16:04 İslam'da Allah'ın zatı ezeli olduğu gibi ilmi de ezelidir ve ilminde değişme olmaz. Zaman meselesine gelince Allah zamandan ve mekandan münezzehtir. Allah noksan sıfatlardan da münezzehtir. Yarattığı şeylerin O'nu ihata etmesi, herhangi birşeyi yapmaya mecbur olması düşünülemez.
Sosyoloji mezunuyum, İbn-i Rüşd'ü biraz da ilgimi çektiği için bilirim ama yine de sizden dinlemek çok isterdim. Sizin sentezlemenizle dinlemek inanın çok güzel ve aydınlatıcı oluyor.
Pelin çok teşekkür ederim bu yaptığın videolar için. İşten geldikten sonra kahvemi alıp seni dinlemek ufkumu açıyor. Bir dil bilimci olarak senin anlatış ve anlayış tarzına hayranım. Lütfen giriş yaptığın konulara çok takılma. Seni sevenleri üzme :)
@@Aris-ur6iy fazla takılmayın gençler akademik kitap yazmiyoruz burda, otomatik düzeltme var, küçük klavye var, telefonun ingilizce klavyesinden yazmak var. Kendini anlatıyorsan yeterlidir. RU-vidda aniden bir yorum yazdim, yazdigima da donup imla hatasi var mi diye bakmadim :) yormayin kendinizi bu tip seylerle
1- De ki: O Allah birdir. 2- Allah samed (her şey O'na muhtaç, O kimseye muhtaç değil)'dir. 3- O doğurmamıştır ve doğurulmamıştır. 4- Ve hiçbir şey O'nun dengi değildir.
nedenselliğin zorunlu bir gerekçe olmadığı sadece zamansal korelasyondan ibaret olduğu düşüncesi bana çok daha mantıklı geliyor. Açıklayamadığımız yerlere de X varlığını koyarak açıklama fikri. Açıklamaktan kastımızın ne olduğu noktasında çok ayrışıyor. Açıklamak eğer olayların ne olduğu ise onu bilim açıklıyor. Ama nasıl olduğu sorusunu hiçbir bilimsel buluş açıklamıyor. Bununla alakalı Kırmızı Asa serisini öneririm çok faydalı..
Dilaracığım ,senden bir rica daha ; "bilimsel Ateizm" ile "dinlere tepkisel ateizm" kavramlarını karşılaştırır mısın ? Çok hoş ve faydalı malzeme çıkar buradan...Şimdiden teşekkürler😍
Ben de imam Gazalinin düşüncesini benimsiyorum. Vidyonuzda sorduğunuz sorular ilk etapta insanı içine çekiyor ve bir bocalama yaşatıyor gibi. En azından ben öyle hissettim. insan bir yaratıcının varlığını ve mükemmelliğini kendi aklıyla bulabilir. Ancak vidyonuzda sorduğunuz soruların yanıtını insanın kendi aklıyla bulmasının zor olduğunu ve vahiy yoluyla bu sorulara cevap bulabileceğini, böylece tatmin halı yaşayıp Allah'a derin bir saygı ve sevgi duyabilecegini düşünüyorum. Şunu da belirtmek isterim üslubunuz çok hoş ve çok güzel. Bundan dolayı teşekkür ederim.
"Bu kadar çeşitlilik onun bütünlüğüne zarar vermiyor mu?" sorusu insanın aczini ne güzel gösteriyor. Insan aklı ve gücüyle böyle bi düzen kurmak mümkün değil çünkü. Bilinen bilinmeyen bütün denklemleri-kanunları, varolan her "şey" için, doğum-ölüm dengesi içinde anbean uygulayan bir kudret olması gerektiğini düşünüyorum.
Evrende ki düzeni kusursuz buluyorsun ve bu düzenin işleyişini, evrenin kendi başına değil de evreni aşkın yani evrenin dışından birisinin kontrol ettiğini düşünüyorsun. Evrenin dışından bu kusursuz düzeni yaratacak kadar güçlü ve gizli bir gücün olduğunu düşünüyorsun. İnsan aklının gizemini ve insan aklının muhteşemliğini ama aynı zamanda da aklımızın kısıtlı olması sebebiyle o aklı yaratacak daha üstün bir akıl yani bir tanrı aklı olduğunu düşünüyorsun ama böyle bir tanrıdan, güçten, evrenin dışından bahsederken bunları neye dayanarak söylüyorsun ve evrenin büyüklüğünü bile algılayamayan, kısıtlı bir beyine sahip olan biz, tanrının büyüklüğünü vurgulayarak nasıl olur da evreni es geçip tanrıyı tanıyormuş gibi onun adına konuşabiliyorsun? Bu tanrıyı basite indirgemekten, basitleştirmekten başka nedir sence? Evrenin bir başlangıcının olduğunu (enerjinin sonsuzluğunu bildiğimiz hâlde) onun yokluktan geldiğini, evrenin ezeli olamıyacağını iddia ediyorsun hatta evrenin başlangıcı olup yokluktan geldiğini ve evrenin başlangıcının tanrının karar alıp vermesi sonucunda oluştuğunu söylüyorsun, yani tanrının karar alıp verebildiğini, sonsuz kudret sahibi olduğunu, bilmediği bir şey olmadığını söylüyorsun ama tanrın bu evreni karar alıp-vererek yarattıysa, (bir karar alabilmek için de doğal olarak diğer seçenekleri göz ardı edebilmek gerek) diğer seçenekleri göz ardı ettiyse daha "gerçekleştirmediği şeyler" ve "seçmediği şeyler" olduğunu gösterir, daha gerçekleştirmediği şeyler de varsa bu onun daha yapmadığı şeylerin olduğunu gösterir, daha yapmadığı şeyler de varsa bu onun sınırsız bilgilik ve yaratıcılık kudretinde bir "eksilik" olduğunu gösterir. Tanrı için zaman ve mekândan münezzehtir diyorsunuz bu da onun hiçlikte hiç olduğunu gösterir ve her şeyi bilen bir güç varsa yaratacağı şeyleri, verdiği tüm kararları da önceden bilmesi gerekir ama o zamandan münezzeh olduğu için bir şeyleri önceden bilemez olduğunu ve bilmesi gerekenleride ezeli bilmesi gerektiğini gösterir ama evren ezeli olmadığı için onu ezeli bir şekilde bilemez olduğunu bu da onu sonsuz kudretten "noksan" yapar ve evren tanrı için yeni bir karar olmak zorunda ama tanrı için yeni bir şeylerin olması da daha bilmediği yeni şeylerin olabileceğini, bir şeyler yaratabiliyorsa da yaratacağı şeyler onun için yeni oluyorsa hiçbir şey yaratamayacak olduğunu gösterir. Biz bilgileri öğrenip, edinebiliyorsak ve tanrı evrenin içindeki öğrendiğimiz tüm bilgilerin yaratıcısıysa, o tüm bilip bilmediğimiz bilgilerin sahibiyse hiçlikte nasıl bilgi edinebilir, demek istediğim bilgi sahibi olmak için bilgi edinmek gerek ama tanrı nasıl bilgi edinebilir, evreni yaratma bilgisini o hiçlikte nasıl öğrenebilir, evrende ki bilgileri o yarattı ama hiçlikteki bilgileri? Herşeyi bilen bir güç olamaz çünkü bilgi denen şey onun "bu evren" için yarattığı bir şey ama evrenin dışında edindiği bilgilerin yaratıcısı kim? Tanrı için varlık diyorsunuz ama "varlık" demek için de onun bizler tarafından algılanması gerektiğini gösterir, bu da tanrı algılanamaz olduğu için onu "varlık" yapmaz "hiç" yapar. Tanrı ezeli ise bu onu enerji yapar ve şu an her şey enerji ise tanrı bu sonsuzluktur. Hiçbir şey sonsuz olamaz bi yaratıcısı olmalı diyorsunuz ama tanrı? Görünen o ki hiçbir şey her şey, her şey hiçbir şeydir.
Çok teşekkür Bilgi içerikli program yapmaya çalışıyorsun.Kötü Yorumları dikkate alma. Anlatım konusunda biraz kendini geliştirmek gerekiyor eski videolar çok yönlendirme yapıyorsun. Anlatacağım şeyleri metinlestirsen konu daha net anlatırsın. Aklında ki düşünceyi konuşurken metinleştiremiyorsun konu dağılıyor. iyi çalışmalar
Videonun sonunda sorduğunuz soruyla ilgili düşüncem mesela dünyada neden o zaman bu kadar kötü şey vardan girecek olursam insan kendi özüne ,bütün zihinsel ve toplumsal olarak aldığı kabukları nedeniyle oluşan enerji sebebiyle olduğunu düşünüyorum. Insanların herkesin bu kabuklardan kurtulmuş özüne dönmüş olması durumunda bahsedilen kötü şeylerin yaşanacağını düşünmüyorum ki bu yaşananlar da herkesin bireysel olarak buna(öze dönme yoluna) vesile olması için olduğunu düşünüyorum.Soruya bakış açımla yanıt verdiğimi düşünüyorum
Siz kendi yanitim dediğiniz bu "yanıtta" daha çok sorudan kactiniz soruyu yonttunuz ama buna yanıt dediniz. Soruyuda anlamadan yonttunuz belkide 'iman' etkisinden korkudan zira soru felsefik-etik Tanri "mutlak iyi" lik bakışına idi ki İslamda bu 'sizin şer bildiğinizde de bir hayır var' derken Platon felsefesinden ( Tanri mutlak iyidir ve kadirdir o halde kötü bildiğimizde iyidir tanrı katında) Arab versiyonlama . Aksi halde yanitinla deist yana meyil edersin en çok. İslam tasavvufu bir deist varyasyondur. Öze dönüş bir sloganik 'kendinden rahatsız oluşu tersten dile getirmedir' oysa ne olunmak istendigine gelince 'sabite' yada mutlak iyi tanri olma tasavvuru var bilinç altında. Zihni ,aklı atarsak ki bunlar -edinilmiş kabuk -dediniz ve bu doğru yani edinilmiş kabuklarımız var fakat bunları atınca ne oluruz! Size göre en ideal hal 'öze dönüş' oluruz. Peki özler nasıl etkileşir . Hani dinler "önce söz vardı" (yunan caos logos evrilisi kopyası ) yı boşuna dememiş değilmi. Zeka ve akılla yazip bunun yok olmasini istemeyi çözum olarak sunmak adeta 'ölüme övgü'nun bir yansimasi... Olan her şey yok olsa (bir anlik farazi/fantezi) 'özemi dönülmüs olur' 'Yokluk' mevcut bir seyin belli bir zaman diliminde belirtili bir mekanda olmayişindan öte bir sey olabilirmi ki? Sadece dilsel manayi effektiv kilmak icin kullaniriz . Hemde o dereceki aslinda var olan yoktur (bir gölgedir), yok olan ise gercektir/hakikattir ve tanri katindadir. Biz bir izdüśumuz demeye gideriz ki yine Platon (sembolik olarak ismini aniyorum yoksa felsefe yapmak dinamiktir ve öncesi var her filozofun . Fikir hirsizi olunup olunmadigi gecmise gittikce flulasir) a gideriz. Kisaca kabuklarimizi soydukca bir hazine cikacaksa en cok öznel arzularimizin giderilme sekli ve frekansi degisir ki bu noktadada coklu degiskenlerin tekil /tumel uyumu cikmaz. Herkes yigitken de farkli yogurt yiyor ya. Yigitlik ne yogurt ne ve yeme eylemi ne.! 3 degisken bir kiside ve her degisken coklu(sayisi ancak eyleme gecildikce sayilabilir) bilinmez. Matematikte 3. dereceye indiremedigin bir ustel esitsizligi cozemezken Psikolojik denklem kacinci dereceye indirgenebilir bilen varmi gucu yeten varmi yok. O bir kabuk soyma deriz ama aslinda kabuk degisimi yapariz kimimiz kac kabuklu kim blir. Çok üsuyen çok kabuk giyer ama sicaktan korunmak icinde bu yöntem uygulanmistir eskiden. Her kabuklu bir kabuklu hayvan olmayabilir psikolojik bakinca cunku kabuk yasamda kalman icin zaruri ise ya giyersin yada giydirirler ve gönderirler özüne!!!
