ŞİİR ve RESİM 

Bu ders dolayımında yapılan yorumlardan anlaşıldığı kadarıyla "sürekli nicelik" (miktar) ve "süreksiz nicelik" (sayı) ayrımı konusunda bir kavrayış sorunu yaşanıyor. Bu konuda çıkış noktası olabilecek geleneksel açıklamalardan birini, Ahmed Cevdet Paşa'nın Miyar'ında yer alan oldukça muhkem bir pasajı aktarmadan önce ilgilenen arkadaşları uyarmak isterim: Bu metinleri anlama sorununu bir çırpıda dil sorununa indirgemek meselenin ciddiyetini anlamamak demektir, çünkü bu tür metinler bir ustanın eşliğinde okunacak şekilde kaleme alındıklarından, aşağıdaki pasaj günümüz Türkçesiyle aktarılmış olsaydı da hiç kuşkusuz yine aynı güçlükler yaşanacaktı. Demek oluyor ki mesele dilin eskiliği meselesi değil, aksine mesele, konuyu kavramak için gerekli donanımdan yoksun oluşumuz. - "Kem-i muttasıl iki kısımdır. Kısm-ı evvel kar′uz-zat ve kısm-ı sani gayr-ı kar'uz-zattır. Karu'z-zat “eczası müctemi” demektir. Bu dahi ‘mikdar’dan ibarettir ki hatt, sath, cism-i talimîdir. Hat yalnız tûlan, sath hem tûlan ve hem arzan kabil-i inkisamdır ve cism-i talimî -ki cism-i tabiinin tûl, arz ve umk'u demektir- hem tûlan ve hem arzan ve hem de umkan inkisamı kabildir. Bunlar taksim olundukları takdirde kısımlar beyninde mütelâki oldukları bir hadd-i müşterek bulunur. Mesela bir hat tansif olundukda iki kısmın mütelâki oldukları nokta ikisi beyninde müşterek olup yalnız birine muhtass değildir. Kem-i muttasıl-ı gayr-ı kar'uz-zat ‘zaman’dır ve ‘hâl’ tesmiye olunan an, zaman-ı mazi ile zaman-ı müstakbel arasında hadd-i müşterektir. Binaen-alâ-zalik ‘zaman’ kem-i muttasıl′dır, fakat gayr-ı kar'uz-zat′tır; zira eczası müstakarr ve müctemi değildir. Belki su gibi akıp gider bir araz-ı seyyâldir. Şöyle ki eczası olan an′lardan biri geçer ve diğeri gelip o dahi gider, hiçbiri istikrar bulmaz ve diğeriyle müctemi olmaz. Kem-i munfasıl İlm-i Aritmetika'nın ve ‘mikdar’dan ibaret olan kem-i muttasıl-ı kar'uz-zat İlm-i Hendese'nin mevzûudur. ‘Mikdar’ın bir kısmı olan hatt, müstakim ve gayr-ı müstakim, hutût-ı mütevaziye ve gayr-ı mütevaziye gibi kısımlara münkasim olur. ‘Hatt-ı müstakim’ bir mahiyet olup ‘hat’ onun cinsi ve ‘müstakim’ faslıdır ve bunun cins-i âlîsi mekule-i kem′dir. Sairleri dahi buna kıyas oluna. ‘Nokta’ ve ‘vahdet’ aslen kabil-i inkisam olmadıkları cihetle mekule-i keyfe′de dahil olurlar. " (Miyar-ı Sedad)

Oh be finallerim bitti :) onlara rağmen, hocamı ihmal etmedim. Şimdi her şey daha güzel olacak. Emeğinize sağlık... İyi ki varsınız Dücane hocam ve hocamızı takip eden tayfa 🌱

Saygılar hocam 👍 Bu ara da Cüneyt Özdemirin konuğu olduğunuz program şahaneydi

Tek seferde anladıgım ilk videonuz ya da dinletiniz oldu. Uzerinde dusundugum ancak bir turlu kafamda netleştiremediğim konulardan bahsetmişsiniz. Cok begendim.

hocam 20. dakikadaki alıntıyı düzelteyim; söz Simonides'e ait ve şöyle: "resim sessiz bir şiir, şiir konuşan bir resimdir.

