Polish-built Mi-1 helicopter story - the SM-1 

Ktoś tutaj kroi cebulę... coś mnie oczy szczypią :( Trzeba wesprzeć Jasia!

Z tego, co mi jest wiadome to "sardynka" dawała przeciążenia nie od samego swojego ciężaru. Najważniejszy była chwila wyczepienia się. Gwałtowny spadek ciężaru całego zespołu powodował gwałtowny ruch śmigłowca w górę- mimo, iż pilot po wyczepieniu możliwie szybko zmniejszał skok ogólny (no i wiadomo- sterowanie okresowe aby utrzymać ten sam kierunek ). To nagłe spuchnięcie śmigłowca (jak w bombowcu po zrzuceniu bomb w jednej serii) powodowało przeciążenie konstrukcji łopat i głowicy. Skrzydła w śmigłowcu to nie nowość- latał z nimi m.in. Mi-6. Szkopuł w tym, ze do niedużej masy śmigłowca SM-1 dodano skrzydła o dość pokaźnej powierzchni. Im szybciej leciał śmigłowiec, tym te skrzydła dawały większą siłę nośną. I to powodowało spadek siły nośnej generowanej przez wirnik nośny. W efekcie malała stateczność i sterowność śmigłowca. I jak Prelegent powiedział- w zawisie zmniejszały udźwig (wzrost masy i dodatkowa powierzchnia szkodliwa w obrysie pracy tarczy wirnika). Rosło więc zapotrzebowanie na moc, zaś w locie szybkim zmniejszały stateczność i sterowność. Stąd do tych koncepcji już więcej nigdy nie wracano. Dodatkowo skrzydła miały odmienne kąty natarcia (inaczej na łopacie nacierającej i powracającej). Warto też dodać, że pierwsze wersje miały koła niehamowane (hamowało się delikatnym wybraniem drążka). Hamulce dodano później. Nie dodano jeszcze istotnej kwestii. A wiąże się ona z katastrofą SM-1 pilotowanego przez niezwykle utalentowanego pilota, kpt. pil. Gustawa Ciastka. Latał on i precyzyjnie i jednocześnie pięknie pokazowo, śmiało, odważnie. Był on mistrzem w lataniu na tym śmigłowcu. Prezentował dźwiganie ładunków pod smigłowcem, i zdaje się on pierwszy wyholował szybowiec z zawisem do "sardynki". Prezentował m.in. bardzo precyzyjne autorotacje z celnością lądowania. I raz w trakcie prezentowania autorotacji dosżło do tragicznego wypadku. Kpt. Ciastek zabrał w swój ostatni lot na pokład dwie osoby. Piloci wiedzą, że po wprowadzeniu w autorotację pilot sterowaniem ogólnym trzyma obroty wirnika ściśle w ustalonym zakresie. Im większe obciążenie śmigłowca, tym pilot musi mniej zdjąć obciążenie z dźwigni skoku i mocy- poprzez wybranie steru do góry. Jeśli pilot (z większym obciążeniem maszyny) skoku po ustaleniu autorotacji nie zwiększy, to wirnik rozkręca się ponad dopuszczalne obroty. A wraz z nim rosną obroty śmigła ogonowego. Tu dochodzimy do kluczowego szczegółu. Do podparcia wału napędu smigła ogonowego. Mi-1 w ZSRR był badanie na rozkręt obrotów do 110% max dopuszczalnych obrotów. W tym zakresie nie obserwowano awarii. Jednak po przekroczeniu tej wartości wiotki (dla mniejsze masy) wał zaczynał silnie drgać na rzadko rozstawionych łożyskach podporowych. W śmigłowcu kpt. Gustawa Ciastka doszło do zniszczenia belki ogonowej przez wybudowany od drgań wał napędu śmigła ogonowego. Właśnie poprzez przekroczenie obrotów wirnika (i tym samym wału napędu smigła ogonowego). Wypadki takie zdarzały się też w ZSRR. Z tego powodu w Mi-2 badano drgania wału do 120% max obrotów. Te 20% nawet dla pilota o przeciętnych kwalifikacjach stanowiło dostateczne zabezpieczenie przed takim wypadkiem. Pozdrawiam po tym (przydługim) wpisie.

Niewiele mam, ale trochę przelałem dla Jasia.

Jest nas blisko 23000 osób które kochają ten kanał, nie wszyscy wspieramy ten kanał na patronite ale tym razem 👬👬 każdy z nas niech przekaże chociaż po 20PLN na pomoc Jaśkowi. Damy radę!!! Pomożemy

to teraz pora na mi2

Poszło dla naszego Jasia, może niewiele ale ziarnko do ziarnka i się uzbiera. Pozdrów rodziców, niech się trzymają, jestem z nimi i z małym. Pozdrawiam.

