Ölüme yaklaşan bir imparator kendinden sonra iktidara gelecek gencecik torununa, manevi torununa hayatını anlatıyor. Yazan 60'lı yaşlarının başında, hitap edilen ise 17 yaşında henüz. Mektubun yazarının niyeti, genci önündeki zorlu imparatorluk günlerine hazırlamak aslında. Ama bir yandan kendi hayatının bir dökümünü de yapmak, giderayak kendine şöyle bir tepeden tırnağa bakmak. Kim olduğunu, neyi neden yaptığını bazen de neden yapmadığını, tercihlerini, onların altında yatan gizli nedenleri, tutkularını, korkularını, aşkı, aşkını anlatmak. Anlatırken, kendini keşfetmek.
Evet, bir keşif yolculuğuna tanık oluyoruz bu kez "Ben Okurum"da. Roma İmparatoru Hadrianus’tan hayatını dinliyoruz ve biz de hayatı keşfediyoruz yeniden. Kendi korkularımızı, aşklarımızı hatırlıyoruz. Kendi sonumuzu nasıl karşılayacağımızı düşünüyoruz, ister istemez. Mektubu gönderdiği kişi ise diğer bir imparator, Marcus Aerilius, eh bu durumda bayağı kapsamlı bir siyaset dersi de alıyoruz aslında. Siyaset insanlarının kitaplar, mimari, heykel sanatı, şehircilik, şiir, felsefe, gezginlik hakkında konuşmasına, böyle derin konulara donanımlı bir cesaretle bodoslama atlamasına alışık olmayan 21. Yüzyıl insanları olarak şaşırarak, ya da tam da Hadrianus’un hedeflediği gibi, afallayarak bakakalıyoruz.
Aldım sazı elime, durduramıyorum yine kendimi değil mi? Yarı Belçikalı yarı Fransız, aynı zamanda Amerikan vatandaşı Marguerite Yourcenar’ın başyapıtı olarak kabul edilen Hadrianus’un Anıları var bu kez ben okurum’un odağında deyip, sadete geleyim. Ve konuğumu size anons edeyim. Hem Türkiye’de hem İtalya’da çok sevilen çok yönlü bir sanatçıyla, tiyatro ve sinema oyuncusu, çevirmen ve gurme Serra Yılmaz ile konuşuyoruz Yourcenar’ı ve onun sevgili imparatoru Hadrianus’u. Valla ben size daha ne yapayım ya!
“Sana hastalığımın ilerleyişini anlatmak için yazmaya başladığım bu mektup, giderek, devlet işlerine enerjisi tükenmiş bir adamın saptırmalarına, anılarıyla başbaşa kalmış hastanın yazılı düşüncelerine dönüştü. Daha başka bir şey yapmayı öneriyorum; sana hayatımı anlatmak için bir yöntem geliştirdim. Geçen yıl, sekreterim Phlegon’un altına imzasını attığı, mesleğime ilişkin bir özeti doğal olarak yazdım. Elimden geldiğince az yalana yer verdim; kamu çıkarları ve dürüstlük kaygısıyla bazı gerçekleri değiştirmeye zorlandım. Sana yazmak istediğim gerçekler her gerçek kadar kepaze; ne daha eksik ne daha fazla. Senin gibi on yedi yaşında bir gencin her şeyi anlayacağını sanmıyorum. Yine de seni bir yandan eğitirken bir yandan afallatmak istiyorum. Kendi elimle seçtiğim eğitmenlerin belki de sana fazla korunmalı, iyi yönetilmiş, sert bir eğitim verdiler; umarım bu eğitimden sonunda hem sen hem de devlet çok yararlanırsınız. Sana burada, soyut ilkelerden, önceden düşünülmüş fikirlerden soyunmuş bir öyküyü, bir şeyler öğretme kılığına sokarak, kendi öykümü anlatacağım. Gerçeklerin incelenmesinin bana belki de kendi tanımımı, kendi hakkımda karar vermeyi ya da hiç olmazsa ölmeden önce kendimi tanımayı sağlayacağına inanıyorum.
İnsan hayatını değerlendirebilmek için benim de önümde herkes gibi üç yol var; en zor, en tehlikeli ama belki de en verimli yöntem insanın kendisini incelemesi yöntemi; gizlerini bizden saklamaya çalışan ya da olmayan gizlerini varmış gibi göstermeye çalışan bizim dışımızdaki insanları gözlemlemek, bir de ister istemez belirli yanlışları sergileyen kitaplar. Tarihçi ve şairlerimizin yazmış oldukları hemen hemen her şeyi, hatta uçarı olarak nitelenen masalcıların yazdıklarını okudum; kendi hayatımın çeşitli durumlarında edindiğim bilgilerden çok, bu okuduklarım benim için eğitici oldu. Değişmez yüce heykellerden nasıl bedenin hareketlerini değerlendirmeyi öğrendimse, yazılı sözcük bana insan sesini dinlemeyi öğretti. Bir yandan da hayat, daha yavaş olsa da, bana kitapların anlamını kavrayacak ışığı tuttu.”
#benokurum #denizyücebaşarır #serrayılmaz #marguerite #yourcenar #hadrianus
13 апр 2024