dilara hanım diyelim ki siz bi video hazırladınız video ekranının önune de bi gurup insan koydunuz videonun birinde ekrana sadece balık akvaryumu koydunuz ve eksan başına oturttuğunuz inanların gözlerini sadece akvaryumu görecek bir cihaz taktınız dier hazırladığınız video ekranı ise bi sürü kuşun olduğu kafes bi başka ekrana da bitkilerle dolu bahçe vs vs çoğaltabiliriz şimdi her ekranın başındakı insanlar duşunuyor falanca balığın yuzgeçi filancanın kuyruğu şu çiçeğin gece kapanıp gundüz acılması kuşların sesinden ses beyenmeler falan filan ama video ekranlarının başındada bazı insanlar ayrıntılara bakıp bibiri ile nasıl neden niye tartışması dövüşü çekişmesi yapmayıp sadece bahçenin güzelliğine hayran hayran akıyor başka videodakıler ise o buyuk kafesteki kuşların uçuşmalarından ötüşmelerinden hoşlanıp gözlerini kapatıp ne guzel bi göruntu diyolarsa o video başındakılerden hangileri ile arkadaş olmayı istersin kuş şuradan çıktı şuraya girdi solucan yedi vs diye birbirini yiyerek akıl tüketenleri mi yoksa bizi buraya koyan biri olmalı buradan alana kadae bir gördüklerimize bakarak onun buyuklüğüne hayran olalım diyenı mi kim bilir belkide bu kainat o ekranlardan sadece biri
Gazali şöyle der (aklımda kalanıyla) 2 yıl boyunca felsefe çalıştım onun bütün inceliklerini öğrendim Metafizik faydasizdir Mantık ise herkesin öğrenmesi gerektiği bir alandır der Gazali felesefe derken metafiziği kastediyor ve ben haklı buluyorum bu yorumunu. Tasavvufta şöyle birşey söylenir Tanrı "Ben bilinmez bir hazineydim bilinmek için yarattım insanı" Pygmalion un yarattığı heykele aşık olması gibi. Allah yarattığı insanı seviyor ve onun kendisini seçmesini gelmesini istiyor. İnsanı seçiminde özgür bırakıyor. Eğer özgürlük varsa ve seçim söz konusuysa kötülük de olmak zorunda. Dünyayı kötülükten ibaret görür kötülüğü seçersen ikinci hayatını iyilikten tamamen arınmış kötülugun oldugu boyutta yaşamayı kazanırsın Dünyayı iyilik yaradılışı mukafat olarak görüp Tanrıya inanıp onunla iletişim kurarsan kötülükten arınmış güzelliğin olduğu bir boyutta yaşarsın Gazali Tanrıya ulaşmak için imanın sart olduğunu ve akilla ulasilamayacagini filozofların akılla ulaşma çabalarını eleştirirken felsefi yöntem kullaniyor O baştan metafizigin ilk nedene ulasamayacagini söylüyor Bu konuda yazmak istediğim pek çok şey var ama bu sefer çok uzun olacak Dinler ve Tanrı elestirilirken kötülük probleminin tartışılması bana saçma geliyor
Merhaba Dilara Hanım. Gazali’nin 2 yıl boyunca ailesinden de ayrı bir yere giderek Latince öğrenip bulduğu bütün felsefe kitaplarını Latinceden okuduktan sonra tehafütü’l felasife’sini yazdığı bilgisiyle karşılaştınız mı.🙏
1-Öncelikle, mantıksal ve akılsal tutarlılık bağlamında ve gereğince, TANRI kavramının ''mutlaklık=mutlak gerçeklik'' bildirdiği gerçeğini masanın üstüne koymalıyız, ki böylelikle zorunlu olarak şu ilk vargıyı elde ederiz : Mutlak olanı(=Tanrı´yı), ancak mutlak olan(=Tanrı) tanımlayabilir, bitti, bunun daha ötesi yok. 2-O halde, biz mutlak olan Tanrı´yı, asla mutlak manada tanımlama imkanına sahip değiliz fakat biz O´nu ancak İZAFETEN(=mecazen) anlayabilir(=idrak edebilir), tanıyabilir ve tanıtabiliriz ve bu noktada önemli olan O´nu mecazen tanımamız değil, fakat mecazi tanımlarımızın GERÇEĞE(=hakikate) dönük ve doğrultulu olmalarıdır, yani hakikate dönük mecazlarla, hakikate dönük olmayan(=nefsi ve heveskar) mecazi tanımları ayırtedebilmemizdir. 3-Dolayısıyle, biz, mantıksal ve akılsal tutarlılık bağlamında, Tanrı´nın mutlak, tek, sonsuz, tam, benzersiz ve kendiliğinden olduğu hakikatini tespit ederiz, ama Tanrı´yı bu niteliklerle tanımlamak, mutlak bir tanımlama değil, olsa olsa, izafeten ve mecazen tanımlamadır(=mecazen tanıma ve tanıtmadır), çünkü, kimse MUTLAKLIĞIN, TEKLİĞİN, SONSUZLUĞUN, TAMLIĞIN, BENZERSİZLİĞİN VE KENDİLİĞİNDENLİĞİN ne olduklarını mutlak manada bilemez, çünkü bunları mutlak manada bilebilmek için mutlak, tek, sonsuz, tam, benzersiz ve kendiliğinden(=Tanrı ya da Tanrı´nın eşiti) olmak gerekir, haşa. 4-O halde, bize, Tanrı´yı mutlak manada tanımlamak değil fakat izafi(=mecazi) manada tanımlamak(=daha doğrusu tanımak) düşer, bunun, mantıksal ve akılsal tutarlılık bağlamında, başka bir yolu varsa, bilen lütfen söylesin ve biz de bilmiş olalım. 5-TANRI´NIN YARATMASI olgusuna gelince : Halbuki, Tanrı ''yaratmak'' fiilinin ne anlama geldiğini, bence, apaçık işaret etmektedir, şöyle ki : Tanrı TEK(LİK)´tir, dolayısıyle BÖLÜNMEZ(LİK)´tir. O halde, Tanrı´nın bu teklik niteliğinden hareketle, yaratmak, esasen, tam anlamıyle ''bölmek=yarmak'' demektir, yani, Tanrı´nın varlıkları yaratması demek ''varlıkları bölmesi, yarması'' demektir apaçıkça zira hem Tanrı, hem yaratılan aynı anda TEK olamaz(=birbirlerinin eşiti/ortağı olamaz). 6-O halde, tam bu noktada, Tanrı´nın mealen ''O, birşeyin olmasını dilediğinde, o şeye OL der ve o şey hemen olur/olmaya başlar'' ayetini anımsamak çok aydınlatıcı olur. Demek ki, Tanrı´nın varlıkları(=izafi oluşları) yaratması, esasen, OLMAK FİİLİNİ(=olma eylemini) çeşit çeşit OLMA´lara(=oluşlara) bölmesi demektir, yani olmak fiilini yararak farklı oluşlara bölmesi demektir, zira bölünmez olan sadece Tanrı´dır. 7-OLMA´nın zıttı OLMAYIŞ´tır, dolayısıyle, mutlak manada yokluk diye birşey yoktur fakat ''olmayış'' diye birşey vardır, eğer mutlak manada yokluk olsa idi, o zaman Tanrı OL demez fakat VAR OL derdi.Yani Tanrı´nın mutlak varlığının ötesinde, ayrıca ve başka bir varlık ya da yokluk yoktur, dolayısıyle, Tanrı´nın yaratıkları yaratması demek, esasen, varlığı ve yokluğu birlikte izafeten(=sanal olarak=mecazen) yaratması demektir. 8-Yani, evren(=mahlukat) aynı anda hem varlıktır, hem yokluktur; Tanrı´nın mutlak varlığına nispetle yok hükmündedir, ama Tanrı´nın yaratma fiiline nispetle ve binaen var hükmündedir ve bu noktada İMAN´ın ölçütü, yaratıkların varlığını Tanrı´nın mutlak varlığına nispet etmek değil, aksine yaratma fiiline nispet etmektir, ki Tanrı´nın mahlukatı gerçekten yarattığına iman etmiş olabilelim. 9-Dolayısıyle, tasavvufta geçen SUDUR anlayışı, tamamıyle ŞİRK anlayışıdır, zira bu anlayış, doğrudan Tanrı´nın yaratma(=olmayanı olur kılma) gerçeğini inkar etmektedir, haşa, ve şirk tevil götürmez.Ama, şu da bir gerçek ki, Tanrı mahlukatı, O´nun dışında ayrıca bulunan mutlak bir YOKLUK´tan da yaratmamıştır, zira Tanrı´nın dışında mutlak bir yokluk alanının bulunduğunu iddia etmek te, naçizane bence, şirke girer. 10-O halde geriye tek seçenek kalır : Tanrı, olmayan herşeyi, kendi izafi ilmi hayalinde, izafeten(=sanal olarak=mecazen) yaratmaktadır(=olur/olan kılmaktadır), bence gerçek budur.Dolayısıyle, evrenin varlığı da, yokluğu da izafidir ama mutlak değildir.Muhtemelen bu gerçekten hareketle, müşrik sufilerimiz(=müşrik mutasavvıflar), Tanrı(=Yaratan) ile mahlukatı(=yaratılanı), esasta, aynı tekliğin iki yüzü olarak anlıyorlar, haşa ki haşa.Önceden de belirttiğim gibi, Tanrı mahlukatı, yaratılmamış mutlak ilminde ve ilminden değil, aksine kendi ilmi hayalinde yarattığı izafi ilminde ve ilminden yaratmaktadır. 11-O nedenle, SUDUR şirk inancının tersine, Tanrı (kendisi)taşan değil fakat (mahlukatı)taşırandır; Tanrı yayılan değil fakat yayandır; Tanrı genişleyen değil fakat genişletendir; Tanrı yükselen ve alçalan değil fakat yükselten ve alçaltandır; nihayet Tanrı OLAN değil fakat OLDURAN´dır. 12-Sonuç olarak, İMAN ETMEK demek Tanrı´nın, izafi varlığı ve yokluğu yarattığına inanmak demektir ve imanın temel umdesi, şirk tasavvufunun dediği gibi, haşa, ''La mevcuda il Allah'' değil fakat ''La ilahe il Allah''´tır = TANRI BÖLÜNMEZ TEKLİKTİR; MAHLUKAT BÖLÜNEN ÇİFTLİKTİR'' velhasılı kelam.Sağlıcakla ve dua ile :)
İslamiyet şekilsel bir din değil aslında bir mantık dini.. Algısal yönetme açısından toplumda şekilsel boyutta tutulmaya çalışılıyor. Şahsi fikrim olarak anlamaya çalıştığımda hep vardığım şey değişme, dönüşme, gelişme ve anlama noktalarına varıyorum. Buradan çıkışla Gazali'nin Felsefik olarak cevabı doğal kalıyor. Teşekkürler şahane videolarınız için..
