis i erectus traktować razem jako jeden homo przedwspółczesny. W sprawie ognia, R.Wrangham uważa, że homo musiał się permanentnie posługiwać ogniem od najwcześniejszych form (może też australopitek) z dwóch powodów: spał na ziemi i zostałby zjedzony, gdyby nie miał ognia, homo ma mniejsze jelita od małp (co umożliwiło polowania i wzrost mózgu), więc musiał mieć upieczone jedzenie. Odnośnie języka . Everett uważa, że erectus musiał posługiwać się jakimś językiem, bez którego nie nauczyłby się produkować swoich narzędzi. Istnieją hipotezy, że wczesny język mógł być migowy (częściowo lub w całości), więc to mogło być dawno temu. Wrangham uważa, że nie jest możliwe udomowienie bez języka, a pierwsze oznaki procesu udomawiania homo występują (wg tego autora) u homo erectusa - zmniejszanie się grubości kości (nie wiem, na ile to są zweryfikowane informacje). Odnośnie udomowienia i spadku agresji wewnątrzgrupowej (z zachowaniem agresji na zewnątrz grupy, co występuje jak wiadomo do dzisiaj), Wrangham podaje 4 oznaki udomowienia zwierząt i od kiedy występuje u ludzi: spadek grubości kości i przypuszczalnie masy ciała (wg Wranghama proces ten zaczął się u ludzi ok 2 mln lat temu aczkolwiek przyspieszył wyraźnie przy pojawieniu się ludzi współczesnych 200-300 tyś lat temu i ponownie przy wynalezieniu rolnictwa 12 tyś lat temu), spłaszczenie twarzoczaszki i zmniejszanie się zębów (zaczyna się od homo sapiens i przyspiesza), spadek dymorfizmu płciowego poprzez 'sfeminizowanie' samców (zaczyna się u homo sapiens), spadek wielkości mózgu (wielkość mózgu miała apogeum 35-40 tyś lat temu, od tego czasu się zmniejsza, Wrangham twierdzi, że bez wpływu na inteligencję). Najciekawsze jest pytanie, jak do tego doszło? Co spowodowało, że ludzie stali się słabsi i mniej agresywni wewnątrz swoich grup (reaktywnie). Wrangham rekonstruuje to porównując zachowania szympansów z obecnymi populacjami tzw. ludzi pierwotnych i wyszło mu, że w stadach szympansów rządzi samiec alfa, a u ludzi panuje patriarchat grupowy, rządzi grupa dorosłych mężczyzn (pieszczotliwy termin naukowy: tyrania kuzynów). Przejście od jednego do drugiego nastąpiło poprzez eliminowanie agresywnych samców-alfa przez zmowę samców-beta, którzy tych samców alfa hamują, a w skrajnych przypadkach mordują, co eliminuje agresywne geny z populacji. Na przestrzeni setek tysięcy lat dało to efekt samo-udomowienia. Zmowa samców-beta wymaga istnienia jakiejś formy języka stąd pośredni wniosek, że musiał on istnieć dawno temu. Streszczam za książką Wrangham 'Paradoks dobra'. Polecam też wywiady i wykłady z R.Wranghamem i D.Everettem w YT. Proces samo-udomowienia występuje też u szympansów bonobo, u których z kolei panuje feminizm, rządzą koalicje samic, które również hamują agresywnych samców, ale z jakiegoś powodu jest to jak na razie mniej skuteczne niż u ludzi (i nie wiadomo, czy ten gatunek przetrwa), nie wiadomo też jak dawno u bonobo ten proces się zaczął.

Ciągle mi mało RADIA NAUKOWEGO! Mogę słuchać bez końca! 🤍💛🧡❤💜💙🤎 Samego dobrego w 2022 roku dla Pani i wszystkich gości! 😚

Jestem zakochany po uszy w tym kanale. Przypomina mi SONDĘ ze szczenięcych lat. Dziekuje i pozdrawiam!

Piekny glos tej Pani. Az zacheca do sluchania. Wspaniala prelekcja na temat tak istotny dla wiedzy o naszym gatunku homminidow. Pozdrawiam wszystkich.

