Regelmatig deelt een ooggetuige zijn of haar herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog aan de hand van een interview met Esther Göbel, projectmedewerker Joods Cultureel Kwartier. Deze unieke verhalen worden vertelt in aanwezigheid van publiek en de gesprekken worden vast gelegd op video. Op deze pagina ziet u een overzicht van de sprekers van NHM Vertelt. Voorlopig zijn de volledige opnames terug vinden in het Kenniscentrum van het Joods Historisch Museum.
De groep met overlevenden die de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt wordt steeds kleiner, terwijl de vraag naar informatie juist groeit. De unieke verhalen van de overlevenden geven namelijk niet alleen inzicht over moeilijke vraagstukken uit het verleden, maar ook over het heden. We hebben als doel gesteld om zo veel mogelijk overlevenden vast te leggen om zo hun ervaringen door te geven aan een breed publiek. We hopen dat deze interviews door velen worden bekeken en worden gedeeld.
Betty Bausch
Betty (1919) wordt geboren in een orthodox-joods gezin in Amsterdam. Ze heeft een oudere broer Jaap, een zus Juul en een jonger zusje Lies. Het is een warm en hecht gezin. Haar vader Frederik Polak is accountant en haar moeder Grietje Asscher geef handwerkles op een lagere school. Betty heeft een fijne en onbezorgde jeugd, maar met de komst van joodse vluchtelingen uit nazi-Duitsland komt aan dat laatste een einde.
Vanaf 1933 zetten haar ouders zich in om joodse vluchtelingen uit nazi-Duitsland te helpen. Op moeders verzoek brengen Betty en Lies geregeld eten langs bij vluchtelingen. Na het horen van zijn dreigementen en scheldtirades over joden op de radio, is Betty ervan overtuigd dat Hitler het grootste gevaar is voor de samenleving. Het onthutsende nieuws over het Verdrag van München in 1938 vormt voor haar een keerpunt in haar leven, vanaf dan is zij ervan overtuigd dat Europa in gevaar is.
In 1939 trouwt ze met de econoom Philip de Leeuw. Tijdens de bezetting zit zij op verschillende plaatsen ondergedoken. Een van haar laatste adressen is Bilthoven, waar ook haar man Philip ondergedoken zit. Hij is secretaris van Kees Boeke, de oprichter van de eerste Vrije School, De Werkplaats. Betty gaat werken als dienstbode. In Bilthoven sluit Philip zich aan bij een knokploeg en is Betty koerierster. In de avond van 7 november 1944 heeft de verzetsgroep het plan om de spoorlijn tussen Bilthoven en Utrecht, waarover V1's en V2's vanuit Duitsland naar het westen worden vervoerd, te vernielen. De sabotageactie mislukt, naar alle waarschijnlijkheid door verraad. Philip en Betty, en ook alle anderen die zich opdat moment in het huis bevinden, worden opgepakt. Uiteindelijk komt Betty vrij, maar Philip wordt samen met vijf anderen gefusilleerd. Ook haar ouders en oudste zus overleven de oorlog niet. Lange tijd wil Betty niet praten over haar oorlogservaringen.
Nu zet zij zich al jaren in om jongeren bewust te maken wat racisme en discriminatie doen. In november 2015 ontving zij een hoge Duitse onderscheiding: de Orde van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland voor de gastlessen die zij geeft.
Zie voor meer getuigenissen www.jck.nl/nl/longread/nhm-vertelt-ooggetuige.
29 окт 2024
