Szanowny Panie, proszę Pani. Dlaczego Polacy nie mówią do siebie na TY? 

Więcej o kulturze szlacheckiej i jej wpływie na dzisiejszą Polskę oraz Polaków w mojej książce: "Warcholstwo. Prawdziwa historia polskiej szlachty" - 📕 tblr.pl/?bbbz2X 📕 Poprzednie odcinki z tej serii: "Niewygodne korzenie kultury szlacheckiej" 👉👉 ru-vid.com/video/%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BE-vDI7WF6zKS0.html "Polska szlachta wobec kobiet" 👉👉 ru-vid.com/video/%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BE--35Eq0Au84s.html "Polskie nazwiska szlacheckie" 👉👉ru-vid.com/video/%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BE-fHtltgfWb6g.html

Pracowałem kilka lat w jednej ze stacji telewizyjnych, i praktycznie wszyscy mówili sobie po imieniu. Pan/ Pani mówiłem tylko do kilku osób z kierownictwa i do pań sprzątaczek. Paniom sprzątaczkom należał się szacunek, bo jako jedne z nielicznych osób robiły tam coś naprawdę pożytecznego.

Mnie pod żabką tytułują kierownikiem

Jestem obcokrajowcem, i szczególnie niezwykle jest oglądać, jak Polacy się kłócą gdzieś w sklepie lub tramwaju, używając tych zwrotów Pan / Pani. Ponieważ forma jest grzecznościowa, tymczasem jak treść wcale nie :)

Jaśnie Wielmożny Panie Dobrodzieju, serdeczne dzięki, że Waść taki odcinek nagrać raczył, wielkie pożytki czyniąc nam maluczkim.

Kilka lat temu, moja 97 letnia matka odebrala telefon i uslyszala: Tereniu, mamy propozycje szybkiego internetu...zatkalo ja i zakonczyla rozmowe. Ja tez nie lubie tej poufalosci.

Tradycyjnie "you" było formalnym "wy" albo odpowiednikiem "Pan/Pani". Jako "Ty" było używane "thou". Czyli do obcego kiedyś zwracało się "I have seen you" a do znajomego "I have seen thou". Z czasem (około XVIIw) nieformalne "thou" zanikło (jako uważane za niegrzeczne) a "you" zaczęto używać zarówno w sytuacjach formalnych jak i nieformalnych. Więc można by powiedzieć, że narody anglojęzyczne też nie mówią sobie na "Ty". Tak... w ogóle. Choć generalnie już o tym nie pamiętają : ) *Edit* Skopałam zdanie powyżej, ale zostawiam dla ciągłości konwersacji ; ) "I have seen thee" albo "Thou are the one I have seen" Thee = cię (dopełnienie), thou = Ty (podmiot). Dzięki annecohen3527 za zwrócenie mi uwagi! : )

Gdyby nie było tych zwrotów i określeń "Zemsta" straciła by wiele... Dzięki za napisy pl.