Oglądam twoje materiały od jakiegoś czasu. Jestem też, wielkim fanem muzeum w Krakowie. Wstyd się przyznać ale nigdy nie myślałem o wpłacie patronite dla ciebie. Teraz wpłaciłem już na Jasia, a więc ty tym bardziej zasługujesz - dobra robota!

Panie kochany, nie „fenetron”, a FENESTRON. Bardzo dobry materiał, pozdrawiam serdecznie :)

Dzięki za kolejny świetny odcinek. Przelew dla Jaśka poszedł :)

Bardzo szczytny cel. Wlasnie wsparłem. Jeśli ktoś się zastanawia, to zajmuje to dosłownie 1 minutę! Wpłacamy!

Jak zawsze ciekawy materiał. I cegiełka ode mnie poszła.

Podziękowanie i łapka głównie za inicjatywę dla Jasia ale też za poczucie humoru. Przelew na malucha z nadzieją też poszedł.

Proste ale takie były czasy działało a nasze czasy nasze pokolenie by zmocnic zmarnowało szanse dziekuje

Tak mi się przypomniało w Przygodach psa Cywila były ujęcia zegarów SM-1 w locie i ten niezapomniany dźwięk silnika .

może teraz za ciosem i na warsztat MI-2 :)

To był jeden ze statków powietrznych używanych w naszym lotnictwie ,który "żywił i bronił". Następnym był Mi-4, Mig-21, ciekawe tematy na następne programy.Nie są to nasze konstrukcje produkowane u nas ale pozostawiły trwały ślad w historii naszego lotnictwa. "Sardynkę"często wykonywano na pokazach lotniczych w latach 70-tych.Dzięki za dobry program.Pozdrawiam serdecznie

Dziękuję za informację o Jasiu. Dzięki Tobie miałem okazję się skromnie dołożyć. Niech jego rodzice wiedzą, że jest wiele osób chętnych pomóc.

Kasa poszła dla małego- powodzenia. Był bym za tym by każdy odcinek wspominał o tej zbiórce, trzymam kciuki!

Poszło;) Aga oglądała ten film razem ze mną i też się dorzuciła;) Ps: "Dowcip" z odznaką na początku filmu- pierwsza klasa!

Pamiętam z dzieciństwa, to było pod koniec lat 60, w Rabce na skwerze wylądował sanitarny SM-1.

Dołączam się wsparciem. Niech wujek Marek zabierze kiedyś Jasia do muzeum w Krakowie.

Muszę przyznać że dobrze się słucha tego gościa...wiedzą dykcja...wszystko fajne i nie zanudzA

Fenestron, on łacińskiego 'fenestra', czyli po naszemu okno ;-)

Świetnie opowiadasz i to prowadzisz, oczywiście włączyłem sobie powiadomienia i obejrzę poprzednie odcinaki jak inni oglądają seriale (o niczym :) ). Czekam na inne śmigłowce i samoloty też nie tylko te które były na polskim niebie regularnie. Super jeśli uda Ci się zrobić samodzielnie zdjęcia ale jak będą kopie zdjęć z internetu nienajlepsze jakości to przecież nie to jest najważniejsze tylko te informacje i tą wspaniałą historię - czyli twoje słowa i wiedza jest najcenniejsze w Twoich produkcjach. Za to oglądam Twoje filmy. Zobacz np. Irytujący historyk czy historia bez cenzury czy Złomnik, Motobieda Często nie przejmują się jakością zdjęć bo .. .tak. Pozdrawiam i życzę powodzenia.

dzięki sanitarnej wersji SM-1, lądującemu na podwórku w czasie pewnej konkretnej zimy, mojemu dziadkowi (z udarem) udało się uratować życie...

Świetny odcinek- jak zwykle zresztą :)

Zbiórka dla Jasia wsparta. Jasiowi życzymy zdrowia, Tobie dziękuję za ciekawe, fachowe filmy . Powodzenia 👍

No to się udało! Ale fragmentu z opisem zbiórki bym nie usuwał, niech zostanie jako piękny dokument i dowód na to "że się da"- jeśli tylko ma się w około takich ludzi jak widzowie Zabytków Nieba

Myślę, że dla fana kanału to niemożliwe aby przejść obojętnie nad taką zbiórka. Robisz dobrą robotę

Rewelacyjny materiał:) Pozdrowienia z EPRU :)

Fajnie opowiedziane, świetnie pokazane. Super.

Poszło, pozdrawiam!