@@Deniz-nb2bh Bi akıllı kendiniz var sanıyorsunuz. iman mantıktan sonra , inanmak inkar etmekten daha basit bir işmiş gibi algı yaratmaya çalışmayın boşuna. Bina etmek her zaman yoksaymaktan ve yıkmaktan daha zordur. işin kolayına kaçmak basit insanların tercihidir.
@@Deniz-nb2bh o dediğin iman edene kadar öyle olmuyor. Senin bahsettigin iman ettikten sonra elbette iman akıldan sonra gelir. Bilimde aynı şekilde ilerleme sağlıyor. O şekilde yaklaşırsan sen bilimde yapamazsin Senden oncekilerin kesiflerin doğruluğunu kabul edip uzerine inşa ediyorsun. Aksi taktirde herkesin tas devrinden lazımdı dogduktan sonra. Önce mantığın tutarlılığını test edersin sonra iman edersin.
Bu kadın çok akıllı çok seviyorum sorgulamalarını. Kendi inandığım konuyu da ifade etmek isterim. Biz mutlak bir alemde yaşamıyoruz. Biz görece bir alemde yaşıyoruz. Mutlak alemde sadece tanrı var ve bu görece alemi o yarattı. daha önce yaptığınız bir bölümde söylemiştiniz mutlak bir alem varsa ve tanrı orada tek başınaysa bir yaratıcı sıfatı alması için birşeyler yaratmalı. İşte o alemde tanrı kendi sıfatlarını özelliklerini biliyor ancak bunu deneyimlemek istiyor. Yani siz merhametli biri olduğunuzu bilirsiniz ama onu birine yardım ederek deneyimlemek istersiniz. Bilmekle deneyimlemek ayrı şeylerdir. İşte bu deneyim için tanrı görece alemi yarattı ve bizi kendi bedeni yaptı. öyle güzel bir senaryo kurduki bizim ile o kendi sıfatlarını deneyimliyor, biz de bu dünyayı deneyimliyoruz. Yani win-win.Bu evrende varoluş sebebimiz ise evreni deneyimlemek ve kendi kendimizi yaratmak , oluşturmaktır.
Bence Tanrı her şeyi bir nedensellik zinciri içerisinde yaratıyor. En azından evren için bu böyle. Bunun belkide bir nedeni ise imtihanı anlamlı kılmak olabilir. Devamlı müdahale eden bir Tanrı insanların evreni anlama ve çalışma isteklerini kırardı. Ben Tanrının yaratıcılığını bu evren için kendi koyduğu kurallar çerçevesinde her an yaratması olarak anlıyorum. Düzeni kurup kenara çekilmiş olarak değil. Böylesi bir durumda dua etmenin manası ise Tanrıyla devamlı ilişkide olmak olarak görüyorum. Bir şeyler yapmalıyız istemeliyiz ve bir şeylerin peşinden koşmalıyız. Sonrada dua ederek Tanrıya bunu arz etmeli, acizlik belirtmeliyiz. Doğru yolda olmak için devamlı Tanrının varlığı bilinciyle hareket etmeyi sağlar dua. Ama herkes bilirki istediğin kadar dua et yapman gerekeni yapmazsan olmuyor bazı şeyler. Edilen dua kaderi değiştirir mi bilmem ama farkındalığı son derece artıracağı için fırsatları yakalamayı sağlar. Yani inanan için Tanrı ona bir kapı açmış olur.
Mitoloji, Felsefe ve Antropoloji meraklıları! İkinci videomuz 'GÖBEKLİTEPE' yayında. Kanalı yeni açtım. İki hafta sonra da İslam felsefesi serimiz başlıyor. İlgililere duyurulur!
Merhabalar, konunun içeriğinden çok Gazâlî isminin söylenmesi konusuna değineceğim. Video içerik sahibinin söylediği şekilde yazarsak Gâzâlî yazımı ortaya çıkar. Ama bu yanlış bir söylem ve yanlış bir yazım olur. Doğrusu Gazâlî’dir. Yani ikinci a sesi uzun okunur. Bir de nispet eki olan î sesinin uzun okunması doğru olacaktır. Kulağımı tırmaladığı için yazmak istedim. İyi dinlemeler ve iyi okumalar.
Birkaç nokta karışmış sanırım 1. İradesiyle yaratmayı seçti kavramı , zamana tahalluk ederek düşünüyor. Allah zamandan münezzehtir. Zaman dahil olmadığı için bir değişim de söz konusu değildir. 2. Allah'ın sıfatlarından birisi ise Sonsuz İlim sıfatıdır. Yani El - Alim olan Allah Yaracağı insan kavramını yeni bir fikir olarak oluşturmadı , sonsuz bir ilimde zaten biliyordu Bu nedenle insan Allah'ın ilminde , İlmi suretler olarak sonsuz, maddeye geçişte sonlu bir varlıktır 3. Allah'ın sonsuz varlığının yanında , varlığın hükmü yoktur Yani matematikle örneklendirirsek Sonsuza giden bir değerin karşısında tüm rakamlar erir ve sıfıra ulaşır Bu kadar çok şeyin bilgisine sahip olmak onun birlik ve bütünlüğüne zeval getirmez Çünkü İlmi suretler, Zihinsel bir tasarım veya insan için rüya gibidir Bunu idrak etmek için teşbihte hata olmazsa , Bir mühendisin ,rekabet içeren Bilgisayar oyunu tasarladığını ve o oyunda oynayanların kendi iradeleri ile kazanmak veya kaybetmeyi tercih edebileceğini düşünebilirsiniz. Burada bilgisayar oynundaki hiçbir materyal , Mühendisle maddesel bir bağı yoktur ancak bu materyaller ,Mühendisin zihninde zaten kavramsal olarak vardı. 4. Entropi yasalarını düşünelim. Başlangıcı olan birşeyin mutlaka sonu vardır. Allah için Kadiri Mutlak dememizdeki sebebte bu noktada zaman da yoktu , andan önce de ,andan sonra da diye birşey zaten yok Çünkü zamanda bir mahluk Gazalinin ,Filozoflara Felsefe yapması konusuna gelince Gazali Hazretleri Felsefecileri şöyle ayırır : İlk dönem Felsefecileri , Felsefe,Mantık, din ve bilim kavramlarını ayırmadan üzerlerinde çalışırlardı , Gazali Hazretleri (bahsettiğiniz kitabın ilk 10 sayfası olması gerek) Bu ayrımı yapan kişidir. İslam ve Batı medeniyetlerine nasıl büyük bir etki yaptığını birçok kişi idrak edemiyor. Bilimsel kısmı, Fenni konular olarak ayırarak bunun kabul edileceğini ve Matematik gibi Tüm felsefecilerin aralarında ihtilaf olmadan kabul edeceği bir alan olduğunu ve doğruluğu inkar edilemez olduğunu Mantık argümanlarının sadece felsefecilere ait değil , Kelamcıların da kullandığını Aklın herkesin muhtaç olduğu bir Kadı olduğunu Dini kısmda ise , Felsefecilerin Metafizik konularla ilgili bilgisiz yorumlar yaptığını ve hakkında bilgi ve tecrübe edinemediği konularda akıl yürütme ile ulaşılamayacağına bunu mantıksal deliller ile Tutarsızlıklarını eleştireceğini belirtir Zira Hakkında doğru olsalardı matematik gibi inkar edilemeyecek şekilde Felsefeciler Metafizik konularda da hemfikir olurlardı ,diyor .
Zaman mevhumunu anlayamadığınızı düşünüyorum henüz videonun ortasındayım zaman dediğimiz husus atomların hareketi dir madde ile ilgili bir husus madde ile zaman yaratılmış oluyor maddeden önce o sebepten zamandan bahsedemeyiz Allah ezeli ve ebedidir demek en basit anlamda zamanın dışında zamansızlığın durumu gibi bir anlama gelir dediğiniz doğru Allah için dün bu gün ve yarın diye bişi yok biz zamanın içine sıkışmış varlıklar için dün yaşandı bu gün yaşanıyor yarın yaşanacak diyoruz ama O nun için hepsi aynı
“… Gerçekten, senin Rab'binin katında bir gün, sizin saymakta olduklarınızdan bin yıl gibidir.” (Hac) “Sizi çağıracağı gün, O'na övgüyle icabet edecek ve (dünyada) pek az bir süre kaldığınızı sanacaksınız.” (İsra)
@@zamanla... eyvallah lakin buradaki ayeti verirken şunu diyorsan Allah katında zaman vardır buna bu ayetler delildir orda şunu bilmek gerekir Allah İle Dünya dışı zaman ayrı konular o ayetler cennet hayatını anlamak için kıyas maksadı içeren ayetler ama iş Allah’ın varlığına gelince ahiret dediğimiz bizim zamanımızın dışında olanı da o yaratmıştır orda bir zamandan ( tabi kendi mevcudiyeti içerisinde bir zaman ) bahsetmek demek Allah’ın o zamanın içinde olduğu demek değildir. Ahirette dünya hayatı gibi yaratılmış bir ayettir bizim için yaratılması ikinci sur İle olacaktır.
