Czy OZE uratują polską energetykę? 🌪️☀️ 

Od lat oglądam Twoje produkcje które zawsze są rzeczowe konkretne i oparte badaniami. W tej kwestii, która dziś poruszasz jest mi bliska z wykształcenia i faktycznie poruszone są tutaj kluczowe problematyczne kwestie. Jednak chciałbym dodać kilka rzeczy. Jedna w kwestii sieci elektroenergetycznej. W stanie obecnym lub w przypadku oparciu rozwoju o kolejne el. węglowe/gazowe/atomowe mamy układ pracy tak jak teraz, tj. źródła -> sieć najwyższych napięć -> wysokiego napięcia -> średniego -> niskiego -> i kontakt w domu. Dodając do tego worka OZE w postaci wiatru czy fotowoltaiki w różnych rozmiarach (duże farmy, średnie i mikro instalacje) mamy dostarczanie energii do różnych poziomów napięć, co tworzy kolejne problemy. (lokalne wzrosty napięcia). Owszem są na to lekarstwa w postaci regulowanych transformatorów, układów kompensacyjnych, magazynów energii tylko tego wszystkiego musi iść bardzo duża krotność i muszą nadążać za rozwijaną się siecią. W przypadku dużych źródeł oze problemem są rozmiary takich środków zaradczych (magazyny energii muszą mieć i dużą moc i dużą pojemność), a w przypadku małych musi być ich mnóstwo, np. setki tysięcy transformatorów z przełącznikami zaczepów lub mikro magazynami itp, co generuje koszty. Myślę ze tak stanowcze przestawienie się na oze niesie znacznie większe koszty niż budowę samych linii/przebudowę przestarzałej sieci oraz budowę źródeł tylko przebudowę całego systemu na zupełnie inny tryb pracy. Kolejną kwestią jest bezpieczeństwo reakcji w przypadku zagrożeń masowych (spadek częstotliwości, lawiny napięcia) to wszystko powoduje stosowania bardzo złożonych urządzeń, które dokładają swój ślad na środowisku w postaci wydobycia metali ciężkich itp. Dodatkowo PW czy PV nie mają technicznej możliwości naturalnej obrony systemu przed tego typu stanami awaryjnymi (lata temu był przypadek że w UK uruchomiono generatory w elektrowniach tylko po to aby posiadać odpowiednią rezerwę masy wirującej dla ochrony częstotliwości, a nie były potrzebne bo wiatraki robiły wystarczająca produkcję) Trzecia sprawa to kwestia polityki, a dokładniej zachowania ponadparytnjego podejścia do energetyki. Plan na zmniejszenie emisji wymaga planu nie jednej czy dwóch kadencji rządu, a conajmniej 10-20 a nawet 30 lat, tak żeby to nie była rewolucja która może nas zawalić tylko ewolucja. Nie jestem wrogiem OZE, ale znając szczegóły działania systemu elektroenergetycznego obecnie, wiem że to jest trudniejsze niż się wydaje. Dokładając do tego elektro mobilność, gdzie żaden system elektroenergetyczny na świecie nie obsługuje tego w istotnej skali jeszcze nie poznaliśmy prawdziwej czarnej strony tego rozwiązania. (jednym z nich: Szybkie ładowarki -> Nagłe duże pobory mocy -> Przewymiarowana sieć dla krótkotrwałych stanów maksymalnych -> ekstremalne wahania napięcia, zmiana rozpływów, problem z doborem zabezpieczeń) Ale coś zrobić trzeba, bo tak dalej się nie da :)

Jestem pod wrażeniem tego, jak świetnie łączysz ze sobą szczegóły tematu, prowadzisz po kolejnych kafelkach aż w końcu odbiorca może zrozumieć całość, złożoność tematu!

Fajnie powiedziane...."problemy z prawami czlowieka".... a przecież chodzi o mordowanie dzieci w kopalniach katorżniczą pracą....jeśli robisz to dla kasy " to nie nazywajmy szamba perfumeria "

Fajnie tylko mam kilka pytań. Pytanie1: Czy w porównaniu kosztów uzyskania prądu porównywała Pani bez opłat za emisję czy z sztucznie zawyżoną ceną przez pakietów emisyjnych. Pytanie 2: Odnośnie wodoru którego jestem zwolennikiem, w jaki sposób mamy go przechowywać, bo z tego co wiem nie ma na chwilę obecną tworzywa z którego można by wykonać zbiorniki z których ten wodór by nie uciekał. Pytanie 3. Dlaczego łączy Pani konieczność korzystania z transportu zbiorowego z produkcją energii. Przecież auta mogą nadal jeździć na ropę, gaz w tym wodór czy na benzynę syntetyczną. Generalnie jest to dobry materiał dużo w nim informacji, ale tez troszkę propagandy klimatycznej.

Niedaleko mojej miejscowości ma powstać zlomowisko zuzytych paneli fotowoltaicznnych, ciekawe skad te panele beda przywozić bo chyba nie z Polski skoro dopiero je zaczelismy montować.

Baterie pozwalają kumulować ładunek, gdy zasilamy je napięciem stałym. W systemach energetycznych do przesyłu na duże odległości lepiej sprawdza się napięcie przemienne, które można podnosić i obniżać w transformatorach. Te dwa rozwiązania nie pasują do siebie. Przekształcanie prądu stałego na przemienny i na odwrót wiąże się ze stratami. Najlepiej sprawdzają się proste rozwiązania. Te zbyt przekombinowane sprawiają problemy podczas eksploatacji. A co do rozwoju sieci przesyłowych to odkąd zaczęliśmy szanować własność gruntów oraz opinie lokalnej społeczności to niezwykle trudno jest zlokalizować nowe linie przesyłowe bo zwyczajnie nikt ich nie chce mieć za oknem oraz na swoim polu. Pewnym rozwiązaniem jest wytwarzanie energii możliwie blisko jej odbiorców, a linie przesyłowe mają tylko zbilansować jej chwilowe braki, lub nadprodukcję. Stąd przyszłość jest w małych rozproszonych źródłach energii zamiast wielkich elektrowniach i dalekim przesyle. Rozproszona produkcja energii jest też bardziej odporna na skutki awarii. Łatwiej zbilansuje się brak kilku kilowatów, niż wyłączenie bloku elektrowni o mocy gigawata. Natomiast trudniej się steruje tak rozproszoną siecią.