Zostałam wychowana jako dziecko, że do wszystkich dorosłych (poza najbliższą rodziną) mówi się zawsze Pan/Pani. Do tego stopnia, że przed pójściem na studia zastanawiałam się, że skoro tam już wszyscy jesteśmy dorośli to czy wypada do innych studentów mówić na ty. Szybko się przekonałam, że to nie ma sensu skoro to w większości są znajomi znajomych. Nie bardzo sobie wyobrażam spotkanie towarzyskie rówieśników gdzie jedne osoby mówią sobie na ty a inne Pan/Pani. Przy okazji to pomagało odczuć dystans między studentami a wykładowcami (nawet jeśli byli niewiele starsi od nas), my między sobą mówiliśmy na ty, oni do nas Pan/Pani + imię, czasem + nazwisko, a my do nich Pan/Pani + tytuł. W pracy trafiłam od razu do korpo gdzie z założenia wszyscy byli po imieniu, co w sumie było dla mnie naturalne, bo różnice wieku były między nami ledwie kilka lat, a do wyższego poziomu szefostwa i tak mówiliśmy po angielsku, bo nie znali polskiego. Jest to moim zdaniem bardzo praktyczne, ale mam opory żeby mówić na ty do osób widocznie starszych ode mnie. Może to trochę hipokryzja, bo w takiej samej sytuacji oczekuję, że osoby młodsze będą do mnie mówić na ty. Kiedyś się zastanawiałam, w jakim wieku do nowo spotkanych moich rówieśników zacznę mówić Pan/Pani. Teraz (w środowisku +/- 40 latków) widzę, że to bardzo zależy od okoliczności. Jeśli to spotkanie towarzyskie, albo jakieś zajęcia gdzie coś razem robimy, to "na ty" jest dla mnie naturalne. Za to np. w sklepie, na ulicy, w usługach czy do sąsiadów nie bardzo wyobrażam sobie inaczej niż Pan/Pani. To w sumie nie tylko kwestia szacunku, ale też ułatwia zachowanie dystansu. Forma na ty daje poczucie, że jesteśmy znajomymi, a Pan/Pani że raczej obcymi.

Ja lubie i szanuje taka forme. Zyje juz bardzo dlugo w Niemczech, zawsze zwracam sie do malo znanych osòb przez Pani/Pan. We Francji tez ludzie z kultura osobista tak wlasnie zwracaja sie do innych. Dziekuje i pozdrawiam serdecznie.

Dziękuję za fascynujący kawałek historii! Swoją drogą zawsze mnie bawił zwrot na "Pan", ale w drugiej osobie, czyli de facto mówienie do kogoś na "Ty", ale z udawaną grzecznością. Dla przykładu taki oto potworek: "Jesteś pan bezczelny! Weź się pan zamknij, ja panu nie przerywałem" - piękny ten nasz język, nieprawdaż?

Nigdy nie przestanę mówić per Pan/Pani

Jestem Niemka, mieszkam w Polsce prawie 10 lat. Zawsze mnie intrygowalo to Pan/Pani, zwlaszcza ze po polsku potrafimy mowic Panie Jacku, Pani Basiu. Na poczatku bardzo walczylam z tymi zwrotami bo wydalawo mi sie, ze jakos zbyt blisko jest z tym imieniem. Wydawalo mi sie ze jedna fraza czuje szacunkowy dystans, a jednak jednoczesnie wrzucam sie poza grainca drugiej osoby. Zwlaszcza bioarac pod uwage fakt, ze po niemiecku mamy to "Sie" + Herr/Frau Nazwisko, tak naprawde tylko uzywamy "Sie + imie" np. w edukacji wyzszej. Teraz bardziej sie orientuje nad czynami tego fenomenu, dziekuje bardzo za ciekawy wyklad!

Pięknie nam to, Pan Dobrodziej wyłożył. Dziękuję i pozdrawiam Waszmościów.

A ja zauważam ,że coraz częściej ludzie zwracają się do siebie bezosobowo . Na przykład siedzę sobie w salonie fryzjerskim ,fryzjerka czesze mi włosy i nagle pada pytanie :"na urlop ?Czy już po?" Przyznam szczerze ,że w pierwszej chwili pomyślałam ,że może ta pani rozmawia z kimś przez telefon,lub zwraca się do koleżanki obok . Jednak gdy ponownie zadała pytanie ,patrząc wyczekująco,zorientowałam się ,że to do mnie . Trochę to dziwne. Ale takich sytuacji mogłabym przytoczyć całą masę.

Dziękuję Pan za bardzo ciekawe video. Jako obcokrajowiec, mówiący po angielsku, niderlandzku i szwedzku, cenię sobie uprzejmość w języku polskim.

...teraz widzę dodatkową obraźliwość w "kładę areszt na waszeci!" - do pana Twardowskiego w sensie.