Rozległa i konkretna wiedza rozmówczyni, jak zwykle bystre i przenikliwe prowadzenie - słucha się doskonale. Jak do tej pory jeden z najlepszych podcastów, choć tematy paleontologiczne są mi bliskie. Więcej Pani dr Wioletty Nowaczewskiej by się przydało tutaj w przyszłości. Pozdrawiam serdecznie.

Jeśli Pani studenci mają możliwość słuchania Pani wykładów prowadzonych w taki właśnie sposób jak ta rozmowa to mają dużo szczęścia, zazdroszczę i dziękuję bo tak się uczyć nowych rzeczy to prawdziwa przyjemność👍

Niedawno odkryłam te podcasty. Bardzo ciekawe, coś dla mnie, bo jestem osobą o dość wszechstronnych zainteresowaniach. Będę stopniowo nadrabiać zaległości 👍

Karolina jesteś mistrzem świata dziennikarstwa i goście podkastów perełki polskiej nauki

Niesamowita wiedza i pasja pani doktor Nowaczewskiej! Dziękuję.

Zaznaczenie przez Panią Doktor Wioletty Nowaczewskiej pokory względem odkryć i wysuwanych hipotez jest celną uwagą. Bardzo miło się słuchało 🖤

Fascynujący temat i świetna audycja 🌷

ad 50 minuty to właśnie czuwanie dla zapewnienia bezpieczeństwa wytworzyło w nas różne godziny funkcjonowania w zależności od wieku...młodzież do późna siedziała przy ognisku a starzy szli spać...wcześnie rano starzy wstawali a młodzi spali do późna ...dzięki temu nie szliśmy spać jednocześnie i ktoś zawsze czuwał....dlatego godziny pracy czy szkoły powinny uwzględniać wiek człowieka..

Świetny, świetny. Nareszcie jakaś próba uporządkowania paleoatropologicznego chaosu. Rozmówczynie z wielką klasą.

Ta czołówka już mnie męczy, tyle razy słuchałem już Pani podcastów.

Moja mama ciągle współczuję i płacze nad tymi istotami. Bo widzi je siedzące bez ubrań w zimnej jaskini. 😀

Uwielbiam słuchać Karolinę! Piękna dykcja i barwa głosu 😍

Fantastyczny podcast. Pięknie dziękuję za możliwość wysłuchania!

Świetny temat, jeszcze lepsza rozmowa. Dziękuję obu Paniom.

Pani Karolino, kocham Panią!

Przyjemnie się tego słuchało. No i zasób wiedzy poszerzony. Bezcenne.

Bardzo super

Pięknie ta Pani potrafi opowiadać.❤

Pani Karolinko, znów wspaniały podcast. Trudno wyrazić, jak jestem wdzięczna!!

Świetny materiał Cudownie się Pań słycha

Świetny odcinek i super głos pani Wioletty

" oo milion lat, to było dawno.." 😁😁 Uwielbiam słuchać pani Karoliny

Nawieksza radoscia dla naszego zyciowania jest umiejetnosc FANTAZJI ktora nasz umysl jest zrodlem.Dlatego zycie jest w koniecznosci do zycia przez checi poznawania jak dziecko ktorego pragnieniem jest POZNAWANIE w ktorym jest tzw.RADOSC.

Ależ niespodzianka! Od kilku dni non stop słucham kanału:)

Kocham takie tematy od elementarza. Na ostatnich stronach elementarza były pokazane twarze ludzi róznych ras i od tamtego czasu interesowało mnie dlaczego ludzie są różni. Jak dorwałam internet to pierwsze zapytania do google dotyczyło ras i ewolucji czlowieka. Homo capenisi tez mnie bardzo interesuje i starozytne artefakty.😊

Dziękuję I pozdrawiam

Pani Karolina nie zwalnia tempa a ja nie wymiękam i słucham każdego podcastu.

Dzięki. Bardzo ciekawy temat.

Bardzo ciekawy odcinek 🙂

Fascynujące!

Świetny program !!!

Zapytam jeszcze raz: homo erektus w Trzebnicy na Dolnym Śląsku jest mniej interesujący niż ten w Portugalii?

