100 Sarmaci i Słowianie: sąsiedztwo ludzi lasu i stepu 

Dziękuję. Rzeczywiście te pół roku temu nie wyobrażałem sobie, ile audycji uda mi się przygotować, właściwie to myślałem stricte o źródłach antycznych do ziem polskich i tyle. Ale trafiłem na tak ciekawych świata słuchaczy, że poszło to i w inne strony, w których coś tam się przez te lata pracy na uczelni nauczyłem i czego cały czas się uczę, także w rozmowach z Moimi Słuchaczami w komentarzach. Mitologia skandynawska to rzeczywiście jest kopalnia tematów, ogrom literatury, przy czym ta literatura jest .średniowieczna nieraz nawet XIII-wieczna, tak że wiele elementów mitologii nordyckiej to wręcz zapożyczenia z chrześcijaństwa z ewangelii i żywotów świętych. Ale są i starsze motywy, może nawet i głęboko prehistoryczne z neolitu. Jednak okresem mitycznym dla Germanów były rzeczywiście czasy wędrówek ludów. Pamięć o tych czasach uległa przeobrażeniom typowym dla literatury epickiej, tworzonej ustnie. Szukam wątków poprzedzających czasy późnego antyku, ale za wiele nie znalazłem jak dotąd. W literaturze germańskiej, kontynentalnej i skandynawskiej, bo w łacińskiej to mamy ciekawe motywy, choćby o Jordanesa, starą gocką tradycję epicka, czy u Pawła Diakona longobardzką. Pomyslę nad taką audycją, bo to bardzo ciekawe wyniki może dać., Z pozdrowieniami

Spotkałem gdzieś hipotezę, że Walhalla to przetworzone wspomnienie o Koloseum (względnie innym wielkim amfiteatrze lub hipodromie) ale to w moim odczuciu czysta spekulacja.

@@jacekwidor3306 walhalla to oznacza hala Walhów czyli Rzymian; tu raczej nie koloseum, ani amfiteatr, tylko wielka bazylika, albo pałac gubernatora prowincji; to robiło ogromne wrażenie na Germanach, że mogło być i parę tysięcy ludzi pod jednym dachem

SŁOW-JAN to jest skrót

Ciekawa opowieść. Na pewno imię Jasz było bardzo popularne w Polsce w XV wieku i chyba nie traktowano tego jako zwykłego drobnienia od Joannes. Z pozdrowienia G. :)

@@markegirski7498 Nie.

Dziękuję i przyjmuje to życzenie za dobry omen

Ja też jestem pod wrażeniem. Co za kalejdoskop ludów i społeczności. Cieszę się, że nie żyję w tamtych czasach i nie muszę prowadzić koczowniczego stylu życia ani uciekać przed jakimiś Awarami lub Hunami lub Rzymianami.

@@beabea9421 Przecież dopiero co nasi sąsiedzi uciekali. Może i nam przyjdzie uciekać, może nie będzie dokąd? Historia nas uczy, że w sumie niewiele się zmienia.

Może pomyśl że nie musisz uciekać ale w czasie trwogi coś zrobić

W kolejnych podziękowaniach zmienię patronów, na dobrodziejów :)

@@gosciwit_malinowski To bedzie trzeba pisać: Dobrodziejki i Dobrodziejów oraz Ευεργέτες . Choć może wystarczy liczba pojedyncza Ευεργέτης?

Dzięki za podesłanie artykułu. Na pewno kultura czerniachowska miała kluczowe znaczenie dla uformowania się takich Słowian, jakimi są nam znani od VI wieku

dziękuję :)

Dziękuję bardzo za uzupełnienie, gdy szykowałem audycję nie mogłem znaleźć informacji genetycznych. Czyli nie Sarmata, a lokalny mieszkaniec. A te przeworskie to są w jakiś sposób zweryfikowane, gdyż w tej kulturze był obrządek ciałopalny?

@@gosciwit_malinowski Zweryfikowane: z przeworskiego cmentarzyska z Gąsek spod Inowrocławia. Obie figurują w bazie European Nucleotide Archive (SAMEA10032567 i SAMEA10032568: dałbym linki ale YT nie przepuści), badane były w ramach projektu "Biological history of the human populations inhabiting Central Europe in the first ages of the common era" (PRJEB48333).