Szanowny Panie! Jak się cieszę że trafiłam na ten kanał ❤

Zawsze mówię "Pan,Pani" do nieznajomych... nawet jeśli widzę że są młodsi...to chyba kwestia wychowania...a jeśli ktoś do mnie mówi per"ty",to czuję się trochę zniesmaczony...wiem że to może i głupie,ale jeśli ktoś młodszy i do tego nieznajomy mnie "tyka"...może i jestem staroświecki...i niektórych to drażni...a szczególnie moich chłopów pańszczyźnianych 😁...ale nic na to nie poradzę 🤣🤣🤣

W XX wieku kiedy jeszcze pisaliśmy listy, czyli praktycznie do końca lat osiemdziesiątych nie zważając na komunę, na kopercie przed imieniem i nazwiskiem adresata pisało się w skrócie WP. lub w całości Wielmożna Pani XX, Wielmożny Pan XY. Pisząc do wielce szanownej osoby, która posiadała jakiś znaczący tytuł naukowy pisało się WP Prof XY. Nawet gdy pisałam do Babki, matki, wuja czy brata W.P. było,forma obowiązkową i naturalną. Dzięki za przypominanie naszych tradycji, oczywiście lubię i subskrybuję!

Nienawidzę gdy młode osoby w urzędzie czy w banku mówią do mnie po imieniu.

Uwielbiam formę Pan/Pani cudownie bezosobowa, zachowująca dystans, szacunek i uprzejmość. Wyjątkowa forma wyróżniająca nasz język i będąca jego cechą charakterystyczną. Jak ktoś mówi Pan/Pani to od razu wiadomo, że Polak bo to drugie najpopularniejsze słowa (po innym magicznym, polskim słowie oznaczającym wszystko), które obcokrajowcy znają.

Pamiętam wykład chemii na studiach, kiedy to wykładowca prof. Leszek Czuchajowski zażartował sobie mówiąc o obecnym zawsze na jego wykładach laborancie Józku: Z Józkiem jesteśmy na ty, ja mówię do niego Józiu, a on do mnie panie profesorze.

Szanowny Panie Dobrodzieju, dziękuje Wam za piękny i merytoryczny przekaz.

Lepsze odróżnianie relacji faktycznie bliskich od tych bardziej oficjalnych, niż udawanie przez wszystkich wokół, że są super spoufalonymi ziomkami. Dlatego nie lubię korpo mówienia na „ty”. Moim zdaniem bardziej zakłamuje rzeczywistość, niz zbliża ludzi.

Proszę pana/pani jest OK i niech tak zostanie. Dziękuję za ciekawy wykład. Książki „Warcholstwo” poszukam i zamówię.🌹😊

W koncu natrafilem na Pana Janickiego na YT! Niskie uklony i podziw w Pana strone kieruje! ❤

Ciekawostka: Zawsze wydawało mi się, że Anglicy mówią do siebie na TY. Ale okazuje się, że raczej mówią do siebie na WY 🙂 Bowiem "you" może oznaczać zarówno "ty", jak i "wy", z tą różnicą, że dawniej "ty" po angielsku było nie "you", tylko "thou". Z czasem "thou" (co ciekawe, było ono odmienialne) zostało wyparte i w 2. osobie gramatycznej zostało już tylko "you". Czyli, choć "you" oznacza dzisiaj również "ty", można w pewnym sensie rzec, że Anglicy również w osobistych i bliskich konwersacjach mówią do siebie na WY😁

Nie przepadam ze używaniem formy "Ty" nie ze względu na dawne urazy związane z tym że tak zwracano się do chłopów, tylko w związku z tym że jest to dla mnie forma bardziej spoufalona. W tej formie zwracam się do przyjaciół, do bliższej rodziny, do ukochanej. Nie życzę sobie by w ten sam sposób zwracał się do mnie każdy na ulicy czy w pracy.

No nie powiem, wykład całkiem całkiem. Słucha się miło i treść istotna. Dziękuję.

