İsmi birləşmələr. İsmi birləşmələr növləri. Qeyri-təyini ismi birləşmələr 

İsmi birləşmələr. İsmi birləşmələr növləri. Qeyri-təyini ismi birləşmələr. İsmi və feli söz birləşmələri. Söz birləşmələri. Söz söz birləşməsi və cümlə. Nitq hissələri. Təyini söz birləşmələri. Birinci növ təyini söz birləşmələri. İkinci növ təyini söz birləşmələri. Üçüncü növ təyini söz birləşmələri. Feli birləşmələr. Təsriflənməyən formaları. Məsdər tərkibi. Feli sifət tərkibi. Nitq hissələri. Əsas nitq hissələri. Köməkçi nitq hissələri.
#azərbaycandili #İsmibirləşmələr #Felibirləşmələr #muellimleriniseqebulu #qrammatika #muellim #dim #miq #muellim #miq #kurikulum #ibtidaisinif #test #sınaq #imtahan #onlinedərslər #onlayn #muellimleriniseqebulu #sertifikasiya #testlər
İsmi və feli söz birləşmələri
Söz birləşməsi iki və daha artıq müstəqil sözün məna və qrammatik cəhətdən birləşməsidir: daş hasar.
Müstəqil sözlə köməkçi söz, söz birləşməsi yaratmır: evə tərəf.
SÖZ, SÖZ BİRLƏŞMƏSİ VƏ CÜMLƏ
Söz: səslərdən ibarətdir, leksik vahiddir, ümumi və geniş mənaya malikdir.
Söz birləşmələri: sözlərdən yaranır, sintaktik vahiddir və mənanı konkretləşdirir.
Söz və söz birləşmələrinin oxşar xüsusiyyətləri:
• cümlə üçün tikinti materialı olması
• əşya və hadisələri adlandırması
Cümlələrlə bağlı xüsusiyyətlər:
• Bitmiş bir fikri ifadə edir.
• Ünsiyyətin əsas vahididir.
• Söylənilən fikrə münasibət bildirilir.
• Bir sözdən də ibarət ola bilir.
Söz birləşməsi və cümlə:
a) oxşar xüsusiyyətlər:
• sözlərin müxtəlif şəkildə birləşməsi
• eyni nitq hissələrindən yaranması
• eyni sintaktik əlaqələrlə formalaşması
• söz sırasının eyniliyi
b) fərqli xüsusiyyətlər:
• söz birləşməsi bitkin fikir ifadə etmir.
• söz birləşməsi bir sözdən ibarət ola bilməz.
• söz birləşməsinin xüsusi intonasiyası yoxdur.
Söz birləşmələri iki cür olur: sabit və sərbəst. Sərbəst söz birləşmələri də iki yerə bölünür: ismi və feli birləşmələr.
İSMİ BİRLƏŞMƏLƏR
Təyini söz birləşmələri = Əsas tərəfi isimlərlə (adlarla) ifadə olunan birləşmələrdir.
Təyini söz birləşmələri üç yerə ayrılır:
1. - birinci növ,
2. - ikinci növ,
3. - üçüncü növ təyini söz birləşmələri.
1. Birinci növ təyini söz birləşmələri (yaxşı şagirdlər):
• Əsas tərəfi isimlərlə və isimləşmiş sözlərlə ifadə olunur.
• Tərəfləri ayrı-ayrılıqda bir cümlə üzvü olur.
• Birinci tərəfi cümlədə təyin olur.
• İkinci tərəfi mübtəda, xəbər, tamamlıq və zərflik olur.
2. İkinci növ təyini söz birləşmələri (nar çiçəyi):
• Birinci tərəfi yiyəlik hal şəkilçisiz, ikinci tərəfi mənsubiyyət şəkilçili birləşmələrdir.
• Əsas tərəfi isimlərlə və isimləşmiş sözlərlə ifadə olunur.
• Tərəfləri birlikdə bir cümlə üzvü olur.
• Əksər vaxtlarda tərəfləri ayrı-ayrılıqdacəmlənir.
3. Üçüncü növ təyini söz birləşmələri (meşələrin ağacları):
• Birinci tərəfi yiyəlik hal, ikinci tərəfi mənsubiyyət şəkilçili birləşmələrdir.
• Tərəfləri isim, əvəzlik, məsdər və isimləşmiş başqa nitq hissələri ilə ifadə olunur.
• Tərəfləri arasına istənilən qədər söz artırmaq olar.
• Tərəfləri ayrı-ayrılıqda cəmləndiyi kimi, birlikdə də cəmlənə
FELİ BİRLƏŞMƏLƏR
Əsas tərəfi felin təsriflənməyən formaları ilə ifadə olunur.
Feli birləşmələr üç cürdür: məsdər, feli sifət və feli bağlama tərkibləri.
1. Məsdər tərkibi
1) Əsas tərəfi məsdərdən ibarət olur.
2) Əsasən, cümlənin mübtəda və tamamlığı vəzifələrində işlənir:
Vətəni sevmək şərəfdir.
O, sahildən uzaqlaşmağı tələb etdi.
2. Feli sifət tərkibi
1) Əsas tərəfi feli sifətdən ibarət olur.
2) Əsasən, cümlənin təyini vəzifəsində işlənir:
İnsanı heyrətdə qoyan yamaclar göz oxşayırdı.
3. Feli bağlama tərkibi
1) Əsas tərəfi feli bağlamadan ibarət olur.
2) Əsasən, cümlədə zərflik vəzifəsində işlənir:
Biz kəndə çatanda yağış kəsdi.
Tam metn: kayzen.az/blog...
Teqlər.
ismi birləşmələr, ismi birləşmələr növləri, qeyri-təyini ismi birləşmələr, ismi və feli söz birləşmələri, söz birləşmələri, söz söz birləşməsi və cümlə, nitq hissələri, təyini söz birləşmələri, birinci növ təyini söz birləşmələri, ikinci növ təyini söz birləşmələri, üçüncü növ təyini söz birləşmələri, feli birləşmələr, təsriflənməyən formaları, məsdər tərkibi, feli sifət tərkibi, nitq hissələri, əsas nitq hissələri, köməkçi nitq hissələri,
ismi birlesmeler, ismi birlesmeler novleri, qeyri-teyini ismi birlesmeler, ismi ve feli soz birlesmeleri, soz birlesmeleri, soz soz birlesmesi ve cumle, nitq hisseleri, teyini soz birlesmeleri, birinci nov teyini soz birlesmeleri, ikinci nov teyini soz birlesmeleri, ucuncu nov teyini soz birlesmeleri, feli birlesmeler, tesriflenmeyen formalari, mesder terkibi, feli sifet terkibi, nitq hisseleri, esas nitq hisseleri, komekci nitq hisseleri