Mesleğim gereği işitme duyusu ve sesin yanısıra biyoistatistik ile ilgileniyorum. İstatistikte sürekli ve süreksiz değişkenin yanısıra nominal (kategorik) değişken olarak tanımlanmış üçüncü bir sınıf var. İlk ikisini imgelem düzeyi olarak kabul edersek nominal değişkeni kavram düzeyi olarak tanımlayabilir miyiz? Şiir ve resmi ilk iki degişken bağlamında ele almanız beni çok etkiledi. Bu ve benzeri yeni bakış açıları, ilişkilendirmeler ve sınıflamalar benim için çok nadir ve değerli. Her konuşmanız benim için Morpheus'un bir avuç kırmızı hapına eşdeğer. Şiirin filozoflar tarafından daha değerli olarak tanımlanması, kavramların tek bir kelimeyle vücud bulabilmesinden ötürü olabilir mi? Örneğin "iyilik" kelimesi bir kavramı ifade ediyor. Ancak iyiliği resimde tek bir obje olarak ortaya koymak imkansız gibi. Sizi dinlerken Nazım Hikmet'in Abidin Dino'ya söylediği "bana mutluluğun resmini yapabilir misin?" ifadesi aklıma geldi. Mutluluk kavramını tek bir kelime ile ifade ederken, resim ile sınırsız biçim de ifade etmeyi deneyebiliriz...

Sanatla ilgili gerçek anlamda sanatsal bir konuşma bu. Herkesin kolaylıkla görüp anlayamayacağı, açıklayamayacağı insanın tüylerini diken, gözlerini nemli yapan tespitler.Bildiğimizi zannettiğimiz konuların altındaki gerçeklerin diyalektik düşünceyle temellendirilmesi insana insan olmanın hazzını yaşatıyor. İnsanımızın düşünce tarlasına ektiğiniz fikirlerin ürünlere dönüşmesini hayal etmek bile güzel. Yürekten alkışlıyorum çabalarınızı, iyi ki varsınız.

Bu ülkeye fazlasınız.:) En içten teşekkürlerimle.

Çekimlerin görüntü ve ses kalitesine önem vermeniz güzel olmuş. Renk, ışık, ses, tam bir ders niteliği taşıyor. Göz ve kulak gibi iletişim kapılarına hürmet göstermeniz bu işi ciddiye aldığınızı gösteriyor. Esasında bu bir edep. Niceleri bu edepten gafil malesef. İyi ki varsınız üstad. Derslerinizi takip ediyorum.

Sizi Cüneyt Özdemir Bey'in programında izledim şahane bir sohbet 3 defa izledim. Çok sevdim .. teşekkürler hocam 👏👏👏👏 iyi ki varsınız 👏👏

Allahuekber...hocam inanın coştum. İfadeleriniz o kadar iyi ki, ilaç gibi geldi verdiğiniz bilgiler.

Satrançta hem taşların hareketini takip etmelisiniz (aritmetik) hem de tablonun genelini (geometri). Bu nedenle satranç matematiğin her iki alanına da hükmeder. Satranç matematikle oynamaktir :)

Bir önceki imge-kavram dersiyle birlikte ele alındığında takip edebilen kimselere çok mühim ve değerli bir bakış açısı kazandıran bir ders/yapıt, teşekkürler Hocam.

Çok teşekkür ederim hocam, emeğinize sağlık 🙏

Dücane hocamız, bizim için çok büyük şans 🍀 hele benim için ömrümün en kıymetli zamanları, yine hoş geldi , teşekkürler 🌷

Teşekkürler.

