Neandertalczyk - najbliższy krewny człowieka rozumnego 

Wybaczcie za pogłos - wypadek przy pracy ;) Errata: 4.06 nazwałem ząb kością a nie są to te same struktury; 12.39 - w 1996 roku po raz pierwszy uzyskano materiał genetyczny Neandertalczyków, genom został odczytany później (błędnie sformułowałem sobie notatkę odnośnie tego faktu).

Jestem historykiem, ale twoje filmy obudziły we mnie moją dawną miłość do historii naturalnej, którą byłem zafascynowany jako dzieciak. Inne dzieciaki czytały bajki na dobranoc, a ja spałem z encyklopedią i książką o dinozaurach pod poduszką.

Kiedyś, jakieś istoty o intencjonalności 6 poziomu, powiedzą o Nas, że to my nie potrafiliśmy przewidzieć skutków własnych działań :(

Patrząc na mojego szefa, ma pewne podejrzenia, że może jednak nie wszyscy wyginęli

Super, że obaliłeś tak wiele mitów na temat Neandertalczyków w jednym filmie! Ciemna skóra i nadmierne owłosienie - tak zawsze ich sobie wyobrażałem. No ale już nie. Dzięki za kolejny świetny materiał! :))

To, że narzędzia Neandertalczyka były bardziej toporne nie oznacza, iż ów człowiek był mniej inteligentny! Polując na słonia potrzebujemy większej "armaty" aniżeli na zająca... Dlatego też groty i trzony włóczni były zdecydowanie masywniejsze niż w przypadku tych u HS. Co do samej intencjonalności (świadomości) - możemy określić rozmiar mózgu HN (większy niż u HS), ale nie możemy naukowo stwierdzić jak ten konkretny człowiekowaty postrzegał świat! Intencjonalność jest bardziej adekwatnym określeniem w stosunku do filozofii niż samej nauki. Neandertalczycy byli równie inteligentni jak ówcześni ludzie nowocześni, jednakże ich mózgi mogły pracować i skupiać się na czymś innym. Jednym z dowodów na wysoką inteligencję i znajomość "zaawansowanych" technologii u Neandertalczyka jest np. wykonywany przez niego klej - nawet współcześni naukowcy mieli nie mały problem, aby odtworzyć technologiczny proces jego uzyskiwania! Co do gwałtów... Raczej odbywają się one na obiektach budzących pożądanie... Śmiem twierdzić, że kobiety z podgatunku HN nie były zbytnio atrakcyjne i może to stwierdzić nawet współcześnie żyjący człowiek - nie oznacza to jednak, że były one brzydkie. Należy jednak nadmienić, iż w małych patriarchalnych populacjach ludzkich kobieta jest wartością wymienną - plemiona wymieniają się kobietami, aby uniknąć krzyżowania wsobnego. Nie jest również wykluczone, że odizolowane i mało liczne grupy Neandertalczyków były wręcz zachwycone obecnością gości i w celach rozrodczych chętnie "wypożyczali" im swoje kobiety. Zanim ktoś mnie skrytykuje to pragnę nadmienić, iż były takie zdarzenia w przypadku Inuitów. Nawet znani polscy naukowcy podróżnicy (nie pamiętam nazwisk) wspominali, że po gościnie w takiej społeczności musieli zapłacić gospodarzom swoim własnym materiałem genetycznym - odmowa byłaby potraktowana jako obraza. W kwestii wymarcia... Teorie o masowych morderstwach i przewlekłych wojnach oraz chorobach brzmią niewątpliwie epicko i bardzo dobrze się sprzedają, ale prawdziwa przyczyna wyginięcia HN jest prawdopodobnie nieco bardziej przyziemna... Otóż mniej więcej w okresie datowanym na masowe wymieranie HN przypada erupcja tzw. super-wulkanu, który przykrył niebo i ziemię pyłem na dziesiątki lat - są na to dowody geologiczne. W Europie na jakiś czas ustała wegetacja i "posypał" się łańcuch pokarmowy oraz inne wzajemne zależności... W tym samym czasie i miejscu również HS był na skraju wyginięcia, jednakże w przeciwieństwie do HN miał on zagwarantowany stały dopływ osobników z innych rejonów świata.