Witam. Jak zwykle profesjonalnie i rzeczowo długość filmu w sam raz. Czekam na kolejne filmy. Zbiórka wsparta. Pozdrawiam

Zajebisty odcinek, humor i merytoryka pierwsza klasa xD

wsparcie poszło, dobra robota

Świetny materiał, czekam na film o jantarze lub puchaczu ;)

Wow.Bardzo fajny program

Poszło trochę ode mnie dla malucha. Szlachetna postawa, panie Autorze

MI-1 latał Stasiu Szymocha , wspaniały człowiek , rewelacyjny instruktor Jak ktoś chce to go znajdzie w Tworzyjanowie Ale widzowie wiedzą kto to Pozdrowienia z Gotar

W koncu nowy odcinek! 🙂 Jak zwykle profesjonalnie i ciekawie. Nos. Samolot ma nos. Dziob ma statek lub okret.

ciekawy odcinek. zbiórka wsparta - dobrze zrobiłeś z tym ogłoszeniem

Cześć. Nie stać mnie na wsparcie poprzez patronite ale chciałbym napisać że bardzo lubię twój kanał i jest jednym z kilku które umilają mi smutne wieczory. Bardzo Ci za to dziękuję. Rób dalej to co robisz. Oddziaływuje to na wielu ludzi w tym m. in. mnie. Trzymaj się, pozdrawiam

Piekna postawa.Nie wiele ale wsparcie przelane.I bede udostepnial.Łapa w gore;)

Kolejny Ciekawy odcinek!!! Troche mam niedosyt bo chciało by się żeby każdy trwał z godzinę. Nie chcę się wymądrzać bo nie mam do tego kompetencji ale może by się dało jeszcze więcej detali pokazać? Serdecznie Pana Redaktora pozdrawiam. Oczywiście dla Jasia też wysłałem tył ile mogłem.

Świetny film, Jak każdy inny +1

nie no masakra, sprobuje jutro, pozdro

Dziękuję za ciekawy materiał. Jaś otrzymał małe conieco ode mnie.

Wpłata poszła... pozdrawiam

Wpłata na Jasia poszła. Pozdrawiam i życzę dużo zdrówka

Busola mogła być w tym miejscu ze względu na dewiację magnetyczną i drgania.

Obejrzane. Kom dla zasięgu :)

w 1949 zakończyły się próby zakładowe Mi-1, więc pewnie mieli impreze, wywiady do Komsomolca i spotkanie z przodownikami pracy, więc wydali pamiątkowy znaczek :)

szacun pomoc dla Jasia.

Komentarz dla zasięgów

Dużo nie mam ale dyszka poszla

4:33 mechanik zapomniał zabrać puszeczkę po piwku ;-)

Poszło.

Pan to taki bulbasek sympatyczny

Dla zasięgu

Jasiu, SM-1 już leci!

Za suchara ze spirytusem łapka w górę. Super się tego słucha.

,,Sześć stopni swobody" polecam.

Doskonałe są te programy. Serio, zawsze gdy coś piszę, to krytycznie (bo jak coś gdzieś można zrobić lepiej, to czemu by nie) - no ale te filmy, to mogę tylko chwalić. Doskonałe pod kątem rzetelnego zebrania faktów, ciekawie opowiadany, porządny montaż video, porządny dźwięk. Czapki z głów - serdecznie pozdrawiam.

Sporo lat temu technik lotniczy , który kiedyś obsługiwał SM 1 opowiadał mi o sporych problemach tego śmigłowca przy rozruchu zimnego silnika ( z tego co pamiętam przy pomocy instalacji sprężonego powietrza ) , zwłaszcza zimą . W ogóle silnik tłokowy w śmigłowcach jest oczywiście mało pożądany , ale w tamtym czasie zwłaszcza w Polsce nie było innych możliwości .

Ten pomysł na holowanie metodą "na sardynkę" (raczej "szubienicę") to musiał chyba zostać wymyślony po jakimś długim "locie" w warunkach ciężkiego "oblodzenia" wymuszających duży rozchód czynnika przeciwoblodzeniowego

Szacunek za profesjonalizm.

Odcinek jak zwykle świetny. Do zrzutki na Jasia dorzucone parę groszy :) Pozdrawiam!

Widzę zabytki Nieba - od razu łapka w górę - Pozdro

FeneStron

Kiedyś w Krakowskim Muzeum będąc oprowadzanym przez swojego kuzyna- byłego pilota wojskowego widziałem,dotykałem i ,,obwąchiwałem,,ten wiertaliot.Dzisiaj program o nim i....tyle smutku.Mam nadzieję,że swoim groszem przyczynię się do uratowania Jaśka i kiedyś zostanie On dorosłym Janem.Pozdrawiam Rodziców dzieciaka i Wielbicieli lotnictwa.

poszło dla Jasia!

Warto nadmienić, że istniała TSWL, w której kształcono mechaników eksploatacji SM-1,SM-2 i innych maszyn - lata 60-te, które spełniały poważne funkcje m.in. w Ratownictwie Morskim.

