#historia #historiapolski #polska #litwa #rzeczpospolita #nowożytność #oświecenie #poniatowski #rosja #tosięprzydawszkole #konfederacja #bar #xviii
W napisach końcowych zeżarło, więc dodaję tu: Fragm. serialu "Kapitan Bomba" reż. Bartosz Walaszek
Szybki skrót:
1733 - śmierć króla Augusta III Sasa
Wiosna 1764 - obrady skonfederowanego sejmu konwokacyjnego, zamach stanu Czartoryskich (więcej niżej)
7 września 1764 - koronacja w Warszawie Stanisława Augusta Poniatowskiego
1765 - założenie Szkoły Rycerskiej
20 marca 1767 - zawiązanie konfederacji: protestanckiej w Toruniu i prawosławnej w Słucku
23 czerwca 1767 - zawiązanie konfederacji katolickiej w Radomiu, pod opieką Nikołaja Repnina
1767-68 - obrady sejmu repninowskiego; obalenie reform sejmu konwokacyjnego 1764, równouprawnienie dysydentów (innowierców)
24 lutego 1768 - Traktat Wieczystej Przyjaźni; formalne uzależnienie Rzeczypospolitej od Rosji
26 lutego 1768 - uchwalenie praw kardynalnych (więcej niżej)
29 lutego 1768 - zawiązanie konfederacji barskiej (arcyważne)
19 czerwca 1768 - zdobycie przez Rosjan Baru, konfederacja przenosi się do Małopolski
Czerwiec 1768 - rzeź humańska; podburzani przez Rosjan prawosławni chłopi dokonują rzezi na ludności katolickiej, unickiej i żydowskiej
23 maja 1771 - bitwa pod Lanckoroną; porażka konfederatów z Rosjanami
1770-1772 - oblężenie Jasnej Góry przez Rosjan, twierdza broniona przez konfederatów pod wodzą Kazimierza Pułaskiego
1771 - w Petersburgu zapada decyzja o rozbiorach
1772 - zajęcie przez wojska Rosji, Prus i Austrii części ziem Rzeczypospolitej
1773 - sejm rozbiorowy; poseł ziemi wołyńskiej Tadeusz Rejtan zastawia własnym ciałem wejście do sali obrad,
powołana zostaje Rada Nieustająca
1773 - powołanie Komisji Edukacji Narodowej
I rozbiór Rzeczypospolitej:
Rosja - 92 000 km2, 1,3 mln mieszkańców
Wschodnie krańce kraju, głównie bagna i lasy. Województwa mścisławskie, witebskie, połockie, część inflanckiego i mińskiego
Prusy - 36 000 km2, 580 000 mieszkańców
Warmia, Pomorze Gdańskie (ale bez Gdańska), bogate miasta nad dolną Wisłą, jak Bydgoszcz, Grudziądz, w granicach Rzeczypospolitej pozostał Toruń
Austria - 83 000 km2, 2,7 mln mieszkańców
Galicja, Podkarpacie, Spisz, część Małopolski i Lubelszczyzny, kopalnie soli w Wieliczce i Bochni, Lwów, Przemyśl, Zamość, Nowy Targ, Nowy Sącz, Czorsztyn, u nas pozostaje Kraków
Reformy sejmu konwokacyjnego 1764 (zamachu stanu Czartoryskich):
- liberum veto nie obowiązuje w sprawach skarbowych
- powołanie Komisji Skarbowych i Wojskowych, osobnych dla Polski i Litwy (ograniczenie władzy hetmanów)
- instrukcje poselskie nie są już zobowiązujące (poseł z sejmu walnego nie jest rozliczany w swoim województwie z głosów)
Powyższe reformy zostały obalone na sejmie repninowskim (1767-68)
Pojęcia:
** Sejm skonfederowany **
To taki sejm, na którym posłowie zawiązali konfederację i pod jej węzłem obradowali. W przypadku konfederacji nie obowiązywało liberum veto, nikt nie mógł jej zablokować, przystępowali do niej tylko ci, którzy ją popierali.
Prawa kardynalne - podstawowe, niezmienne zasady ustroju Rzeczypospolitej. Obejmowały liberum veto, prawo do rokoszu, każdorazowo w razie bezkrólewia wolna elekcja, nietykalność osobista szlachty (neminem captivabimus), wyższość prawna szlachty nad chłopstwem i mieszczaństwem
Postacie:
Stanisław August Poniatowski - król Rzeczypospolitej 1764-1795, z założenia marionetka w rękach Rosji, w praktyce zwolennik reform w duchu oświecenia, w czasie swojego panowania współpracownik carycy Katarzyny
Katarzyna II ( w Rosji nazywana Wielką) - caryca Rosji 1762-1796, osoba w największej mierze odpowiedzialna za osłabienie polityczne Rzeczypospolitej w II połowie XVIII wieku
Nikołaj Repnin - dopilnował zawiązania konfederacji radomskiej, porwał jej przywódców w czasie sejmu repninowskiego
Kazimierz Pułaski - współzałożyciel i jeden z dowódców konfederacji barskiej, znany z obrony Jasnej Góry (1770-1772) oraz walki o niepodległość Stanów Zjednoczonych
Kontakt ze mną - przemyslaw.yt.kontakt@gmail.com
Przyślij mema, a może pojawi się na odcinku :-)
7 сен 2024