Dersin 40. dksında arkadan gelen kuş sürüsü sesi yanılmıyorsam :) Kulaklarımız yarı açık sayılır. Ya Hoca'ya katılmak için yarıştılar ya da kuvvetli itirazları vardı :)

Çoook verilmi oluyor hocam, minnettarız🙏

Merhaba 🙂Makalenizi okuduktan sonra sizi dinledim 👍 Emeğinize sağlık.

Teşekkürler hocam . İyi ki varsınız .

İnanılmaz tesbitler. Muhteşem..

Hocam çok net baya hd olmuş seste çok iyi mütemadiyen müdavim kalmaya devam edecez.Biz kitap okuyamayanlara bu hizmeti verdiğiniz çok teşekkürler.

Teşekkürler 🌺

İşitmenin görmeye olan üstünlüğü sadece işitmenin altı yönü, görmenin ise yalnızca bir yönü algılayabilmesinden kaynaklanmıyor; işitmenin görmeye olan bir diğer üstünlüğü de duvarın arkasındaki sesi de algılayabilmesi buna mukabil görme eyleminde bunun mümkün olmamasıdır. Dali’nin tablolarındaki tuhaf ve çarpıcı imgelerin sebebinin Arap kökenli olmasından kaynaklanabileceği düşünüldüğünde, Dücane Hoca’nın söylediklerini destekleyen çarpıcı bir örnek ortaya çıkıyor. Yine aynı şekilde, İranlı yönetmen Abbas Kiarostami’nin filmlerinde şiirsel diyalogların sıkça kullanılması hatta “Rüzgar Bizi Sürükleyecek” isimli filminin isminin bile şair Füruğ Ferruhzad’ın şiirlerinden bir dize olması başka bir örnek olarak verilebilir.

Hocam, video konuşmalarınızın konularını yazılı olarak, kitap halinde de görebilecek miyiz diye sormak istiyorum. Sizi dinlemeye başladıktan sonra başka konuşmacıları artık dinleyemiyorum. Ufuk açıcı fikirleriniz için size teşekkür ediyor, fikirlerinizin kitaplaşmış halini özlemle bekliyorum.

hocam görsel sanatlarla uğraşıyorum çok yararlı oldu faklı bir perspektiften bakmak epey not çıkardım çok teşekkürler

Hocam teşekkürler. Söz ettiğiniz diğer karşıtlıklardan farklı olarak müzik ve dans arasındaki karşıtlığa dair argümantasyonun diğerleri kadar güçlü olmadığı kanaatindeyim. Örneğin, dans figürlerinin ardışıklığı ve ritme uygun eylem setleri içermesi bakımından neden müziğin karşısında olabileceğinin, diğer karşıtlıklar kadar açık olmadığı kanaatindeyim. Dansçının figürlerindeki akış, süreklilik göz önüne alındığında,dersin başında izah ettiğiniz zamanın mekandan bağımsız düşünelemeyeceği olgusunun müzik ve dans arasında var olabileceğini düşündürüyor. Fakat beni asıl düşündüren konu, bu iki kültürün oluşturduğu kurumların sürekliliği meselesinin kökenini de bu bağlamda değerlendirip değerlendirmediğiniz. Kısa da olsa yanıtlarsanız çok memnun olurum. Selamlarımla...

Teşekkürler Dücane hocam. Anadolu'da renklerin ve motiflerin duygu ve hÂl durumunu bildiren semboller olarak kullanılması (yazma, halı, kilim.) hakkındaki düşünceniz nedir Dücane hocam? Hürmet ve muhabbetle hocam

HOCAM , müthiş bir analiz olmuş..Duyular(özellikle de koku/ koklama duyusu üzerine ) düşüncelerinizi paylastiginiz bir ders yapabilirseniz çok sevinirim..Yotebe okula çevirdiğiniz için Müstefidiz ve de müteşekkiriz..Hürmet ve Selam Ediyorum..