Do magazynu wodnego, dodał bym magazyn piaskowy. Coś na wzór tego w Finlandii. Ciekawsza opcja. Można zmagazynować więcej energii ( piach można nagrzać podobno do 700-800 st C).

Co do "przewidywalności" OZE - ok. 9'36" materiału: no tak, wiatr i słońce na kilka dni do przodu to my rzeczywiście możemy przewidzieć. I teraz, przy założeniu, że udział mocy zainstalowanych OZE w SEE jest ogromny, a źródeł dyspozycyjnych jak atom (nie gaz, nie węgiel bo przecież mówimy o dekarbonizacji) mały i przewidujemy, że nie będzie wiało ani słońce świeciło przez kilka dni to co? Wyłączamy kilka GW w piecach hutniczych, przemyśle itp i mówimy, że dostarczymy kilkaset / kilka tysięcy ton stali / aluminium etc. kontrahentom o tydzień czy 2 później??? Bo nie wieje?...

Gdy nie wieje to węgiel się pali !!! Nikt nie rozpala kotłów bo akurat nie wieje one się palą non stop wyłączają tylko turbiny bo akurat chwilkę zawialo. .... Ale gdy mocniej zawieje to wiatraki się przecciazaja i sie je odlacza konsument płaci za postoje . Wiatraki po 10latsch są zużyte utylizacja jest trudna . Skrzydła same się zapalają . .fajne okulary od razu wygląda się na inteligencika . Właściwy image do takich farmazonow wciskania

Film i cały materiał, jak już pisała większość widzów, SUPER! Tak trzymaj i nie przestawaj. A co do tematu - TO WSZYSTKO MUSI RUNĄĆ... i runie z impetem. Jeśli jednocześnie zmienia się / dąży się do kilku czynników na raz, to nie może się udać. Całe to lobbowanie za elektryfikacją transportu, w połączeniu z niemodernizowanym systemem energetycznym i unijnym naciskiem na dekarbonizację MUSI spowodować katastrofę! Walki nie od razu, to na pewno na przestrzeni najbliższych lat. Przykre,że jako narod dajemy się tak manipulować.

Znów polityka próbuje niszczyć, to co jest nieuniknione... Świetny materiał.

To że sieci energetyczne w polsce są tak stare i tak podatne na skoki mocy to jak dla mnie jest kryminał. Gdyby ktoś się zapytał, to część opłaty za prąd to jest także na konserwacje i modernizację sieci, więc płacimy, ale g z tego mamy. Najbardziej śmiałem się z tego gdy jakoś 3 miesiące temu słup oparł się o ogrodzenie mojej posesji, bo się złamał ze starości od wiatru. Fakt, wymienili dość szybko na nowy, ale takich słupów przy mojej ulicy jest jeszcze kilka, czekam aż i one się przewrócą

niestety firmy montujący pompy ciepła do ogrzewania są troche chujkami i partolą robote proponują klientą kolektory płaskie zamiast studni głębinowych, taki kolektor płaski może i jest trochę tańszy ale wymiana ciepła jest mniej wydajna a także o niebo gorzej działa na mrozie i ma niższy próg pracy jeśli chodzi o zime. pamiętajcie o tym by robić studnie głębinowe zamawiając taką pompę ciepła do ogrzewania domu, w większości przypadków można wykorzystać starą studnie z której sie bralo wodę itp itd bardzo fajna sprawa. co do pomp ciepła szerokim łukiem omijać pompy ciepła do ogrzewania domu powietrzne, są straszne i zużywają więcej prądu a odporność na mrozy prawie nie istnieje i w zime trudno sie ogrzewać. i jeszcze jedno są też pompy ciepła powietrzne tylko na ciepłą wodę są one przeznaczone dla ludzi co palą w piecu nawet w lato by mieć ciepłą wodę, bardzo fajna sprawa by mieć ciepłą wodę w domu równie przydatne w przypadku gdy mamy pompe na ogrzewanie ponieważ kompresory w pompach do ogrzewania domów nie lubią zbytnio częstego wyłączania się i wyłączania a naprawa takiego kompresora jest droga także bardziej opłaca się kupić mniejszą pompę na ciepłą wode a tą do ogrzewania używać tylko jak chcemy ogrzać dom.

Prosimy o częstsze filmy! Raz w miesiącu to minimum!

Wydobywanie węgla złe, a kadmu i litu przez dzieci juz ok. Problem z recyklingiem łopat i baterii też potrzebuje energii. Ruszanie rękami nie sprawia, że ktoś jest ekspertem w tym co mówi.

Film super - podobnie jak i inne. Nie rozumiem tylko dlaczego w mediach skazuje się energetykę wodną na niebyt. A według ostrożnych szacunków TRMEW oraz naukowców, którzy to liczyli kilkadziesiąt lat temu (w czasach głębokiej komuny) około 10 do 15 procent energii elektrycznej moglibyśmy mieć z wody, której spływ jest marnotrawiony. (Francja ma podobne położenie geograficzne jak my i woda zapewnia prawie 14% energii w jej miksie energetycznym, nie wspominając o Norwegii, której energetyka jest oparta na wodzie niemal w całości). Małe elektrownie zaporowe, gdyby tylko państwo zezwoliło na budowę takowych mogłyby, jako źródło w pełni sterowalne świetnie współpracować z innymi OZE w ramach lokalnych klastrów energii. Do tego spiętrzanie wody i nowe zbiorniki wodne załatwiłyby problemy, z którymi Polska się boryka (obniżanie poziomu wód gruntowych, okresowe susze, niezatrzymywanie wody na lądzie, zanieczyszczenia głównych rzek, nagrzewanie się i jałowienie gleby itp). Do tego zbiorniki mogłyby być impulsem do rozwoju turystyki, przemysłu okołoelektowniowego, potrzebne byłyby inwestycje i pracownicy zaangażowani w budowę i utrzymywanie zbiorników. Rozwinęłyby się zaniedbane i tereny wiejskie, zyski z energetyki byłyby sprawiedliwiej dystrybuowane do szerszego grona właścicieli... Jeśli chodzi o przeciwników elektrowni wodnych to mam wrażenie, że ich argumenty są mocno naciągane. W okresie międzywojennym na terenie dzisiejszej Polski było ponad osiem tysięcy urządzeń wodnych (głównie młynów) które tamowały wodę. (Teraz często też są jazy i zastawki - szacunkowo ponad sześć tysięcy, natomiast małych elektrowni mamy troszkę ponad trzysta. Na pozostałych zaporach woda przelewa się bezproduktywnie) I wtedy ryby wędrowne żyły; swoją drogą tych gatunków wędrownych w Polsce mamy kilka (troć, łosoś, certa, jesiotr) na ponad osiemdziesiąt wszystkich. Tym pozostałym osiemdziesięciu gatunkom byłoby przyjemniej, gdyby było więcej zbiorników wodnych, niż jest obecnie. Inne argumenty, jak ten WWF-u, że się ze zbiorników wodnych wydobywa metan, to jest w ogóle jakiś żart z rozumu. Z każdego zbiornika wodnego wydobywa się metan. Taka ich uroda. I ten sam WWF słusznie nawołuje żeby odtwarzać bagna... A metan z bagien?! A ponadto dzisiejsze bagna były kiedyś na ogół jeziorami, tyle że dziś zarośniętymi. To jeziora są w porządku, czy nie są? Zabetonujmy całą planetę na równo, to się metan nie wytworzy... Nie chcę wierzyć w światowy spisek, ale zeszłoroczne informacje o niemieckich Zielonych opłacanych przez Kreml mogą dawać do myślenia... Także film świetny, ale czemu tysiące albo i miliony Watów topimy bezrefleksyjnie w Bałtyku i nawet się nad nimi nie pochylamy powtarzając, że ich nie ma i nie opłaca się ich odzyskać - tego nie pojmuję i uważam, że może jednak warto by było przynajmniej temat przedyskutować.