Mam już co słuchać podczas roboty ;)

Homo Erectus " prawdopodobnie miał bardzo skąpe owłosienie bo szybko biegał". Fantastyczne wnioski. Wręcz genialne.Z tego wynika że dobrze powinny biegać słonie i nosorożce ale antylopy i wszelkiej maści koty już niekoniecznie.

Bardzo ciekawy i zajmujący podcast. Jednej rzeczy tylko mi zabrakło. Mianowicie informacji, dlaczego Homo Erectus, mistrz przetrwania, po 2 milionach lat istnienia zniknął, zeby nie powiedzieć wymarł. Co było przyczyną tego, czy został wyparty przez Homo Sapiens? Czy było to wyparcie siłowe, czy może inne uwarunkowania?

dziekuje bardzo.

Takie audycje powinny byc w TVP. Nauka, nauka i jeszcze raz nauka.

6:24 nie liczy się pojemność puszki procesora a struktura i program układu :p a czasem to nawet bardziej chitynowy pancerzyk jak ci z wielkimi puszkami zaczną działać za mocno na siebie na wzajem i przyrodę :p

Mam pytanie o znalezisko w Trzebnicy. Tam podobno znaleziono szczątki (zdaje się zęby) Homo Erectusa datowane na 0.5 mln lat. Czyli jednak byli na terenie dzisiejszej Polski, chyba że te znaleziska z Winnej Góry to nie do końca Homo Erectus. Proszę o wyjaśnienie jeżeli można. Pozdrawiam i dziękuję za wspaniałą rozmowę.

Świetny odcinek!

Super materiał

Karolina faktycznie ma wspaniala dykcje 😀

Dziękuję

Thank you and best regards

też mi się marzy wehikuł czasu, obserwacja i słuchanie języków sprzed 5000, 50000, 500000 lat.

Uwielbiam Was 😊

Mówi się w ,,cudzysłowie,, 😊😊😊😊 p.Doktor !!!

Nie tylko bardzo ciekawe, ale co sie rzadkow zdarza jest po polsku. Ogladam duzo takich wykladow, ale wszystkie sa po angilesku

A co to znaczy ujarzmienie ognia? Umiejetność jego podtrzymywania po np. pożarze wywołanym błyskawicą, czy chodzi o jego wytwarzanie od zera?

Czy zechce Pani przeprowadzić rozmowę nt. jedzenia mięsa w historii sapiensa?

Sugestia: ciezko plastycznie (jezykiem zrozumialym dla laikow) opisac wczesne formy czlowieka. Moze warto rozwazyc umieszczenie naukowych rekonstrukcji w materiale na YT.

Miał dużą pojemność, ile palił na setkę. Jakie miał przyspieszenie. Jak palił marihuanę, gumy.

Ciekawa audycja. Co do języka to homo erectus z racji że był istotą społeczną musiał posługiwać się pewna forma języka adekwatną do potrzeb, jednak na ile była to nowa a na ile małpie odgłosy tego jeszcze nie wiemy, jednak słyszałem pewne sugestie.

180 cm wzrostu,brunet, Ogień..lokum ,czasowe,ale zawsze...hm 😉🙃😉

Badania archeologiczne wykazały, że Homo erectus stosował strategie „najmniejszego wysiłku” do tworzenia narzędzi i gromadzenia zasobów. To w połączeniu z niezdolnością do przystosowania się do zmieniającego się klimatu prawdopodobnie odegrało kluczową rolę w wymarciu gatunku. Wniosek: lenistwo zabija 🙂

gdzieś widziałem tego rapera ze zdjęcia tytułowego ;)

Pozdrawiam z nad rzeki solo z jawy

Dla zasięgu

👍

A co z "polskim" Homo Erectusem, znalezionym w Kończycach na Śląsku Cieszyńskim? Podobno datowany na ok. 800 tys. lat.

Czy nazwę typu "homo erectus" nie powinno się odmieniać, a jeśli, to po łacinie.

Czy może ktoś podpowiedzieć, jaką kwotę średnio przeznaczają ludzie na patronat miesięcznie? Dla przeciętnego żywiciela rodziny .