Tutkuyla takip ettiğim başka bir kanal yok dolayısıyla tam olarak nasıl işliyor bilmiyorum, ders videolarında gizli video yazan ve açılmayan video görüp çok üzülmüştüm neler kaçırdım diye, yüklemeyle ilgili bildirimi görünce vahiy gelmiş gibi oldu

Bu kadar mı güzel anlatılır..!

Emeğinize sağlık Hocam teşekkür ederim

Videoyu açar açmaz başlayan müziğin ve görselin etkileyiciliği... Zaten tüm videolarınızı soluksuz izliyorum 🙏💐

Çok teşekkür ederim.

Çok teşekkürler hocam.

Başlangıç müziği kulakları yırtıyor adeta ama sizi duymak için kulaklıklarım kulaklarımi agrıtıyor

Sağolun..Varolun... Gene, yeni sinapslar oluştu beynimizde...😇

Hocam resimde kütle mi, hacim mi betimlenir? Uzayda yer kaplayan her şeyin hacmi vardır ve resim ile hacme sahip cisimler betimlenebilir diyebilir miyiz ?

Teşekkürler..

harikaydı

Dücane Hocam, Cüneyt Beyin sizinle yaptığı söyleşi izlemeyi şimdi bitirdim. O videonun yorumlarına bakıp bakmayacağınızı bilmediğim için sorumu buraya yazmak istedim. Anlayabildiğim kadarıyla - ve biraz kabaca ifade olacak olursam - tarihsici ve diyalektik bir yaklaşıma sahipsiniz. Popper'in "Tarihsiciliğin Sefaleti" adlı eserini nasıl değerlendiriyorsunuz? Saygılarımla

Arkaplanın kitaplık olması ne hoş. Bazen göz ister istemez kitaplara kayıp dikkati dağıtsa da alınan notlarda arkadaki kitapların isimlerine de yer açma imkanı tanıyor.

Ey kanıma çakıllar karıştıran isyan...dinlemedim daha😃şiir deyince aklıma geliverdi. Dinledikten sonra yine yazıcam 👍🏻😉

Eksik kalan ve aksatan yaklaşım şu ki, evrensel duyularımız kimyamızdan gelir; temas, koku ve tadım eylemi ile temelleniriz. Fiziksel algımız dışsaldır, fonotik ve optik ile dünyada varlığımızın sürekliliğini yoklayan bir telaş ile patırtı ve şaşaa çıkarırız. Sanat ister fonotik ister optik olsun ölümden ve yalnızlıktan tırstığımız için doğmuştur. Saygılar.

Hocam uzun zaman oldu. Bizi unutma yeni konularda engin dusuncelerinizi, paylasmani bekliyoruz

Dücane bey, başka şeyler de söyleyeceğim de, önce şu an bunu söylemek istedim: şiirle resim aradında değildir rekabet, konu ile ilgili fikrim şairler ve ressamlar arasında olması. Şiiri ve resmi her gören, okuyan, dinleyen, yarıştırmaz.