Tak, o tym można przeczytać w Heimsringla, już dostępnej w polskim przekładzie

@@gosciwit_malinowski byłby to świetny temat tzn. "Czy bogowie kochanych przez mainstream vikingów byli Sarmatami?" Tak nieśmiało sugeruje

@@furiousjeepmechanic8235 niezły tytuł, chwytliwy, a pewnie po części ci bogowie byli Sarmatami, Odyn jest chyba po raz pierwszy spotykany w źródłach w epoce wędrówek ludów, wcześniej Germanie mieli trochę innych bogów, dawniejszych

Może to mogło mieć coś wspólnego z wędrówkami Herulów którzy mieli ostatecznie wrócić do Skandynawii a wcześniej mieli być na stepie Pontyjskim nad Morzem Azowskim czyli tuż obok Alanów.

@@gosciwit_malinowski kiedyś zastanawiałem się już nad tym czy to przypadek że Alanowie noszą miano Asów zupełnie jak nordyccy bogowie, Valhalla brzmi całkiem podobnie jak Hala Walchów, a Odyn podobnie do Jezusa wisi na drzewie i pokonuje śmierć. Pewnie jeszcze coś by się znalazło. Całkiem jakby germanie po swoim tourne po Europie wrócili do Skandynawii przynosząc pomieszane relacje z południa w mitycznej otoczce. Może cywilizacja Grecka, Rzymska, Aryjska zrobiły na nich wrażenie do tego stopnia że ubrali to co widzieli w boskość i fantastyczność

W Geografii przygotowanej dla króla Anglii Alfreda Wielkiego jest wzmianka o Amazonkach na obszarze Polski. Podobnie jest taka w zmianka w sagach Longobardów. Powszechnie uważa się, ze lokacja z Geografii Alfreda wielkiego dotyczy Mazowsza. Może jednak dotyczyć środkowej Odry - wtedy mogłoby się pokrywać z legendami Longobardów i z bogatymi żeńskimi kurhanami na Zawkrzu pod Wrocławiem. Ale to gdybanie raczej żartem, bo to pewnie raczej wzmianki mitologiczne niż opis jakichś realnych Amazonek.

Jak najbardziej aktualny, zostawiłem to na osobną audycję, gdyż jest o czym mówić, sporo źródeł i ciekawe znaleziska archeologiczne

Dziękuję. Nie ma nic wspólnego z Sauros jaszczurka, bo to grecki wyraz, a Sauromaci ma rdzeń irański. Pozdrowienia

Tak ale Iron to jest też i przede wszystkim dawna nazwa własna Alanowie, Digor to tylko podgrupa Alanów i to jest nazwa, którą otrzymali już na Kaukazie od sąsiadów, a Jassowie to inna nazwa dla Alanów, oczywiście dialekty są trzy, choć może cztery, bo można by dodać jeszcze Asud, plemię mongolskie też wywodzące się do Alanów

@@gosciwit_malinowski Jeśli chodzi o potomków Sarmatów są jeszcze Wakhi i Janghobi choć oni akurat nie od Alanów. No poza Jaszami byli Jazygowie, którzy też żyli co ciekawe Panie Profesorze na Węgrzech. A propos Węgrów, może zroobiłby Pan Profesor wykład o wspólnych między Awarami, a Węgrami.

Co do słowa serb raczej osobiście nie wierzę obcą ingerencję. Świadczy o tym nadzwyczaj częste występowanie w Polsce takich miejscowości jak Serbinów, Sarbinów, Sarby. Myślę, że w innych krajach slowiańskich jest podobnie. 1:01:37

Pasierb, może też sierota, wskazywały by na rodzinne określenie spoleczności, coś tak jak szkockie klan.

​@@wodzimierzurban6396K(o)ŁAn

Tylko czy te typowo polskie słowa są nieobecne u wschodnich Słowian, bo zanikły, czy też nigdy ich tam nie było?