Super materiał! Jako ktoś kto pracował kilka lat przy projektowaniu turbin gazowych, mogę dodać jeszcze kilka ciekawostek. W przeciwieństwie do spalania węgla, spalanie gazu jest baaaardzo czyste. Do tego uzyskujemy większe sprawności w układach gazowo-parowych (niecałe 65% dla nowych układów generacji HA). Załączenie turbiny gazowej od zera do "full power" na gazie to jakaś godzina dla dużej turbiny (ponad 150MW) albo i około 5 minut dla turbiny tzw. lotniczopochodnej (aeroderywatywy). Trochę dłużej jak chcemy odpalić jeszcze parę, ale mamy już moc z gazu. Nawet jak prognoza pogody się nie sprawdzi dla OZE, to możemy mieć duży backup systemu w gotowości. Dla porównania, czas startu elektrowni węglowej liczymy w godzinach. Takie maszyny są w stanie pojechać na praktycznie wszystkim gazowym lub ciekłym. Prawda, najlepiej jedzie się na metanie (z wyłączeniem wspomnianych aeroderywatyw, one najlepiej pracują na paliwie lotniczym), ale da się je przerobić na propan, diesla, crude oil, gazy odpadowe z hut, iii.... uwaga... wodór. Aczkolwiek to ostatnie pewnie w dalszym ciągu jest problematyczne - ale pracują nad tym zespoły bardzo zdolnych inżynierów. I sam czas budowy elektrowni gazowej - takie dużej mocy da się postawić w ciągu dwóch lat, jak chcemy je oprzeć na mniejszych jednostkach to przy dobrych chęciach mówimy o miesiącach. Zainteresowanym tematem polecam poczytanie o elektrowni Southern California Edison, która jest (chyba) pierszą elektrownią "hybrydową".

Podobało się 💚

Mam wątpliwości co do dwóch argumentów, które padły: 1. "Unia nas nie kroi, bo hajs, który płacimy za uprawnienia do emisji wraca do nas, tylko musimy go wydać na OZE". Pytanie na ile sami dysponujemy technologią, żeby OZE produkować, bo jeśli technologie za ten hajs i tak będziemy w praktyce zmuszeni kupić w Niemczech czy Francji, to jednak Unia nas trochę kroi ;) 2. Opłaty za uprawnienia do emisji są wliczane w koszty. Tyle że to jest decyzja polityczna, że takie opłaty istnieją - jakbyśmy się umówili w UE, że je znosimy, to energia z węgla byłaby tańsza, więc w gruncie rzeczy - jako UE - sami zmniejszamy opłacalność węgla i w konsekwencji mówimy, że jest on nieopłacalny. Jak się mylę to niech mnie ktoś naprostuje ;)

1. Jak wyglądały by te słupki z kosztami na końcu gdyby odliczyć koszt kwot CO2? A jeżeli już je wliczamy to jakąś część też trzeba wliczyć do prawej strony, bo budowa niemal całego systemy energetycznego od nowa też nie będzie na pstryknięcie palcami i te wszystkie kwoty i opłaty będą spadały stopniowo czyli mimo wydatków na modernizację będziemy musieli równolegle płacić te opłaty. 2. Mam pewna wątpliwość nazwijmy to od strony społeczno-moralnej bo wywalając węgiel z Europy mamy czyste rączki jesteśmy super eko, ale to jaki syf zrobimy a Azji czy Afryce żeby wydobyć metale ziem rzadkich czy inne surowce potrzebne do budowy OZE i magazynów energii to jest takie podejście "aa jakoś to będzie" 3. Czy dalibyśmy radę osiągnąć w miarę niezależność z OZE gdyby, produkcja z krajów rozwijających się powróciła do Europy, mowa tu np. o bardzo energochłonnym i wysoko emisyjnym przemyślę ciężkim. 4. Biogazownie spoko temat tylko jedno mnie zastanawia, albo robimy wiele mniejszych biogazowni żeby ograniczyć daleki transport surowców do produkcji i budujemy sieć przesyłową na terenie praktycznie całego kraju, albo robimy kilka dużych i produkujemy kolejne tony CO2 za ich transport. 5. Magazyny energii i ciepła to też ładnie brzmi, ale nie wyobrażam sobie tego, przykładowo dość oszczędny dom potrzebuje około 5000kWh energii cieplnej rocznie, licząc sezon grzewczy pół roku wychodzi nam, że dziennie potrzebuje około 27kWh, czyli 100 budynków w ciągu miesiąca potrzebuje około 83000kWh, 1000l wody podgrzanej od 25 do 95 stopni zmagazynuje około 80kWh co daje nam około 1000m3, zakładając że będą jakieś inne źródła ogrzewania i nawet taki magazyn wystarczy to nadal, potrzeba zbudować zbiornik 10x10x10 z super izolacją na ledwie 100 budynków no i oczywiście doprowadzenie do każdego lokalnej sieci ciepłowniczej. Podsumowując film bardzo ciekawy, trzeba dążyć do jak największego udziału OZE, ale moim zdaniem przyjęte założenia są zbyt optymistyczne.