Dücane bey - aslında ders mahiyetinde olduğuna göre, "dücane hoca"- Önceki derslerde söylemek istediğim ancak çok uzattığım içğn söyleyemediğim bir konuyu kısaca açacağım (sonra daha çok anlatırım sanıyorum): miktar ile sayı manaları, "uzaydaki varlıkların total miktarının sürekli aynı olması"nı getirdi aklıma. Önceki yorumlarımda evvel-i şühuddan bahsetmiştim. Bilimle dinin aslında karşıt olmadığını söylemiştim. Varlıkların türleri arasında sayılar değişebilir, ancak total miktar aynı. Devam edeceğim, ancak dersi merak ediyorum 😊. Dersi anlatmaya başladığınızda, "resim ve şiirin nasıl bir fonksiyonu vardır?" diye düşündüm. Son cümlenize gelene kadar düşündüğüm birkaç cevaptan biri: " resim zaten üç boyutlu imge yaratır. şiir de, insana 'içgörü' kazandırarak üçüncü boyutu da kazandırır". Yani gözle görünen cismin hacmini resimle, içgörü hacmini şiir müzik edebiyat ile kazanırız. Yerleşik toplumlarda iletişim için yazıya resimle başlamak, gördüğü haliyle ve teknik, yetenek dahilinde anlatmak, sanıyorum. Göçebeliğe geçilince (elbette iklim coğrafya da etkili), iletişimde ifade gereksiniminde söz sanatları ortaya çıkmış olmalı. İletişim arttıkça, söz ses ve ses sanatlarıyla, içgörü ve dünyayı algılama yeteneği artar. İçgörüsü olmayan bir insanın, doğru anlamda bilim ya sa sanat yapması mümkün değildir. Kendisini bilmeyen, dış dünyayı da doğru yöntemle ya da doğru yorumla algılayamaz. Yani, dünyayı evreni algılayabilmek içün; miktar detayında sayıları anlayabilmek içün; detayda herbirini ve totalde uzayı evreni anlayabilmek için, sese söze ihtiyaç bulunuyor. Doğu halklarının göçebelikten gelmesi, belki insanoğlunun nesnel olarak varoluşunun doğuda başladığını gösteriyordur. Görünen mekanı anlayabilmek, yorumlayabilmek içün içgörü üçboyutu olmalı. Şimdi dersi anlatmaya başladığınızdaki sorumun cevabıma bir başkasını ekliyorum: resim, renkler, sesler, sözler, armoni, harmoni... İçgörü ile ahlaka fayda sağlar. İletişimin, paylaşımın manasını "alma-verme" nin ötesine taşır. Kutsal kitapların yapmaya çalıştığı şeye fayda sağlar. Felsefi düşünceye ve de ahlaka fayda sağlar. Bu fonksiyonları ile, her aktivitede önemli yer alırlar. Not: ardışıklık ve yanyanalık ile ilgili yazacağım. Saygılar,

❤❤

Kulak ve göze ait 14 madde içine zamanı koyduk ve süreksizdir dedık,daha sonra zaman süreklidır ama gayrı karuzattır,parçaları birarada düşünülemez dedik,kafam karıştı

💙🌞

Umudum arttı ama içimde ürpermedi değil ...

Dücane bey olmasa bu ülkede düşünmeyi öğretecek; bu ülkenin insanını kavram düzeyinde düşünmenin yakınında bir seviyeye getirtecek bir insan var mı bilemiyorum

Slm hocam hayat baslı basına bir sanattır;bazen bir resimde bazen bir siirde bazen bir kilim deseninde:gibi gibi gibi;;;,bakmak =görmek:ve anlamak:

Hocam teşekkürler dersiniz için, lakin anlamadığım bir yer var, zaman işi biraz karıştırıyor gibi geldi çünkü 30.dk dan sonra ve öncesinde de ifade ettiğiniz gibi sürekli degiskenlerde yan yana ve birlikte olma durumu var, süreksiz değişkenlerde ise art arda olma durumu mevcut, ancak tanıtımda ve videonun sonrasında zamansal ile süreksiz ve ard arda olmayı birlikte kullanıyoruz ve eğer zaman sürekli ise sürekli olan ile ardışık olma yan yana nasıl geliyor? Mantıken zamanın sürekli olduğunu anlıyorum ancak hemen arkasından ve tanıtımda da olduğu gibi zamansal olan ile ardaşık ve sıralı kelimelerin yan yana gelmesi biraz karmaşık geldi. Acaba hocam doğulu toplumlarda zaman kavramını sürekli bir değişken olarak ele almış ve süreklilikte olan, yan yana olmayı veya mekanda olma isteğini (belkide göçebe olarak geçtiği mekanları zihinlerinde imaj haline getirmeyi) yani resimde olduğu gibi dondurmayı söz ve müzik ile mi yapmış olabilirler mi diye düşünmedi değilim, Birde videoda şiirin karşısına resim, müziğin karşısına ise belki dans konulabilir demiştiniz, dans ne olursa olsun sanki devinimden kurtulamıyor gibi geldi bana, acaba onun karşısına tamamen mekanda donuk olma, yada mekanı yakalama olarak fotoğrafçılık sanatanı koyabilirmiyiz,Tabi eğer sanat sayarsak Selam ve saygılarımla.