Dziekuje Szanownemu Panu za ten wysoce wesoły odcinek.😊

Wasza Miłości Mój Miłościwy Panie Dobrodzieju Szanowny. Zaiste prawdę rzeknę, jeśli powiem żem jest rad oglądnywszy zacne twe przedstawienie tematu staropolskich, szlacheckich dyrdymałów. Onegdaj nieoświecon ja był w tychże sprawach. Racz przyjąć Szanowny Panie wyznanie mego prawdziwego szacunku. Widz Twój.

Bardzo dziękuję za treściowe tłumaczenie historii Polski.😊

Witaj Waszmości. Oglądałem Pana pierwszy raz i jestem pod wielkim wrażeniem. Jak byłem młody mówiło się "w deche". Pozdrawiam.

To naprawdę interesujące. Pozdrawiam😀

Super materiał! Jakże sie cieszę, że mge czerpać z ogromu onieśmielających mnie zasobów wiedzy Wać Pana.👏

W języku angielskim to bezpośrednia forma zanikła (poza kontekstem religijnym) - thou, a została tylko zdystansowana forma grzecznościowa - you. Obecny stan nie jest więc wcale efektem trendu żeby do wszystkich mówić nieformalnie, a odwrotnie - jest efektem trendu żeby do każdego zwracać się w sposób formalny, zdystansowany. W jakimś (bardzo realnym) sensie trafniejsze więc byłoby widzenie języka angielskiego jako języka w którym wszyscy mówią do siebie na "pan" niż języka w którym wszyscy mówią do siebie na "ty".

Na własnej skórze wiem , że w pracy mieć szefostwo na ty to zły pomysł . Szef zwracający się do podwładnego na pan bardziej szanuje i na mniej sobie pozwala w sensie tych negatywnych sytuacji

To jest bardzo dobre wychowanie, szacunek i dystans. Nie znoszę kiedy obca osoba zwraca się do mnie na Ty... To jest prawdziwe warcholstwo. Nasze Polskie zwyczaje to niewymuszona kultura, serdeczność i życzliwość.Sama zwracam się do ludzi Pan /Pani. Do młodych ludzi również. Świetny filmik , dziękuję

Świetny materiał. Jakże potrzebny ... Dziękuję bardzo.

👍 Dziękuję za świetny materiał i kciuk dla zasięgów 👍

Krótko i treściwie o tych jakże wartościujących zwrotach. Gratuluję i pozdrawiam 😀.

Mówienie Pan/Pani jest Naszą cechą narodową i jest piękne. Nie musimy być jak inni. Inni mogą być jak my.

Bardzo interesujący materiał, dziękuję Panu.😀

Bardzo ciekawe informacje. Dziękuję.

Trafiłem tu przypadkiem i podoba mi się , film bardzo merytoryczny , lekki , ciekawy. Kawał dobrej roboty

👌świetny materiał!!☀️ serdecznie pozdrawiam!

a dziś ta forma jest ok.😊 Z szacunkiem👍 Bez zbędnego bratania👍 Z grzecznym dystansem👍 Pan/Pani zatem jest ok.👍👍

Świetny odcinek proszę o więcej ❤

Kiedyś podobalo mi sie być z wszystkimi na ty. Teraz w zależności od sytuacji w jakiej jestem, używam różnych form. Nawet ze znajomymi jak jesteśmy gdzieś oficjalnie, spotkanie bądź sytuacja gzie nie koniecznie osoby trzecie musza wiedzieć ze jesteśmy na ty, przechodzimy na oficjalne panie, pani.

Nareszcie, panie Wielka Historia, jakiś ciekawy temat. Zawsze mnie to zastanawiało, a w szkole czy na studiach tego nie uczyli.

Super kawałek wiedzy, zawsze mnie to ciekawiło. Dzięki!

Najjaśniejszy Panie dziękuję za ten wspaniały film, jednakowoż chciałabym się do wielmożnego Pana zwracać po imieniu. Zrozumiem jednakowoż, jeśli Pan dobrodziej nie wyrazi na to zgody :D

i chwała Bogu u nas pozostają te dobre rzeczy, ludzie powinni sami decydować z kim jak się porozumiewają i na ile są sobie bliscy, a zwrot 'pan, pani' to uprzejmość, grzeczność, szacunek.