Rób więcej filmów o ewolucji człowieka! Świetna robota!

Uwielbiam twoje materiały. Są takie interesujące i można dużo się od ciebie nauczyć😊

Zabieram się do oglądania , uwielbiam ten kanał , pozdrawiam!

Wybaczam pogłos. Film klasa. Ładne i zrozumiałe prowadzenie. Dziękuję.

Można się dużo dowiedzieć oglądając pana filmy :) Bardo dobrze i ciekawie się ogląda :D

Znalazłam Twój kanał kilka dni temu, obejrzałam już kilkanaście filmów. Rob dalej to co robisz bo wychodzi Ci świetnie, najbardziej przypadła mi do gustu seria z dinozaurami, czekam na więcej! :)

O takie materiały mi chodziło kiedy parę miesięcy temu pisałem komentarz o tym, żebyś gonił naukowy bełkot i astrofazę jeśli chodzi o długość materiałów, poziom już wtedy był świetny i taki pozostał. Dzięki!

Uwielbiam Pana odcinki. Kazdy jest mega interesujacy. Mimo iz nie bardzo mnie to interesowało na poczatku to styl wypowiedzi i sposob przekazywania wiedzy tak mnie przyciągnął ze teraz czekam tylko na powiadomienie o nowym filmie :D

Siemka, kolejny interesujący film! 😉😁

Bardzo ciekawie opowiedziane, dziękuję. Pzdr.

Wincyj filmow o gatunkach inteligentnych, zarowno tych z przeszlosci naszej planety, jak i o kosmitach

Super odcinek Zrób odcinek o salamandrze olbrzymiej!!!

jak najwiecej antropologii! :>

Naprawdę Fajny merytoryczny materiał. pozdrawiam Ciepło i czekam na więcej filmow o podobnej tematyce.

Świetny film

Bardzo fajny odcinek! Zainteresowałem się... Oby więcej takich! :D

Świetny odcinek. Po nim zacząłem się zastanawiać do wyginięcia ilu gatunków w całej naszej historii się przyczyniliśmy? Może dokłądne wyliczenia otrzymałbym w kolejnym filmie o ile odpowiedź na to pytanie warta by była całego filmu.

Zastanawiający i ciekawy temat :)

Ale piękne to przedstawienie neandertalki z minuty 13 :)

Ładny film Panie kochany.

Bardzo podobał mi się ten odcinek poza jedną rzeczą. Nazywanie inuitów eskimosami jest przez nich odbierane jako obelga :)

W tą niedzielę akurat byłem w Bobolicach w tej jaskini. Jaskinia bardzo mała, lecz widok z niej ów Neandertalczyk miał niesamowity. Naprawdę polecam odwiedzić to miejsce. Niedaleko od Bobolic są Podlesice, Kroczyce, można tam zobaczyć skałki z okresu Jury 🙂

Krzysiek mam do Ciebie prośbę nagrasz w przyszłości filmik o wymarłych nielotach ?. Takich jak np. Titanis, Fororak, Moa lub Gastornis.

4% ? Moja sąsiadka ma pewnie 10 % a jej mąż to czysty neandertal....!!!

Zapowiada się ciekawie :D

super filmik byle tak dalej! zrob odcnek o australopithecus afarensis albo o waranie z komodo

Nobel za badanie DNA neandertalczyka! Poproszę film o tym.

Super.

Oglądałem kiedyś film o Neandertalczykach i mówili w nim właściwie wszystko to co ty z tą różnicą że znaleziono ku ogulnemu zdziwieniu szczątki Neandertalczyka który żył jakieś 8-10 tysięcy lat temu. Także wychodziło im na to że ten gatunek żył znacznie dłużej niżli sie nam wydaje. Po za tym robisz zajebiście ciekawe filmy ! :)

Ooo i to jest materiał jakiego potrzebowałam! Czy mogę prosić o więcej materiałów o hominidach? Fascynujący temat! :)

Skąd wiadomo jaka była intencjonalność neandertalczyka?

mega ciekawe

Rób to co robisz dalej mordeczko życzę ci jeszcze większego sukcesu na youtubie!

