Będzin Koszary im. Marszałka Józefa Piłsudskiego i nie tylko.... W Będzinie w roku 1897 z inicjatywy sosnowieckiego przemysłowca Henryka Dietla rozpoczęto budowę koszar wojskowych. Ich plany opracowano w latach 90. XIX w. Na ten cel przeznaczono teren o powierzchni 4,27 ha i fundusze w wysokości 306 386 rubli. Stacjonował tam 14. Doński Pułk Kozaków, który wchodził w skład 14. Dywizji Kawalerii. Dowódcą pułku był płk I. A. Afanasjew. W 1914 r. jego następcą został ppłk Dymitr Hoffenberg. W czasie pierwszej wojny światowej będzińskie koszary zajęło wojsko niemieckie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości miejsce 14. Dońskiego Pułku Kozaków zajął, powstały w Zagłębiu Dąbrowskim, 11. Pułk Piechoty, a następnie, na początku lat 20. XX w., 23 Pułk Artylerii Polowej. Powszechnie przyjmuje się, iż patronem będzińskich koszar był człowiek, który na stałe wpisał się na karty polskiej historii jako ten, który walnie przyczynił się do powrotu Rzeczpospolitej na mapę Europy - Józef Piłsudski. I nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, iż Marszałek nie był jedynym patronem tutejszej placówki. Okazuje się, iż będzińskie koszary przez pewien okres, podczas dwudziestolecia międzywojennego, nosiły inną nazwę. W czasie zaborów i pierwszej wojny światowej określano je mianem „koszar kazackich” lub po prostu koszar wojskowych. Odnosiło się to do stacjonującego tu, wspomnianego, 14. Dońskiego Pułku Kozaków. Od roku 1917, kiedy nabył je będziński magistrat, zaczęto używać nazwy „koszary miejskie”. Zakup wojskowych zabudowań, jak czytamy w dokumencie z 1919, miał na celu „zużytkowanie ich i na przeniesienie Urzędów miejskich: Magistratu, Sądów, rejentury, hipoteki i innych; część tych urzędów zainstalowana tam od razu, za aprobatą władz okupacyjnych, w r. b. przez władzę wojskową Polską usunięta została i dziś Zarząd Miasta, mając własne gmachy w posiadaniu, musi lokale wynajmować opłacając za nie wysokie komorne”. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, koszary zyskały patrona w osobie przywołanego tu już Piłsudskiego. Aczkolwiek nadal zdarzało się, iż używano określenia „koszary miejskie”. Było to jak najbardziej poprawne, gdyż negocjacje w kwestii sprzedaży koszar Wojsku Polskiemu (które je dzierżawiło) przedłużały się i nic nie wskazywało aby dało się w krótkim czasie uzyskać porozumienie w tej materii. Koszary były dla magistratu kłopotliwym nabytkiem. Nie godził się on na kosztowne remonty obiektów wchodzących w ich skład, a wnioskowanych przez wojskowych, którzy od 1918 r. zalegali miastu z komornym. Nie ułatwiało to rozmów między zainteresowanymi stronami. W 1925 r. wojsko zapłaciło zaległy czynsz, za lata 1919 - 1925, w wysokości 24 000 zł. Miasto odpowiedziało, że w według ich obliczeń suma ta powinna wynosić 50 568 zł i 33 gr. Ostatecznie wojsko i magistrat doszli do porozumienia i od 1926 r. czynsz, za bieżące użytkowanie koszar, był regulowany w terminie W latach 1923 - 1926 będzińskie koszary nieoczekiwanie zyskały nową nazwę, tj. Jazdy Beresteckiej. W dokumentach z tego okresu pojawia się także skrócona wersja czyli „Koszary Beresteckie”. Skąd taka zmiana ? Niestety tego dokładnie nie wiadomo. Możemy jedynie pokusić się o spekulacje i przypuszczenia. W roku 1922, po zwolnieniu będzińskich koszar przez 11. Pułk Piechoty, jego miejsce zajął 23. Pułk Artylerii Polowej (PAP). Jednostka ta w 1931 r. zmieniła nazwę na 23. Pułk Artylerii Lekkiej (PAL). W jej skład wchodziły „trzy dywizjony po 3 baterie każdy, a w baterii po 4 działa. W Będzinie stacjonowały tylko: I dywizjon armat 75 mm i III dywizjon haubic 100 mm, a II dywizjon armat 75 mm ulokowany był w Żorach. W latach 1920 - 1939 pułkiem tym dowodzili: ppłk Rudolf Underka, mjr Adam Brzeski, ppłk Jerzy Krynicki, powtornie ppłk R. Underka, ppłk Leszek Szulc, ppłk Stanisław Rarogiewicz, ppłk Roman Gorczyński, ppłk Jan Kijowski i ppłk Władysław Ryłko (…)”.
23. PAP trafił do będzińskich koszar im. Józefa Piłsudskiego na początku lat 20. I to właśnie za jego pobytu doszło do zmiany patronatu. W piśmie kierownika Inżynierii i Saperów w Katowicach do będzińskiego magistratu, z lutego 1923 r., pojawiło się określenie „Koszary Beresteckie”. W roku następnym, w piśmie władz Będzina do zarządu tamtejszych koszar, jest mowa o „Koszarach Jazdy Beresteckiej”. Wydaje się, że to wystarczający dowód na to, iż była to nazwa oficjalna, nie zaś potoczna. Czym zatem „zasłużył” sobie Piłsudski aby go usuwać z nazwy miejsca związanego z wojskiem ? Żyjącego bohatera, żołnierza pierwszej wojny światowej, współtwórcę II Rzeczypospolitej, zwycięzcę bolszewików. A przede wszystkim człowieka, z którym w odrodzonej Polsce musiał się liczyć każdy kolejny prezydent, premier i rząd. Ustanowienie nowego patrona będzińskich koszar było najprawdopodobniej dziełem endecji bądź, któregoś z jej zwolenników, który w zakresie swoich kompetencji posiadał możliwość wydania stosownego rozkazu. Jak wiadomo ruch, na czele którego stał Roman Dmowski
6 окт 2024