Prof. Dr. Sönmez Kutlu: Türk Müslümanlığı: Hanefilik-Maturidilik-Yesevilik - Sönmez Kutlu
Maturidi Kimdir Maturidilik Nedir Türk Müslümanlığı Hanefilik, Maturidilik, Yesevilik, Sönmez Kutlu
.....
İslam Düşüncesinde özellikle de Türk İslam düşüncesinde bazı şahsiyetler sadece ve sadece İslam anlayışı ile ilgili fikirleri bize taşımakla bilinmezler, böyle görülmemesi gerekir. Örneğin Maturidi gibi, Ahmet Yesevi gibi Hacı Bektaşi Veli gibi Zemahşeri gibi daha onlarca sayacağımız İslam bilginleri kendi coğrafyamız olan Orta Asya’da ortaya çıkan ve belli bir coğrafyaya hapsedilmesi mümkün olmayan deha insanlardır. Ve bu insanlar sadece kuranı tefsir etmekle veya bir kitap yazmakla öne çıkmamışlardır. Bu insanlar içinde büyümüş ve yetişmiş oldukları tarihi, kültürü ve o milletin karakteristik özelliklerini sırtında taşıyan büyük insanlardır. Bu gün Türk toplumunun tarihte yetiştirmiş olduğu ve İslam medeniyetine katkılarının diğerleriyle kıyaslandığında ölçülemeyecek kadar büyük olduğunu bildiğimiz bir şahsiyet üzerinde daha önce yazdıklarımdan farklı olarak Maturidinin şu ana kadar bilinmeyen yazıya geçirilmemiş bazı hususiyetlerini arz etmeye çalışacağım.
Bildiğimiz gibi hiç bir alim ister bilim adamı olsun ister sosyolog olsun ister mütekellim olsun müfessir olsun kim olursa olsun içinde yetiştiği toplumun değerlerinden, içinde yetiştiği toplumun üretmiş olduğu kültürel ortamdan bağımsız olarak ortaya çıkmazlar. Her bir alim her bir bilim adamı evet bilim adamıdır tarih üstü olabilir, kültürden bağımsız düşünebilir, dinden bağımsız düşünebilir, mezhepden bağımsız düşünebilir ama ne kadar bunu yapmaya çalışırsa çalışsın o alimin büyüklüğü onu yetiştiren kültürel ortamın ve milletin büyüklüğü ile aynı orantılıdır.
Bu gün Alman toplumunu anlamaya çalışırsak karşımıza Kant çıkar. Çünkü Kant Alman toplumunun bir aynasıdır diğerlerini de aynı şekilde kıyaslayabiliriz. Eğer bu gün Türk toplumunu tarihte üretmiş olduğu değerleri ve tarihe yapmış olduğu katkıyı İslam medeniyetine yapmış olduğu katkıyı anlamak istiyorsak Türk toplumunun tarihsel arka planıyla başlamak gerekir. Maturidi’yi yetiştiren bir millettir Maturidi Türk toplumuna aynalık yapmıştır. İslam toplumuna aynalık yapmıştır. Sadece Maturidi’yi belli bir bölgeye belli bir coğrafyaya hapsedilecek kadar dar mahalli düşünen bir İslam bilgini değildir. Bunu bugünün sosyolojik ifadesiyle her bilim adamı, her yazar toplumunun birer tercümanıdır. Şeklindeki kuralla açıklayabiliriz. Maturidi’ye baktığımızda Türklerin İslam öncesi dini kültürünün Maturidi gibi bir şahsiyetin yetişmesinde etkili olduğunu görmekteyiz. Çok kısa olarak uzun uzun bahsetmeyeceğim sadece Maturidinin bu güçlü, akılcı, medeni din söylemini geliştirmesinin arka planındaki kültürel ögeyi analiz etmek için bu kısa bilgiye girmek istiyorum.
MATURİDİ YESEVİ OTAĞI İLMİ VE KELAMİ ARAŞTIRMALAR DERNEĞİ
maturidiyeseviotagi.com
13 сен 2017