'Destek'leriniz için sağ olun.

Selamın Aleyküm hocam bahsettiğiniz makalelere nasıl ulaşabiliriz?

Hocam teşekkürler

Çok iyi

Sayın hocam bir önceki programlarınızda kitap ismi olarak verdiklerinize başlamış bulunmaktayım.lütfen size saygılarımı sunmama müsaade ediniz.AYHAN BEKTAŞ

Mekan- resim,heykel--, zaman-müzik,şiir. Peki mekan zaman, uzay zaman ,rölativitenin anlaşılması bunun sanatsal yansımaları ne? Çok mu saçma oldu?

Şu girişteki müziği bi yaz be hoca

Hangisi üstün? Yarasa gibi işitmek mi, şahin gibi görmek mi? Vahiy, vecd titreşim midir? Miraç, rüya vizyon mudur?

Şiir gibi aktı

Ne güzel... Ama kendi düşüncelerin, kendi yorumun... Sadece senin algılayışın... Dinleyenler bunu dikkate alarak dinlemeli.

Sabah sabah ilaç gibi geldi

Fondaki müzik kime ait?

Bu durumda, doğuda sıraya gireriz, batıda eşlik ederiz çünkü hiyerarşi doğuda zamansal batıda mekansaldır, buda doğuda tek sesliliği batıda çok sesliliği yaratır diyebilir miyiz ?

Kavramsal sanat kavramsal mıdır?

Sair; bilen Siir; bilenin bildigi diye okumustum. Seriat=bilgi den geliyormus. Daha hos, daha tutarli daha felsefi bir anlam. Bence. Nedense es geciyorsunuz bu anlami. Nedense es geciyorsunuz bu anlami

Hocanın yazısı için "SÖZ MEDENİYETİNDEN GÖZ MEDENİYETİNE" diye aratın.

Çok çok iyiydi...

Sayın Dücane Hocam, tüm paylaşımlarınızı kaçırmadan büyük bir keyifle takip ediyorum. Bu yayınınızda nicelik türü ile ilgili olarak yaptığınız şiir,müzik/resim, dans ayrımı ile 38’-40’ arasında geçen ezgi ve ozan konusu, uzun süredir üzerinde çalıştığım tango dansı ve müziği ile kesişince heyecanla paylaşmak istedim. 19yy.’ın sonunda, gelenekselden moderne dönüşmekte olan Buenos Aires’te, orta sınıf modern şehir insanın yarattığı tangonun köklerinde bulunan halk ozanı payadorlar ve onların ezgileri milongaların tangoya dönüşme sürecini anlattığım video linkini, arkadaşların ilgisini çekebileceğini düşünerek, müsaadenizle paylaşıyorum. ru-vid.com/video/%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BE-5Vmz-6Ym30I.html

Marti sesi gibi bir ses vardi.yanlismi duydum.

Hocam siz hiçbir şeyi hızlı anlatmıyorsunuz, rahat olun

Söz uçar yazı kalır.

Hocam siz bize kavramsal düşünceyi, mantığı vb öğrenmeye çalışıyorsunuz ama ben sizin Cüneyt Özdemir'in konuğu olduğunuzu duyup ve sizi orda izledikten sonra, öğrettiğiniz herşeyi ezip geçen en konsantre, en ilkel güdülerimizden kıskançlık duygusunu hissettiğimi yazmak istiyorum. Kıskandım işte, elimde kalan tek duygu buydu. Anlayamayan zekâların, olumsuz yorum yapanların önüne atılan bir inci tanesini bile kıskandım. Bunu yadsıyamam çünkü bu gerçek, belki sizi izleyince benim gibi hissetmiş öğrencileriniz de olmuştur. Kıskançlık üzerine açılım yaparsanız sevinirim...

