SHILANYAS: Nepal Nirmanko Nalibeli_A non fiction by Sujit Mainali 

SHILANYAS: Nepal Nirmanko Nalibeli
A non fiction by Sujit Mainali
Book Hill publication Pvt. Ltd.
KalikaSthan, Kathmandu, Nepal
काठमाडौंका मन्दिरमा सुनका गजुर छन् रे, धाराका टुटी पनि सुनकै छन् रे भन्ने सुनेपछि लुटपाट गर्न पाल्पाली राजा मुकुन्द सेनले काठमाडौंमाथि धावा बोलेका थिए ।
काश्मिरका राजा जयापिड विनयादित्य पनि काठमाडौं हान्न कस्सिएका थिए ।
बंगालका सुल्तान समसुद्दिनले काठमाडौंमा लुटपाट मच्चाए । आगजनी गरे । पशुपतिनाथको मूर्ति तीन टुक्रा बनाए । स्वयम्भूको धर्मधातु स्तूप ध्वस्त पारे ।
पश्चिमका खस राजा जितारी मल्ल र तिरहुतका कर्णाट वंशिय राजा नान्यदेवले पनि काठमाडौंमा हमला गरेका थिए ।
के पृथ्वीनारायण ती राजाहरूजस्तै थिए ? या फरक थिए ?
०००
‘म मगरातको राजा हुँ’ भन्ने पृथ्वीनारायण ठकुरी हुन् कि मगर ?
०००
पृथ्वीनारायणको विजय अभियान रोक्न काठमाडौंका मल्ल राजा र बाइसी चौबिसी राजाहरूले रणनीति बनाउँदै थिए । तर गोरखाका सैनिक झागल गुरुङले त्यो रणनीति असफल गराइदिए । झागल कसरी सफल भए ? उनी असफल भएको भए के पृथ्वीनारायण सफल हुन सक्थे ?
०००
सिन्धुलीगढीमा अंग्रेजसँग वंशु गुरुङले नलडेको भए के नेपाल स्वतन्त्र रहिरहन सक्थ्यो ?
०००
पृथ्वीनारायणको अभियानमा साथ दिने मगर, गुरुङ र नेवार भारदार उनको मृत्युपछि कसरी राजकाजबाट पाखा लगाइए ?
०००
अंग्रेजहरूले लण्डनमा अहिलेसम्म सुरक्षित राखेको एउटा विवरणले भन्छ- ‘गोरखाली फौजले किरातीहरूका सन्तानलाई ओखलमा हालेर कुटिकुटी मारे, गर्भवती महिलाको गर्भबाट झिकेर शिशुको हत्या गरे ।’
के यो साँचो हो ? वा अंग्रेजहरूको झुटको खेती ?
०००
भारतीय उपमहाद्वीपका सबै राष्ट्रहरूलाई बेलायतले आफ्नो उपनिवेशमा गाभ्यो । तर नेपाललाई गाभ्न सकेन । किन ?
०००
इतिहासका यस्तै कैयौं अनुत्तरित प्रश्नहरुको जवाफ खोज्ने प्रयत्न हो, सुजित मैनालीको किताब ‘शिलान्यासः नेपाल निर्माणको नालीबेली’ ।