Eyvallah eyvallah, ey dost... Bakanlardan değil de görenlerden olmak ne güzel.. Zaten inanmak karlı, inanmamak zararlı!.. İnanan daha güzele iyiye yeniden bir var olmaya çağırırken; inanmayan, geleceği olmayana, silinip gitmeye, yok olmaya çağırmakta.. Bizler ise şu dünya yaşamının son durağını geçmeye geldik. Diğerleri ise anlarlar varınca son durağına.. ( tabi ki temennimiz; hep beraber tüm insanlık ile geçip gitmeye....) Size de selam ile..🌹
@@aland.9060 zaman atomların hareketi değil diyen arkadaşa biraz fizik çalış derim fizik aynen o şekil tanımlıyor ( tabi bu kadar basit değil daha teknik ama temel anlam bu )
@@aland.9060 ikincisi dün bu gün ve yarın aynı anda vardı diyen arkadaşa da madem bu senin için böyle o halde sen düne bu gün gibi yarına da bu gün gibi hükmediyor olmalısın o halde sen aşmışsın biz henüz zamanda yolculuk yapabilecek boyutta değili sen dün bugün ve yarın aynı anda vardı diyebiliyorsan bunlar arasında aynı anda geçiş yapabilmen gerek geçmiş 1 saniyeyi biz geri getirip ona hükmedemiyoruz
İslam felsefesi ve diğer felsefelerle ilgili terminoloji konusu bizim gibi batı ve doğunun kesistiği ülkelerde karmaşık bir bilinç meydana getiriyor bunların hepsini birleştiren bir terminoloji gerekir mi ya da insan bilincine çok yakın herşeyin birlikte anlaşılabileceği bir terminoloji bir bütünsellik oluşturulabilir mi?
"Bu kadar çeşitli bir varlık alemi ortaya çıkartması onun bütünlüğünü bozmuyor mu?" manasında bir soru sorulmuştu. Bunun üzerine düşünmek istiyorum. Öncelikle, bizim bilgisine sahip olduğumuz birçok niteliğin/sıfatın en mükemmel hali Tanrı'da bulunmaktadır. Bu özellikleri miktarını değiştirmek suretiyle varlıklara tek tek bahşeden zaten o'dur. Kemâl/mükemmeliyet noktasında birliğe ulaşan birçok sıfatın her birinden farklı "dozlarda" kullanılmasıyla ortaya çıkan çeşitli "karışımlar"dan dolayı ortaya çıkmıştır varlıktaki bu kesret(çokluk) dediğimiz olgu. Ayrıca "Ne oldu da yaratıldık, daha önce olmayan ne değişti?" gibi bir soruyu cevaplamanın imkanı konusunda emin değilim. Çünkü zaten düşüncesi zaman kavramının dışına erişemeyen varlıklar biziz, o yüzden "öncesi" gibi bir şeyi düşünmeden edemiyoruz. İradesiyle yaratması Tanrı'ya acziyet vermez çünkü bir değişim olmasına gerek yoktur. Değişimden bahsedebilmemiz için zamanın geçerli olduğu bir sahada çalışmamız gerekir.
Elimizdekilerin Spinoza'nın tanrısı veya teistik tanrılardan ibaret olduğunu düşünmüyorum. Bahsi geçen tanrılar sadece yaratma eylemi üzerinden karşılaşsalar da aslında ceplerinde büyük yükler taşıyorlar. Spinoza'nın tanrısı sadece rasyonel çıktı üretebilen determinist bir tanrı, teistik tanrı ise yaratmanın dışında binbir tane daha alanda aktif ve bu alanlar temelde felsefi olarak çelişkili. Bu tanrılar dışında da yaratıcı tanrılar olduğunu düşündüğümden, ben de konuyla ilgili bir video çekebilmiştim. Süper bir anlatımdı, teolojik kısmı atlattıysak devam edebiliriz ^_^
Yorum için teşekkür ederim. Tanrı kavramsallaştırması konusunda gerçekten düşüncem çok sınırlı kalıyor bazen, ben de genişletmeye çalışıyorum. Konuya dair çektiğin video hangisi idi? İzleyeyim merak ettim epey.
Merhaba. Videonuzu yeni izledim. Sizin aksinize Tanrılık sıfatını gerçekten hak eden konseptin Gazali'ninki değil, İbn-i Sina'nınki olduğunu düşünüyorum. Kendi kanalımda konuya dair uzun olmayan üç video çektim, ilginizi çekebilir. Eğer sizin videolarınızı önceden izleseydim bir atıfta bulunurdum muhtemelen. Olur da videoları izleyecek olursanız şu sırayla izlemenizi rica ediyorum: 1. Tanrı Evreni YaratTI Mı? 2. Tüm Nedenlerin Nedeni Üzerine 3. Şirk Koşamıyorum, Yardım Edin
Senin düşüncelerinin hiçbir önemi yok , İmam Gazzali Hüccetül İslam'dır ve büyük İslam Alimidir. İbni Sina ve Farabi'yi tekfir etmesi ise gayet yerindedir çünkü görüşleri İslam inancı dışıdır çünkü Yunan'dan etkilenip İslam dışı şeyleri İslam'a sentezlemeye çalışmalardır (Sudûr Teorisi vs.) Ayrıca İbni Sina ve Farabi'yi sadece eleştiren İmam Gazzali değildir , İşraki olan İbn Tufeyl'de Farabi'yi Hayy bin Yakzan kitabında çok sert eleştirmiştir, görüşlerinin İslam dışı hezeyanlar olduğunu dile getirmiştir.
Felsefeye karşı argüman üretenler, felsefenin yöntemini kullanıp felsefe yapmaya başlamışlar demektir. Aristoteles Dücane Bey iyi hoş ama her daim her konuda haklı ve haklı olmak çok yıpratıcı, çok yorucudur.
Burada birtakım düzeltme yapma ihtiyacı hissettim. Bunlardan biri şu:: Gazali, filozofların bazı düşüncelerini çürütmek için felsefe yapmak zorunda kalmıyor, tam aksine o, filozofların o düşüncelerine itiraz etmek için iradesiyle felsefe ilmi ile uğraşıyor ki bilgi ile uğraşan insanlara yakışan budur; eğer karşı tarafın iddialarını çürütecekseniz en az karşı taraf kadar söz konusu bilgiye sahip olmalısınız. Bir diğer husus, videoda ''sonsuz kötülük''ten bahsediliyor fakat yaşadığımız alemde sonsuz kötülük gibi bir durum söz konusu olamaz, bu abartıdır, yaşamanın kendisi çok anlamlı, çok değerli, bir hiç olmaktansa varlığın lezzetini tecrübe etmek çok değerli, yaşadığımız alemde iyilikler, güzellikler de var, bunlara da dikkat çekilmesi lazımken bu yapılmıyor. Bir diğer husus, Tanrı'yı neden sadece felsefi argümanlar üzerinden anlama çabası var? Halbuki Tanrı sadece felsefenin konusu değil ''din''in de konusu, dolayısıyla dini argümanları da gerçeğe ulaşma bağlamında dikkate almak zorundasınız. Saygılar.
İslam felsefesi ve hz.muhammedin bilime bakış açısını araştırıp video hazırlamadığınız sürece sizin objektif bakış açınızın olduğunu düşünmeyeceğim , belki o kapıdan girdiğiniz zaman başka bir dünya bakışına şahit olacaksınız
Kaliteli tartışmalara hasret kaldık.Bu nedenle teşekkür ediyorum.Tüm insanların bakış açısı geliştikçe, insanlar bilgi sahibi oldukça, anlamsız şeylerle vakit kaybı da azalacak.Yaptığınız işe mutlaka belli bir değer veriyorsunuz ancak bana göre önce ülkemiz sonra da tüm Dünya için çok değerli bir yol izliyorsunuz.Emeğinize sağlık.
Yine çok başarılı çok güzel bir video teşekkürler Dilara Hanım. Benim pozisyonum noktasına gelince: otuzlu yaşlarımda "filozofların Tanrısı"nı sevmiştim, aklıma ve kalbime çok makul gelmisti. Ortacag karanlığının Tanrı algısı ise her zaman bana uzak gelmisti. Bugün kirklarimin sonunda gördüm ki İbn Sina, Aristo çizgisi ( ki en parlaklari İbn Arabi bana göre) ya yok demeye cesaret edemiyordu ya da mistik bir Tanrı modeli üretip kötülük problemi gibi iradi Tanrının yol açtığı pek çok arizadan Tanriyi kurtarmaya çalışan hayalcilerdi. Bu ikinci ihtimal onların eklektik olduklarını, orta yol bulayım derken ( felsefi metaryalizm ile irrasyonel olan arasında aslında mümkün olmayan bir uzlaşma yolu) iki şeyi de bozan ve ortaya da hiç bir anlamlı şey çıkaramayan düşünürler olduklarını gösterir. Ve benim görüşüm de budur. Yani Gazali nin argümanları gerçekten de daha sağlamdır ve tartışmayı kazanan bence de Gazali'dir. Bu ortadogu dinlerinin Tanrısı ve peygamberleri konu olduğunda kesin bir sonuç zaten. Bu dediklerime pek çok tasavvufcu veya tasavvuf benzeri görüşleri olan Müslüman katılmaya bilir ama Kuranı çok zorlayarak yapılan iğreti ayet tefsirleri olmadan bakıldığında Kuran basbayağı keyfi bir Tanrı yi anlatır. O sırf kendi canı öyle istiyor diye veya kendine itaat etmiyorlar diye ( ki ayni şeydir zaten) bütün bir sehri veya ülkeyi yok eder. Masum bebekleri bile hiç acımadan öldürür. Aynı şeyler Tevratta ve dolayısıyla incilde de vardir. Tüm bunlar ortada iken Kuran'ı okumuş bir insanın çıkıp da " Allah evreni kendinden taşan bir iyilik ve aşk yüzünden yarattı" demesi bana ya saftiriklik geliyor ( ki 20 sene önceki ben böyleydim) ya da açık seçik yalancılık, menfaat uğruna yalan dolan hikaye anlatma olarak geliyor.
Hem İslam'ın tanrısı!ndan bahsedip hemde bir insanın ölümünü kötülük ve trajedi gibi görmen ironik bence. Sonsuz cennet ve cehennemin vaadedildiği bir inanç sisteminde bir ömür işkence görmek veya para içinde yüzmek dikkate alınmayacak kadar anlamsızdır. Zira matematiğe göre sonsuzdan 1 ve ya 1000 çıkarsan birşey değişmez.
İbni sina ve kindi gibi filozofları okuyup iki yıl felsefe yaptıktan sonra kendine "çağının alimi" dedirten Gazali neden bu aralar çok popüler oldu. Hani tehafütül felasife de dahil üç kitabını ve hakkında bir kaç yazılan makaleyi de okudum islam felsefesine ne kazandırmış bir türlü anlayamadığım bir adam. Ama baştaki açıklamanıza katılıyorum, farklı alanlarda konuşmanız çok manidar ve gerekli diye düşünüyorum.