Dziękuję za film. Dzięki nim uczę się języka polskiego :)

Świetny materiał - omówienie większości problemów transformacji energetycznej w niecałe pół godziny! :) Proponuję do poruszanych tematów dodać jeszcze jeden element - rynek dynamicznych cen energii elektrycznej. Każdy odbiorca może on-line sprawdzić sobie - jaka jest cena energii teraz, oraz - jaka jest cena prognozowana - w najbliższych godzinach i dniach. Znając prognozy pogody - zakłady produkujące energię z OZE będą w stanie oszacować jej podaż oraz odpowiadającą jej cenę. Oczywiście, oznacza to rewolucję w systemie sprzedaży energii, ale być może taki system pozwoli na elastyczne dostosowanie się wielkości popytu do podaży najtańszej energii z OZE.

Super podane info Dzięki

Super film, jak zawsze. Boję sie tylko, że temat ten stał się Tobie bliższy właśnie ze względu na swego rodzaju lobbing firm OZE... Zbyt ogólnikowo o wtłaczanej do systemu elektroenergetycznego mocy... Co masz na myśli? Moc bierną, ktora jest naszym największym zagrożeniem? Modernizacja samej sieci( wymiana kabli) niestety nie wystarczy. Rozumiem, że udowodnienie, że walka z problemem recyklingu to odpowiedź na problemy ze spadającą z upływem lat sprawnością i że niby produkcja samych ogniw, farm słonecznych, farm wiatrowych nie pozostawia za sobą olbrzymiego śladu węglowego i że będzie można sobie na nowo te wszystkie źródła tworzyć? Raz wprowadzimy węgiel w atmosferę, ale potem już nie będziemy musieli? To chyba tak nie do końca działa.... Bezpieczeństwo energetyczne? Czy tego określenia chcemy tylko uzywać w kontekście ilości wydawanych z roku na rok pieniędzy, czy może jednak przede wszystkim kojarzy się nam ono z trudnymi czasami wojny, okupacji, etc.? No jestem ciekaw jak duże bezpieczeństwo zapewnią nam rozproszone źrodła przy tak dużym poziomie rozbrojenia społeczeństwa, albo co w sytuacji, kiedy nasze środowisko zmieni się raz na zawsze ze względu na wojnę atomową. Niemniej jednak, kawał dobrej roboty. To moje marudzenie to tylko przez Łonę: "Przyjacielu, ty bądź uprzejmy mieć wątpliwość"

Super materiał! Szczególne dzięki za jeden z pierwszych i jeden z ostatnich wykresików. Dzisiejsze zużycie prądu to tylko 1/4 energii jaką produkujemy. Jak chcemy być całkowicie zieloni (samochody, ogrzewanie, transport, fabryki) to tego prądu musimy wyprodukować 4 razy więcej niż obecnie. Czyli wiatraków i paneli musi być KILKADZIESIĄT razy więcej niż teraz. To jest skala tego wyzwania. Dodatkowo sieć musi być przystosowana, żeby tego prądu cztery razy więcej przetransportować. Wyzwanie ogromne i tak jak padło w filmie, bez wprowadzenia procesów energooszczędnych właściwie niemożliwe do zrealizowania (o tym, że np. litu na baterie do samochodów elektrycznych nie starczy też padło w filmie - więc jeśli nie będzie innego pomysłu, to jak odejdziemy od spalinówek to nie będzie samochodu dla każdego na pewno)

Super, dziękuję

Super zróbmy tak!

Cudowny materiał ❤

Super film. Dzięki 😊

Mam 2 pytania bo chyba nikt nie spojrzał w tą stronę . Jeżeli odbieramy energię z wiatru to jaki będzie miał to wpływ na przyrodę bo energia nie bierze się z niczego. Czy przez to że wiatry zostają osłabione nie spowoduje to poważnego zakłócenia w ruchach mas powietrza ? A drugie pytanie odnośnie paneli słonecznych , jeżeli one pobierają energię to światło poza wygenerowaniem energii elektrycznej powoduje ich intensywne nagrzewanie , co teraz z tym dodatkowym ciepłem które nagrzewa dodatkowo powietrze? Czy to nie spowoduje lokalnego podniesienia temperatury i zmiany ruchu mas powietrza który może doprowadzić do osuszania terenów zielonych ?

Super materiał! Dzięki!

Nie jest prawdą, że wiatr nie wieje a słońce nie świeci zawsze - pytanie tylko: gdzie? I tego wątku brakuje w filmie - jak największej otwartości na wymianę międzynarodową. Im większy obszar objęty współpracą (wolnym handlem energii OZE), tym tańszy i bardziej stabilny jest system. Już od kilkunastu lat w chwilach trudnych ratujemy się importem/eksportem niedoboru/nadwyżki energii. I tak powinno być dalej w coraz większym stopniu. Inny wątek, którego brakuje to możliwość działania indywidualnego. Budowa domu zrównoważonego energetycznie obecnie nie jest żadnym wyzwaniem technicznym, czy ekonomicznym. Wystarczy dobra izolacja, fotowoltaika, pompa i bufor ciepła oraz urządzenie sterujące nadwyżką energii (zasilaniem sieci lub autokonsumpcją). Dom jednorodzinny spokojnie może się bilansować energetycznie i z roku na rok jest to coraz tańsze.

Tak tylko dla czego elektrownia węglowa nie może w okresie letnim od 7:00 rano do 17:00 zmniejszyć produkcji energii??? Wszystko rozbija się o pieniądze. Prąd to produkt elektrowni, a jak ktoś pomyśli że nie musi kupować od niej energii to może przeskalować inwestycję w odnawialne źródła energii. Elektrownia węglowa nie spalająca węgla nie produkuje również energii więc i nie zarabia. Skoro nie zarabia, a ma stałe koszty to cena energii idzie w górę dla gospodarstwa domowego. Im mniej ludzi korzysta z energii od elektrowni węglowych tym mniej ona zarabia i tym bardziej zwiększa cenę energii. W okresie letnim budując lokalne magazyny energii elektrycznej możemy możemy nie spalać węgla i gazu. W zimie za to mamy więcej zasobów do produkcji energii elektrycznej. Na logikę można by zmniejszyć zużycie węgla przez oszczędność zasobów o jakieś 30%. W tym samym czasie prąd zimą będzie droższy. Prąd produkują państwowe firmy więc nie da się odebrać im pieniędzy i zakazać robienia tak jak do tej pory. Zaznaczyć trzeba że elektrownie atomowe (i ich pochodne) nie są genialnym rozwiązaniem na wszystkie problemy. Nie dysponujemy szklaną kulą do przewidywania przyszłości ani technologią w 100% bezpieczną dla środowiska. Możemy wmawiać sobie zalety takich elektrowni, ale w tym wypadku rachunek jak zawsze zapłacą następne pokolenia.