Myślę,że zmieściłyby sie jeszcze dwie reklamy.

Widziałbym Cię w jakimś kosztownym materiale dokumentalnym (z renderowanymi animacjami w tle), pasowałbyś tam. :D Udanego sylwestra życzę i więcej materiałów. ;)

Mam nadzieję, że będzie temat intencjanolności, od ostatniego filmu w którym przedstawiłeś ten terminem mam ciągle w głowie i czasami się nad nim rozwodzę. Dzięki za Twoją pracę 🌍

Kolejny super film! Bardzo interesujący :)

Do nazwy filmu wkradł się błąd ;) naszym najbliższym krewnym jest homo erectus, (wspólny przodek homo sapiens i neandertalczyka)

Ciekawe 🤓👏

Tak. Otoczyli jelenia i zadzgali dzidami. Zanim by na tych krótkich nóżkach otoczyli jelenia to jeleń był już 2 km dalej. A nosorożec by ich rozjechał. Wystarczy się zastanowić.

Co do wyginięcia. Oglądałem ostatnio jakiś w miarę nowy dokument na temat ich wyginięcia i podobno szalę przelał wybuch wulkanu którego popiół spowodował małą epokę lodowcową (powiększył wtedy istniejącą) co przyczyniło się do głodu i co za tym idzie wymierania. Dowodem na to mają być rdzenie lodowców w tamtego okresu oraz to że w tym czasie wyginęło bardzo dużo róznych gatunków (również Homo Sapiens) na terenie europy. Problem w tym że Neandertalczyk był rozpowszechniony tylko w europie a Homo Sapiens był już praktycznie wszędzie dlatego na miejsce tych co wyginęli przyszli kolejni kiedy tylko stało się to możliwe.

NaukowoTv, znowu trafiłeś idealnie w temat, który mam omawiany na zajęciach :) Niedawno nawet zgłębiałam różnice w inteligencji między rozumnym a neandertalczykiem, ponoć główną różnicą był rozwój mózgu i reszty ciała w okresie młodzieńczym - u dziecka człowieka wzrost mózgu był "na pierwszym miejscu" i nie odbywał się względem reszty ciała, natomiast u neandertalczyka rozwój mózgu następował później, po osiągnięciu odpowiednich sił witalnych. Oczywiście rozwój mózgu używam jako rozwój inteligencji i dostarczaną do mózgu energię. A co myślisz o hipotezach rozwoju mózgu u hominidów? Kojarzysz hipotezę człowieka-kucharza? (swoją drogą bardzo podoba mi się ta hipoteza)

Można prosić o tytuł muzyki w tle?

Bardzo fajny materiał!! Jednak muszę zaznaczyć, że Neandertalczycy raczej nie kopali dołów na mamuty. Mamucie stepy, na których głównie żyli, były tak stwardniałe, ze nie dało się w nich kopać. Epoka lodowcowa to były dosyć mroźne czasy i nawet teraz byłoby ciężko wykopać w takiej ziemi cokolwiek, a co dopiero oni z takimi lichymi narzędziami :(

Jest bardzo fajna książka o Neadertalczykach - zaznaczam nie naukowa - Klan Niedźwiedzia Jaskiniowego, autorki J.M. Auel

witaj Pozdrawiam i dzięki że nagrywasz rzeczy naukowe

Nagrasz film o gigantopiteku ?

Skąd wiadomo na jakim poziomie intencjonalności byli neandertalczycy? Pozdrawiam, super odcinek. :)

Może film o udamawianiu ? Jak to wyglądalo ?

Ten obrazek z 0:58 :D

Ciekawe czy byłaby możliwa komunikacja np. słowna między nami a nimi?