Ayıp olmazsa bir sey söylicim. Ben dücane beyin söyleşilerini 1.3x hızında izliyorum. Bu neyin gostergesi acaba?

Doğunun görsel olmadığı fikri açılmalı. Güzelliği örten, gizlice izleyen, bedeni kıvrak danslarla sergileyen bir görsel anlayışa sahip olmasın?

“Size doğrusunu söyleyeyim, benim yaptığım işleri, bana iman eden de yapacak, hatta daha büyüklerini yapacaktır.” Hz. İsa, Yuhanna 14:12 Gerçek inanan peygamberini sorgusuz taklit eden değil, onu aşmaya çalışandır.

Hocam, affınıza sığınarak bir şeyler yazmak istiyorum. Cahilce konuşursam da beni bağışlayın lütfen... Hakikate yalnızca felsefe ile yaklaşılır şeklinde bir söyleminiz var. Buna katılmıyorum. Çünkü içinde hakikat olmayan edim sanat olamaz, şiir hiç olamaz. Sanatçı eserinde hakikate yaklaşma arzusu duyan kişidir ve şiirin özü hakikat olmalıdır. Bu yönüyle felsefenin öz edimiyle yan yana yol alır. Hatta şiir felsefenin de ötesine geçebilir çünkü tanım yapmak, aksiyom üretmek zorunda değildir. Siz bir konuda sadede gelene kadar çile çekiyorsunuz deyim yerindeyse, ancak şiir buna ihtiyaç duymadan direk konuya girer. Bodoslama dalar. Ve daha etkilidir. Hakikati olmayan ya da hakikati aramayan şiir yoktur. Görsel ve işitsel ayrımına da katılamıyorum. Göçebelerin görsel gücü, işitsel gücünden ayrı değildir. İkisinde de ustadırlar. Resim yapmak, göçebe için neredeyse imkansızdır. Taşıyamaz ki. Buradaki belirleyici unsur “zorunluluk”... Zorunluluk zayıflık olarak değerlendirilemez. Göçebe toplum, somut eser taşıyamaz. Resim aktarım materyaline ihtiyaç duyar, örneğin bir tuvale, deriye, boyaya fırçaya... Fakat göçebe toplum bunu taşıyamaz. Arşivleyemez. At veya deve üstünde taşıyamaz. Bu sebeple resim heykel yapamaz. Ya yapıp terk edecektir ya da yapmayacaktır. Bu zorunluluk görsel zeka zayıflığına yorulamaz. Göçebelerin gözleri yerleşik toplumdan daha keskindir ve görsel zekaları daha üstündür. Yerleşik toplum, etrafını surlarla silahlarla askerlerle çevirmiştir. Yüksek kuleler yaparak uzağı görmüşlerdir. Göçebe toplumlar uzağı göremezse yaşayamaz. Ha hayal gücü bağlamında da ben göçebelerin üstün olduğunu düşünüyorum. Çöldesin ve gördüğün tek şey kum. Başka hiçbir şey yok. Hayal gücü olmayan bir akıl, dayanamaz! Tanrı bile sonsuz boşluğa tahammül edememiştir teatral bağlamda düşünürsek. Bu sebeple daha yaratıcıdır göçebeler. Yoksa çıldırırlar. Üstelik sanatsal algının işitme ve görme olarak ayrılması bence mümkün değildir. Çünkü beyin salt tek biriyle algılama işlemi yapmaz. Beyin her şeyi kullanır. Çünkü resim sonludur, edebiyat sonsuzdur. Beyin o eksik kısmı kendisi tamamlar ve bunu yaparken de dokunmayı, koklamayı, tat alma duyusunu bile aktive eder. Beyin tüm tecrübelerini kullanır ve eserin eksik kısmını kendince tamamlar. Ne derece