بحث خیال در اندیشه مولانا،چگونه خیال ذهن را تصرّف میکند؟و رهایی از خیال های یاوه- از زبان کریم زمانی 

فایل صوتی:
drive.google.com/file/d/1EZmg...
-------------------------------------------
بحث خیال در اندیشه مولانا، چگونه خیال ذهن را تصرّف میکند و از چه راههایی میتوان از خیال های یاوه رهایی یافت؟
🔘 اگر از قوه خیال به خوبی و مناسب استفاده شود این قوه خالق خلاقیتهای بسیاری در وجود آدمی میشود. همه شاهکارهای هنری، ادبی، علمی و اختراعات و اکتشافات به کمک قوه خیال پدید آمده اند. اما استفاده نادرست هم از این قوه باعث بیماری و مجنون شدن آدمی میشود.
🔘 مولانا خیال را به خیال بد و خیال خوب تقسیم میکند و اثرات هر کدام را بخوبی بیان میکند:
آدمی را فربهی هست از خیال
گر خیالاتش بود صاحب‌جمال
ور خیالاتش نماید ناخوشی
می‌گذارد همچو موم از آتشی
در میان مار و کزدم گر ترا
با خیالات خوشان دارد خدا
مار و کزدم مر ترا مونس بود
کان خیالت کیمیای مس بود
( مثنوی معنوی » دفتر دوم )
🔘 ذهن آشفته ذهنی است که درگیر خیالات مزاحم است، خیلی از ما در طول زندگیمان در جاده های خیال حرکت میکنیم و صیاد سایه ها میشویم. مولانا میگوید:
مرغ بر بالا و زیر آن سایه‌اش
می‌دود بر خاک پران مرغ‌وش
ابلهی صیاد آن سایه شود
می‌دود چندانک بی‌مایه شود
( مثنوی معنوی » دفتر اول )
در این تمثیل مولانا میگوید ظواهر دنیا و هوسهای ظاهری نفسانی مثل یک پرنده است و کسانی که به دنبال این پرنده حرکت کرده اند صیاد سایه ها هستند و غافل از اینکه سایه شکار نمیشود. ذهن خیال زده همیشه طوفانی است، رودخانه وحشی و سرکش است و آرام و قرار ندارد برای آرامش درونی چاره ای نیست جز اینکه این ذهن پریشان و لگام گسیخته مهار شود.
🔘 خیال را در کتابهای اوپانیشادها و بگوت گیتا که از کتابهای عرفانی هندو است مایا نامیده اند. مایا در واقع همان جادوی جهانی و جهل جهانی است و پرده ای است که مانع دیدن واقعیت میشود و در مرز میان هستی و نیستی قرار دارد.
مولانا میگوید:
نیست‌وش باشد خیال اندر روان
تو جهانی بر خیالی بین روان
بر خیالی صلحشان و جنگشان
وز خیالی فخرشان و ننگشان
🔘 راما کریشنا عارف بزرگ قرن نوزده میلادی کتابی دارد بنام «گفته های راما کریشنا» که با زبان تمثیلی و حکایت نحوه تصرف مایا را بیان میکند. قهرمان این داستان نارادا است که یک مرید خالص و در سلوک صاحبقدم است. بعد از یکسری ریاضت ها و رسیدن به مراحل مختلف عرفانی، ویشنا (یکی از آن خدایان سه گانه هندوان، به اصطلاح « سالوسِ اکبر ») بر او تجلی میکند و به وی میگوید به پاداش این کار بزرگی که تا بحال در سیر و سلوک انجام داده ای چیزی از من بخواه.
نارادا میگوید: من از شما حاجت دنیوی نمیخواهم ولی میخواهم که قدرت تصرف مایا و وارونه نمایی هایش را به من نشان دهی که چگونه مایا در ذهن ما تصرف میکند. ...
🔘 ما وقتی به سراغ آیات قرآن میرویم میبینیم که در باره انواع حجاب ها بسیار صحبت شده و تعبیرات جالبی هم بکار گرفته شده مثل: تبع الله، ختم الله، البته این مهر نهادن و بستن اولاً و بالذات نیست که خداوند از ابتدا دل کسی را مهر کند و ببندد که هدایت نشود. مقصود این است که آدمها بر اثر تکرار اعمال زشت قلبشان و جانشان سیاه میشود و این پرده را در واقع اعمال زشت آدمی است که بر قلبش ایجاد میکند.
🔘 مولانا چه خوب « حجاباً مستورا » را تفسیر میکند:
بندْ پنهانْ لیک از آهن بتر
بندِ آهن را کند پاره تبر
بندِ آهن را توان کردن جدا
بندِ غیبی را نداند کس دوا
هیچ دیواری و هیچ سدی محکمتر از دیوارها ذهنی و خیالات یاوه نیست و اگر کسی پشت این دیوارهای خیالات حبس شود نجاتش بسیار سخت اما ممکن و میسر است که مولانا راههای مختلفی را بیان کرده که به سه مورد از آنها اشاره میکنم.
- مصاحبت با افراد صالح که این افراد الگوهای سالمی هستند و در مسائل اخلاقی، معنوی، روانی و رفتاری مظهر هدایت و سعادت معنوی میشوند.
- مراقبه و تأملات درونی که همه اینها در ذکر و نیایش با حضور قلب مستتر است.
به قول مولانا:
هیچ کُنجی بی دد و بی دام نیست
جز به خلوتگاه حق آرام نیست
- باید اخلاقی زندگی کرد، کسانی که در چهارچوب های اخلاق زندگی میکنند کمتر در تشویش بسر میبرند و از حیث روانی و درونی در آرامش هستند.
------------------------------------------
منبع:
کانال رسمی کریم زمانی
nayonafir.com
t.me/SunofMawlana
موضوع: قوه خیال