Rasul Gamzatov & Yan Frenkel,
Zhuravli (Οι γερανοί )
[απόδοση στα Ελληνικά από τον Γιάννη Ρίτσο]
Οι «Γερανοί», ένα λυρικό ποίημα-τραγούδι που προκαλεί ρίγη συγκίνησης στον ακροατή. Δεν έχει καμία σχέση με το επαναστατικό ιταλικό τραγούδι «Bella Ciao” του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Εάν το σκεφτείτε όμως, και τα δύο μοιάζουν σαν ομόαιμα αδέρφια.
Γύρω στο 1965 ο ρώσος ποιητής Ρασούλ Γκαμζάτοφ επισκέπτεται τη Χιροσίμα. Εντυπωσιάζεται κυρίως από το άγαλμα μιας μικρής Γιαπωνέζας στο πάρκο για την «ειρήνη». Είναι το άγαλμα της Σαντάκο Σασάκι, ενός από τα πρώτα θύματα της πυρηνικής βόμβας που έπεσε στην πόλη της.
Αυτό το άγαλμα είδε ο Ρασούλ Γκαμζάτοφ κι έγραψε το ποίημα Zhuravli για τους αμέτρητους νεκρούς στρατιώτες της Σοβιετικής Ένωσης στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Αφού δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Novy Mir (Νέος κόσμος), μελοποιήθηκε από τον Yan Frenkel το 1969 και έγινε γρήγορα γνωστό σ’ όλη την υφήλιο.
Το 1977 ο ποιητής της Ρωμιοσύνης, ο Γιάννης Ρίτσος, το μετέφερε στα Ελληνικά, μαζί με άλλα 11 ρούσικα λαϊκά τραγούδια. Τα τραγούδησε η Μαργαρίτα Ζορμπαλά που μόλις είχε εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα.
Ο μεγάλος ποιητής μας, κατάφερε να αποδώσει πλήρως στα Ελληνικά το κλίμα και το νόημα των ρώσικων στίχων. Μάλιστα σε μερικά σημεία τα μετέφερε σχεδόν και αυτολεξεί!
Στιγμές στιγμές θαρρώ πως οι στρατιώτες
που πέσανε στη ματωμένη γη
δεν κείτονται, θαρρώ, κάτω απ’ το χώμα
αλλά έχουν γίνει άσπροι γερανοί.
Πετούν και μας καλούν με τις κραυγές τους
απ’ τους καιρούς αυτούς τους μακρινούς
κι ίσως γι’ αυτό πολλές φορές σιωπώντας
κοιτάμε τους θλιμμένους ουρανούς.
Πετάει ψηλά το κουρασμένο σμάρι
στης δύσης τη θαμπή φεγγοβολή
και βλέπω ένα κενό στη φάλαγγά του
και είναι ίσως η δική μου η θέση αυτή.
Θα ’ρθει μια μέρα που μ’ αυτό το σμάρι
στο μέγα θάμπος θα πετώ κι εγώ
σαν γερανός καλώντας απ’ τα ουράνια
όλους εσάς που έχω αφήσει εδώ.
15 окт 2024