Gatunek który żył przez okres 2 mln lat raczej .błąd w tytule

Mistrz przetrwania który wyginął :D No qrwa miszcz ! Widzę jakaś moda teraz na INNE rasy człowieka :))) Jakież przekonanie o wyglądzie , o zachowaniu . Wszystko wiecie o człowieku z przed dwóch milionów a o złocie z Amber Gold z przed pięciu lat nikt nic nie wie ;)

A moze to byla jakas odmiana malpy ? Skad wiecie ze to inny gatunek ludzki ?

Wiadomo że piorun w jaskini nie strzeli ale mógł piorun strzelić przed jaskinią a ogień mógł być przeniesiony....

Skoro, erektus nigdy nie krzyżował się z sapiensem, to kto go wyeliminował? w terenach gdzie dziś żyje sapiens?

A co z odkryciami h.e. na terenie Polski?

Archeologiczne tematy zakazane :) - jest taki niski pan wyglądający i mówiacy jak woody allen który pokazuje zachowane odciski dłoni sprzed 2 milionów lat :) Co do szpiku kostnego to Bear Grylls mówi że nie tylko jest pożywny ale w zwierzęciu zabitym wcześniej zachowuje się w miarę niezainfekowane - nie grozi zatruciem z że tak powiem starych kości

...nawet wyprawa nocą po wodę, mogła zakończyć się śmiercią ps. i pewnie tak się właśnie kończyła. współdziałanie w grupie, jest kluczowe do przetrwania.

"Różne gatunki powstawały..." Jak powstawały?

Bardzo fajne tematy... proponuję iść za ciosem i przygotować odcinek o protokromaniończykach oraz kromanionczykach

Człowiek który żył 2 miliony lat? Czy może gatunek człowieka który tyle egzystował. Bo wydawało mi się że najdłużej żyjącym człowiekiem była jakaś kobieta która żyła 111 lat prawdopodobnie. A to raczej krócej niż 2 miliony lat.

Karolciu wspieram parę stacji ale wszystkich nie mogę.

👍

nie możliwe jest żeby coś lub ktoś żyło , żył 2 miliony lat

Ależ denerwujące to przeszkadzanie pani Wioletcie. Wtrącanie swoich pytań w trakcie wypowiedzi i wymuszanie dygresji. Przecież można poczekać z pytaniem na zakończenie wątku.

👍👍

Bardzo ciekaw są te audycje prowadzone przez moim nazwiskiem Głowacka.Mam nadzieję że są nam przekazywane prawdy z przed pra,pradawnych lat.Naukowcy ,badacze,wykopaliska tego doświadczają.Dziekuje.

😆😆😆 Początkowy opis Homo Erectus, a w szczególności te "wyraźne" brwi, przywodzą mi na myśl dwie postacie: Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili (Stalin) i Leonid Iljicz Breżniew 😉

No bo tak se myśle,jak prosty chłop,jeśli człowiek powstał z małpy,to kiedy ta małpa dostała okresu!!!

Moze zyl 2 mil Lat temu ?.a nie 2 mil lat zyl pojedynczy czlowiek, moze czlowiek erectus tzn ten gatunek trwal na ziemi az 2mil lat? W tym przypadku Musialby wtworzyc jakas cywilazacje

czy homo erectusy było homofobiczne?

Bardzo ciekawa audycja choć w paru miejscach drażni przerywanie przez prowadzącą

Super rozmowa! Pragnę tylko uczulić, że jeśli w programie gości kobieta to jest to gościni, a nie gość

Na RU-vid jest film "Bullies call him Monkey" dzieciak wygląda jak homo erectus.

Dlaczego wymarli? Zabrakło mi tego pytania.

Dlaczego homo-sapiens przestał ewoluować w coś innego?

Genialny gość, tylko jedno do zmiany !!! Aby prowadząca audycję nie przeszkadzała. Niech prowadząca uwierzy, że słuchacze sami wyciągają wnioski.

dlaczego Homo erectus wymarł?

bardziej by się wyróżniał na ulicy niż Wałujew?

Może samo słowo ma inne konotacje ale to tak chyba nie był "gatunek" tylko spectrum homo erectus jak byli tak podobni a jednocześnie tak zróżnicowani. Z drugiej strony kojot wilk i szakal to inne gatunki a mops i owczarek niemicki to jeden gatunek... i gdzie tu logika ;0