Zanieczyszczający płaci? OK. Zanieczyszczanie krajobrazu wiatrakami - płać. Hałas z wiatraków - płać. Rozpieprzanie stabilności systemu energetycznego - płać. I koniec z dotowaniem. Ciekawy jestem jak wtedy wypadną OZE

Mi to przypomina lata 90. Nastąpiło wstrząsowe otwarcie gospodarki, wykupywanie firm (a następnie ich zamykanie), jednym ze skotków jest brak polskich sieci handlowych co czują rolnicy i reszta robiąc zakupy. Wstrząsowe zmiany - a to się szykuje w FitFor55 nie zakończy się dobrze, a jako schamat powtórzy się to co było. Duża siła energii z węgla jest posiadanie przez PL technologi wydobycia i przetwarzania. Ja raczej szedłbym w elektrownie atomowe z maksymalizacja polskiego udziału technologicznego plus wykorzystanie polskiego uranu. Nie wypowiadam się jako ekspert, bardziej jest ciekaw wielu spojrzeń, których brak w mediach.

Dziękuję za film 👍

Komentarz dla zasięgu, bo warto by się niosło!

Świetny film

Jak nie wieje i nie świeci - to nie ma prądu. Ani nawet wody w kranie. Ale co to dla was, kochana pelikanozo. Dacie radę i bez prądu. Na dodatek, odzwyczaicie się od internetu. A kompulsywna higiena to przesąd.

Co do konieczności modernizacji sieci energetycznej, to mogę się wypowiedzieć na własnym przykładzie - mieszkam na przedmieściach, gdzie sporo okolicznych domów ma obecnie zainstalowaną fotowoltaikę. Sieć przy większym nasłonecznieniu nie wytrzymuje zbyt wysokiego napięcia trafiającego łącznie do sieci i np. ostatnio, w weekend majowy, jak było ciepło, słoneczko świeciło prądu było w okolicy tak dużo, że nie było komu tego przejeść (wszyscy grillowali, siedzieli na zewnątrz, a co za tym idzie nie wykorzystywali produkowanej przez siebie energii). W takim momencie poszczególne fazy zaczynają być niestabilne pod względem napięcia, co objawia się chociażby mruganiem żarówek, ciągłym załączaniem np. piekarnika (chodzi o tryb standby) i koniec końców sieć się wyłącza dla wszystkich. Jest to nie tylko dosyć irytujące, ale również niebezpieczne dla urządzeń bardziej wrażliwych na napięcie.

Uwielbiam Twoje filmy, jesteś super!

Na chwilę obecną mamy 17% naszego całkowitego zapotrzebowania na energię zaspokojonego przez OZE. I brąz możliwości magazywania może uda się to zwiększyć do 30%-40%> resztę czasu nie wykryje wiatr lub nie świeci słońce. Będą wtedy momenty kiedy chwilowo zapotrzebowanie na energię będzie zaspokajane w 100%, czyli nie będzie możliwości żeby wysłać do sieci więcej energii. Zwrot z paneli i wiatraków będzie słaby jeżeli nie mogą one wysłać energii do sieci. Całkowita światowa produkcja baterii litowo-jonowych w najbliższej dekadzie jeżeli zostałaby przeznaczona na produkowanie baterii jako magazynów do sieci to mamy baterie które starcza na podtrzymanie światła przez minuty a nie godziny

Elektrownie wodne - potencjał to ok. 4 GW, Geotermia - spotkałem się z informacjami ze potencjał to ok. 5 GW. Więc pominięcie tego nie jest zbyt mądre biorąc pod uwagę że to stabilne OZE.

18:22 Tylko żeby nie skończyło się to tak samo jak z etanolem w USA. Farmerzy uprawiają na przykład kukurydzę z której później robi się etanol który to następnie trafia jako dodatek do paliwa, a w efekcie pola które mogły produkować żywność produkują paliwo co jest totalną głupotą.

bardzo ciekawy i wazny material!

Dzięki że robisz takie filmy

Z tymi bateriami jest jeszcze jeden problem - gdy płoną nie da się ich zgasić i generują mnóstwo toksyn. A pożary będą się zdarzać, szczególnie gdy elektryczne auta będą eksploatowane tak jak obecnie auta spalinowe - po 30 lat. Bezpieczeństwo takich rozwiązań na masową skalę jest moim zdaniem dyskusyjne.

Wszystko ładnie na papierze, na filmie, na wykresach. Z tym, że Polska jest w czarnej d... ze wszystkim. Co gorzej, elektryfikujemy się na potęgę, czyli pompy ciepła, fotowoltaika na dachach, coraz więcej samochodów elektrycznych. Nie idą za tym żadne inwestycje w sieci, w zasadzie żadne inwestycje bo wszystko pakujemy w węgiel i socjal (bo takich mamy władających). Zimą ogłaszamy więc wysokie stopnie zasilania, bo energii brak. Kupujemy ją za duże pieniądze za granicą. Za to ostatnio kręcimy rekordy z OZE i nie mamy co z tym robić, więc awaryjnie sprzedajemy to do sąsiadów za bezcen. Dopóki rządzący się nie ogarną to nic się nie zmieni, wręcz będzie coraz gorzej. Niestety zamiast ważnymi sprawami dla przyszłości kraju debata toczy się o to kto da więcej "+" na wybory...

Materiał sztos.

Gość który mówi o przewidywalności produkcji z OZE jest świetny. To jest właśnie nasz świat. Nauka oparta na wiadomości z Wikipedii, bezpieczeństwo energetyczne oparte o prognozę pogody- BZDURY.

Standardowy zestaw bajek 100% KOZE bez uwzględnienia szkód środowiskowych, jakie wyrządzi takie nasycenie systemu urządzeniami OZE. I bez uwzględnienia tego, że nie ma tak wydajnych magazynów energii, aby to się spięło.