@@wodzimierzurban6396 Mówi się, że takie nazwy są świadectwem dawnych osad, np. jenieckich lub też przesiedleńców. Te wszystkie Serby i Sarbinowy to ślad po etnosie Serbów, który np. dla Wielkopolski był sąsiadem. Znam etymologię z pasierbem i siorbaniem, ale nie wiem czemu nie mogę się do niej przekonać

Taka jest tradycyjna interpretacja. Oium jako Olbium to nowa hipoteza dr. Twardeckiego

@@gosciwit_malinowski Tak - musiałbym poczytać Jordanesa, żeby sie wypowiedzieć za lub przeciw - obie opcje są możliwe (Olbium z uwagi na ekspansje Gotów na Morze Czarne mogło być traktowane jako zbiorcza nazwa regionu).

@@longinzaczek5857 to jest calkiem możliwe

Zakładając, że "Słowianie" to tylko grupa językowa, to taka propozycja wydaje się bezsensowna. Nawet dzielenie na słowiańskich i niesłowiańskich - tak samo. W najnowszych czasach jednak są takie próby- z tym, że tzw.Pomacy mówią "czystym" bułgarskim językiem ;)

@@aleksanderwassilew6328 Nie zrozumiałaś panna przykładu. Napisałem, że gdyby w odległej przyszłości Słowianie rozpadli się na kilka grup jezykowych to za te 2-3 tysiące lat można by mówić o wyjściowych językach słowiańskich z których powstały te nowe grupy A B i C jako PROTO-A, PROTO-B czy Proto-C. W tym przykładzie chodi o pokazanie, że w neolicie jezyki indoeuropejskie były jeszcze w znacznej mierze dla siebie nawzajem zrozumiałe, tak jak obecnie języki słowiańskie i przedrostka PROTO należałoby używać w takiej sytuacji - gdy różne PROTO jezyki należą jeszcze do jednej grupy jezykowej, która nie rozpadła się na różne podgrupy. Dlatego mamy np. zasięgi ceramiki sznurowej obejmujące cały niż europejski od Skandynawii po Dniepr - ludzi mówiących mniej wiecej podobnymi jezykami, ale z części z nich wyodrębnią się potem Bałtowie, Slowianie i Germanie.

@@longinzaczek5857 Rozumiem, że chodzi o ewolucję języka, nie o etnosie? Ceramika nie mówi językami. Czy był jeden etnos romański? a Hiszpanie się rozprzestrzenili na pół Ameryki? A Anglicy na druga połowę? Czy był Big Bang demograficzny w 6 w.? Czy była/jest jakaś grupa homogeniczna? Hipoteza: było kontinuum językowe do powstania państw, organizacji religijnych, TV... a potem zadziałała socjolingwistyka... Nie musiały być "Słowianie" przed 9 w. (z tolerancją od 6 w. ;))

@@aleksanderwassilew6328 Nawet nie rozumiem o co pytasz. Powrzucała pani tyle urwanych zdań do jednej wypowiedzi, że nie wiem do czego pani zmierza.

@@longinzaczek5857 Cały czas się kręcimy koło tego, że nie ma etnosu "słowiańskiego", bo języki słowiańskie się kształtowały w wieloetnicznym środowisku - u Awarów, przedtem u Hunów, albo i na stepach...

Jassy jak najbardziej są odsarmackie :)

A to nie jest pozostałość po tych Jassach co później zostali Jaszami na Węgrzech? Z tego co pamiętam na niektórych mapach na terenie szeroko pojętej północnej Mołdawii we wczesnym średniowieczu umieszcza się właśnie odłam Alanów.

@@zarian0014 tak nazwa od osadnictwa Jassów czyli Alanów

Jagnobi na pewno, to potomkowie Saków, czyli wschodniego odłamu; Sarmaci byli zachodnim; Wakhi to chyba jednak język pamirski, oczywiście bardzo bliski Sakom, ale pamirskich jest wiele więcej

Setna, tak mi google podpowiada, ale jeszcze przeliczę

Wygląda na tradycyjny polski herb, więc całkiem możliwe

Podpisuję się pod tym, też chodziło mi po głowie że fajnie byłoby gdyby poruszyć tu temat Kimerów, tym bardziej że to tajemniczy lud, którego o ile się nie mylę pochodzenie jest nie jasne.

​@@kacperswierzewski3806niejasne? Zawsze myślałam, że to lud irański. Cóż, ale po to są te audycje, żeby używając kalki z angielskiego rzucić wyzwanie naszym przekonaniom.

