Wat als we het openbaar vervoer in Nederland gratis maken? Dat leggen we je uit in de nieuwste KNOW SHIT. In KNOW SHIT vertellen we je elke week hoe je moet omgaan met maatschappelijke shit als pesten, discriminatie, ongelijkheid, vooroordelen en gezondheid. Hoe het echt zit, dus.
Wahine vindt het openbaar vervoer in Nederland veel te duur en vraagt zich af waarom het niet goedkoper kan, of zelfs helemaal gratis. Samen met KNOW SHIT-host Joram stapte ze op het leukste vervoersmiddel dat je ooit hebt gezien en baanden ze zich een weg door de straten van Amersfoort, op zoek naar antwoorden.
Wahina stuurde de vraag voor KNOW SHIT in omdat ze vindt dat het ov voor iedereen toegankelijk zou moeten zijn. Ze woont zelf in Zeeland en reisde van Yerseke in de provincie Zeeland naar Amersfoort in de provincie Utrecht. Dat kostte haar drie hele uren en maar liefst 26,66 euro. Dat is veel geld. Joram: "Voor dat geld kan je ook een hummer rijden om naar Groningen te rijden of acht big macs bestellen."
Uit onderzoek van Eurostat blijkt dat het ov in Nederland 32 procent duurder is dan het Europese gemiddelde. Bert van Wee is hoogleraar transportbeleid aan de TU Delft en weet heel veel over het openbaar vervoer. "De totale kosten zijn ongeveer vier keer zo hoog als wat de reiziger zelf betaalt. Als je naar de totale kosten kijkt dan betaalt de reiziger ongeveer een kwart en driekwart door de overheid."
"Maar waarom wordt de trein dan steeds duurder?" vraagt Wahine zich af. Bert van Wee legt uit dat reizen met de trein een dienst is, en dienst kan je moeilijk efficiënter maken. "De lonen stijgen, dus wordt het naar verhouding steeds duurder. Je kan het produceren van auto's of kleding steeds goedkoper maken dankzij automatisering, maar bij de trein blijf je een conducteur en machinist nodig hebben. En als we met z'n allen steeds meer verdienen, wordt het reizen per trein ook duurder."
In sommige landen, zoals Luxemburg, is het ov gratis. Goed idee voor Nederland? Bert: "Mensen denken vaak: als we het ov nou gratis maken, dan stappen meer mensen uit de auto in de trein. Was dat maar zo. Dán was het misschien wel een goed idee. Maar wat blijkt: als je het gratis maakt, gaan er wel veel meer mensen met het ov, maar slechts een klein deel van deze extra reizigers zijn reizigers die ánders met de auto waren gegaan. Daarmee is gratis openbaar vervoer een peperdure maatregel om een heel klein beetje fileleed weg te nemen. En voor het milieu kan het zelfs averechts werken omdat al die extra reizigers ook extra energie kosten."
Bert van Wee vindt het niet terecht dat je het ov voor iedereen gratis maakt, maar geeft aan dat je het wel voor een deel van de bevolking gratis kunt maken. Bijvoorbeeld voor mensen met een bijstandsuitkering. Maar dus niet voor iedereen.
human.nl
13 мар 2019