Elektrownie szczytowo-pompowe według mojej wiedzy w Polsce nie zadziałają na większą skalę, rozmawiałem o tym z dość wysokim autorytetem akademickim, i mówił, że w naszych warunkach by trzeba było wszystko wylać betonem, bo nie mamy szczelnych naturalnych zbiorników dobrze usytuowanych co czyni nieopłacalne taką inwestycję. A jedna z Polskich takich elektrowni, to oni mieli tam bardzo duże problemy z uszczelnieniem tego, i chyba tego problemu do końca nie udało się rozwiązać. Także to w teorii tylko jest genialne rozwiązanie.

13:48 Baterie litowo-jonowe będą kluczowe - tego w sumie nie wiemy, być może wejdzie inna technologia, która wyprze ten rodzaj baterii, np. mówi się o bateriach sodowo-jonowych. Trudno tak definitywnie zakładać co będzie za 10 lat..

Czy badanie odnośnie tego ile w Polsce mogłoby OZE wytworzyć prądu bierze od uwagę, że krzywe mocy podawane przez producentów dla turbin wiatrowych pokazują 100% sprawność? Pytam, bo akurat pracuję na takich danych i w rzeczywistości zazwyczaj turbina przy danej nieruchomości wiatru produkuje w okolicach 80% mocy obiecanej przez producenta tejże. Czyli np. jeżeli jesteś mocy produkcyjna określa, że przy wietrze o sile 5m/s (plus określonym ciśnieniu, lub standardowym), ma generować np. 2MW, to w rzeczywistości będzie to ok. 1,6MW. Działa to w każdym przypadku - po pewnym okresie użytkowania tworzy się tzw. realną krzywą mocy.

9:38 geniusz normalnie geniusz!!!

Jako człowiek pracujący przy energii elektrycznej odrobinę śmiechłem :) to o czym mowa w dużym skrócie opowiada nam o 1% tego czym tak naprawdę jest system elektroenergetyczny i tym jak pracuje system:)

A czy OZE nie ingeruje zbytnio w naturę? Wymaga sporo miejsca na postawienie wiatraków czy fotowoltaiki. Baterie i wszelakie komponenty do budowy maszyneri OZE plus budowa samochodów elektrycznych to ogromna ingerencja poprzez wydobycie metali rzadkich i nieludzkie warunki pracy górników. Moim zdaniem za kilkanaście lat pojawią się nowe problemy, bo zasypiemy jeden dołek piaskiem wykopanym z nowego dołka. Największym wrogiem ziemi i natury jesteśmy My Ludzie. A w zasadzie to pęd technologiczny tworzony przez nas.

Dziekuję za materiał

Ale miło Cię widzieć

Jak nie wieje i nie świeci - to jest cicha noc XD

Dobry materiał 👍😎

Nie wiem jak bardzo na lewo idą twoje poglądy, ale prawdziwym rozwiązaniem problemu klimatycznego, jest zaadresowanie faktu że 100 największych korporacji, produkuje 70% czy 80% światowych emisji… Więc to te firmy powinny zostać pociągnięte do odpowiedzialności, ponieważ samo OZE pomimo że jest bezapelacyjnie istotne i wręcz konieczne, niestety nie rozwiąże problemu nawet w 20%, dopóki rynek jest ustawiony na hyper-konsumpcje, i jedyne na czym mu zależy to pchanie jakiegoś pustego numerka zwanego „PKB” w górę…

Kilka ostatnich dni dało popalić - piękne słoneczko i dość silny wiatr spowodował, że w okolicy południa OZE dawały więcej mocy (13GW) niż elektrownie węgłowe (9GW). I pomimo, że to dni robocze, z dużym zapotrzebowaniem na energię elektryczną Polska mogła exportować 3,5GW mocy do krajów ościennych (na szczęście nie było tam tak sprzyjającej pogody i obeszło się bez wyłączania wiatraków). Dzisiaj wiało już słabiej.

Super odcinek

Póki co baterie (BESS - Battery Energy Storage System) wykorzystuje się częściej do tzw. Auxiliary Services np. Frequency Control niż do gromadzenia energii kiedy jest jej nadmiar i później sprzedawania po wyższej cenie.. TSO (transmission system operator) płacą więcej za takie usługi..

Kasia, jesteś wspaniała! Super film, dobrze, że poruszasz takie tematy i tak przystępnie je omawiacie! Skarbnica wiedzy, dziękujemy! 😄

super materiał 🎉

Są dwa rozwiązania 1. wyjście z Unii 2. zmniejszenie populacji ludzkości o połowę To rozwiąże problemy z carbonizacją atmsfery ... ekologów zostawiłbym przy zyciu aby wiedzieli komu będą zawdzięczać tę mizerotę na końcu...

Tylko 50k ludzi zainteresowanych tematem. Świadomość jest zerowa. Nie potrzebujemy energii zawsze. Budowałem dom z myślą o minimalizacji zużycia energii. - Dom bez żadnego grzania wytraca jeden stopień C dziennie przy -20 na zewnątrz. - Rok temu nie mieliśmy prądu przez 24 godziny przy 0 stopni na zewnątrz i na termometrze wewnętrznym nie zauważyliśmy różnicy. Lodówka też dała radę bez problemu. Tylko z rekuperacją był problem, bo nie wymieniała powietrza i CO2 wewnątrz urosło do 1000PPM (daleko do zagrożenia życia, ale nie było przyjemnie). Z baterią 2kWh dalibyśmy radę 3 dni bez prądu. - Nie grzejemy domu od połowy kwietnia i cały czas temperatura wewnątrz utrzymuje się na poziomie 20 stopni. Samochody 90% czasu stoją na parkingu. Nie ma szans, żeby samochód elektryczny podłączony na parkingu do sieci nie naładował się w czasie nadwyżki prądu. Natomiast większość rzeczy, które ludzie załatwiają samochodem, można załatwić rowerem elektrycznym. Zdrowiej, bardzo małe obciążenie dla nóg i można podjechać pod drzwi. Z innymi rzeczami można zrobić podobnie. Uruchamiać huty przy nadwyżkach, wygaszać przy niedoborach. W USA są huty szkła 100% OZE więc się da.