10. 11. yy.'da eşarilik ve gazali zihniyeti kurumsallaşmaya başladı ve zamanla bu coğrafyadaki epistemeyi belirleyen hakim düşünce oldu. bazı türk ve yabancı aydınlar, gazali bilimsel bilginin prensibi nedenselliği reddettiği ve bununla birlikte batı aydınlanmasının kaynakları arasında islam filozoflarının aristoteles yorumları olduğu için bu coğrafyada bilimsel devrim yaşanmamasını gazali'ye bağlarlar. bu tartışmalar şimdilerde daha görünür olmuş olabilir ama yeni değil.
Merhaba Dilara Hanım. İlahiyat Fakültesi 3. Sınıf öğrencisiyim. Sizin videolarınız, 'Günümüz Felsefe Akımları' adlı dersimiz de işlediğimiz konuları daha iyi anlamamı sağlamıştı. Lakin şu an İslam Felsefesi konusuna da değiniyor olmanız beni ziyadesiyle memnun etti. Lütfen negatif yorumlara kulak asmadan bu serilere devam edin.
Dilazof Gazali'yi varoluşsal ateizm ve din felsefesi açısından terimler ve bilgiler ile anlatıp, açıklar. O sırada Chad Gazali: İki sene boyunca felsefe çalıştım ve felsefe hakkında her şeyi öğrendim.
videonun sonunda bize verdiğiniz söz ve soru sorma hakkına istinaden: biz insanlar duyu organlarımızla kendi dışımızdan toplayabildiğimiz verileri (topladığımız değil "toplayabildiğimiz" dememin sebebi, duyu organlarımızın kapasitesinin ve yeteneğinin çok sınırlı olması) zihnimizde işleyerek (ki zihnimizin veri işleme kapasitesi de oldukça sınırlı) bir hüküm verme çabasındayız bu her konuda olduğu gibi tanrının varlığı/yokluğu konusunda da böyle. örnek vermek gerekirse mesafe ve zaman hakkında duyu & zihin kapasitemize göre "çok az" ya da "çok fazla" diye çıkarımlar yapıyoruz. halbuki bizim deneyimlediğimiz çok kısa anlar (mesela bir göz kırpma süresi diyelim) "plank zamanı" refererans alındığında çok çok uzun bir süre. gene mesela kutup yıldızının dünyaya uzaklığı bizim algılarımıza göre dünyadan çok uzak (433 ışık yılı) ama GN-z11 gökadasını referans alırsak kutup yıldızı burnumuzun dibinde sayılır. (GN-z11 gökadası dünyadan 13,4 milyar ışık yılı uzaklıkta). bu nedenle felsefi çıkarımlar ( ya da yorumlar mı demeliyim, bilmiyorum) yaparken kendi kısıtlarımızın dışına çıkmadan yaptığımız yorumlar ve işlediğimiz verilerden çıkardığımız sonuçlar hep eksik ya da hatalı kalacaktır gibime geliyor. ayrıca bizim evreni kavrayışımız ile dalga geçen kuantum mekaniği diye bir gerçek var. kuantum dünyasındaki madde mi enerji mi olduğuna karar veremediğimiz atom altı parçacıkların varlığı konusu bizim algılarımız ve zihnimizle dalga geçen bilimsel gerçekler. süperpozisyon ve kuantum belirsizliği gibi gerçekler ortada dururken bizim kısıtlı duyu organlarımızla algıladıklarımızla evren ve tanrı hakkında fikir yürütüp yaptığınız çıkarımlar ne kadar isabetli ve gerçek olabilir? bizim mevcut kabiliyet ve kapasitemizle tanrının varlığı/yokluğu konusunda ürettiğimiz fikirler ne kadar gerçeği yansıtabilir? imanın bilimle alakası yok. iman eden "hissi kablel vuku" şeklinde edebilir (benim bildiğim islam dini de zaten insanların böyle iman etmesini istiyor. bazı islam mensuplarının tanrıyı ispat etme çabası bu anlamda gereksiz bir çaba) ama bilimsel olarak varılacak en son nokta (saydığım insani yetersizliklerden dolayı) agnostisizm olarak geliyor bana.. kısa yazmayı beceremiyorum. bunları yazmak için de epey emek ve zaman harcadım. umarım okur ve değerlendirmeye değer bulursunuz.
Eline sağlık tam tersi kısa bile yazmışsın. Senden ricam, gazali temelde ritüel leri ( namaz, oruç) yerine getiren Farabi, ve ibni sinayı temelde hangi fikirlerinden dolayı kâfir ilan etmiş. Yani temelde çelişkileri net olarak nedir, yaza bilirmisin, teşekkürler.
Pelin.. Pelin...seninle zaten tanisiyoruz. Seni oldukca iyi tanidigimi dusunuyorum ama gercekte muhtemelen karsilikli kahve icemeyecegiz. iki aptalla 5 saat laflayacagima bir cay ve bir videonla daha memnunum. Sen bilmesende ben ve benim gibi cokca bagin var senin. Devam et. Bizler sadece yaptigin isin degil senin bu ortamda sergiledigin cesaretin de hayranlariyiz👏 Her donemin sinirlarini, tipki senin gibi, insanlarin avucuna samimiyetle soru isaretleri serpistirenler genisletmemis lermiydi? Ayrica yaptigin sadece bilgi vermek degil, bilgiyi sunmanin da bir zerafeti olduguna örnek oluyorsun.😉
Bu coğrafya üzerinde yaşadığımız için bu videoların izlenmesi de yorumları da fazla olması normal , bizim dünya tatlısı Dilozofumuz uygun gördüğü içerik ne ise onu izlemek her daim doğru ve anlamlı olacaktır.( Ayrıntılara takılma yola devam et takipteyiz)♥️🙏
Şu ayet ,hepsini cevaplıyo,bence ,Onlar onun ilminden onun verdiği kadar kavrayabilirler.Sınırlı olduğumuzu bilmek bizi rahatlatıyo.Yoksa delirmek gerekir,çünkü cevap bulamadığımız şeyler var.Bir sınır var.Bunu bilelim,yoksa kendikendimizi çok yorarız.
17. dakikaya kadar dinledim, kusura bakma ama söylediklerin safsatadan öteye gitmiyor. Dil konusuna, ihtiyaca atıf yapıyorsun ama öbür tarafta Tanrıya zaman isnat ediyorsun, bu nasıl bir çelişki! Zaman eğer Tanrıyı kapsıyorsa o zaman zaman Tanrıdır dehrilerin dediği gibi. Tanrının yanında zaman kavramı yok ki yaratmaya karar vermeden önce diyorsun. Senin burda önce kelimesini kullanman başlı başına zamana vurgu yapmandır. Lütfen önerme kurarken doğru kurun, yanlış önermelerle doğruya varacağınızı sanıyorsunuz, sizin yaptığınız başından yanlış. Son cümlem yalnız sana değil böyle düşünen herkes içindir.
Allah’a edilmiş iftira. Hem ihtiyaç dışı bir varlık diyeceksin hem de O’nun ağzından sanki bacanağı gibi bilinmek ihtiyacı olan bir beşer gibi iftira edeceksin. Her devirde kime niye ne amaçla tapındığını bilmeyen cühelaya yutturabilesi bir lokmadır bu. Afiyet olsun.
tanrının yaratması ne anlama gelir? güzel soru. ne gazali ne ibni sinadan örnekleyeceğim kendi fikrim. insan vucudu çeşitli kimyasal ve elementlerden meydana gelir. bilmem kaç mg o element birkaç mg şu element vs vs. bu elementleri insan olarak biz bir araya getirdiğimizde hiçbir şey olmuyor. ama onları tanrı bir araya getirdiğinde ise düşünen akıl eden bir varlık ortaya çıkıyor. burada tanrının bir meydan okuması var gibime geliyor. hadi bakalım insanı oluşturan bütün elementleri biliyorsunuz şimdi sizde benim yarattığım gibi yaratında görelim. üstelik tanrının birşeyleri yaratmak istemesi onun acziyetinden değil kudretindendir. nasıl ki bir yazıyı benim buraya yazma iradem varsa ve buna hiçbir şey engel olamıyorsa tanrınında yaratma iradesi ve yarattığını düzenli bir şekilde yok etme iradesi vardır. her şey zıttıyla varolur.ama tanrı bunun dışındadır.çünkü herşeyi zıttıyla yaratan bir yaratıcının kendinin zıttını yaratmak istemesi düşünceside saçmadır. (evren tanrı saçmalığından bahsediyorum) evren büyük bir kaostan oluşup bir tanrı ihtiyacına girip bir tanrı yaratamaz. insanın aklının yetmeyeceği bir varoluş olarak karşımıza çıkan tanrı ispata mahkum değil inanca mahkumdur. çünkü insan akıl yetiremediği şeye yok diyemez. bunu demesi için önce akıl yetirip çare bulamadığı elle tutulur gözle görülür bir hastalık olan kansere çare bulmalı mesela. bu ve bunun gibi örneklerle çoğaltılabilir. rahmet ve hidayet ile ALLAH'a emanet olunuz.
Bu Gazali denen adam ne yapmış, neyi başarmış ki filozof larla aynı kefeye konuyor Zamanında sırtını saraya ve dine dayadığı için günümüzde dahi güzelleniyor adam 😂 Sözüm size değil Dilara Hanım Başarılarınızın devamını dilerim.
Tanrı yoksa ahiret cennet cehennem yok ise insan neden kolay olanı (çalışmak yerine çalmak ) seçmez .Genel ahlak yasaları diyebilirsiniz ama eğer Tanrı yoksa benim için kötülük de olamaz iyligin olmadığı gibi o yüzden ahlak da önemsiz dir benim için .
Doğup büyüdüğüm kültür ve inanca dair hiç duymadığım şeyler dinledim. kendime gelmem, okumam, hazmetmem lazım..çok ezbere yaşıyoruz sanki..seviliyorsun dilara ❤
zamanın yaratılmasından söz ediyorsak, "o andan önce ne vardı?" sorusu bana yanlış geliyor. sonuçta zaman yaratılmadan önce zaman kavramı yoktu ve bu yaratılışın öncesinde ne vardı demek, zamanın öncesini sorgulamak oluyor. eğer zaman yoksa zaten öncesi de yoktur. "önce" ifadesi zaman için kullanılıyor. zamanı aza indirgemek ne kadar doğru olur?
Çok karışık felsefi bir konu, ama zihnimiz nasıl çalışıyor, nasıl konuşuyoruz. Yani mukayese olmadan dil olmaz. Sıcağı, soğukla, uzunu, kısayla, ağırı hafifle, yada tam tersleriyle, yani mukayese yle, ölçmeyle konuşup düşüne biliyoruz. Yoksa dil olmaz. Yani Evren sınırlıdır dersek, peki ondan sonra ne var, vede ondan sonra. Yani sonsuzluk, sonu olmayan mevcut demek zorunda kalırız gibi geliyor. Onun için zaman kavramındada referans gerekiyor. Referans aldığımız anında, öncesi ve sonrasını sorgulamak, zihnim izin ve onun düşünme şekli olan ölçme nin, mukayese nin doğal sonucu. Allah için zamanın olmadığı sözü, zihnin algılayabileceği bileceği bir şey değil. Çünkü öncesi ve sonrasını sorgulamak, zihnin çalışma şeklidir. Sanırım zamanı, şimdi öncesi ve sonrasına bölmeden zihnimiz algılayamaz gibi geliyor.