Mi-2 i W-3 Sokół i SW-4 Puszczyk czekają 👍

spirytus uzywany jest do tej pory tyle ze do szyb oj wypiło się go trochę w iraqu pozdrawiam pilotów z leżnicy wielkiej od ósemek

Przyłączyłem się do akcji pomocy... Choć mam świadomość, że to kropla w morzu... Jako były TWR EPDE proszę o film o MI2 😁

Witam Serdecznie w 1972 do 74 byłem w wojsku latałem na SM1 2 miesiące i 4mieś.na Mi 2

Poszło, 🙂

👍

Też poszło

Wersja śmigłowca SM-2 bierze udział w niektórych odcinkach Przygód Psa Cywila

Od razu widać, że bywasz blisko nieba :). Ależ mi zaimponowałeś chłopie...

Nie mogę znaleźć (jeżeli istnieje) odcinka o Mi-2 :D śmigłowiec który pamiętam z dzieciństwa i moim zdaniem jedna z najpiękniejszych maszyn

Przelew poszedł. Pozdrawiam.

Wparcie dla Jasia poszło!

Wszystkim planującym ciążę polecam testy genetyczne STID. Są w stanir wykryć m.in. ryzyko zachorowania na SMA planowanego dziecka. Minus - koszt, wyższy niż 28 litrów spirytusu (ale niewiele) Zbiórka Jasia wsparta.

Wplacono dla Jasia, a teraz poprosze MIG-21 :)

Ciekawe tak tylko mnie zastanawia co to za farmaceutyki ze kosztują w produkcji taka kasę ,co w nich jest ? Poważnie aż sobie sprawdzę dlaczego aż tyle .zdrówka dla Jasia i szacun ze Ci się chciało ruszyć .

Ten śmigłowiec zagrał też chyba w serialu "Przygody psa Cywila" w odc.3 W puszczy.

czy jest jakis link do filmu z sardynką ?

Jako mieszkaniec Świdnika powiem że ten remont trochę trwa

Jak dla mnie zbyt krótko. Czy Panskie filmy nie mogły by trwać po dwie godziny? No dobra, godzine... 😁

4:32 czy to puszka po żubrze🤔

Czy planuje pan w przyszłości nagrywać filmy też o samolotach odrzutowych np. Mig 21, mig 29, su 27, su 57 lub jakieś amerykańskie konstrukcje f-18 lub coś innego, gdyż nie ukrywam że bardzo interesują mnie one a przecież cześć z nich to też zabytki nieba😉

👌😊👍

....bardzo ciekawy temat......kiedy uda nam sie ponownie wrocic do tematu budowy wlasnych latajacych maszyn.....temat wazny bo rozpala wyobraznie mlodych ludzi ktorzy chca cos wlasnego tworzyc. USA maj zaklady Sikorskiego.....w Kanadzie mielismy swietna ekipe polskich inzynierow z Zurakowskim na czele......to byly lata 50- te budowa ponaddzwiekowcow.

jak zwykle super! Ale tak zartem - juz nie jestesmy w ZSRR to mozna troche podopytywac ;-) (no moze w waznieszych sprawach) - Pozdrawiam z Anglii.

Pamiętam jak będąc pierwszy raz w świdniku zobaczyłem ten śmigłowiec, byłem jego widokiem zaskoczony bo nigdy wcześniej nie widziałem tego śmigłowca, głównie spotykałem Mi-2 których w tamtym czasie było pełno, i zastanawiałem się jaka jest jego nazwa oraz czemu został tam postawiony. W miarę upływu czasu poznałem jego oznaczenie oraz powód dla którego tam stoi i chodź nie byłem tym zaskoczony to jednak przynajmniej dowiedziałem się tego co chciałem ba, miałem też wrażenie że miejsce gdzie był ustawiony wyznaczało centrum tego miasta co później okazało się mylnym wrażeniem. Ostatni raz widziałem go w starej konfiguracji w 2012 roku kiedy wracałem ze znajomymi z otwarcia portu lotniczego lublin. Z kolei w 2016 miałem okazję zobaczyć inny egzemplarz wystawiony przy okazji wystawy "było nie minęło spotkania z historią", chyba był własnością mok świdnik ale nie jestem tego na 100% pewny, no ale miałem wtedy okazję się bliżej przyjżeć tej maszynie jednak nie zdecydowałem się na jego obszerne obfotografowanie, czemu? nie wiem.

Mi2 to ciekawy sprzęt. Chciałbym wiedzieć wszystko o takim śmigłowcu.chcialbym nawiązać kontakt z pilotem lub mechanikiem.

A może zrobisz wspólny odcinek o niezrealizowanych projektach lotniczych w II RP (multum projektów), PRL i III RP?? Np m.in o przedwojennym projekcie odrzutowca ?

15:00 Mam pytanie, co to za model? Firma i skala?