Świetny materiał :)

"Lepsze" jest wrogiem dobrego o czym wkrótce wszyscy boleśnie i kosztownie się dowiemy

Uwielbiam Cię słuchać bo masz bardzo fajną dykcję 🥰 Rzadko dajesz filmiki, ale bardzo konkretne i to na jakże trudne tematy 😲👏 Jestem ciekaw ile czasu zajmuje Ci przygotowanie do odcinka a później sam montaż (jeśli montujesz sama)

Przecież to jest ściema nawet starego typu elektrownie opalane węglem wcale nie kopcącą z kominów w ogóle nie wydobywa się dym Stosuje się specjalną technologie filtrowania

Dzięki za kolejną przystępnie podaną dawkę wiedzy, robisz super robotę! ❤

Jest tylko jedna kwestia.. czy zwykłego obywatele Polski będzie na to stać, bez kredytów i szantażu ?

Super film!

nie wierze ze to kiedykolwiek będzie działać, chyba ze ktoś wymyśli sposób na magazynowanie olbrzymich ilości energii bardzo niskim kosztem. i do tego system nie wymagający jakichkolwiek materiałów na tyle rzadkich by ich cena poszybowała w kosmos jak cały świat to zacznie budować jednocześnie i na masowa skale. to jest system w którym wieczne niedobory będą sie po prostu przekładały na astronomiczne ceny dla konsumenta

Jeśli chcemy myśleć o ekologicznej energii to już teraz powinny trwać prace nad wyeliminowaniem litu i kobaltu z rynku OZE ... Dodatkowo nie możemy liczyć na to że wiatraki zapewnią produkcję nocą, zazwyczaj w nocy słabo wieje 😅. Najlepiej to zrzucić odpowiedzialność na rolników, niech produkują tanią biomasę na potrzeby energetyczne, bo produkcja żywności już niedługo nie będzie potrzebna, zostaną nam karaluchy i świerszcze i import taniej żywności z za granicy, w Europie koszta produkcji,przez restrykcje unijne są niekonkurencyjne do reszty świata.

Brakło mi tematu domowych systemów offgrid i czy one mają sens. Świetny i potrzebny materiał!

Dla zasięgu

Gdyby nie poprzedni film o atomie to podejrzewałbym mocny lobbing OZE tutaj :) W komentarzach wypowiedziało się wielu specjalistów to tak od siebie tylko dodam - hydro i geo - te sposoby pozyskiwania energii są jak najbardziej okej i są kraje, które od wielu lat je wykorzystują z pełnym sukcesem, ale te sposoby są "mało naciągane" i dosyć zgodne z naturą. Teraz sposoby już lekko naciągane - Wiatraki i foto - temat jest śliski, a dlaczego? Bo wchodzi kapitan państwo (kapitan unia) i sypie kasą każdemu byle tylko zainstalował sobie na dachu x paneli. Z publicznych podatków zarabiają po kolei wszyscy - urzędnicy, producenci paneli i milion nowiutkich firemek powstałych tylko i wyłącznie na fali tego, że rynek jest dotowany i trzeba ponaganiać ludzi na to i maksymalnie się na tym wzbogacić. Do tej pory w historii było tak, że jeśli jakaś technologia faktycznie była przełomowa to rynek sam dyktował opłacalność tego i kto chciał ten inwestował. Tutaj wszystko rozwaliło się przez właśnie rynek dopłat. Ilu ludzi zakładało by panele bez dopłat i preferencyjnego systemu skupu prądu, którego nie ma nawet gdzie przechować? Pewnie promil z tych, którzy zrobili to z dopłatami - to niech będzie najlepsze podsumowanie :) Temat długi, ale zbyt dużo tutaj lobbingu aby nie rozmawiać o nim emocjonalnie. Atom. :)

Czyli w sumie to koszty w wiekszosci sa fikcyjne, polityczne. Kierunek dobry, trzeba isc w eko, PV itd. ale trzeba mowic wprost, wliczajac takie koszty jak certyfikaty ktore sa wymyslem (a skoro i tak wracaja to dlaczego sa uwzglednione) mozemy i wliczac koszt certufikatu za wiatr, bo tak sobie ktos za 10 lat wymysli, albo za energie sloneczna, bo jest pochlonieta, i nie dociera do ziemi, no bo tak, i dodatkowy milion do kazdego MW, sztuczny koszt, ale takie prawo.

Stabilność/niestabilność to nie jest coś o przewidywaniu i porach roku tylko o ciągłości podaży energii na założonym poziomie w ciągu dnia. A z tym jest ciągle więcej niż licho, bez wsparcia maszynerii droższej niż sama instalacja.

Niestety nie da całego zapotrzebowania państwa oprzeć o OZE. Walczymy o dobro planety nie patrząc na to, że wciągamy się w koszty, które stają się niekonkurencyjne w stosunku do wielkich gospodarek Chin czy USA, którym nie zależy na niskoemisyjności, a co za tym idzie kupujemy dobra konsumenckie z tamtych gospodarek bo są dużo tańsze niż europejskie oparte o OZE i tu przykładem są np panele fotowoltaiczne czy pompy ciepła. Przecież energia potrzebna do wytworzenia podzespołów pochodzi z elektrowni węglowych w Chinach, które na potęgę produkują, żeby niekonkurencyjna cenowo Unia Europejska mogła sobie ratować planetę, a przecież unia to niecałe 10% całej planety który nic nie zmienia. Potrzebne są globalne zmiany na którym będzie zależało wszystkim a tak nigdy nie będzie. Polski rząd totalnie nie wspiera OZE bo im się to nie opłaca. Nowy program dofinansowań "Mój prąd" wymusza na każdym dotowanym przejście na rozliczenie net-billing co oznacza, że że nie chcą tworzyć magazynów energii globalnie tylko każdy będzie musiał mieć swój magazyn akumulatorów. Gdzie to trzymać, kto nam to ubezpieczy od pożaru wiedząc że mamy takie coś i widząc coraz większą ilość pożarów samochodów elektrycznych? Wykreśliła Pani na starcie geotermię, a przecież całe południe naszego kraju posiada pokłady energii geotermalnej na stosunkowo niskich głębokościach, a tym czasem z racji że są to tereny górzyste to średnia siła wiatru jest tak niska, że nie opłaca się inwestycja w energię wiatrową. Widzę, że nie widzi Pani innego przeznaczenia kopalni węglowych niż zalanie ich wodą w celu tworzenia magazynów energii. Oczywiście jak najbardziej ma to sens, ale dlaczego nie pokusić się o pozyskiwanie wodoru niskotemperaturowym utlenianiem węgla? Jest już do tego technologia, a moim zdaniem przyszłość będzie oparta na paliwach wodorowych. Jeżeli już zaczęlibyśmy myśleć o pozyskiwaniu wodoru to Polska mogłaby stać się potentatem w dostarczaniu tego paliwa. Podsumowując OZE jak najbardziej tak, ale nie da się oprzeć całą gospodarkę w oparciu o ten typ energii. Zbyt dużo zmiennych. Zauważamy zmiany klimatu, ale globalne ocieplenie nie oznacza tylko wzrostu temperatur, ale również gwałtowność zjawisk atmosferycznych. Przy zbyt silnym wietrze elektrownie wiatrowe też nie pracują. Gdy pada deszcz z elektrowni słonecznych zbyt wiele prądu również nie uzyskamy.