NaukowoTV ukradł mi koszulkę :)

6:15 czy to stąd się wzięło powiedzenie, że komuś brak piątej klepki?

Zrobisz film o drewnie księżycowy?

Może nagrasz cos o haplogrupach, czy np homo sapiens, homo erectus czy australopitek mieli tę samą haplogrupę (R1-a1)

witam ogladam kazdy twoje odcinek na bieżąco i mam takie pytanie gdzie nagrywasz filmiki to pokoj jakis studio albo wieksze pomieszczenie bo np na innych glos twoj jest okej a np jezeli chodzi o ten odcinek wszystko rozumiem ale glos jest jakis inny takie jakby echo bylo glos jest odbijany przestrzenny nie bierz tego za krytyke bo to nie ma nic przeciwko temu o czym mowisz ja ogladam ciagle na tym samym sprzecie raz jest tak a raz inaczej pozdro^^

"Miłość romantyczna" między neandertalczykiem i homo sapiens wydaje się być prawdopodobna. Posiadanie przez nas od 2 do 4% genów neandertalczyków, to trochę za dużo skoro jak wykazują badania gwałty, to zaledwie 0.5% wszystkich kontaktów seksualnych człowieka. Wydaje mi się, że "spacery za rękę przy świetle księżyca", czy też relacje oparte przynajmniej na wspólnych zainteresowaniach i celach, mogły być źródłem dobrowolnych zbliżeń i to ich owocem jest większość posiadaczy genów neandertalskich.

Czytałem w literaturze angielskiej (i nie tylko) o neandertalczykach w dużo innym tonie niż jest tu przedstawione. Że to jednak Homo Sapiens był tym ... prostszym, mniej zorganizowanym hominidem. Mowię o badaniach publikowanych ~2018r.

W sprawie wyginięcia homo neardelthalensis skłaniam się osobiście do hipotezy o zmianach klimatu i migracjach zwierzyny w połączeniu z ekspansją homo sapiens , choć pozostałe dwie hipotezy prawie na pewno też miały mniejszy wpływ . Mam jeszcze jako biochemik jedną wysoce prawdopodobną tezę ( zresztą nie moją , choć popieram ) - większy areał potrzebny do zaspokojenia potrzeb pokarmowych . Zgubę naszym krewniakom przyniosła, o ironio , ich siła , która to siła powiązana jest z podstawowym metabolizmem i spoczynkowym napięciem miocytów , Większa siła mięśniowa indukuje szybsze zużywanie energii a zatem wymusza koniecznoś częstszego jej uzupełniania . To dlatego nawet najbardziej żałosny użytkownik siłowni ma mniejszą szansę na zaburzenia związane z nadmiarem kalorii niż nawet średnioj aktywny piechur z kijkami Dodatkowo po wyginięciu megafauny największe dostepne w celu uzupełniania energii zwierzęta były rozmiarów dzisiejszego renifera , a na polowaniu na króliki neandertalczycy niestety nie przeżyli zbyt dlugo - w odróżnieniu od nas czyli Afrykanów , których metabolizm jest do dziś bardzo oszczędny - co widać po smakoszach fast foodów i po katastrofalnej obecnie skłonności do tycia i cukrzycy . A kiedyś był to właśnie ten atut , który nas wypromował .i pozwolił na wyparcie silniejszych i całkiem niegłupich braci . PS: W chwili obecnej teza o wymyśleniu grzebania zmarłych przez neandertalczyka wygrywa !

To teraz Homo Erectus :D.

A teraz pytanie kiedy powstał osobny gatunek jakim jest-- HOMOSEKSUALISTA ?

Mamy średnio 2-4% genów neandertalskich, ale aż 20% naszych alleli ma przetrwały w genomie ludzi współczesnych wariant od neandertalczyków.