Teşekkür Ederim Pelin Hanım güzel bir sunum diye düşündüm.....İnsanların birbirini dinlemesi çok önemli....( İnsanlığın gelişimi İçin ) Yaratıcılık kavramına gelince Tanrının herkese bir yetenek verdiği düşünülebilir....Bazılarına müzik yeteneği bazısına resim gibi... Ama bunların içinde gerçekte sanatçı olan çok az çıkar...Nedeni kendini keşfetmesi ya da yeteneğini Tanrı insana bırakır ( Akıl )......Akıl ve düşüncenin işlenmesiyle yaratıcılık meydana çıkmakta ve bununla birlikte eski düşünceler kırılmakta ve yeni, farklı fikirler ortaya çıkar diye düşünmekteyim. Kendinize İyi bakın.. Hoşçakalın
"Bilinmeyen gizli bir hazine idim. Bilinmek istedim ve kâinatı yarattım." (Aclûnî,II,132) Yaratılışın temelinde muhabbet ve marifet vardır. Yani bir irade söz konusudur. Ancak bu bilinme yaratıcının isimleri ve sıfatları ile sınırlı olup zatı ve hüviyeti gizli bir hazine(Kenz-i Mahfi) olarak kalmaya devam edecektir. Zatı ve hüviyeti mutlak gayb olarak kalacağı için hadiste geçen ifadeyi zamansal açıdan değerlendirmemek gerekir. Dilde zorunlu bir kullanımdır. Zaman ve mekanın yaratılması kronolojik bir durum değildir. Alemin içinde başka bir alemin olmasıdır. Melekut alemi tarafından kuşatılmış, Mümkinat alemi içerisinde yaşıyoruz. Cam bir fanus gibi...
Allah kurandaki bir ayette ben bilinmeyi Murad ettim ve kainatı insanı yarattım diyor yani bilinçli bir yaratıımdan bahsediyor inanlar için tartışma bitiyor
Bende Ateizmi anlamıyorum. Ölüm sonrası yaşam olmaması saçma olur. Çünkü hayat doğum ve Mezar arasına sıkışacak kadar basit olamaz. Ruh daimidir. Ruhun aslında tek bir yaşı vardır çünkü ruhlar arası yaş farkıda olamaz, sonuç olarak meselenin özü asıl olan Allah'ın ruhu yaratması ve Ruhun ölümsüzlüğü söz konusudur.
Sevgili ve Çok değerli, İzninle Kızım diye başlamak istiyorum. DİLARA.. Yaşım dan dolayı(62) bana bu şekilde size hitabımı samimi iletir düşüncesindeyim. Sevgili Dilara.. Seni çok uzun zamandır tanıyorum ve videolarını her izlediğim de, ne kadar çok bilgi cahili, ve bir o kadar da çaresiz, hissediyorum. Değerli Dilara, o kadar çok emek ortaya koyuyorsun ki, senin verdiğin değerlerin bir kelimesini eleştirmeyi bırakın, bir noktanı dahi kendimde eleştirme hakkı olarak görmem. Çünkü, bende olmayan bir değer var karşımda. Ben sadece sana içten minnettarım. Senin le Felsefenin ne anlama geldiğini anladım. Dindar bir dünyadan gelen biri olarak, bir dönemin sonuna gelmiştim ki, senin videolarına takılıp, her dinlediğim videoların dan sonra, beynim zonkluyor ve anlamak için çırpınıyorum. Sevgili Dilara, 30 yaşındasın. Müthiş bir beyinsin. Dilara büyük bir değersin. Yolun uzun Yolun açık olsun. Yeni projende hindistan vs başarılı olacağından en küçük, zerre şüphem yok. Başarırsın. Keşke denilmesini pek sevmem, yerinede hangi kelime kullanılır bilmiyorum. Çok önce seni tanısaydım. Ve ben genç ken, senin dünyanın insanları gibi, insanlarla tanışsaydım. Geçen yıllarımın içinin boş ve anlamsızlığı beni çok üzüyor. Şu an geldiğim zihin dünyam, sadece iyi bir insan olup, iyi bir insan kalabilmeyi başarmaktır. Sağlığın, huzurun, mutluluğun, başarın DAİM OLSUN. Gönülden teşekkür ederim. Emeğin, hakkın çok geçiyor. Hoşcakal, sevgiyle kal..
Selamlar; İlk olarak Tanrı Kavramı ile Allah Kavramı arasındaki farkı anlamak lazım . Bu farkı bilirsek kimin neyi kast ettiği açığa çıkar bunun içinde Zati , Fiili ve Sıfatı anlamak lazım. Zat isterse Sıfatta Fiilde bir hareket başlatır ve sonlandırır.
Gazali zaten bir filozof değil, Mütekellim'dir. Yani İslam Teolojisi yapar. Dine karşı söylenmiş olan inançsal meselelere tepkisel olarak cevap verir. Bunu yaparken de mantık ve felsefeyi kullanır. Bunları kullanmakta bir çekince görmez. Çünkü mantık ona göre insanın doğru düşünmesi için bir "araç"tır. Yine güzel bir içerik.. Teşekkürler..
@@mustafasabrii Filozof ve Mütekellim arasındaki ayrımı yapıp ondan sonra filozoftur demen lazım. Filozofun epistemolojisi salt akıldır. Yani kaynağını akıldan alır. Mütekellimin epistemolojisi salt akıl değildir. Mütekellimin epistemolojisinin merkezinde vahiy vardır. Gazzali her ne kadar felsefe yapsa da, felsefenin epistemolojisi olan aklı kullansa da merkezine vahyi koyduğu ve dine gelen eleştirileri savunmak amaçlı bunu kullandığı için kendisi bir filozof değildir. Felsefe yapar evet ama bu onu filozof yapmaz. Literatür bilgisine sahip olmadan yok şurda şöyle yazıyor deyip öyle kabullenmek olmaz. Başka bir yerde de başka türlü yazar ona bakarsan. Önce felsefenin ne olduğunu, epistemolojisini öğrenmek lazım. Sonra insanlara ona göre kime ne denileceğine karar vermek lazım.
Gayet kaliteli ve dolu bir video olmuş teşekkür ederiz. Konunun analitik bir şekilde ilerlemesi taraflar arasındaki ayrım noktalarının daha net görülmesini kolaylaştırmış. Kendi analizlerinizi de gayet anlaşılır ve sistematik aktarmışsınız. Dilozof'a veda videonuzda söylediğiniz gibi kanalın havası hayli değişmiş, çok da güzel olmuş bence. Videolarda kendi analizlerinize ayırdığınız kısımların artarak devam etmesini dilerim. Ben İbn Sinacı bir ilahiyatçı olarak videoda katıldığım ve katılmadığım yerleri belirtmek istiyorum izninizle. 1-) Aslında filozoflar ve diğerleri ilahi iradenin varlığı hususunda ittifak halindeler. İhtilaf edilen nokta bu iradenin kesin bir irade mi yoksa random bir irade mi olduğu. Filozoflara göre Tanrı zatı gereği şunu irade etmeyi zorunlulukla gerektirir. Bu dışarıdan zorlanması şeklinde mecbur bir irade değil, kendi zatının zorunlu kılması şeklinde zorunlu bir irade. Peki buna neden irade deniyor ve bunun ateşin pamuğu yakmasından farkı ne? Fark Tanrı'nın bunun şuurunda olması ve bu fiilin Tanrı'nın rızasıyla çıkması. Bu yüzden irade diyor filozoflar buna. Bu hususta tarihteki sufiler de (İbn Arabi ve Sühreverdi ekolü) tamamen filozoflarla aynı düşünüyorlar. Bu konuda "Şerhul Akaid / İlahi İrade 1" dersimde filozofların 12 delilinden bahsettim. Tabi normal içerik değil ders videosu olduğunu da söylemeliyim. Muhaliflere göreyse Tanrı random bir iradede bulunuyor. Yani yeter sebep ilkesinin inkarı söz konusu burada. Filozoflar bu yüzden bunu insan için de imkansız görüyorlar. Dolayısıyla bizim kendi irademizi random irade sanmamızın sebebi değişkenleri bilmiyor oluşumuz. Yoksa değişkenler tamam olduktan sonra enter'a basınca irademiz yine zorunlulukla sadır oluyor bizden. Bu yüzden iradenin random olması tamamen bir yanılsama ve değişkenlere hakim olamama halinin sonucu filozoflara göre. Şayet tüm değişkenleri bilseydik irademizin de aslında random olmadığını bizzat deneyimlerdik. Bunun dayanağı filozoflara göre yeter sebep ilkesinin zorunluluğu. Filozofların muhalifleri bunu zorunlu görmüyor ve delil olarak mesela "aslandan kaçan bir adam karşısına iki tane benzer yol çıksa da bir sebep olmaksızın diğerini değil de birini seçer, demek ki yeter sebep olmadan da bir şey olabilir" diyorlar. Tabi tahmin edileceği üzere filozoflar bunun yeter sebep olmadan değil sebebini bilmediğimiz bir seçim olduğunu söylüyorlar. Yoksa bizim sebebi gözlemlemiyor oluşumuz orada bir sebep olmadığı anlamına gelmiyor. Kelamcıların random irade anlayışının dayanakları ve bunların filozoflarca çürütülmesi hususunu da yine "Şerhul Akaid / İlahi İrade 3" dersimde ele almıştım. 2-) Hakiki Tanrı - Mecazi Tanrı ayrımınızı kavramsal olarak çok beğendim. Fakat mecazi tanrı kavramının İslam filozofları için geçerli olduğunu düşünmüyorum. Çünkü bir tanrı tasavvurunun hakiki tanrı sayılması için en azından her şeyi var etmesi ve bilinç sahibi olmasını yeterli görüyorum. Üstelik filozoflara göre Tanrı sadece kendi bilincinde değil her şeyi bilmek zorunda. Bir de yukarıda zikrettiğim irade manasını eklersek bir tanrı tasavvurunun hakiki tanrı tasavvuru sayılması için gereken asgari şartların oldukça üstünde bir tanrı tasavvuru çıkıyor ortaya. 3-) Dua, ibadet, şükür, din, vahiy, mucize gibi olaylar İslam filozofları nezdinde tamamen mekanik bir sistemin çarkları. Bunlara dair çok uzun ve karmaşık açıklamaları var. Elbette ayrıntılarda tartışılabilecek çok yanları da vardır ama bunların temel mantığı bilindikten sonra duanın ve diğerlerinin anlamını yitirmediği anlaşılacaktır. Bunu da İbn Sina'nın İşarat isimli kitabına dair yaptığım derslerin devamında işleyeceğim. Henüz kitabın o kısımlarına gelmedik. 4-) Filozofların felsefi sistemi İslam ile ne kadar uyumlu? Bunu filozofları her fırsatta tekfir eden Gazzali'nin satır aralarından bulduğum ve manen nakledeceğim bir sözle cevaplamak istiyorum. "Allah Halık'tır (yaratan) şeklinde gelen ayetlerin zahiri, alemin zamansal bakımdan kadim olmasını, bu da Allah'ın iradesinin zorunlu olmasını gerektirse de bize önceki alimlerimizden ulaşan inançlarımızla çelişmemesi için bu ayetlerin mecaz anlama aktarılmaları gerekir." Yani filozofları tekfir eden Gazzali dahi ayetlerin zahirinin filozofları desteklediğini söylüyor ama kendi mezhebinden ve geçmiş büyüklerinden böyle gördüğü için ayetleri mecaz anlama tevil edip filozofları tekfir ediyor. Ayetlerin gerçek anlamları filozofları desteklese de böyle yapıyor. Benim aklıma gelenler bunlar. Uzun oldu heralde kusura bakmayın. Tekrardan teşekkürler, kolaylıklar dilerim.