O ile wiem, francuskie "vous" w odroznieniu od "tu" ma sie calkiem dobrze i dalej funkconuje. W amerykanskim angielskim, choc tykanie jest powszechne, tez da sie odroznic formalne you, jesli towarzyszy mu sir lub madam, czy ogolne "ladies and gentelmen", po ktorym you traktowane jest jako formalne "panie i panowie".

Świetnie przygotowany odcinek. Wiedza w przyjemnej postaci🙂

Pamiętam, jak w PRL-u w oficjalnej korespondencji figurowało przed nazwiskiem Ob. - obywatel, a w koleżeńskiej korespondencji kol. (kolega, koleżanka, np. kol. Kowalski/a). A jeszcze wcześniej do lat 50-60-tych, Tow. (towarzysz).

Ja przyjechałem do PL z Białorusi i jestem bardzo zdziwiony, że w pracy i w ogóle tak bardzo często zwracają się per TY. Bo na Wschodzie generalnie zwracamy się jednak per WY do jednej osoby i to jest analog polksiego zwrotu per pan/pani/państwo.

Świetny odcinek, ciekawy i fajny zwyczaj. Nie przeszkadza, niech zostanie.

Ciekawy odcinek 📚

Super kanał, dopiero co odkryłem. Pozdrawian

Jak kogoś nie znam to mówię pan , pani ! I tak do mnie mają się zwracać . Tego nie zmieniać ! Nie wszyscy jesteśmy kolegami/żankami

Bo jestesmy kulturalnymi ludźmi szanujacymi innych. U nas się nie tyka...

Interesujący materiał i świetny kanał. Dopiero tu trafiłam i trochę mi zajmie nadrabianie zaległości, ale dam radę :).

Wspaniały kanał. Zostawiam subskrybcję. Dziękuję.

Forma pan/pani automatycznie wymusza pewną dozę szacunku i dystansu, co moim zdaniem jest dobre i tak powinno zostać

Kiedyś pracowałem w NRD, jako 18 latek, zdziwiło mnie to, że wszyscy mówią sobie na Ty... Gdy powiedziałem do starszego wiekiem na Pan, to powiedział mi, że pany to są w Polsce a tu panów nie ma... Trochę było dziwne, gdy do 60 latka mówiłem na Ty...

Bardzo ciekawy podcast🙂 Dziękuję

Uwielbiam Pana Wielmożnego odcinki słuchać i oglądać 🎉❤

U anglosasów "you" oznacza "ty" ale też "wy", więc liczy się też coś nieuchwytnego w języku, jak oni odbierają słówko "you".

Nie znoszę tej nieproszonej bezpośredniości. Iiedys wchodząc do knajpki z wegańskim jedzeniem od razu padlo w stronę moją i mojego męża: cześć, co wam podać? W moich oczach to jie jest kulturalne.

Wdzięczności panu za ten wykład

Bardzo ciekawe i fajnie wytłumaczone! 😊

Ja mając 14 lat zawsze dziwnie się czuję kiedy pani w sklepie mówi do mnie pan haha

Szacunek - Kultura i Takt, tegoż wymaga.

Dzięki 😊

Swietny materiał!

Bardzo ciekawy odcinek. Muszę napisać, że mnie razi ten nowomodny zwyczaj na przechodzenie ze wszystkimi na TY. Oczywiście, jeśli kogoś już dobrze poznam i jest to osoba w podobnym wieku to chętnie zaczniemy mówić sobie po imieniu, ale nie od razu! W Polsce mówiło się ,,pan" od zawsze i mam nadzieję, że jednak tak zostanie. Na prawdę nie wszystko co nowe jest lepsze. Mamy własne, polskie zwyczaje i własną kulturę, szanujmy to co nasze i nie gońmy bezmyślnie za modą.