W dzisejszym odcinki słychać było cię inaczej niż zwykle, nowy sprzęt ? :)

zrobisz film o niedźwiedziu krótkopyskim? PLS

kocham twoje filmy. są genialne

Ten fragment jako dowód, że byli niżsi (165 średnia wzrostu u mężczyzn), nie przemawia do mnie. W starożytnym Rzymie (na tamte czasy krainy bardziej rozwiniętej od większości świata), średni wzrost rzymianina był 170 cm. Germanie byli wyżsi w tym czasie (o dziwo!) jednak na skutek osiedlania się na rzymskich terenach i oni też po kilku wiekach zrównali się w średniej do tego wzrostu. W średniowieczu ta średnia nawet się zmniejszyła. Z kilkanaście lat temu średni wzrost to był 175 cm w Polsce dla mężczyzny, teraz już jest niemal 178. Wszystko zależy od diety, chorób itp. Nie jest to wartość stała na pewno.

Neardertalczycy są wśród nas. Około 2% ich genów jest w genomach mieszkańców Europy, również Eskimosów. Niektóre geny odpowiedzialne na kolor skóry są u nas w wersjach neardertalskich (+ kilka póżniejszych mutacji). Z innymi korzystnymi cechami przystosowawczymi podobnie. Krzyżowanie na tym poziomie jest dowodem na to, że my, Neardertalczycy, czy Denisowianie należymy do tego samego gatunku.

ale czy tamtejsi homo sapiens i neandertalczycy napewno potrafili się rozróżnić? tzn. czy dany osobnik neandertalczyka wiedział że jest innym "gatunkiem" niż my?

Czy są może jakiekolwiek przesłanki ku temu ,by sądzić, że neandertalczycy przeżyli do dziś w jakimś odosobnionym miejscu?

zdjęcie z 9:55 , co to za miejsce??!!

Nie koniecznie w ten sposób wyginęli. Ludzie się z nim krzyżowali żeby przejąć ich cechy i zaadaptować się do środowiska europy. Podobnie jak mówiłeś to w odcinku o Obcym.

Na jakich źródłach opierasz dane dotyczące wysokości neandetalczyków? ...Są one inne niż znane mi dotychczas.

Hm, myślałem, że obejrzę ciekawie przygotowany materiał o jeszcze bardziej ciekawym temacie. No cóż, zadanie przerosło jednak twórcę. 1. Kość gnykowa neandertalczyka, o której wspomina lektor należała do osobnika oznaczonego jako Kebara 2 (nazwanego potocznie Moshe) odkrytego w jaskini Kebara w Izraelu. Kość ta jest zbudowana identycznie jak ludzi anatomicznie nowoczesnych i współczesnych, a NIE jak przekonuje lektor w sposób odmienny. Jedynymi anatomicznymi zastrzeżeniami odnośnie posługiwania się przez neandertalczyków artykułowaną mową było ukształtowania podstawy czaszki - u nas jest wygięta, u neandertalczyków miała być płaska. Jednakże tak samo płaską podstawę znaleziono na średniowiecznych czaszkach pochodzących z Węgier, a nikt przecież nie twierdzi, że Węgrzy w średniowieczu nie umieli mówić. Wytwarzanie skomplikowanych narzędzi (kultura szelecka), sztuka (flet, naszyjniki, dary grobowe), neandertalskie odciski endokranialne wskazujące na taką samą budowę pola Wernikego i Broca jak u nas (i Homo erectus zresztą też), czy wreszcie odkrycie w 2007 roku tego samego wariantu genu FOXP2 u nas i neandertalczyków powinno tę kwestię uciąć na dobre. 2. Odkrytych intencjonalnych pochówków neandertalskich jest tak dużo, że obecnie nikt już w nie nie wątpi. 3. Jeśli chodzi o ich inteligencje, abstrakcyjne myślenie i planowanie. Neandertalczyk nie ustępował pod tym względem ówczesnym ludziom anatomicznie nowoczesnym. Obie grupy wytwarzały podobne narzędzia krzemienne, użytkowały nawet razem kulturę szelecką. Osadzanie swoich ostrzy za pomocą smoły brzozowej przez naendertalczyków też chyba wiele tłumaczy? Sam proces wytworzenia tej smoły nie jest łatwy i wymaga wybiegania w przyszłość. 4. Genom neandertalczyka odczytano w 2010 roku, nie w 1996. Może chodziło o pojedyncze geny. Badania Paabo dopiero po kilkunastu latach zaowocowały zsekwencjonowaniem całego genomu neandertalskiego. Z pierwszej neandertalskiej próbki Paabo zsekwencjonował własny łupież - kontaminacja próbki. 5. Krótkie ręce = krótki zamach?? Nie jeśli masz większy zakres ruchów w stawie barkowym - taki właśnie na podstawie budowy łopatki i kości ramiennej stwierdzono u neandertalczyków. 6. Rasa europejska?? Serio?? 7. Ząb nie klasyfikuje się jako kość, ma zupełnie inną genezę. 8. Do porywania przez mężczyzn "Homo sapiens" i gwałceniu neandertalek nawet się nie odniosę. Tylko osiem perełek skomentowałem, jest ich tam jednak o wiele więcej. Jeśli te wszystkie "ciekawostki" lektor wyczytał w prezentowanej przez siebie książce, radzę tę pozycję omijać i sięgnąć do fachowej wiedzy zawartej w artykułach naukowych albo książek typu "Zagadka neandertalczyka" Shreev'a.