​@@altaa7513o ile się nie mylę, są tacy co twierdzą że mogli mieć powiązania z Indo-Europejską ludnością Paleo-Bałkańską, są tacy co twierdzą że byli Indo-Irańczykami, a są tacy co twierdzą że byli jeszcze czymś 3 samym swoim własnym, że tak to ujmę. Ale na czym ja się znam.

Problem polega na tym, że O Kimerach praktycznie nic nie wiemy - szukałem. W zasadzie w Polsce można szukać w dwóch dostępnych w bibliotekach pozycjach: Scytowie (Smirnowa) i Sarmaci (Sulimirskiego)

​@@longinzaczek5857Rozumiem, dzięki za info.

to trzeba będzie rozdzielić; Albanowie osobno, bo inaczej będzie chaos

Może też być Hortyca na Dnieprze.

Może być też Olbia, która jest na półwyspie u ujścia Bohu i może się wydawać położona na wyspie z perspektywy innego brzegu

osetyjski to jest po prostu współczesny język sarmacki; abchaski to kaukaski, tylko po sąsiedzku z Sarmatami, choć ta rodzina kaukaska, abchasko-adygejska mogła mieć wielki wpływ na ukształtowanie się prajęzyka indoeuropejskiego

@@gosciwit_malinowski a czy twoim zdaniem kultura w Osetii też jest przedłużeniem sarmatyzmu? Mam też jeszcze jedno pytanie bo widzę że możesz być pierwszym człowiekiem w polskim internecie który coś o tym wie, interesowałeś się kiedyś Adyghe Khabze? To jest bardzo ciekawa religia kaukaska, w ogóle na tym terenie jest ich kilka ale ta pamiętam że wywarła na mnie wrażenie jak badałem temat.

@@chanpasadopolska sarmatyzmu niekoniecznie, bo sarmatyzm to nazwa pewnej ideologii, przyjętej przez szlachtę Rzeczypospolitej w XVI wieku; natomiast Osetyjczycy są autentycznymi potomkami Alanów, którzy byli ludem sarmackim, choć trochę innym od Jazygów czy Roksolanów; w XV wieku Osetyjczycy schronili się w górach Kaukazu i podlegali Kabardyjczykom czyli Wschodnim Czerkiesom aż do pojawienia się tam Rosjan; wtedy też mocno przejęli kaukaską kulturą z religią włącznie; Adyghe Xabze to pewien system etyczny Czerkiesów wypływający z ich pogańskiej religii, która gdzieniegdzie się odradza na północnym Kaukazie; to są bardzo ciekawe tematy i również niesamowita twórczość epicka, epos o Nartach.

@@gosciwit_malinowski wpisz w jutuбe, może ciebie zainteresuje: Завораживающий фильм про Адыгов. Адыгэ Хабзэ!

​@@gosciwit_malinowskiNartyjskie opowieści są przetłumaczone na polski i ten świat tam przedstawiony z główną postacią nieustępliweggo wojownika na koniu, odważnego, szczodrego, sprytnego gdy trzeba, z pomocnymi i odważnymi kobietami w opowieści, jest właśnie w moim odczuciu bardzo 'sarmacki' po staropolsku, nie egzotyczny, ale bliski nam przez obrazy znane z tradycji staropolskiej

Najnowsza praca o tych terenach to www.cell.com/cell/abstract/S0092-8674(23)01135-2 . Tam napisano m.in. "We present evidence that Eastern European ancestry was sporadically present in the Balkans long before the Slavic migrations of late antiquity. Indeed, a woman who probably died in the 2nd or 3rd centuries CE and was buried at Vise Grobalja presents unmixed Eastern European ancestry". A co do DNA z Sirmium czy z Viminacium, to czytałem pracę rosyjskiego zespołu, który eksrapolował antyczne DNA z peryferii Słowiańszczyzny: krajów bałtyckich, regionu Donu oraz właśnie naddunajskich rzymskich prowincji do ustalenia DNA Słowian w czasach obrządku całopalnego. Niestety nie wynotowałem tego artykułu, ale może uda się go znaleźć po treści. 2. Spalowie i Sporowie na pierwszy rzut oka wydają się mieć wiele wspólnego ze sobą fonetycznie i funkcjonalnie. Przede wszystkim trzeba by dokładnie sprawdzić kontekst u Prokopiusza. Kultura zarubiniecka jest naturalnym miejscem dla tych etnosów

