#BirBax #xalqtəbabəti #istiot
Qədim Misirdə ondan mumiyalama prosesində istifadə edirdilər. Yunanlar isə ondan daha çox təbabətdə dərmanları hazırlayan zaman istifadə ediblər. Bu gün hamımızın mətbəxində olan möcüzəvi bir ədviyyatdan - qara istiotdan danışacam. Onun tarixi və necə istifadə olunduğu haqda çox maraqlı bir araşdırmamız var. Diqqətiniz məndə olsun.
Vətəni Cənub-Qərbi Hindistan sayılan qara istiot hər yeməyə yaraşır. Elmi adı “Piper nigrum” olan bu ədviyyat meşədə bitən sarmaşığın bəhrəsidir. Qədim insanlar onun yeməklərə qatdığı dadı, müalicəvi xüsusiyyətlərini kəşf edəndən sonra mədəni bitki kimi əkməyə başlayıblar. Bitkinin xırda, ağ ləçəkləri töküldükdən sonra çiçək kökündəki qara yumrular yığılır və istər olduğu kimi, istərsə də üyüdülərək mətbəxə doğru yola çıxır.
Araşdırmamız zamanı bir sıra xalqların mifologiyasında qara istiotla bağlı maraqlı faktlara rast gəldik. Məsələn Qara istiotu ilk kəşf edənlər hindlilər olub. Onlar müxtəlif dini, mövsümi və məişət ayinlərində qara istiotdan geniş istifadə ediblər. Hindlər inanır ki, tanrılar qara istiotu çox sevir. Onlar qara istiotu dini mərasimlərdə daha çox istifadə edilər. Tanrı və tanrıçalara verilən nəzirlərin üstündən havaya qara istiot üfürürlər, beləcə, nəzirlərini təmizlədiyinə, onları isə bəd nəzərlərdən qoruduğuna inanırlar.
Qədim Misirdə qara istiot mumiyalama prosesində istifadə edilirdi. Fironların qəbirlərində və mumiyalarında aparılan analizlər göstərmişdir ki, qara istiot Qədim Misir mədəniyyətində ölüm sonrası inanclarla dərindən bağlı imiş;
Yunanlar qara istiotdan daha çox təbabətdə istifadə edirdilər. Müalicəvi təsirindən əlavə, yunanlar inanırdılar ki, qara istiot sağalma prosesində mistik güclərin sayəsində möcüzə yaradır. Amerikalı tibb tarixçisi Con Marion Riddli (John Marion Riddle) özünün “Dioskorid-farmakologiyada və tibbdə” (1985) adlı kitabında qeyd edib: “Qədim Yunan həkimləri Hippokrat və Dioskorid qara istiotu müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə edirdi”;
Qədim Romada qara istiot yalnız zadəganlar üçün əlçatan ədviyyat idi. O qədər qiymətli idi ki, zadəganlar onu gündəlik rasionlarına daxil etmirdilər: yalnız qonaqlıqlarda, hansısa xüsusi məqsədlə keçirilən şənliklərdə, mərasimlərdə qara istiot yeməklərə vurulurdu. Həm qida, həm də dərman kimi istifadə olunan qara istiotun bu populyarlığı yavaş-yavaş Roma ticarətində mühüm yer tutmasına gətirib çıxarmışdı;
Bitki olsun, heyvan olsun, lap elə qiymətli daş olsun, hansısa bir nəsnə insanların inanc sisteminə o zaman daxil olur ki, insanın təməl missiyası olan “sağ qalmaq”da ona kömək etsin. Qara istiot sağlam və keyfiyyətli yaşamaq üçün insanın güvəndiyi ədviyyatdır.Gəlin indi də qara istiotun sağlamlığa faydasından danışım.
Qara istiot maddələr mübadiləsini sürətləndirərək yağ yandırılmasını asanlaşdırmaqla yanaşı, müxtəlif sağlamlıq problemlərinə qarşı da qoruyucu rol oynayır. Qara istiot həzmi yaxşılaşdırır, mədə-bağırsağın işini sürətləndirir. O müxtəlif xəstəliklər zamanı iştahaçıcı kimi təsir göstərir.
Qara istiot orqanizmi toksinlərdən təmizləmək qabiliyyətinə malikdir, tərlədici və sidikqovucu təsirə malikdir. Qara istiot soyuqdəymə zamanı bədənə istilik verir və xəstəliyin simptomlarının azalmasına yardım edir.
Antiseptik və ağrıkəsici xüsusiyyətləri bir çox xəstəliklərin müalicəsində yüngülləşdirici təsir göstərir.
Tədqiqatlar qara istiotun ürək fəaliyyətinə yaxşı təsir göstərdiyini sübut etmişdir. O ürək-damar sisteminin fəaliyyətini və qan dövranını və maddələr mübadiləsini yaxşılaşdırır.
Onu normadan artıq qəbul etdikdə əsəb sistemində qıcıqlanmaların əmələ gəlməsinə səbəb olur, buna görə də əsəb xəstələrinə qara istiotdan çox istifadə etmək məsləhət görülmür
Qara istiotu bütöv halda saxayıb, lazım olduqda əzmək lazımdır.
Bundan əlavə qara istiotun köməkliyi ilə balkon və bağçalardakı bitki və ağacları ziyanverici həşəratlardan qorumaq mümkündür. Bunun üçün unla qara istiotu qarışdırıb bitkilərin ətrafına səpərək həşaratları uzaqlaşdırmaq olar
Rəngli paltarların yuyularkən rəngləri solmasın deyə bir sıra kimyəvi maddələr mövcuddur. Ancaq yuyucu tozların əksəriyyəti sağlamlıq üçün təhlükəlidir. Yeni aldığınız rəngli bir köynəyi ilk yuduğunuzda suya bir qaşıq qara istiot əlavə edə bilərsiniz. Qara istiot parçanın rəngini itirməsinə mane olur, onu daha da canlandırır.
6 июл 2024