Fajna koszulka

Dokladnie szczatki odkryto w dolinie rzeki Neader. Tal w jez. niemieckim oznacza doline a Neander nazwa rzeki. Tak ze Neandertalczyk do hominid z doliny rzeki Neander.

Krzysiu, kim jestes z wykształcenia? tak z ciekawości, bo nie wiem czy to wszystko to twoja praca czy hobby

Z tego co mi wiadomo byli oni w stanie wytwarzać swego rodzaju klej z kory brzozowej potrzebowali do tego jaj,kory brzozowej,błota i wysokiej temperatury ogniska.Korę wkładali do jednego jajka a pod nim stawiali drugie do którego miała spływać ten klej potem oblepiali to błotem by kora się nie zapaliła i rozpalali na tym wszystkim ognisko a jak ognisko zgasło to używali tego kleju prawdopodobnie do robienia oszczepów.

Większy nie oznacza lepszy :)

Jestem z tobą od 2 lat dzięki tobie mam na koniec 6 z fizyki bardzo cię lubię bo można się dużo od ciebię nauczyć

Polecam film fabularyzowany "Walka o Ogień" o Neandertalczyku.

A w jeździe konnej? Kto by wygrał? (w skakaniu) 🐾💖🥰🤪😍(super odc) 😋

Popracuj nad dykcją

Przecież w zimnym klimacie w dzień jest bardzo jasno bo tam śnieg odbija światło i nawet można dostać ślepoty śnieżnej

samych takich miałam w pracy;(

bym poprosil o odcinek o hobbitach

nowy film!!!:-) tak. Wszyscy się cieszą

słychać lekkie echo na twoim odcinku

Wiem że spóźniony komentarz i pan pewnie słyszał o tym że znaleziono szczątki skrzyżowanego człowieka z neandertalczykiem. Czy to możliwe aby geny przetrwały?

Bardzo ciekawy materiał :) jeden z bardziej wartościowych kanałów na youtube i jeśli chodzi o terść to nie ma się do czego przyczepić to jakość dzwięku pozostawia trochę do życzenia :(

zdania są podzielone. ja myślę że ich zabiliśmy w skrócie skoro zabijaliśmy indian w ameryce bo byli trochę inni (nie znam lepszego wytłumaczenia). to że neandertalki rodziły od sapiensów to jest udowodnione. ale sapiens czy rodził od neanderka?

Dlaczego akurat w tym filmie nie mam dźwięku?

Fajnie byłoby mieć kolegów neandertalczyków.

Super tematy.Pozdro :-)

Nie było by prościej go sklonować i się dowiedzieć ? Jak by były problemu przy porodzie to jest możliwość cesarskiego cieńcia to akurat nie jest problem tylko czy znajdzie się towar do Klonowania bo matka zastępcza bez problemy