​@@gosciwit_malinowski Znalazłem dużo ciekawych rzeczy. Poniżej daję linki. Niestety obawiam się, że Viminacium nie pokaże nam kim byli Limiganci. Może ktoś zrozumie z tych artykułów coś więcej niż ja. Na ten moment rozumiem je tak: 1. Do Viminacium trafiali nie tylko ludzie z pogranicza Rzymu, ale nawet czystej krwi Bałtowie. I działo się to na wczesnym etapie wędrówki Gotów, więc tych Bałtów nie mogli przyprowadzić ze sobą Goci. 2. Sarmaci często byli tam spokrewnieni z Germanami, więc pochodzili z terenów opanowanych przez ludy germańskie. Chyba przyszli z Gotami. Choć zdarzają się tam Sarmaci bez germańskich genów. To powinni być ci, którzy uciekli przed Limigantami. 3. Kompletną zagadką jest to kim byli mieszkający tam Słowianie i Bałtowie. O jednym Bałcie można przeczytać, że został pochowany jak zwykły rzymski mieszczanin. Kim więc był? Wyzwoleńcem, który się zasymilował? Handlarzem bursztynem, który nagle zmarł i obecni na miejscu ludzie nie wiedzieli jak pochować go zgodnie z jego kulturą? 4. Przydałoby się mieć jakiś grób z Limigantami zabitymi podczas najazdu na rzymską prowincję. Z tego co rozumiem to na razie mamy tylko groby mieszkańców miasta. Jeśli jednak DNA z IV wieku pokrywa się z Limigantami, którzy na chwilę opanowali te ziemie, to chyba wychodzi na to, że ci Limiganci nazywani "Sarmackimi Lupiami" byli Sarmato-Germanami, czyli prawdopodobnie Lugiami podbitymi przez Jazygów. andvari5.livejournal.com/149614.html? proza.ru/2023/04/01/737 www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.08.30.458211v1.full reich.hms.harvard.edu/sites/reich.hms.harvard.edu/files/inline-files/2023_Olalde_Carrion_Cell_Balkans.pdf

@@nemolalilulelo5251 dziękuję. Niezwykle interesujące dane. I ta hipoteza o Lupiones Sarmate. Muszę to sobie wszystko przemyśleć, bo to niezwykle ważne źródła. Bałtów pewnie pociągnęli ze sobą Goci, ale Słowianie byli bardziej skryci.

Jest Klan i Alan widać że to z jednego rdzenia KALAN czyli od KOŁA.

@@markegirski7498 Nie.

Nie jest zbieżność. Alanowie osiedlili się w północnej Galii, blisko Bretończyków. I wtedy pojawiło się tam imię Alan. Stało się całkiem popularne na zachodzie. np. Alain de Lille, teolog z XIII w.

Dynastia Stuartów pochodzi od bretońskiego rycerza Alana, a właśnie w Bretanii osiadła cześć Alanów, więc trudno mówić o przypadku

Trudno ustalić perspektywę. Jedni chcą więcej skondensowanej treści, inni więcej spokojnej opowieści. staram się znaleźć środek, jak widać nie zawsze złoty

O ile wiem do Europy strzemiona wprowadzili dopiero Awarowie, którzy z kolei zapożyczyli je wcześniej od Chińczyków/Han

Chyba nie. Ludy irańskie posługiwały się jakąś pomocą, żeby dobrze siedzieć w siodle, czyli np. podstawką pod jedną nogę, albo pętlą na lince, w którą wkładano paluch u nogi. Ale klasyczne strzemiona to wynalazek koczowników Azji Wschodniej, proto-mongolskich, a może nawet Chińczyków.

Rouranie byli zajmowali rozległe tereny wschodniego stepu, od Ałtaju po Mandżurię. Po klęsce zadanej przez Turków rozpadli się na dwa kaganaty zachodni i wschodni. I to własnie ludzie z tego wschodniego wyemigrowali do Panonii, a z zachodniego uciekli do Chin

@@gosciwit_malinowski To ma swój sens. Jeszcze chciałbym dopowiedzieć, (z skruchą), że w sumie to Buriaci pojawili się na tych ziemiach wraz z Dżingis chanem, a wcześniej tamte ziemie zamieszkane były przez plemiona Tunguskie. A i sami Rouranie mają blisko genetycznie do Orokenów. Więc może, Rouranie (i przy okazji Awarowie Panońscy) byli ludem Tunguskim, lub jakąś mieszanką Tungusko-Mongolską.