tamamlayabilirse eser o kadar basittir, ne derece tamamlayamaz ama tamamlama umudu içerirse, eser o derece güçlüdür. Üstelik resim sanatı aslında zaten salt görsel olarak bitmiş bir sanattır. Bütün manzara resimleri, natürmortlar yapıldı. Bitti. Şu anda resim sanatı başlı başına görsel değildir, görselliği tüketilmiştir. İşitsel algı ile hibrit bir karışımdır. Hibrit sanattır. Rothko’nun tabloları salt resim değildir; çok az renktir. Kalanı işitsellikle doldurulur. 2. Dünya savaşı bilgisi olmadan anlaşılamaz. Zaten adamın anlaşılma çabası da yoktur. Guernica eserinin güzelliği, o bombardıman bilinmeden, İspanya bilinmeden anlaşılamaz. O resim işitsel algı içerir. Değilse saçmadır. Dali mesela asıl gücünü görselden değil işitselden alır. ((Buna okuma edimini de dahil ediyorum.)) Görsel ve işitsel ayrılamaz. Şiir gözde canlanır, resim kulakta... Sefiller romanı okunurken, bildiklerimiz ile hayal ettiklerimiz kafamızda bir algılar evreni oluşturur. Biz Jan Val Jean’ı okurken aynı zamanda hayal ederiz. Okumak hayal kurmaktır ve bu görselliktir. Bunların ayrılması mantıksızdır. Bu bağlamda sinema en gelişmiş sanattır sözünüze katılamıyorum. Tamam üretim prosesleri karmaşıktır fakat ortaya çıkan ürün daha üstündür denilemez. Çünkü görsellik kolaylığı olması bağlamında tasvir zorunluluğu çok azdır. Bir odayı gösterdiğiniz zaman tasvire gerek kalmaz. Oysaki edebiyat bunların bazısını tanımlamak zorundadır. Sinema daha kolaydır. Ancak sinema kavramsal bağlamda hiçbir zaman çok kullanışlı değildir. Tarkovski’nin Nostalgia filminde anlatmaya çalıştığı ana konu sinema konusu değildir, edebiyattır. Görüntü ile herseyi veremezsin ki... Kitap yazacaksın onun için... Bu bağlamda Tarkovski hatalıdır. O konu sinema konusu değildir bu sebeple anlaşılmaz bir filmdir. İzlerken ölüyordum yahu... Zorlamadır. Onun anlatım mekanı romandır. Sinema gösterim alanı sınırlıdır. Örneğin Lars Von Trier’in nymphomamiac ve Melankolia filmlerinin konusu roman konusudur. Edebiyat ile anlatılır. Sinemaya taşınması sadece karmaşa meydana getirir. Lars von Trier bunu yapamaz. Buna hakkı yoktur. Dogville filmi olur, Europa filmi olur. İnsanın kendi iç çelişkileri görsellikle yansıtılamaz ama görsellikle anlaşılır. Heykelin işini resim yapamaz. Şiirin işini de sinema gerçekleştiremez. Sanatta önemli olan doğru konuyu, kavramı, imgeyi neyse işte, doğru anlatım biçimiyle yansıtmaktır. Öff neyse işte... İnşallah cahilce konuşmamışımdır. Ama şiir konusuna bakışınızı bir türlü oturtamıyorum. Edgar Allen Poe’nun kuzgun şiirini roman haline getiremezsiniz, sineması olmaz, heykeli de olmaz... O ilham, o konu, o kıvılcım şiir ile yazılmak istenmiştir. Kendisine biçtiği beden şiirdir. Budur. Öff çenem düştü... Hadsizlik ettimse özür dilerim.