[Vietsub] Bất Hiếu Hữu Tam - Chu Lâm Phong | 不孝有三 - 周林枫 

Một số thông tin về bài hát
BẤT HIẾU HỮU TAM VÔ HẬU VI ĐẠI
Nguyên văn câu nói của Mạnh tử (dẫn theo sách Chu Hy)
孟 子曰: 不 孝 有 三 無 後 為 大
舜 不 告 而 娶 為 無 後 也君子 以 為 猶 告 也
Mạnh tử viết: “Bất hiếu hữu tam, vô hậu vi đại.
Thuấn bất cáo nhi thú, vị vô hậu dã. Quân tử di vi do cáo dã”
Nghĩa là:
Mạnh tử nói rằng: “Tội bất hiếu có ba điều, mà không con nối dõi là lớn nhất.
Vua Thuấn lấy vợ mà không thưa trình, xin phép cha mẹ, cũng vì sợ tội không con nối dõi. Vì thế đối với người quân tử kể như ngài đã thưa trình”.
Chú thích:
(Thông thường lấy vợ mà không xin phép cha mẹ là thất lễ. Nhưng ở hoàn cảnh vua Thuấn, cha thì đần độn, mẹ ghẻ độc ác, nếu xin phép cha mẹ thì sợ có sự ngăn trở, mà không lấy vợ thì không có người nỗi dõi. Ông tránh được tội bất hiếu lớn nhất nên lấy vợ không thưa với cha mẹ nhưng không ai trách móc.
Sách này không thấy nói hai điều bất hiếu còn lại kia là gì.
Trong thiên Ly lâu thượng-sách Mạnh Tử có chép:
“Mạnh tử viết: 不 孝 有 三，無 後 為 大 (Bất hiếu hữu tam, vô hậu vi đại.)
Nhưng sách này cũng không nói hai điều bất hiếu còn lại là gì.
Khi chú giải sách Mạnh Tử, Triệu Kỳ đời nhà Hán viết:
(1) 阿 意 曲 從，陷 親 不 義，一 不 孝 也 (A ý khúc tòng, hãm thân bất nghĩa, nhất bất hiếu dã.)
(2) 良 窮 親 老，不 為 祿 仕，二 不 孝 也 (Lương cùng thân lão, bất vi lộc sĩ,nhị bất hiếu dã.)
(3) 不 娶 無 子， 祖 先 祀，三 不 孝 也 (Bất thú vô tử, tuyệt tổ tiên tự, tam bất hiếu dã.)不 孝 有 三，無 後 為 大 (Bất hiếu hữu tam, vô hậu vi đại.)
Dịch nghĩa:
1- Hùa theo cha mẹ để cha mẹ mắc vào chỗ bất nghĩa là tội bất hiếu thứ nhất.
2- Nhà nghèo mà cha mẹ lại già, thế mà không chịu ra làm quan để lấy bổng lộc mà phụng dưỡng cha mẹ là tội bất hiếu thứ hai.
3- Không chịu lấy vợ, không có con nối dõi để cúng tế ông bà tổ tiên là tội bất hiếu thứ ba.
Trong ba tội bất hiếu, không có con nối dõi là tội lớn nhất.
Thế nhưng trong sách Tứ thư tập chú của Chu Hy, Mạnh tử nói với Công Đô tử rằng: “Người đời thường nói tới” tội bất hiếu kể ra có năm điều:
1- Chân tay không cất nhắc, chẳng đoái hoài tới việc nuôi dưỡng cha mẹ là tội bất hiếu thứ nhất.
2- Tối ngày cờ bạc, ham mê rượu chè, chẳng đoái hoài tới việc nuôi dưỡng cha mẹ là tội bất hiếu thứ hai.
3- Ham của cải riêng cho vợ con, chẳng đoái hoài tới việc nuôi dưỡng cha mẹ là tội bất hiếu thứ ba
4- Buông theo ham muốn về sắc đẹp, hát hay, để cha mẹ phải tủi hổ là tội bất hiếu thứ tư.
5- Cậy khỏe ham đánh lộn để nguy hại tới cha mẹ là tội bất hiếu thứ năm.
Trong năm tội bất hiếu trên không có tội nào giống với “bất hiếu hữu tam”. Có lẽ cả năm tội trên là “người đời thường nói tới” chứ không phải tự Mạnh tử nói ra.
Theo Kinh lễ, người mang tiếng bất hiếu phạm một trong ba điều:
1- Một là làm điều bất nghĩa cha mẹ bị nhục nhã.
2- Hai là không chịu nâng cao tài lực của mình, quá kém cỏi, quá đau yếu, nghèo hèn, không nuôi nổi cha mẹ khi già yếu.
3- Ba là không lấy vợ, không có con nối dõi.
Cre: Tuấn Công Thư Phòng
tuancongthupho...