Chlask Iwan.

Ależ oczywiście, że tak zwane click consonants są spółgłoskami z własnym zapisem fonetycznym.

​​@@altaa7513Nie wspominając jeszcze, że język Ubychijski ich nie zawierał

Jest to teza oparta między innymi na tym, że języki bałtyjskie są bliższe językowi prabałtosłowiańskiemu niż języki słowiańskie. Bałtowie zajmowali niegdyś o wiele większe terytorium niż obecnie, świadczy o tym hydronimia Ukrainy, Białorusi, Rosji czy Polski.

​@@Wattershed93A może podasz kilka nazw i użyjesz języka litewskiego czy łotewskiego żeby pokazać ich znaczenie.

​@@markegirski7498 daruj, nie mam ochoty na dyskusje z twoimi urojeniami.

@@Wattershed93 Chyba twoje bo ty napisałeś coś co nie potrafisz udowodnić.Gadać każdy może jeden lepiej drugi gorzej. Po co się odzywasz jeśli nie masz nic do powiedzenia.Już w kilku miejscach te same wykręty.ha ha ha

@@markegirski7498 jedyne co robisz to spamujesz pod filmami na tym kanale zmyślonymi etymologiami bez żadnej podstawy naukowej. Nie dyskutuje się z czymś takim.

Tu jest dobre. Frawaszi znaczy fruwa się! A co!

Wedle etymologii najbardziej rozpowszechnionej fravashi jest od rdzenia var- "wybierać" i ma oznaczać tego, który został wybrany

​@@gosciwit_malinowskiW Avescie rdzeń VAR dotyczy miejsca i od niego jest VAROWNIA

@@gosciwit_malinowski Witam , FARAVASHI to jest to samo co FARAVAHAR , które po polsku znaczy tyle co podróżować w górę , lecieć w górę , ostatecznie latać wysoko , a nie jakaś dusza ulatująca do nieba . Etymologie do których pan się odnosi , pisali ludzie nie znający j. polskiego , a raczej nie myślący po polsku , ma pan za sobą wiele lat obcowania z historią , a przez to również z etymologią i do dziś nie zorientował się pan , że używa nieco zmienionej mowy źródłowej , tak var - war ma również znaczenie wybierać tylko że przemocą , odsyłam do znaczenia tego słowa w języku angielskim , oni często wybierali , zagarniali coś na siłę innym , u nas war-ownia to miejsce wybrane do ochrony , a nie napaści na innych . Pozdrawiam .

@@handekweda6815 Jasne tylko oni zagarniali. Moskwa nadaje? Tam tacy jak wy twierdzą że Rzymianie są z Smoleńska.

To tylko zbieżność polskiej wymowy - Jazygowie Sarmaci - Iazyges, Jazydowie - religia w Kurdystanie z kurdyjskiego Ezidi

To brzmi jak wstęp do księgi religijnej...

Tak Wania, a Patruszew pochodzi o Patrz Rus Wsze W (gaciach macie)

Taaa.

tak w ikonografii, wzorowanej na mezopotamskiej, a w Aweście trochę inne obrazowanie

​​@@gosciwit_malinowskiW Polsce mamy oznakę kolejarską KOŁO ze skrzydłami. Te same elementy też są w herbie miast we Francji .

@@markegirski7498 I co z tego?

Wania źródłosłów nazwy Sarmaci jest dobrze znany wystarczy znać starożytną Grekę. Zamiast chlać wodę z nocnika po Putine, trzeba do ksiażki zajrzeć.

@@longinzaczek5857 Tu też Putin jest winny,? Czyżby tfu-rca bieda-etymologii był jego agentem?

@@longinzaczek5857 Weź wyluzuj z tymi szpiegami Putina.Facet jest być może ciężko chory i tyle, zdaje się, że od początku tutaj.

@@sharpsolicitor1068 Ale mogą być. Masz takie brygady.

Dziecinada.