Hocam neden tüm bu tartışmalar var? Din eğer gerçekse 13-15 yaşında bir çocuğun anlayacağı ve sorumlu olacağı kadar basit ve kusursuz olmalı değil mi? Yani en azından kuranın anlamı üzerine tartışma olmamalı. Ama görnen o ki en basit bir ayetin anlamı konusunda dahi ilahiyatçılar bin bir görüş, fikir ortaya atmaktalar. Kuran’ın Muhammed’e gelen anlamına ne oldu, nereye kayboldu? Muhammed kendisine gelen Kuran’ı doğru bir şekilde anlamış ve anlatmış olmalı. Bu doğru anlam bozulmadan kıyamete kadar sürmeli. Mantıken böyle olmalı. Ama gerçekte böyle değil. Neden?
@@randomhuman5525 Bu soru da kanaatimce tamamen Tanrı'da random iradenin mümkün olması fikri üzerine kurulu. Tanrı random irade ediyor olsaydı gerçekten de bu kadar karmaşaya gerek yoktu. Elindeki sihirli değnekle her şeyi düzeltmeliydi. Fakat zorunlu irade anlayışına göre din ve vahiy gibi şeyler Tanrı'nın müstakil fiilleri değil. Tanrı'nın tek bir fiili var ve ezelden ebede kadar devam eden tek, basit ve homojen bir fiil bu. Kademe kademe varlığa gelen ilk soyut varlıkların filtreleriyle cisimsel varlık düzlemine kadar inen bir matruşka gibi bir durum söz konusu. Buna göre Tanrı güneş gibi tek bir nur feyz ediyor. Matruşka açılıp hareket başladıktan sonra bu tek homojen nur değişmese de onu kabul eden yüzeyler değiştikçe farklı sonuçlar ortaya çıkıyor. Vahiy de böyle bir şey. Muhammed o nuru alabilecek bir pozisyona gelince o nurdaki mükemmellik, iyilik, adalet gibi külli manalar Muhammed'in kendi dönem ve şartına nasıl yansıması gerekiyorsa onun zihnine de o şekilde tikel/cüz'i hükümler ve kelimeler şeklinde yansıdı. Buradan hareketle bana göre yaygın din algısı baştan sona değişmeli. Bunun üzerine bina edilecek çok mesele var.
@@mehmettayfunkucuk Hocam açıkçası bu yanıt beni ikna etmedi. Bunun yerine biri şöyle de diyebilirdi. Muhammed bir din tasarlamaya karar verdi ve geçmiş dinler ve anlatılardan da yararlanarak kendi döneminin koşullarına, kendi dünya algısına göre bir din oluşturdu ve kuranı yazdı. Baktığımızda bu açıklamanın “Tanrıdan ışığı alıp dönemin koşullarına göre yorumlayarak bir din ortaya koydu” açıklamasından pek de bir farkı yok. Hatta birinci açıklama olasılıkla daha akla yatkın gelecektir.
@@randomhuman5525 İkna olmak ya da ikna olmamak ile sonuçlanacak türden bir argüman sunmadım. Sadece sorunuza binaen meselenin İslam filozofları nezdindeki keyfiyetini ana hatlarıyla söyledim. Keyfiyetin zikredilmesi neticesinde ikna oldum ya da ikna olmadım denmesi kategorik bir hatadır. İslam felsefesi bu şekilde subjektif estetik çağrışımlarla ilerlemez, argümanlarla ilerler. Argümanlar için öncelikle felsefi altyapımızı adım adım açıklamam ve delillerimizi de dayanaklarını göstererek savunmam gerekiyor. Yoksa altyapı kurulmadan ve tüm felsefi sistem iyice anlaşılmadan hiçbir argüman hitabet olmanın ötesine geçemez ve ancak çağrışımlara hitap edebilir. Bu yüzden RU-vid'da dersler yapıyorum. İlgilenirseniz oralara bakabilirsiniz. Bakarsanız argümanlarımızın subjektif estetik çağrışımlar üzerinden değil salt mantıksal çıkarımlar üzerinden ilerlediğini görürsünüz. Yine ikna olup olmamak size kalmış tabi.
@@mehmettayfunkucuk Sadece ikna olmadığımdan bahsetmedim. Kendimce bir gerekçe de sundum. Bu gerekçeye yönelik bir eleştiri getirseydiniz daha iyi olurdu. İslam felsefesi sınırları içerisinde sizin de kendinizce bir mantığınız vardır elbet. Hristiyanların da kendilerince bir mantığı var. Ancak dışardan bakıldığında bunlar anlamsız gözükebiliyor.
Muhteşemsin Dilara anlatım tarzın çok iyi.Çok zeki aynı zamanda Temkinlisin Azerbaycanlayım idolum sensin!Dersden vakit bular bulmaz seni izliyorum.Yazım hatam varsa kusura bakmayın.
din ozellikle islam, uzerinde saatlerce tartisilacak bi konu degil. zaman kaybi, enerji israfi. vakti zamaninda kisitli bilgilerle yasandi bitti gitti.
Dilara hanım, sayfa sayısı altıbin kadar olan Risale i Nur kitap serisi var. Bu kitapları inceleyip bir video yayınlayabilir misiniz. Ama dikkatli olun sizi tamamen dönüştürebilir! Cesaretinize atfedilir...
Bu kadını dönüştürmez. Söz konusu kitaplar ancak hiç bir şey okumamış kimseleri dönüştürür. Kelam ilminin örnekleri. Yoğun bir güdüleyici muhakeme var.
@@Oğuz.Gümüş Evet ebucehil de hz.Muhammed i babasının oğlu gibi tanırdı ama inkar etmeyi tercih etti. Kainatta şerike hiçbir emare yokken ve ihtiyaç da yokken ve her şey sanatkarını gösterirken, ustasını tarif ederken güneşe karşı gözünü kapayıp gündüzü kendine gece yapanlar olacaktır. Tercih meselesi yani herkesin keyfi bilir. İnanmak istemiyorsan inanmazsın. Mesela şimdi ben de sana inanmıyorum ;)
Kendim gibi düşünmenizi beklememekle birlikte bir tavsiyede bulunacağım kuran meali okursanız Allah'ın varlığını ve ona ait isimlerden nasıl biri olduğunu az çok kavrayabilirsiniz fakat tamamen anlamanız ve anlamamız imkansız. Çünkü yaratılmışlar olarak sadece gördüğümüz, bildiğimiz şeylerle yani tecrübelerimizle şekillendirmeye çalışacağız onun yerine biz müslümanlar olarak Süphan ( eksik ve noksan sıfatlardan münezzeh) Allah diyoruz ve geçiyoruz bu konuları. :) Videolarınızdan akıllı bir birey olduğunuzu düşündüğüm için bu tavsiyeyi vermek istedim. İnsan bir şeyi reddetmek için bile hakkında bir bilgiye sahip olmalı. Ben de felsefeyi bundan okuyorum ama içinden inancıma zarar vermeyecek şekilde güzel şeyler buldum ve bu fikirleri kendime katarak devam ediyorum. Saygılar, sevgiler :)
Çok güzel özetlemişsin dilara en azından bir ön bilgimiz oldu ben de gazalinin tanrı inancını daha anlamlı ve inanmaya layık gördüm😊dediğin gibi diğer türlü Allah’ın hiç haberdar olmadığı ve zorunluluktan ortaya çıkan bir evrende insanı tanrıya bağlayan şey ne olabilir ki?
insanları sevmek onlarla başa çıkmakla mümkün. kamuyu bırakıp camus a yönlenmek sanırım bir yol olabilir. rebel please. bahçen çok güzel. din felsefesini takip edebileceğim aklı selim bir yer bilmiyorum ben mesela. ne kadar varsa o kadar alırım. bahçende buraya ne kadar yer ayırırsan o kadar kalırım. sevgiler, saygılar..
