Čepelska ada, najveće ostrvo na Dunavu, koje se prostire južno od Budimpešte u dužini od 48 kilometra, mnogim Srbima je, u prošlosti, bilo ostrvo nade i spasa, na kome su našli utočište i otpočeli novi život, sklanjajući se ovde od Turaka.
Prvi veći talas Srba stigao je na ostrvo Čepel nakon pada Smedereva i srpske despotovine 1439. godine.
Drugi talas pristigao je na to ostrvo u vreme Velike seobe pod Arsenijem Čarnojevićem kada je veliki deo srpskog naroda, iz oblasti koje su zauzeli Turci, spas potražio u Ugarskoj.
I pre ta dva velika talasa seoba, na čepelskoj adi živeli su Srbi, o čemu svedoči i manastir Uspenja Bogorodice u Srpskom Kovinu, koji postoji još od 1320. godine.
Do pre jednog veka, gotovo da nije bilo mesta na ovom najvećem ostrvu u Mađarskoj, u kome nije bilo Srba. Nazivi mnogih mesta i danas svedoče o tome: Rac-Keve, Rac Adonj, Rac Mečka, Rac Kerestur. Mađari su vekovima Srbe nazivali Racima ili Rašanima, nadenuvši im takvo ime po njihovoj nekadašnjoj prestonici Rasu i državi Raškoj, odakle su, tokom vekova, pristizali u Mađarsku.
Na Čepelskoj adi, Srbi su do danas opstali u mestima Čip, Tukulja, Srpski Kovin i Lovra, gde čine apsolutnu većinu. Škola u Lovri, koja ima tradiciju dugu 266 godina, po prvi put u svojoj istoriji postala je osmogodišnja. Zahvaljujući upornosti Srba iz Lovre i Budimpešte i razumevanju mađarske vlade i njihovoj finansijskoj pomoći, deca sa Čepelske ade dobila su osmogodišnju školu u mestu Lovra, u kojoj se nastava odvija na srpskom jeziku. Polovinu učenika u toj školi čine deca mađarske nacionalnosti koja, takođe, prate nastavu na srpskom jeziku.
Urednik: Branko Stanković
Snimatelj: Darko Bursać
Montaža: Marija Baronijan Šašić
Urednik emisije Branko Stanković autor je 18 dokumentarnih filmova i dve drame koje su ekranizovane na RTS-u, a i mnoštva dokumentarnih emisija, koje su, kao i filmovi, nagrađivane na domaćim i međunarodnim festivalima.
Label and copyright: Radio-televizija Srbije
Zabranjeno svako kopiranje video i/ili audio snimaka i postavljanje na druge kanale!
#kvadraturakruga
#rts
9 июн 2023