Nauczę się na pamięć, żeby być gotowy do dyskusji w święta😅 super materiał🤩👌

KOCHAM ZA WSPANIALEGO POPKIEWICZKA

Niezły materiał. Jeśli chodzi o energetykę geotermalną to z tego co się orientuję najlepsze warunki w do jej rozwoju występują na południowo zachodniej części Polski. Przekonaliście mnie, że potrzebujemy z dziesięciu elektrowni jądrowych, a następnie elektrowni termojądrowych. Ilość elementów potrzebnych do funkcjonowania energetyki opartej tylko na oze jest wręcz absurdalna. A Im większa liczba elementów w tym prościej taki system upośledzić. Ale może to całkiem dobre uzupełnienie i nie należy z niego zrezygnować

Wspaniały film, rewelacyjnie wszystko podsumowane. Bardzo, bardzo, bardzo bym chciała obejrzeć twój materiał o alternatywnych bateriach, to fascynujący temat i mnóstwo się w tym zakresie dzieje.

Są jakieś podcasty Waszych wideo? Świetny kontent a takie lubię słuchać jak jadę rowerem do pracy.

Tak szczerze mówiąc to jeśli chcemy faktycznie transformacji energetycznej to warto byłoby zacząć inaczej podchodzić do kwestii przekonywania ludzi do OZE w Polsce. Chodzi mi generalnie o ludzi, którzy negują zmiany klimatu - zamiast próbować ich zgnoić/obrazić itd. chyba dobrze byłoby spróbować argumentu nt. niezależności energetycznej, ceny (długoterminowo) oraz czystości powietrza (w smog to chyba każdy wierzy). No i robić to racjonalnie, połączyć to z energetyką, a nie jak jacyś Niemcy działać na podstawie ideologii i nacisków radykalnych środowisk.

Mam jescze jedno pytanie: czy dałoby się na wykresach przedstawionych w około 10'30" materiału pokazać powierzchnie nadwyżki energii zakroślone przez wiatr i słońce (na zielono i żółto) tak aby były wyrażone w kWh (ew. w MWh) i przeliczyć te wartości na ilość baterii np. Li-Ion o gęstości energii rzędu 160 Wh/1kg masy? I ile powierzhni by to zajęło? Nie pytam nawet o koncepcję podłączenia takiego źródła / źródeł do SEE, tj czy po nn czy po SN przez transformator, autotransformator z regulatorem (?) dla regulacji napięcia w zależności od losowych nadwyżek mocy, itp itd...

Nic się nie zmieni jak będą takie wypowiedzi "Ohh czy ja musze na to pytanie odpowiadać " - pytanie: czy nas na to stać?. Ktoś kto nie potrzebuje odpowiedzi na to pytanie nawet nie musi Cię słuchać, a jak ktoś tej odpowiedzi nie zna to po czymś takim jest spora szansa się zacietrzewi. Zmiany nigdy nie będą efektywne dopóki nie będą mieć poparcia ludzi. Wiem że trochę łapię za słówka i się czepiam ale mam wrażenie że nawet nieświadome tego typu wypowiedzi tylko polaryzują społeczeństwo. A sam film fajny i jak zestawi się te termomodernizację budynków, z tym co przedstawiasz to zaczyna ona mieć sens, to jak ona jest przedstawiana obecnie to już inny temat. Pozdrawiam i życzę kolejnych udanych produkcji.

Widziałem film o bodajże włoskim start upie co wymyśliło nowe „wiatraki” są to tylko słupki i jak wiatr wieje to je wygina a magnes w środku je przyciąga i z tego ruchu produkuje się prąd. Im więcej ich się stawi w rzędzie tym są bardziej efektywne i same się na wzajem napędzają. Ponadto mniej hałasują, mniej zabierają miejsca, bardziej efektywne i łatwiejsze w recyklingu. Czemu by w to nie zainwestować

Poruszając wątek ekonomii i opłacalności. Jako koszta produkcji CO2 zaliczamy kary uni europejskiej, które sami daliśmy na siebie nałożyć.

Pani Kasiu, czy zdaje sobie Pani sprawę jak działa sieć elektroenergetyczna? I drugie pytanie czy zna Pani Kasia cenę magazynu energii dla najbardziej typowego nowobudowanego domu w Polsce czyli około 130 m2

Fajnie, że wciąż działasz! 👍🏻😄

mega dobry material

Peter Zeihan mowil ze Niemcy mocno inwestowały w odnawialne zrodla energi i sprawdzili to w zdluz i w szerz (Wiatr+solar) i są one nieopłacalne w Niemczech, wiec również i w Polsce (podobny klimat: b.mało slonaca i wiatru ) Koszt produkcji i utylizacji jest nie opłacalny względem CO2 - produkcja solar panelow jest robiona w 90% w Chinach które zużywają węgiel do ich produkcji

Co z tego że jest OZE jak trzeba je wyłączać bo sieć nie wyrabia. Jak to jest ze monopoliści PGE Enea dotują kopalnie zamiast remontować sieć.

Nikt nie inwestuje w prostotę,wiaże grawitacyjne i systemy pneumatyczne,gdzie w momencie dużej nadprodukcji prądu sprężane jest powietrze do ciśnienia 200bar w kilku,kilkunastu,kilkudziesięciu zbirnikach podziemnych,lub naziemnych i w momencie dużego poboru uwalniane,coś na wzór maszyny parowej,która przez kilka godzin pracuje,dosilając lokalnie linię energetyczną,jej rozruch to 15 sekund i może odbywać się automatycznie i zdalnie.Działa jak elektrownia szczytowopompowa,ale można ją zainstalować w starych wyrobiskach kopalń a ceny budowy w porównaniu do innych systemów są niskie i co najważniejsze czynnikiem jest powietrze,a więc bilans wychodzi na zero.