18ปี “สึนามิ คลื่นเปลี่ยนชีวิต บทเรียนสู่คนรุ่นหลัง”  

26 ธันวาคม ย้อนกลับไป 18 ปีที่แล้ว เกิดแผ่นดินไหวในทะเลขนาด 8.9 ทางตอนเหนือของเกาะสุมาตรา ห่างจากเกาะภูเก็ต 580 กิโลเมตร ทำให้เกิดคลื่นสึนามิถล่ม 6 จังหวัดอันดามันของประเทศไทยได้รับความเสียหาย “สึนามิ คลื่นเปลี่ยนชีวิต บทเรียนสู่คนรุ่นหลัง”
เช้าวันที่ 26 ธันวาคม 2547 เกิดแผ่นดินไหวนอกชายฝั่งเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย ขนาด 8.9 แรงสั่นสะเทือนรับรู้ได้ตลอดแนวชายฝั่งมหาสมุทรอินเดีย จากนั้นไม่นาน น้ำทะเลตามแนวชายฝั่งได้แห้งลงจนผิดปกติ และในไม่ช้าคลื่นยักษ์ที่ภายหลังเรารู้จักในชื่อ “ สึนามิ ” และในไม่ช้าคลื่นยักษ์สูง 30-50 เมตร ถาโถมถล่มแนวชายฝั่งมหาสมุทรอินเดีย รวมถึง 6 จังหวัดอันดามันของประเทศไทย ได้กวาดกลืนชีวิตและสภาพสิ่งข้างหน้าหายไปอย่างรุนแรงและรวดเร็ว
6 จังหวัดชายฝั่งอันดามัน ภูเก็ต พังงา ระนอง กระบี่ ตรัง และสตูล มีผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์วันนั้นกว่า 5,400 คน บาดเจ็บกว่า 8,000 คน และยังมีผู้สูญหาย รวมถึงรอการพิสูจน์อัตลักษณ์บุคคลจนถึงวันนี้อีกจำนวนมาก สึนามิทิ้งร่องรอยบาดแผลให้เห็น บ้านเรือนราบพินาศเป็นหน้ากลอง ระบบสาธารณูปโภค การสื่อสารขัดข้อง ถูกตัดขาดจากโลกภายนอกแทบจะทันที
ทันทีหลังเกิดเหตุการณ์ความช่วยเหลือจากรัฐบาลจากคนไทยทั้งประเทศ หลั่งไหลเข้ามาในพื้นที่ประสบภัยอย่างเร่งด่วน ศาลากลางเปลี่ยนเป็นศูนย์ประสานงานเรื่อง สึนามิ ทุกภาคส่วนเร่งมือค้นหาผู้รอดชีวิตเร่งอพยพผู้ประสบภัยไปอยู่ในพื้นที่ปลอดภัย ตามด้วยการพิสูจน์อัตลักษณ์บุคคลระดมทุกสรรพกำลังเก็บกวาดซ่อมแซมพื้นที่ประสบภัย เพื่อฟื้นฟูบ้านเมืองให้กลับเข้าสู่สภาวะปกติ
ในปี 2549 ประเทศไทย ได้ติดตั้งทุ่นตรวจวัดคลื่นสึนามิตัวแรก ในมหาสมุทรอินเดีย การทำงานของทุ่น เมื่อคลื่นมีแรงกระเพื่อมเกินพิกัด ตัววัดระดับน้ำจะทำการส่งสัญญาณไปยังทุ่นลอยน้ำที่มีเสาอากาศ เพื่อแปลงสัญญาณอ่านค่าแล้วส่งสัญญาณผ่านดาวเทียมไปยังศูนย์เตือนภัยของสหรัฐ อเมริกา ก่อนประมวลภาพเป็นตัวเลข พิกัดและความสูงของคลื่น และจุดที่รับผลกระทบ แล้วยิงกลับมาที่ศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติของประเทศไทย ก่อนส่งไปยังหอเตือนภัยด้วยเสียงไซเรนเฉพาะและคำเตือนภัย 5 ภาษา มีเสียงดังไกลถึง 2 กิโลเมตร โดยทุ่นเตือนภัยสึนามินี้ใช้พลังงานจากแบตเตอรี่ ตัววัดแรงกดดันน้ำจะจมน้ำอยู่ใต้ทะเลลึก 3 กิโลเมตรครึ่ง ส่วนตัวส่งสัญญาณลอยห่างจากริมฝั่งภูเก็ตในมหาสมุทรอินเดียกว่า 1,000 กิโลเมตร วางห่างจากจุดรอยเลื่อนที่มีพลังไกล 300 กิโลเมตร ซึ่งเป็นจุดรอยเลื่อนหรือว่ารอยต่อของแผ่นเปลือกโลก 2 แผ่น คือ แผ่นอินเดียออสเตรเลียและแผ่นยูเรเซีย ในกรณีเกิดคลื่นสึนามิ จะสามารถวิเคราะห์และแจ้งเตือนให้ผู้ประสบภัยในพื้นที่เสี่ยงสึนามิสามารถอพยพได้ทันภายใน 1 ชั่วโมง 45 นาที ก่อนสึนามิถึงฝั่ง
จากนั้นในปี 2560 ศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติ ติดตั้งทุ่นวัดคลื่นสึนามิ ตัวที่ 2 ในทะเลอันดามัน ห่างจากเกาะภูเก็ต 340 กิโลเมตร ทำให้สามารถวิเคราะห์การเกิดของคลื่นสึนามิที่แม่นยำขึ้น และแจ้งเตือนประชาชนพื้นที่ประสบภัย ให้อพยพภายใน 45 นาที
ทุกวันพุธ เวลา 8 นาฬิกา เรายังคงได้ยินการทดสอบระบบสัญญาณเตือนภัยจากหอเตือนภัยตามแนวชายฝั่งทะเลอันดามัน ที่มาในรูปแบบของเพลงชาติไทย ตั้งแต่เหตุการณ์สึนามิเมื่อปี 2547 จนถึงปัจจุบันประเทศไทยได้วางระบบและพัฒนากลไกการแจ้งเตือนภัยสึนามิ เชื่อมโยงข้อมูลที่บ่งชี้ว่าจะเกิดสึนามิอย่างรอบด้านบนฐานข้อมูลเชิงวิชาการ พร้อมนำเทคโนโลยีมาใช้ในการคาดการณ์และแจ้งเตือนภัยสึนามิที่แม่นยำ รวดเร็ว พร้อมใช้งานอย่างมีประสิทธิภาพในทุกพื้นที่เสี่ยงภัย ควบคู่กับการกระจายข้อมูลการเตือนภัยในหลากหลายช่องทางควบคู่กับการฝึกซ้อมและอพยพหลบภัย สึนามิในพื้นที่เสี่ยงภัยใน 6 จังหวัดชายฝั่งทะเลอันดามันเป็นประจำทุกปี เพื่อสร้างองค์ความรู้และความคุ้นเคยให้อยู่กับสึนามิได้อย่างปลอดภัย
จาก 26 ธันวาคม 2547 ที่สึนามิเกิดขึ้นในไทยครั้งแรก สึนามิครั้งนั้นยังถูกจัดอันดับให้เป็นเหตุการณ์ที่ร้ายแรงที่สุดเท่าที่เคยเกิดขึ้นในประวัติศาสตร์โลก ประเทศไทยเกิดการสูญเสียอย่างมากมาย จากสึนามิ เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม 2547
เหตุการณ์ในครั้งนั้น ทำให้เรารู้จัก สึนามิ และเรียนรู้ภัยที่อาจจะเกิดขึ้น พร้อมรับมือที่จะไม่สูญเสียอย่าง 18 ปีที่ผ่านมา ดังคำกล่าวที่ว่า สึนามิคลื่นเปลี่ยนชีวิต บทเรียนสู่คนรุ่นหลัง