Sizlerle kısa süre önce yaptığım bir çeviriden kısa bir bölüm paylaşıyorum: “Eylemlerimize, insanların düşünce, his ve edimlerinde (yapıp etmelerinde) özgür olmayıp aksine tıpkı yıldızların hareketleri gibi sebep-sonuç ilişkilerince belirleniyor oldukları açık bilinciyle yön vermeliyiz.” Bu cümleyi kuran adam, “yıldızların hareketleri” hakkındaki bilgimizi, başka kimsenin değiştirmediği kadar köklü biçimde değiştiren Albert Einstein’dı (1879-1955). Özgür iradenin olmayışında insani varoluşun acizliğinin (“acıklı halinin”) bir başka emaresini gören Arthur Shopenhauer’den farklı olarak Einstein bu hakikati, tolerans ve mizah için “bitmek tükenmek bilmeyen bir kaynak” olarak değerlendirmişti. Büyük fizikçi, “Benim Gözümden Dünya” başlıklı kısa yazısında yaşam felsefesini şöyle tarif etmiştir: “Schopenhauer’in ´İnsan gerçi istediğini yapabilir ama istemeyi isteyemez´ cümlesi beni gençliğimden beri heyecanlandırmış, hayata bakar ve yaşamın zorluklarını göğüslerken benim için daima bir teselli ve de bu durumu kabullenmem açısından bitmek tükenmek bilmeyen bir tolerans kaynağı olmuştur. Bu farkındalığın, sorumluluk duygusunun insanı hafif felç edici etkisini bir yandan sağaltıp hafifletirken, diğer yandan kendimizi ve diğerlerini fazla ciddiye almamamızı sağlayarak insanı mizaha haklılık, gereklilik kazandıran bir hayat anlayışına sevk ettiğini düşünüyorum.” Einstein’ın, iradenin özgür olmayışına dair esprili bu yorumu, tıpkı onun izafiyet kuramı gibi muhtemelen yine pek az insan tarafından anlaşılmıştır. Esasında Einstein’ın yaptığı tek şey, Hollandalı filozof Baruch de Spinoza’nın (1632-1677) daha 17. yüzyılda ifade ettiği fikirlerine başvurmak olmuştur. Bugün hala argümanlarının çarpıcı keskinliği ile insanı kendine hayran bırakan çalışması “Etika”’sında Spinoza, insanların özgür iradeye sahip olduklarına sadece ve sadece “eylemlerinin bilincinde fakat onları belirleyen sebeplerden bihaber oldukları için” inandıklarını dile getirmiştir. Sipnoza’nın ulaştığı sonuç açıktır: “Kim ki aklının (Geist) özgür iradesiyle konuştuğuna veya sustuğuna yahut da herhangi bir edimde bulunduğuna inanır, o kişi gözleri açık rüya görüyordur.” Böyle bir hayale tutunan biri, diyordu Spinoza, başarı veya başarısızlıkta kendisine çok fazla veya çok az pay biçmeye meyleder. Bu durum, kibre (gurura) veya öz değer eksikliğine (çekinikliğe) neden olur. Bunlar ise topluma büyük zarar veren ve de “kişinin kendini hiç tanımıyor oluşuna” işaret eden kıskançlık ve namertliğin ortaya çıkışını hazırlar. Ancak ve ancak doğanın sebep sonuç ilişkilerince belirlenerek işleyen bir süreç olarak idraki sayesinde insan, sözü edilen türden zararlı duygulanımlardan kendini özgürleştirebilir ve mutlu, kardeşçe, adil bir yaşamı özgürce sürdürebilir. “Özgürlük” dediğinde Spinoza bundan son derece açık bir idrakle içimizde “isteksizlik” yaratan zorlamaların=baskıların yokluğunu anlıyordu. “Doğal sebep sonuç ilişkilerinden azade olmak” anlamında bir “irade özgürlüğü”nü ne insana yani insani akla ne de “doğa yasalarıyla” bir ve aynı şey olarak gördüğü “Tanrı”ya atfediyordu. Anlaşılır biçimde bu fikirler, kilise temsilcilerini pek eğlendirmiyordu elbette: Spinoza, 1656’da yani henüz 23 yaşındayken Amsterdam Yahudi Cemaati’nden atıldı. Hahamlar, inananlara onunla yazılı veya sözlü her türlü irtibatı yasak etti. Bu arada Hollanda Kilisesi de geri kalmamış, Spinoza’nın isimsiz şekilde yayınlanan ve eleştirel-dini bir yazı olarak değerlendirilen “Tanrı Bilimsel Politik İnceleme”’sine yasak kararı aldırmıştı. Bundan kısa süre sonra bu kez düşünürün tüm külliyatı, Katolik Kilisesi’nin yasaklı kitaplar listesine dâhil edildi. 20. Yüzyılda bile Spinoza nefreti eğitimli dini çevrelerde hala oldukça yaygındı. Öyle ki Nazi diktatoryasındaki faaliyetleri sayesinde “Üçüncü Reich’ın Başhukukçusu (Kronjurist)” gibi yüz kızartıcı bir makamı elde eden, tanınmış ve etkili Katolik anayasa hukukçusu Carl Schmitt (1888-1985), Spinoza’nın Etika’sını “Tanrı ve insana yapılmış gelmiş geçmiş en küstah hakaret” olarak değerlendirmiştir. Spinoza’nın felsefesini çoğu dindar için bu kadar katlanılmaz kılan şey, Batı Kültürü’nün temel varsayımlarını, tam olarak söylemek gerekirse başka dinlerden ve yine Hiristiyanlıktan da bildiğimiz şu “ölümden sonra yaşam” tahayyülü üzerine temellenen ruh-beden ikiliğini reddetmiş olmasıdır. René Descartes (1596-1650) veya Immauel Kant’tan (1724-1804) farklı olarak Spinoza, psişik olan (düşünce, his ve ihtiyaçlarımız) ile fizyolojik olan (vücuttaki süreçler) aslında bir ve aynı doğal sürecin farklı görünüşleri, ortaya çıkış biçimleri olduğu fikrinden hareket etmiştir. Tam da bu nedenle onun felsefesi, klasik “dualist” başka deyişle ikici (ruh-madde ayrımına dayanan) Batı felsefesinin aksine “monistik” (tekçi) olarak tanımlanmıştır. Spinoza’nın monistik pozisyonunu destekleyen kanıtların sayısı, 20. yüzyılın sonlarına doğru yapılan beyin araştırmalarıyla birlikte artmıştır. Bu bakımdan zamanımızın alanında öncü bir sinir bilimcisi olan Antonio Damasio’nun (*1944) Spinoza meselesini kitaplarının birinin merkezine oturtması (“Spinoza Efekti”) pek de şaşırtıcı değildir. Başka hiçbir filozoftan etkilenmediği kadar Spinoza’dan etkilenen Albert Einstein bir keresinde Spinozizmin genel kabul görmemesini, spinozist bakışın sadece “düşünüyor olmanın insanı ulaştırdığı sonuçları kabullenen bir olgunluk değil, aynı zamanda alışıldık olmayan bir samimiyet (kendine dürüstlük), manevi kuvvet ve alçak gönüllülük” gerektirmesine dayandırmıştır. Einstein’ın kendisinin bu “sıra dışı samimiyete, manevi kuvvet ve alçak gönüllülüğe sahip olduğunu var sayması yani bu varsayımdan hareket ettiği fikri ilk anda kulağa kibirli bir ifade gibi gelebilir. Fakat hiç şüphe yok ki Einstein, Spinoza’yı anlayabileceği sanısına kapılmamıştı. Zira o da çok iyi biliyordu ki Spinoza’yı ancak onu anladığı sanısına kapılmayacak biri anlayabilirdi. Gururun “kendini bilmeme halinin zirvesi” olduğunun idrakiyle insan nasıl gurur duyabilirdi ki? Ve işte bu nedenle yine Einstein da, tam da ve bilhassa kendisine o kadar yoğun “hayranlık ve saygı” gösterilmiş olmasını, “kaderin bir ironisi” olarak yorumlamıştır. Ünü arttıkça espriyle karışık “giderek aptallaştığı”ndan şikâyet edermiş, ki bu durum ona göre aslında, kişinin gerçekte olduğu kişi ile diğer insanların inandıkları veya en azından dile getirdikleri kişi arasındaki uçurumun çok büyük oluşunun “alelade bir tezahürü”nden başka bir şey değilmiş. İnsan bu hakikati mizah ile göğüslemek zorundaymış. Sanırım Spinoza bile meseleyi daha isabetli ifade edemezdi.
merak ettiği tek soru şu Bu gün yaşasalardı aynı düşünceleri savunacaklar mıydı ? insanların fikirleri zamanla değişebilir öğrenmek demek budur .Kavramlar zamanla anlamlarını değiştiriyor biz yaşadığımız döneme göre tanrıyı tanımlıyoruz zekayla orantılı bir tanım yapıyoruz. Peki tahmin dahi edemediğimiz zeka üstü düşüncenin tanrı tanımı nasıl olurdu ? Tanrı araştırmamı zamana yaydım ölene kadar da tanrı budur dememeyi düşünüyorum . Çünkü öğrenmek bitmiyor
Onlar din inancı buna engel olmuştur. Tanrısı belirsiz olan bir dinin kendisinin bir anlamı olmayacağı için hızla Tanrıyı bir kalıba soktular. Bu gün olsa yine bir kalıba sokacaklar. Geçmiştekinden farklı olacak ve geçmişleri onlara sorulduğunda “yanlış anlamışız” diyecekler.
İmam Gazali Hz felsefeyi ve mantığı inkar etmiyorki felsefe yapmak zorunda kalıyor diyorsun imam gazali aklı mantğı ve düşünmeyi çok üstün tutar felsefe dediğimiz şey zaten düşünmedir. imam gazali hz filozofların özellikle yanlış düşünen filozofların düşünme biçimine farklı bir düşünme biçimi ile karşı çıkıyor asli tercümesi budur
Ben bir hiristian ülkesinde yaşıyorum. Ben burada hiç dinle ilgili tartışma görmedim. Herkes birbirinin inancina sayği duyar. Bizde bunun aksini görüyoruz. Ben sizin videolarınızı severek izleyirom. Çok akıllı kendine güvenenler severim. Uğurlar❤
bu soruları islam çerçevesinde cavaplarsak Hiçlikten yaratmaya gelince Allah c.c hiçliğin ortasına bizi yaratmıştır olmayan birşeyden değil aslında bu konuda söz sahibi olan erzurumlu ibrahim Hakkı Hz tir Allah c.c varlığı nurundan yaratmıştır ben sizi suretimden yarttım buyuruyor aslında herşey nurdan ibarettir nur ışığın tanımlayamayacağımız kadar saf halidir yaratılış şekli marifetnamede anlatılır isterseniz okuyabilirsiniz
Teşekkür ediyorum içerik çok güzeldi. Nezaket gerçekten çok önemli ama kullanmak herkesin yapabileceği bir şey değil tıpkı bir uçağı havalandırıp istenen hedefe varmayı herkesin yapamayacağı gibi. Eleştiri gerekli ve faydalıdır aslında ama niyetin ne olduğu daha önemli bence.
Herkes nezaket gösterebilecek kabiliyete sahiptir, yine herkes bi uçağı havalandıracak kabiliyete de sahip. Kabalık bi tercihtir, insanlara şans verin.
Giriş kısmında anlatığınız kanalınzın yayını hakkında üzülmeyin Pelin hanım herkes zekası ve kapasitesi kadar ancak temeli olmayan insanları kimse geliştiremez ve değiştiremez.Onları kendi karanlığına biz itmedik ama gözümüzü açmazzsak onlar bizi çekmeye çok meraklı .
Size yapılan saygısızlıklara üzüldüm... Neyse konuya gireyim, merak ettiğim şu; Gazali zamanındaki terminoloji ile şimdiki terminoloji aynı mı? mesela 'felsefe' kelimesinin o zamanki tanımı nedir? Yani filozof deyince, tarihin her döneminde, her milletin aklına 'Antik yunan filozofları' mı gelir? 'felsefe' deyince üç-beş isim mi gelir? Bu alan, batı dünyası tarafından zaten aşırı derecede kirletilmiş... yani 150 yıllık bir antik yunan medeniyetinin dışında bu konulara el atmış başka milletlerde başka isimler mutlaka olmuştur. neden kimsenin aklına gelmez? bir de Aristo, platon, vs... bunlar günümüzdeki yunan milletinin ataları mı? bu kesin mi?
Mükemmel olmayana,kusursuz olmayana,çaresiz olmayana eksiksiz olmayana,zaafsız olmayana,yaratılana=yarattıcı,rab,tanrı,ilah,Allah denemez.Herşeyden aşkın olduğu; için,ona tek olan yaratıcı diyoruz.