Jak ktoś czytał angielskie standardy jak Jane Eyre , lub Duma i Uprzedzenie niech sobie przypomni ile tam było rożnych ciekawostek zależności i sposobu konwersacji a to był XIX wiek.

Wspaniały materiał!

Bardzo interesujące

Polacy mają szacunek do innych ludzi,i byli tyle pod zaborami i inni byli panami.😅😅

Dobre li to, subskrybujem

Też się nad tym zastanawiałam. Dzięki za wytłumaczenie.

Całkiem niedawno, pani w kawiarni u której zamawiałam kawę mówiła mi na ,,ty" (nie jestem nastolatką, mam 37 lat :). Dziwnie się poczułam, niezbyt komfortowo. Wg mnie mówienie do obcych osób per pan/pani jest w naszej polskiej kulturze normą, uważam, że należy to szanować.

Mówią na ty ale pod warunkiem ze na jednym go.wnie sie slizgali, czyli rowiesnicy gdy jest sie dzieckiem. Albo ludzie ktorych zna sie od dziecinstwa, itp. Ja mam 50 lat a przyszla do mojego 9 letniego syna 19 letnia nauczycielka pianina, jeszcze studentka, i mowilem do niej na pani, bo na na ty wydawalobymi sie chamsko I bez szacunku.

Bardzo fajny odcinek. Zostawiam subskrypcję!

Zawsze mnie to zastanawiało czemu tak jest 🤔 dziękuję 👍🏻

A jak było ze słowem: "cześć"? Czy stosowane było w dawnej Rzeczpospolitej Polskiej i czy oznaczało wtedy, że witający się tym słowem osoby darzyły się niemałym szacunkiem?

Jestem Polką urodzoną i wychowaną w Anglii (więc przepraszam za mój okropny Polski) i od najdłuższego czasu nie wiedziałam że powinno się do ludzi mówić pan/pani, bo w domu zawsze mówiliśmy na ty. Dopiero jak w tamtym roku pojechałam wyrobić paszport, i powiedziałam na kogoś ty, to mi tato powiedział że tak nie można do ludzi mówić. Fajnie by było jak by ktoś mi to powiedział wczesnej, no ale teraz rozumiem dlaczego czasami ludzie na mnie krzywo patrzyli 🤣

Bardzo przyjemnie się Pana słucha 🙂

Dziękuje za świetny materiał. Przeczytałem już o książkę Pańszczyzna , obecnie czytam Warcholstwo. Bardzo dobrze czyta się Pana książki gdyż przedstawia Pan prawdę w sposób jak najbardziej obiektywny i szczery. Pozdrawiam serdecznie historyk z Pomorza.

Karol Stanisław Radziwiłł - "Panie Kochanku" (jako zwrot). "Listy do Marysieńki" - Jan III Sobieski.

We Francji też mówią Pan i Pani.

Bardzo dziękuję!

Bardzo ciekawe.

Dzień, w którym znalazłam Pański kanał i Pana samego będzie miał od dzisiaj czerwoną jak serce zakłądkę w mym kalendarzu! Co za dykcja! Co za głos! Co za erudycja! Stylistyka, fraza, forma! Miód malina, szanowny Panie, za co najuprzejmiej z serca dziękuję. Gwoli tematu: mieszkam wśród gawiedzi, co za nic mając Koronę Brytyjską, postanowila rządzic się samodzielnie. Od dnia onego zowią się owe ludy Ameryką. I na pohybel im z tym całym ju ju ju. Nasz staropolski szacuneczek, kulturka i klasa, choćby głupim i przaśnym okrzyknięty został, na zawsze w mym sercu i na liście zasad pierwszorzędne miejsce sprawować będzie.

Ja często dostaję kartki na święta i na kopercie wiele osób pisze W.P. 😊, młodsze osoby jednak piszą Sz.P. i ja też takiej formy używam. Wielmożna Pani/Państwo wydają mi się trochę zabawne😅

Wielmożny Panie! Dziękuję uprzejmie za ten wykład. 🎉

świetny materiał! ;-)