Άμον τον κοτζά Αναστάς κι θα ελέπς όθεν κι αν πας
έτονε σταυραετός των προσφύγων ο Θεός
σ'έναν χέρ είχεν σταυρόν και σο άλλο το κανόν
Ατός έτον λεοντάρ τη Πάφρας το παλλικάρ
τον Πόντον απές σην ψύν είχεν σην ταραμονήν
έτον για να γουρταρεύ άμαχους να προστατεύ
Την πατριδαν ατ που χαν ες αγιατρευτον γεραν
Με τα δοντεας να κρατεις τα χωραφεας και την γης
Την σημαιαν κρατ σο χερ και σο άλλο το μαχαιρ
Λογια τη Κοτσα Αναστας να θυμασε οθεν πας
To τραγούδι αυτό μιλα για τον Αναστάσιο Παπαδόπουλο. Έδρασε ως οπλαρχηγός των αντάρτικων σωμάτων του δυτικού Πόντου κι έμεινε γνωστός με το παρωνύμιο Κοτζά Αναστάς. Γεννήθηκε στο χωριό Εντίκ Πινάρ της Έρπαας, το 1896. Ήταν υψηλόσωμος και με φωνή βροντερή. Ο παππούς του, παπα-Κυριάκος, ήταν ιερέας γνωστός στην περιοχή και έξαρχος του μητροπολίτη Αμάσειας. Ο Κοτζά Αναστάς ανέβηκε στο βουνό, στο Τόπσαμ (= συγκεντρωμένα πεύκα) σε ηλικία 19 ετών. Αρχηγός των ανταρτών του Τόπσαμ ήταν τότε (1915) ο καπετάν Γιακόφ.
Σε μια μάχη μεταξύ ανταρτών και Τούρκων, κοντά στο Εντίκ Πινάρ, το 1916, ο καπετάν Γιακόφ σκοτώνεται και την ηγεσία των ανταρτών αναλαμβάνει ο Αναστάσιος. Η δράση του δίνει ελπίδες στους Έλληνες της περιοχής, που τον ονομάζουν Κοτζά (Μέγα) Αναστάς, ενώ οι Τούρκοι τον αποκαλούν Κοτζά Γκιαούρ. Εναντίον του ήρθαν πολλές φορές οι Τούρκοι, μια φορά έχοντας επικεφαλής τους τον Λίβα πασά, ο οποίος λόγω της αποτυχίας του αντικαταστάθηκε αργότερα από τον Τσαμίτ πασά. Οι αποτυχίες των Τούρκων τούς ανάγκασαν να έρθουν σε συνεννόηση με τον Κοτζά Αναστάς και, έπειτα από σχετική μεταξύ τους συμφωνία, τα γυναικόπαιδα που είχαν καταφύγει στα βουνά της περιοχής μπόρεσαν να απομακρυνθούν.
Λίγο μετά την υπογραφή της συμφωνίας ανταλλαγής των πληθυσμών, ο Κοτζά Αναστάς σκοτώθηκε στο τουρκικό χωριό Εζενούς από τσέτες της περιοχής στις 2 Δεκεμβρίου 1922. Οι δολοφόνοι έκοψαν το κεφάλι του και το κρέμασαν σ' ένα τηλεγραφόξυλο στην Τοκάτη. Προσπαθώντας να πάρει και να θάψει το σώμα του, σκοτώθηκε και ο αδελφός του Γεώργιος Παπαδόπουλος. Στην Ελλάδα ήρθαν η γυναίκα του Δέσποινα Λαζαρίδου, δύο αδελφές του και ο αδελφός του Αμβρόσιος Παπαδόπουλος.
Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού, εκδ. Μαλλιάρης.
Επίσης πολύ καλή περιγραφή του βίου και του έργου του Αναστασίου Παπαδόπουλου είναι διαθέσιμη αυτό το βίντεο: • Video
26 май 2009
